Jeton Kryeziu

Avokat

Vitet e fundit kosovarët që jetojnë në Zvicër dalin në pah gjithnjë e më shumë për suksesin e tyre profesional.

Nëse talenti i tërë një vale sportistësh shqiptarë është më se i njohur, është inkurajuese të theksohet se gjithashtu talente të ndryshme shfaqen gradualisht edhe në fusha të tjera.

Përveç zanateve të restaurimit, të prodhimit dhe të ndërtimit, brezi i ri duket se ka kapërcyer barrierat e zakonshme për të hyrë edhe në profesionet e ashtuquajtura akademike.

Mes tyre, mu në qendër të qytetit të Lozanës, është hapur një kabinet avokatësh “KDB, Kryeziu, Deng & Brochellaz”, ku punon edhe z.Kryeziu, një secundos shqiptar.

Në lagjen “Pépinet” është një shesh i vogël, me plot terraca dhe ndërtesa tregtare. Në një cep të kësaj hapësire, disa pllaka të rrumbullakëta, në mes të të cilave bie në sy ajo e kabinetit “KDB, Kryeziu, Deng & Brochellaz”, që pa dyshim ngacmon kureshtjen e kalimtarëve shqiptarë, sepse, le të thuhet, emrat shqiptarë në këtë fushë mbeten ende të rrallë.

Të sapovendosur në byrotë e tyre, tre juristët e rinj mirëpresin albinfo.ch.

Gjatë zhvillimit të bisedës, albinfo.ch zbulon larminë e gjerë profesionale të juristëve që ofrojnë zgjidhje të përshtatshme për secilin. Këtu, çështja e gjuhës nuk është pengesë, frëngjishtja, gjermanishtja, anglishtja, italishtja dhe madje edhe shqipja ngjyrosin përditshmërinë e tyre. Të pajisur me aftësi të vlerësuara, avokatët e rinj vejnë në rend të parë ofrimin e këshillave dhe zgjidhjeve sa realiste, aq dhe efikase.

Duke ecur përpara në një ekip dinamik dhe bartës të një force reaktiviteti të pamohueshëm, z. Kryeziu flet për karrierën e tij dhe për lidhjen me vendlindjen. Edhe pse faktikisht lidhja me Kosovën mbetet shumë e dobët, ai pohon se emocionalisht është shumë e fortë.

Pikërisht, cila është kjo lidhje?

Zëvendëskryetari i Kuvendit të shqiptarëve në Zvicër, z.Kryeziu, u angazhua pikërisht që të ringjallë lidhjen me komunitetin e tij. Në të vërtetë, thotë ai, “gjatë luftës dhe pas luftës unë jam larguar disi nga komuniteti. Në atë kohë, shtypi ndërtonte një imazh të keq të shqiptarëve. Vetëm më vonë unë kuptova se kjo tërheqje ishte absurde. Sot unë jam i vetëdijshëm se është e mundur të pajtoj dy botët e mia”.

Ajo që e lidh atë me Kosovën është pa dyshim fryma e familjes, tregon ai, një shpirt që ushqen si trashëgimi, si shenjë ruajtjeje të kulturës shqiptare.

Rruga profesionale dhe diskriminimi

I ardhur në Zvicër si foshnjë (12 muaj), z.Kryeziu kryen programin klasik shkollor deri në diplomën për Drejtësi në Universitetin e Friburg-ut,pas së cilës ai ka punuar për gjashtë muaj si nëpunës i Gjykatës së Qarkut në Broye, Vaud-in verior, në Yverdon, pastaj si praktikant për Kabinetin “Loroch, Elkaïm & Associates”. Së fundi, para se të hapte kabinetin e tij, ai punoi si bashkëpunëtor në kabinetin Avocat-ch.

Në këtë drejtim ai thotë se asnjëherë nuk ka pasur përshtypjen që ka qenë i diskriminuar për shkak të origjinës së tij. Megjithatë, ai mendon se kur ishte në kërkim të një vendi për avokat-praktikant, origjina e tij e ka penalizuar, meqë ai qe ftuar në vetëm disa intervista, ndërsa kishte dërguar oferta të shumta.

Përkundër kësaj, z.Kryeziu mbetet optimist për të ardhmen. Shoqëria shqiptare po ndryshon, siç po ndryshojnë edhe telashet dhe shqetësimet e saj. Aktualisht,çështjet ligjore me të cilat ballafaqohen rreth 250.000 shqiptarë që jetojnë  në Zvicër kanë të bëjnë me të gjitha fushat e ligjit (me të drejtën familjare, ligjin e trashëgimisë, ligjin e patundshmërisë, të drejtën tregtare, administrative dhe penale), gjë që tregon integrim të mirë dhe pjesëmarrje të mirë të tyre në shoqëri. Gradualisht, duke marrë parasysh numrin e kompanive shqiptare në Zvicër, lloje të tjera problemesh lindin dhe, si rezultat, këto probleme përbëjnë një mundësi financiare për kabinetet e avokaturës.

Në të vërtetë, sikurse edhe zviceranët, shqiptarët gjithnjë e më tepër i drejtohen një avokati për konflikte të trashëgimisë, suksesionit, ndarjeje martesore, etj. Prandaj, pranimi i një avokati shqipfolës do të konsiderohet si një përparësi, siç do të jetë edhe për ata që flasin gjuhët aziatike apo të vendeve arabe, vlerëson z.Kryeziu.

Si e shpjegon suksesin e tij?

Kryeziu thotë se suksesi i tij ishte i mundshëm falë mjedisit në të cilin ai u rrit. Fëmijë nga familje të mira që u pëlqente të vendosnin para fëmijëve të tyre sfidën e notës më të lartë në mësim, një sfidë që shumë shpejt z.Kryeziu e mori seriozisht. Megjithatë, nuk duhet harruar, thotë ai, pa shumë punë, ky sukses do të ishte i paarritshëm.

Përse shqiptarët e brezit tuaj hasin ende në vështirësi për të hyrë në zanate të tilla?

Është e pamohueshme se diskriminimi është një faktor i rëndësishëm. Për më tepër, shtypi ka raportuar edhe disa raste ku origjina është një pengesë e madhe për hyrje dhe pranim profesional.

Megjithatë, faktorë të tjerë duhet të merren po ashtu parasysh. Për shembull, te shqiptarët gjen shprehje edhe ideja e moskonformitetit me sistemin, pra një sistem në të cilin shumica e të rinjve kanë vështirësi ta gjejnë veten dhe vendin e tyre.

Kryeziu shpreh keqardhje kur ai vëzhgon brezin e tretë të shqiptarëve: “Çfarë më befason është se si ky brez i ri është mbyllur përsëri në vetvete. Për shkak të faktit se ata mund të ndjehen të refuzuar, ata mbeten kryesisht në mes të tyre, gjë që nuk shkon në favor të një integrimi të suksesshëm”. Vala e re, ajo që ka lindur dhe është rritur këtu, jep përshtypjen se ka humbur pikat orientuese të saj.

Jehona…

Bisedat në shoqëri duket se kanë pasur efektin. Shumë shqiptarë kanë kontaktuar tashmë kabinetin e z.Kryeziut, vektori i gjuhës lehtëson komunikimin. Duhet të theksohet se sekretaresha e kabinetit, përveç gjuhëve nacionale, flet po ashtu gjuhën shqipe. Megjithatë, të mos ketë keqkuptim, ka klientë të këtij kabineti nga vende të ndryshme, rastet e trajtuara nga avokatët janë të shumta dhe ndikojnë në fusha të ndryshme, siç është ligji administrativ, ligji i biznesit, e drejta penale, e drejta civile, etj. Dhe për këtë ata janë të kërkuar nga klientë me origjinë të ndryshme.

Kolegët e tij, një takim premtues

“Të vetmin problem që kisha ishte shqiptimi i emrit të Jetonit”, vëren me humor z.Brochellaz. Më konkretisht, ai shpjegon se në mes të juristëve emrat shqiptarë janë ende të rrallë. Prandaj, prania e një përfaqësuesi të këtij komuniteti është me se i mirëpritur, përveç kësaj, ky fakt ndihmon luftën kundër paragjykimeve të palëkundshme.

Zonja Dang, ndërkohë, kujton se përtej origjinës së z.Kryeziut, ishte eksperienca e tij si i huaj i brezit të dytë: “Kishim një vështrim të ngjashëm kur bëhej fjalë për ndjenjën e një kulture të dyfishtë si dhe për pasojat me të cilat na duhej të ballafaqohemi”.

Ndërsa, shikimi i tyre shkrihet në kujtimet e hershme, papritmas, ata i entuziazmon dëshira për të vizituar shtetin më të ri në Evropë. Nuk i dihet, ndoshta në tetor, pse jo.

Në rast se kemi problem, çfarë duhet bërë?Është e pamundur të japim këshilla të përgjithshme, thotë z.Brochellaz, sepse çdo rast është unik. Ne vështrojmë se njerëzit shpesh vijnë te ne kur ata janë në një pozitë të keqe dhe që nuk mund të kthehen prapa. Kam përshtypjen se avokatët konsultohen vetëm në momentet e fundit. Por avokati, përveç mbrojtjes në gjykatë, mund të japë edhe këshilla të qëlluara. Nganjëherë fitojmë më shumë nëse këshillohemi me një profesionist për t’u udhëzuar, gjë që, natyrisht, nuk bëhet falas, por që në disa raste mundëson shmangien nga një proces i gjatë dhe i lodhshëm.Zonja Dang pajtohet dhe thekson në veçanti idenë se në shumicën e rasteve juristët ndërhyjnë vetëm në hallkën e fundit të zinxhirit.Z.Kryeziu konstaton se tek shqiptarët mentaliteti optimist mbizotëron, gjë që zvarrit procesin. Ata ushqehen me shpresën e tyre të famshme: “Çdo gjë do të bëhet mirë” dhe kontaktojnë një profesionist vetëm në kohën kur vendimi është marrë dhe kur  duhet bërë apel patjetër.