Pse puna me kohë të pjesshme është një kompromis i kushtueshëm për gratë në Zvicër

Gratë në Zvicër, jo vetëm nënat, tërhiqen nga puna me kohë të pjesshme. Kjo zgjedhje është pothuajse dy herë më e zakonshme në Zvicër sesa në Bashkimin Evropian, por ndjekja e rrugës me kohë të pjesshme ka një çmim, shkruan Clare O'Dea. A ia vlen?

Puna me kohë të pjesshme është më popullore se kurrë në Zvicër.

Pak më shumë se 18 për qind e burrave që punojnë janë me kohë të pjesshme në krahasim me 58.6 për qind të grave që punojnë. Kjo e bën Zvicrën një rast të veçantë në rajon duke marrë parasysh se 30 për qind e grave të punësuara dhe vetëm 8 për qind e burrave në BE punojnë me kohë të pjesshme, shkruan Clare O’Dea, transmeton The Local.  

Ju dëshironi të mendoni se këto 58.6 për qind të grave që punojnë në Zvicër e dinë se çfarë po bëjnë, se i kanë peshuar opsionet dhe kanë bërë një zgjedhje të lirë. Por ajo që unë shoh është se nënat në veçanti po futen në grackën me kohë të pjesshme nga e cila është shumë e vështirë të dalësh përsëri, përcjell albinfo.ch. 

Në një forum online për nënat emigrante me partnerë zviceranë, kohët e fundit kam ndjekur një diskutim intensiv rreth sfidave të kthimit në punë pas pushimit të lehonisë ose një pushimi më të gjatë në karrierë për t’u kujdesur për fëmijët. Gratë ishin vërtet të stresuara nga problemi i gjetjes së kujdesit të duhur për fëmijët dhe si do të përballeshin me logjistikën dhe emocionet e javëve të para të rutinës së re. 

Kishte dhjetëra histori dhe gratë ishin duke mbështetur njëra-tjetrën dhe duke dhënë këshilla, por asnjë person i vetëm nuk përmendi rolin e baballarëve në këtë ndryshim të madh jetësor. Një gjë, ndoshta e vetmja gjë, që do ta bënte më të lehtë tranzicionin do të ishte nëse baballarët do ta trajtonin atë, përcjell tutje albinfo.ch. 

Pse është krejtësisht normale që nënave të mungojnë muaj apo edhe vite punë me pagesë, por ideja që një baba do të mungojë disa javë është e paimagjinueshme? Imagjinoni një baba që merr një muaj pushim për të ambientuar fëmijën e tij në çerdhe, për t’u marrë me mëngjeset, ankthin e ndarjes, ditët e para të sëmundjes. Imagjinoni që nëna sapo po përgatitet dhe do të dalë nga dera për një ditë pune të patrazuar. 

Por nuk ka asnjë koncept të lejes prindërore dhe ndarja e vërtetë e barrës është e rrallë. Sfida e pajtimit të familjes dhe jetës së punës shihet në thelb si problemi i gruas. Është puna e saj në shtëpi që po zëvendësohet – prandaj është problemi i saj. Nuk është çudi që kaq pak nëna të reja mund të mendojnë për punësim me kohë të plotë. 

Por duke zgjedhur të punojnë me kohë të pjesshme, gratë po puthin lamtumirë shumë më tepër sesa të ardhurat. Sepse një përqindje më e ulët në punësim do të thotë humbje në shumë mënyra konkrete – nga siguria e punës deri te sigurimi i pensioneve. Do të thotë më pak mundësi për arsimim të mëtejshëm dhe avancim në karrierë. Në sytë e punëdhënësve të tyre, ata shihen si të dobishëm deri në një pikë, por të zhveshur nga potenciali, përcjell tutje albinfo.ch. 

Punëtorët me kohë të pjesshme gjithashtu priren të marrin punë nën nivelin e kualifikimit dhe përvojës së tyre, sepse kjo është gjithçka që mund të marrin. Kjo e bën të vështirë për gratë që të rihyjnë në punë me kohë të plotë më vonë në të njëjtin nivel që dikur e konsideronin si të mirëqenë. 

Kjo do të thotë gjithashtu se gratë krijojnë një rol për veten e tyre në shtëpi që është shumë e vështirë të zëvendësohet. Orët e punës së paguar zvogëlohen për t’u zëvendësuar me orët e punës pa pagesë dhe shtëpia bëhet një vend i dytë pune kur barra shtëpiake i bie një personi. 

Sipas Anketës së Fuqisë Punëtore të Zyrës Federale të Statistikave të Zvicrës, koha totale e shpenzuar për punë të paguar dhe të papaguar në vitin 2020 ishte afërsisht 46 orë në javë si për burrat ashtu edhe për gratë. Gratë shpenzonin vazhdimisht më shumë kohë për punët e papaguara në shtëpi dhe në familje sesa burrat. 

Ka disa qëndrime të rrënjosura thellë që e bëjnë këtë ndarje të roleve të vështirë për t’u shmangur. Mënyra se si është strukturuar ekonomia zvicerane, burrat janë ‘natyrshëm’ më të mirë në fitimin e parave. Ata zgjedhin në mënyrë magjike punë me fitime më të larta dhe në mënyrë magjike ngrihen më lart në ato punë me kalimin e kohës. Në thelb, roli i tyre si mbajtës të familjes respektohet dhe shpërblehet. 

Të gjithë duan atë që është më e mira për fëmijët e tyre dhe mesazhi në Zvicër është se kujdesi i nënës është zgjidhja e parë dhe më e mirë, me kujdesin e babait të lidhur me kujdesin e gjyshërve të parë si gjëja tjetër më e mirë. Vendosja e fëmijës suaj nën kujdesin e të huajve është diçka që njerëzit përpiqen ta mbajnë në minimum. 

Kjo duhet të ketë të bëjë me mënyrën se si familjet në të kaluarën e afërt që nuk mund të menaxhonin financiarisht u ndëshkuan duke humbur kujdestarinë e fëmijëve të tyre. Sigurisht që kohët kanë ndryshuar, por familja ideale zvicerane është ende ajo me një bollëk të kohës dhe dashurisë së nënës, e mbështetur nga të ardhurat e mira të sjella në shtëpi nga babai. 

Jo të gjithë përputhen. Shumë familje kanë gjetur modele alternative, ose me të dy prindërit që punojnë me kohë të pjesshme ose me radhë në rolin e fituesit kryesor si një mënyrë për të mbajtur të dy karrierat në rrugën e duhur. Do të ishte mirë që këto opsione të fitonin popullaritet. 

Një nga gjërat kryesore që do ta bënte punën me kohë të pjesshme më shumë një zgjedhje të lirë është – nuk është çudi – kujdesi për fëmijët më i përballueshëm. Kostot në Zvicër janë ndër më të lartat në OECD. Korniza gjithashtu duhet të ndryshojë. Është e rëndësishme që prindërit ta shohin kujdesin ndaj fëmijëve si diçka që u mundëson të dyve të punojnë dhe nuk është vetëm aty për të zëvendësuar praninë e nënës. 

Në sipërfaqe, duke shkuar bashkë me rolet tradicionale, ku gruaja bën punë më pak të paguar dhe më shumë punë pa pagesë, e bën jetën më të lehtë për një familje. Ata marrin miratimin social, (ndoshta) një jetë më pak stresuese dhe strukturat për të mbështetur modelin. Karriera e burrit dhe fuqia fituese e tij rriten nga paketa e të qenit mbajtësi kryesor i familjes dhe nga përfitimi praktik i të pasurit dikë që mbulon bazat në shtëpi. 

Marrëveshja duket më pak e arsyeshme në rastin e një ndarjeje martese ose të vejë, por kush e kalon jetën, veçanërisht turbullimin e viteve të rritjes së fëmijëve, duke pritur që gjërat të shkojnë kaq keq? 

Për mirë ose për keq, duket sikur shoqëria zvicerane është kapur në modelin aktual si një version i përparimit me të cilin mund të jetojë të gjithë. Përpara se gratë zvicerane të mund të anojnë, burrat zviceranë duhet të përkulen dhe t’u japin hapësirën. Që kjo të ndodhë, të dyja gjinitë duhet ta dëshirojnë atë. Koha do të tregojë nëse ekziston oreksi për ndryshim.

---