Aurora Dollenberg: Kosova, nëse e mban nën kontroll pandeminë, nuk do të ketë valë të tretë

Posted on 24 Tetor, 202015 Prill, 2021 by Drin Reçica

Tashmë emri Aurora Meta- Dollenberg është i njohur për të gjithë, pasiqë gjatë gjithë kësaj kohe pandemie, të gjithë mjekët nga Diaspora kanë dhënë kontributin e tyre për vendlindje, qoftë përmes këshillave, platformave dhe protokolleve të ndryshme.

Ajo gjatë karrierës së saj ka kryer tri specializime në Gjermani si Specialiste e Mjekësisë së Familjes, pasaj edhe e Mjekësisë së Urgjencës dhe Psikoterapisë.

Mjekja Aurora Meta- Dollenberg në një intervistë për albinfo.ch, tregon për jetën e saj, sfidat, migrimin, përballjen me pandeminë dhe situatën aktuale në Gjermani, me theks të veçantë në Kosovë dhe Shqipëri. Po ashtu ajo tregon agjenden e Federatës së Mjekëve në Evropë, ndihmën, rrjetëzimi i mjekëve nga mbarë bota dhe se së fundmi edhe për emrin e saj si kryetare e kësaj Federate.

Më poshtë mund të lexoni intervistën e plotë me Aurora Meta- Dollenberg.

Albinfo.ch: Aurora, fillimisht na trego pak rreth vendlindjes tuaj, ku keni lindur në Shqipëri, hapat e parë të shkollimit ku i keni marrë, jeta juaj?

Dr. Aurora Dollenberg: Unë kam lindur në qytetin e Fierit. Do thoja që fëmijëria ime ka qenë tipike shqiptare, pasi jam rritur më shumë nga gjyshërit në një familje të madhe. Tani që jam në Gjermani, e kujtoj me nostalgji, atë fëmijëri aq plot gjallëri dhe lojëra. Shkollimin e kam nisur në Patos dhe rezultatet e mira më pas me mundësuan një bursë në një shkollë private në Fier. Isha shumë e lumtur dhe krenare, që prindërit nuk duhet të shpenzonin për të ardhmen time. Pasi konkurrova me 18 vjeç për studimet e larta, fitova pranimin në 5 Fakultete të ndryshme, ku vendosa për mjekësi. Ishte ëndrra ime që fëmijë të bëhesha mjeke dhe të shpëtoja jetë njerëzore. Koha e studimeve në Tiranë ishte shumë e vështirë, pasi mungonin vazhdimisht praktika dhe mundësia për t’u bërë një mjeke e mirë. Na duhet të mundohesha shumëfish për ta asimiluar dijen si mjeke dhe vitet më të bukura të jetës i kam kaluar vetëm duke lexuar persëri. Këtë e bëj edhe sot e kësaj dite papushim. Pas mbylljes së studimeve me rezulatet më maximale të mundshme nuk mu u ofrua një vend pune apo perspektive për specializim në Shqipëri.

Albinfo.ch: Në çfarë moshe emigurat në Gjermani?

Dr. Aurora Dollenberg: Në moshën 24-vjecare kam emigruar drejt Gjermanisë, pasi ëndrra për t’i shërbyer si mjeke popullit tim, familjes sime m’u mohua.

Kam qenë që në atë moshë të re nismetare e nje projekti, qe ka sjell brezin e parë të mjekeve nga Shqiperia në Gjermani. Mos të harrojmë që para 10 vitesh gjermania ishte shumë selektive në punësim të mjekëve dhe trojeve shqiptare u mungonte informacioni bazë se si mund të punësoheshin në Gjermani dhe Evropë. Para 13 vitesh në Tiranë unë me ndihmen e disa studentëve të zellshëm të mjekësisë themelova një shoqatë studentore të quajtur OMA (Organizata Mjeket e së Ardhmës), të cilës i dhashë për mision të krijonte mundësinë jo vetëm për mua por edhe për shumë mjekë të tjerë të rinjë të emigronim drejt Gjermanisë. Mund të them, që këtë mision fisnik e kryeva me sukses, pasi u ndihmova qidra mjekëve për të krijuar një të ardhme. Traditen për të ndihmuar, ashtu siç e kisha pasur deshirë që në fëmijëri, e kam vazhduar edhe këtu në Gjermani, ku me mbështetje të shumë kolegëve kam themeluar ´Federaten e Mjekeve shqiptare ne Europe´´. Federate është shoqata e vetme mjekësore e regjistruar në Gjermani dhe deri tani e vetmja stukturë që po punon fort per t’i lidhur mjekët shqiptarë nga gjitha anët e Evropës.

Albinfo.ch: Sa ishte e vështirë të ambientohesh në Gjermani me një shoqëri tjetër, kulturë tjetër…?

Dr. Aurora Dollenberg: Fillimi në Gjermani ishte shumë e dhimbëshme. Duhet të mësoja shumë gjëra nga e para, si një fëmijë që fillon të mësoj të flas një gjuhë tëpër të vështire dhe fillon të eci në një botë gjermane plot kalldrema. Shoqëria ishte shumë e ftohtë.

Gjëja e parë me të cilen mu desh të përballja ishte diskriminimi, që isha shqiptare. Mos zotërimi i mirë i gjuhës gjermane ta vështirëson mësimin e punës në spital dhe intergrimin në shoqëri.

I kujtoj me shumë trishtim ato vitet e para, ku askush nuk të mikëpriste, madje të pyesnin çdo ditë kur do kthesh në vendin tënd. Pra ishte historia klasike e shumë mjekëve të rinj shqiptarë, që atdheu i dëbon dhe vendi i huaj nuk i pranon.

Albinfo.ch: Na flisini pak për rrugëtimin profesional në Gjermani, integrimin, specializimet?

Dr. Aurora Dollenberg: Unë jam tepër krenare që me një punë të vashdueshme që në moshën 34 vjeçare, të arrij 3 specializime në Gjermani: Specialiste e Mjekësisë së Familjes, e Mjekësisë së Urgjencës dhe Psikoterapisë.

Paralelisht kam vazhduar edhe karrierën akademike në kerkimet shkencore ne dias universistetet të njohura në Gjermani, ku ka përfunduar 2 kërkime shkencore mbi çrregullimet e Ankthit-Depresionit dhe Kancerit tek Gratë. Prej këtij viti pandemie vazhdojë të punojë intesivisht në nje studim mbi faktorët e rrezikut të COVID-19. Rezulatet do u’a ofroj së shpejti edhe pacietit shqiptarë.

Pavarësisht barriereva të mëdha që kishte në fillim si e emigruar në gjermani, kam arritur të hap në vitin 2018 dy klinikat e mia private në qytetin e Wolfenbüttel afër Hannoverit, ku trajtoj edhe shumë pacientë të trevave shqiptare. Jam shumë është elumtur që edhe pse në emigrim kam mundesi të ndihmojë dhe shpëtojë jetë të shqiptarëve.

Albinfo.ch: Aurora, na sqaro pak situatën në Gjermani, si po e menaxhon Gjermania pandeminë Covid, duke pasur parasysh që kohën e fundit numri i të prekurve atje është i madh?

Dr. Aurora Dollenberg: Në javën e kaluar, rastet e konfirmuara nga laboratori COVID-19 në Gjermani janë rritur ndjeshëm. Përhapjet e reja të lidhura me COVID-19 po ndodhin gjatë festimeve familjare dhe veçanërisht nga udhëtimet e pasagjerëve ne vendet turistike.

Sundon një situatë shumë e rëndë për të gjithë Gjermanin. Numri i rasteve të reja në Gjermani është përshpejtuar ndjeshëm gjatë javëve të fundit. Intersante është që të rinjtë tani, në krahasim me fillimin e Pandemisë, janë më të infektuar sesa në grupmoshat më të vjetra. Kur nuk nuk mbahet maska dhe nuk ruahet distanca fizike, shkaktojme nje perhapje shume shpejt te Virusit me anë të arosolave ose pikave te pështymës . Prandaj vazhdojme te predikojme cdo dite paciente: Mbani maska dhe respektoni një distancë prej më shumë se 1.5 m.

Mbingarkesa e sistemit shëndetësor është ende e ulët në pjesë të mëdha të Gjermanisë, por mund të rritet shumë shpejt në nivel lokal dhe pastaj të vërë një barrë të rëndë në sistemin e shëndetit publik në veçanti, por edhe në lehtësirat për kujdesin mjekësor ambulant dhe spitalor.

Albinfo.ch: Angazhimi juaj në si mjeke në Gjermani, veçmas gjatë izolimit të Covid-19?

Dr. Aurora Dollenberg: Unë kam trajtuar më shumë kënaqësi gjatë pandemisë jo vetëm pacietet shqiptare që i kam në 2 klinikat e mia, por edhe shqiptarët që i kam këshilluar përmese telemedicineës.

Sapo kemi startuar edhe nje Projekt në ndihmë të fëmijeve në nevojë në Shqipëri dhe Kosovë. Këtë iniciative kam pagëzuar „Nje dritëz për fëmijët“ dhe besoj se është një shembull i mirë i punës që po bëj unë dhe mjekë të tjerë nga diaspora!

Albinfo.ch: Roli i Federatës së Mjekëve nga Diaspora gjatë kohës së pandemisë, në vendlindje, ndihma juaj, përkrahja, protokollet, etj?

Dr. Aurora Dollenberg: Prej shtatorit 2020 jam emëruar drejtuese e Federatës së Mjekëve në Evropë dhe e mora kete detyrë përsiper, pasi ëndrra ime është rrjetëzimi i mjekëve shqiptarë në mbarë Evropën. Mos të harrojmë se janë mbi 3 mijë mjekë shqiptarë që punojnë në Evropë dhe shume prej tyre janë vetë-ofruar vullnetarisht për të ndihmuar me ekspertizë mjekësore në hartimin e protokolleve të sakta për të parandaluar përhapjen e virusit në vendin tonë.

Unë si kryetare e Federatës jam shumë e angazhuar që sa më shumë mjeke specialistë nga Evropa të japin përgjatë këasj pandemie konsulata falas permes faqes zyrtare të Federates. Me shumë dëshirë kemi ndihmuar deri tani me qindra pacientë shqiptarë në nevojë.

Së shpejti një delegacion mjekësh dhe profesionistësh të shëndetit nga Federata do të vizitojë Shqiperinë dhe Kosovën per të finalizuar ndihmën konkrete që mund t´i ofrojmë fëmijëve shqiptarë.

Albinfo.ch: Të flasim pak për Kosovën, pasi që për shumë ekspertë është e çuditshme, se si rastet janë ulur, për dallim nga disa muaj më parë që ishte mbi 250 të prekur, si e vlerëson situatën, shkaqet, a cilësohet pozitive?

Dr. Aurora Dollenberg: Sjellja e popullatës është gjithashtu vendimtare për përhapjen e virusit. Kërkesat siç janë distanca minimale ose kërkesa për maskë shpesh nuk u zbatuan ne muajt e veres, duke cuar ne rritje te shpejt të të infektuareve. Vizitat familjare edhe prej vendeve europiane pa masa mbrojtëse kontribuan shifrat e zeza ne muajt e fundit. Pushuesit me pashaporta europiane janë kthyer përsërii në vendet ku kanë migruar, duke e shëndruar tashmë Gjermaninë po vende të tjera me shumë emigratë shqiptarë, në zona rreziku. Pra permiresimi i numrit të të infektuareve është real dhe duke zbatuar masat mbrojtëse, duhet të mos kemi një valë të tretë në dimër.

Albinfo.ch: Shumë shtete të botës, siç është rasti i Zvicrës, tashmë e ka larguar Kosovën nga lista e shteteve me rrëzikshmëri, pritej që shpejt edhe Gjermania të largojë Kosovën nga lista. Sa përbën rrezik nga këndi juaj Kosova, a është arritur piku?

Dr. Aurora Dollenberg: Nëse Kosova dëshmon në vazhdim që pandemine e ka nën kontroll, edhe Gjermania së shpejti planifikon ta largojë Kosovën prej listës së zezë të vendeve me rrezik. Tani në vjeshtë më virozat e shtuara ishte parashikuar që edhe Kosova te arrinte Pikun. Pra ne vijim pandemia duhet të ketë shifra të pranueshme në Kosovë.

Albinfo.ch: Po me Shqipërinë? Si e komenton situatën atje, duke ditur që rastet atje vazhdojnë ende të jenë të larta dhe nuk ka ndonjë le të themi ulje nga infektimet? Çfarë po e shkakton këtë, çfarë politika shëndetësore duhet ndjekur?

Dr. Aurora Dollenberg: Te gjithë qytetarët në Shqipëri duhet të mbajnë maskë me detyrim maskat mbrojtëse koronavirusit edhe në rrugë dhe është rritur vigjilenca në këto muaj të vjeshtës nga autoritetet. Unë do rekomandoja, se duhet të jemi pak fleksibël në lidhje me masat e rrepta, pasi nëse qëndrojmë më shumë se 2 metra larg njëri-tjetrit, maska nuk duhet të jetë e detyrueshme ne ambjetet e hapura.

Albinfo.ch: Jeni njohëse e mirë e psikologjisë, si ka ndikuar në mënyrë të përgjithshme pandemia në psikikën e njerëzve? Ne flasim shumë për virusin, infektimet, viktimat, por shumë pak është trajtuar tema për rolin e psikologut te pacientët? Komenti juaj?

Dr. Aurora Dollenberg: Numri i pacietëve që kanë nevojë për mua si psikoterapiste është rritur shumë. Persëri vë re sidomos tek pacietët shqiptarë këtu në Gjermani që e kanë shumë më të veshtirë se pacienti gjermanë për ta adaptuar sjelljen ndaj pandemisë. Këto janë disa arsye si e shpejgoj këtë fenomen:

1-Humbja e lirisë përmes pandemisë. Kjo shkakton tek shqiptarët e Shqipërisë dhe sidomos Kosovës pakënaqësi dhe zhgënjim, pasi nga hitoria kanë pasur shumë privime të lirisë.

2-Frika nga ndryshimi: Ne nuk na pëlqen ndryshimi sepse shoqërohet me pasiguri. Shtrëngimi i duarve ose pirja e kafesë së bashku janë pjesë e pandashme e mirëqenies shpirtërore dhe sociale në shoqërinë shqiptare. Ndalimi i këtij stili jetese nënkupton për shumë individ një kolaps psikik, deri në shfaqje të depresionit apo ankthit.

3-Optimizëm i rremë: “Me siguri mua personalisht nuk do të më prekë Koronavirusi”.

Rezultatet e deritanishme tregojnë se Vaksina e prodhuar në Gjermani është me efikasitet të sigurt dhe tolerohet mirë nga popullata e testuar. Vaksinimi në trojet shqiptare parashikohet të jetë në vitin 2021, prandaj shoqëria shqiptare duhet të qëndrojë optimiste dhe t’i përshtatet jetës me kufizimet mbrojtëse. Kjo pandemi është një shans për ne si shqiptari që duke ndjekur të gjithë së bashku një njëjtën strategji mbrojtëse të behemi edhe si popull më i fortë dhe i bashkuar.

/Albinfo.ch

Donjeta: Të punosh me të rinjtë është një përkushtim i shenjtë

Donjeta Loshi –Berisha përfaqëson fytyrën e suksesshme të brezit të ri të Kosovës, por e arsimuar e formuar në Zvicër me nivel akademik të përfunduar, për të cilët ka aq shumë nevojë sot shoqëria shqiptare. Donjeta e ardhur në moshë të vogël në Zvicër e ka ndërtuar me përkushtim e seriozitet të ardhmen e saj duke treguar potencialin që ka rinia e Kosovës, si pjesë e rinisë evropiane. E arsimuar edhe në mësimin plotësues të gjuhës shqipe intervistën pa mëdyshje e bëjmë në shqip.

Albinfo: Donjeta je nga Kosova por pjesën më të madhe të jetës së deritanishme e keni kaluar në Zvicër, çfarë përbën Kosova dhe Zvicra për ty?

Donjeta:Pa dyshim, kombi im shqiptar dhe atdheu Kosova, janë shtyllat e identitetit tim. Kam qenë vetëm dy vjeçe, kur familja ime emigroi në Zvicër për një jetë më të mirë. Këtu fillova dhe mbarova shkollimin. Paralelisht vijoja me shumë kënaqësi e përkushtim në gjuhën shqipe. Ky mësim ka qenë shumë i vlefshëm për mua si dhe për të gjithë ata që e vijojnë. Më ka ndihmuar që të zhvillohem në të dy kulturat në menyrë të ekuilibruar dhe me respekt të ndërsjelltë. Andaj, Zvicra për mua është vendi që më edukoi, më hapi horizontet dhe më siguroi një shkollim të mirëfilltë, ndërsa Kosova është vendlindja dhe krenaria ime.

Albinfo: Keni mbaruar studimet dhe për temë keni pasur gruan emigrante çfarë ju shtyri për ketë?

Donjeta: Unë kam studjuar Psikologjinë dhe Shkencat e Edukimit në Universitetin e shkencave sociale në Neuchatel dhe kam përfunduar në afatin rekord. Gjatë studimeve kam qenë aktive në disa fusha tjera edukative që më shtyri të shoh më larg jetën e gruas në vend të huaj. Konkretisht përmes këtij studimi hulumtues kam zbardhë proceset psikologjike tek gratë që kanë përjetuar emigracionin duke i vë në pah vështërsitë dhe arritjet e tyre. Hulumtimi shkencor apo tema e magjistraturës ka zgjatur dy vite dhe është vlerësuar shkëlqyeshëm si nga sfera akademike, poashtu edhe nga fushat politike dhe sociale që punojnë në integrimin e të huajve.

Albinfo: Donjeta ke një CV brilante në këtë moshë kaq të re. Prej një kohe punoni në institucionin shtetëror, na flisni pak më konkretisht për punën dhe përvojën tuaj, a ju shërben kjo eksperiencë në vizionin tuaj për të ardhmen ?

Donjeta:Po. Që nga viti 2012 punoj si psikologe këshilltare për orientim shkollor dhe profesional në Kantonin Jura. Roli im është që t’i këshilloj nxënësit nga shkolla fillore dhe ata të mesme në zgjedhjen të një drejtimi shkollor apo profesional adekuat. Eshtë e rëndësishme që çdo nxënës të njeh së pari vetveten dhe potencialin e tij: çfarë i pëlqen atij ? çfarë pret ai nga jeta profesionale ? cilat janë pikat e tij të forta ? Etj. Dhe, mund ta ndihmojmë me një procedurë për orientim. Në bazë të shumë testeve psikologjike dhe në bazë të bisedave konstruktive, mund të gjejmë një rrugë zgjidhje të duhur për nxënësin i cili kërkon ndihmë në këtë drejtim. E bukura e profesionit tim është pikërisht se gjendet në mes të dy fushave të cilat i kam studiuar dhe më frymëzon çdo ditë që të kem një vizion sa më të qartë përballë institucioneve shtetërore ku punoj.

Albinfo: Donjeta përmes profesionit je e lidhur shumë në dialog me të rinjtë/rejat si dhe me prindër çfarë eksperience është kjo për ty ?

Donjeta: Të punosh me të rinjtë është më tepër se një përkushtim i shenjtë. Po aq sa është sfidë e bukur, është dhe e nderlikuar sepse ti hasë çdo ditë me persona të ndryshëm, me kërkesa të shumta dhe me personalitete të veçanta. Është sfidë për mua arritja e krijimit të një marrëveshje mirëbesimi tek nxënësit e cila do t’i hap atij të gjitha dyert e suksesit. Poashtu, prindërit janë partnerë të pashmangshëm në procedurën e orientimit shkollor. Aktualisht kontakti me nxënësit dhe prindërit është në nivel të shkëlqyer.

Albinfo: Çfarë duhet të dini të rinjtë shqiptarë që zgjedhja e tyre profesionale të jetë sa më e drejtë?

Donjeta: Është me rëndësi të dijnë se në Zvicër sistemi i shkollimit është shumë i përsosur. Ky sistem u jep zgjidhje të shumta për të gjitha profilet e nxënësve. Të rinjtë shqiptarë në Zvicër duhet së pari të mendojnë se çfarë dëshirojnë ata për të ardhmën e tyre dhe cili është potenciali i tyre. Pastaj nëse ata kanë vështërsi për ta zgjedhur drejtimin e duhur, apo nëse dëshirojnë ndonjë këshillë, atëhere duhet të drejtohen tek profesionistët që punojnë në këtë drejtim. E mira e sistemit është që çdo takim me këshilltar/e për orientim është pa asnjë pagesë dhe mund të ndihmojë mjaftë mirë.

Albinfo: Prindërit shqiptarë e kanë një rast ideal për të u këshilluar me ju për t’i ndihmuar fëmijët në zgjedhjen e profesionit, a e shfrytëzojnë ata ketë të mirë?

Donjeta: Me thënë të drejten ka mjaftë prindë shqiptarë që më kontaktojnë për tu këshilluar. Por në krahasim me numrin e madhë të nxënësve shqiptarë në shkolla për të cilat kujdesem, atëherë del që të mos jenë edhe aq shumë aktivë në këtë drejtim. Kam besim dhe shpresoj që në të ardhmën do të rritet ky interesimi.

Albinfo: Ndërkohë ju do të filloni përgatitjet për doktoraturë. A është kjo një sfidë tjetër për Donjetën?

Donjeta: Është e vërtetë që jeta pa sfida të reja nuk do të kishte bukurinë e saj. Unë gjithmonë i dua sfidat dhe dëshiroj që me punë t’i tejkaloj kufijtë e rinj.

Albinfo: çfarë porosie keni për rininë shqiptare?

Donjeta: Këshilla ime është që ata të jenë modest, të punojnë shumë dhe të përkushtohen në gjëra të cilat kanë dobi për ta siguruar një të ardhme sa më të ndritur. Për të rinjtë shqiptarë në diasporë që të kontribojnë me vepra të mirëfillta për ta treguar një imazh sa më të bukur të vetës së tyre dhe të shqiptarëve dhe të mos e harrojnë asnjëherë identitetin e tyre.

Nexhmije Mehmetaj

Rifillon nga zero dhe korr suksese

Para se të vija në Zvicër në vitin 2008, në vendlinje kisha diplomuar në Universitetin e Tetovës, në drejtimin e Psikologjisë. Pas diplomimit u angazhova nëpër shoqata të femrave si vullnetare, duke qenë gjithnjë aktive. Më vonë u njoha me mbashkëshortin tim, i cili jetonte në Zvicër dhe për mua shpërngulja jashtë vendit ishte një sfidë dhe udhëkryq i madh, sepse e dija që duhej të filloja gjithçka nga e para. Por, pas premtimeve të bashkëshortit tim që do të më ndihmojë për një integrim sa më të shpejtë dhe të suksesshëm, pranova dhe erdha këtu.

Në fillim jeta këtu ishte shumë e vështirë dhe monotone. Mundohesha ta mësoj gjuhën, t’i kap fjalët duke i shkruar, bleja libra, pastaj fillova të bëja kurse intensive të gjuhës, të cilat i mbarova deri te niveli C1. Mora certifikatën me një qëllim që të punësohem dhe të vazhdoj studimet më tutje. Fillova duke punuar punë të thjeshta vetëm e vetëm që të inkuadrohesha dikund dhe ta njihja mentalitetin dhe procesin e sistemit të punës në Zvicër. Mendoj që certifikata e gjuhës m’i çeli shumë dyer dhe më hapi shumë mundësi për të konkurruar për punë.

Rastësisht pashë një ofertë pune si kujdestare sociale në një “Hort”, ose çerdhe për fëmijë, „Loren“, në Kloten të Cyrihut. Konkurrova dhe më pranuan. Tash po bëhen gati dy vjet që punoj këtu dhe jam integruar shumë mirë.

Albinfo.ch: Si funksionon çerdhja për fëmijë “Loren” në Kloten?

Valdete Mena: Këtu jemi dy punëtore përgjegjëse edhe një nxënëse. Merremi me kujdesin e fëmijëve që shkojnë në shkollë ose parashkollorë. Çerdhja hapet në orën 12 deri në orën 18.30. Ne kujdesemi që fëmijët të hanë ushqim të shëndetshëm, pastaj u ndihmojmë për kryerjen e detyrave të shtëpisë dhe organizojmë programe të ndryshme. Fëmijët duhet të ndihen jo si në shkollë, por si në ambientin e shtëpisë, por me rregulla dhe struktura të qarta dhe të definuara, të cilat kanë për qëllim mirëqenien e fëmijës.

Kemi fëmijë të nacionaliteteve, kulturave dhe religjioneve të ndryshme, me histori familijare të llojllojshme, por detyra jonë është që t’i shohim të gjithë fëmijët njëlloj, t’i pranojmë ashtu siç janë, t’i kuptojmë dhe t’u ndihmojmë sa më tepër, edhe pse paraqiten vështirësi gjatë punës. Është një ndihmë e madhe edhe për prindërit që janë aktivë, që punojnë, si dhe për ata që i rrisin fëmijët vetë. Të gjithë prindërit deri tash janë shumë falënderues për punën që e bëjmë ne.

Albinfo.ch: Fëmijëve shqiptarë a u flet në gjuhën shqipe dhe a të flasin ata ty shqip ?

Valdete Mena: Po, natyrisht që kur e dëgjojnë emrin tim, ata më flasin shqip, edhe unë me ta flas shqip dhe nuk e kemi të ndaluar nga çerdhja, por sipas Rregullores është e preferuar që të flasim të gjithë në gjuhën gjermane që të kuptojnë edhe fëmijët e tjerë se për çfarë bëhet fjalë.

Albinfo.ch: Valdete, ti si psikologe, a ke mundur ta vëresh ndonjë dallim në mes të edukimit që kanë fëmijët tanë dhe atyre zviceranë sa u përket rregullave ose orareve në lidhje me ushqimin, mësimin, e të tjera ?

Valdete Mena: Sinqerisht kam vërejtur dallime, edhe pse jo vetëm te fëmijët e nacionalitetit shqiptar. Kur flasim për shqiptarë kam parë që fëmijët tanë janë në shumë raste të lazdruar, ose të paktën nga bisedat e sinqerta që i bëjmë me ta, nuk kanë orar gjumi të rregullt, ushqehen shumë shpesh nëpër fastfood restorante, nuk bëjnë shumë aktivitete, siç janë sporti, muzika ose të tjera.

Por unë mundohem t’i kuptoj këto gjëra, sepse kanë të bëjnë me mentalitetin tonë, i cili nuk është negativ ose më pak i mirë se mentalitetet e tjera, por është më ndryshe dhe nuk mund të çrrënjoset dhe të ndryshojë për një kohë të shkurtër. Jam e sigurt dhe e bindur që prindërit shqiptarë e duan gjënë më të mirë për fëmijët e tyre, por ndoshta duhet të marrin guxim për të shkuar më larg, të hapin dyer të tjera dhe të shikojnë se çfarë gjendet në anën tjetër, të mësojnë që rregullat janë një mënyrë tjetër, ndoshta edhe më produktive dhe frytdhënëse për zvillimin e fëmijëve dhe ardhmërinë e tyre. Këtu nënkuptoj gjumë të rregullt, sa më pak embëlsira, sa më shumë perime dhe fruta në meny, sa më pak lojëra me play station ose video games dhe sa më shumë sport dhe aktivitete të ndryshme për fëmijën. Do të ishte mirë që fëmija të shkojë një herë në javë në cirk ose teatër për fëmijë, të shoqërohet sa më tepër me fëmijët e tjerë edhe në qoftë se me familjarët dhe të rrinë sa më larg televizorit, sepse të gjitha këto e ndihmojnë zhvillimin e tij. Por nëse këto që i përmenda kushtojnë shumë para, shkolla i ofron të gjitha ato aktivitete që janë gati-gati gratis, si aktivitete të edukatës fizike, not, këndim, kërcim, etj.

Albinfo.ch: A janë, sipas teje, gratë shqiptare në Zvicër të painteresuara ose të painformuara për këto aktivitete ?

Valdete Mena: Unë nuk mund t’i gjeneralizoj të gjitha gratë shqiptare në Zvicër, sepse njoh shumë nga to, të cilat janë të zonjat, të forta, intelektuale dhe me të gjitha epitetet pozitive, por dëgjoj që ka edhe shumë gra që nuk janë të integruara mjaftueshëm. Por jam shumë pozitive dhe e bindur që shoqëria jonë ka përparuar shumë në Zvicër, ka ecur përpara në punë dhe në të gjitha lëmenjtë e jetës. Ne tash kemi shumë mjeke, punëtore në spitale, banka, nëpër administratë dhe ndihem krenare për këtë gjë. Ne jemi me të vërtetë popull inteligjent, të etur për dituri dhe i inkurajoj të gjitha gratë shqiptare që të çajnë përpara, sepse do t’ia dalin, vetëm duhet të kenë durim, vetëbesim dhe të punojnë në këtë drejtim.

Ambiciet e Valdetes nuk përfundojnë brenda çerdhes për fëmijë „Loren“. Ajo thotë se ky është vetëm fillimi dhe që planet e saj janë që shumë shpejt të fillojë të studiojë një Master në psikologji për të punuar më vonë si psikologe për fëmijë.

Alba Shaqiri

Alba Shaqiri është me origjinë prej Shtimes, një qytet i vogël afër Ferizajt. Prej viti 1996 jeton në Zvicer me familje. Në Univesritetin e Lozanës ka mbaruar baqelorin dhe masterin në psikologji.

Në përfundim të masterit në psikologji në Lozanë, Albës i është dhënë mundësia që një semestër ta kryen në Kanada, ku gjendet për momentin.

„Pasi kalova 4 muaj këtu dhe më pëlqente me të vërtetë, dhe po ashtu bashkëpunoja me një profesor rreth një punimi në shkencat neurologjike, vendosa të kthehem këtu dhe të filloj doktoraturën në shkencën neurologjike, dhe të vazhdoj punimin për problemet e përqendrimit me njerëzit qe kanë pasuar një sulm në tru“.

„Psikologjia ishte dega që më mundësonte të studioja qenien njerëzore, por në mënyrë me njerëzore, më humaniste, për dallim prej mjekësisë, kimisë apo biologjisë, që përqendrohen kryesisht në mekanikën e funksionimit të njeriut. Unë kisha më shumë nevoje për kontakte me pacientë, të kuptoj si njeriu mendon, si i funksionon truri, por po ashtu si ai mendon dhe si reagon kur është në kontakt me të tjerët“