Shkurt.ch
Schwyzerdütsch apo Hochdeutsch ?
Këtë të diel votohet në Bazel dhe në Cyrih për iniciativat që kërkojnë që mësuesit parashkollorë të ligjërojnë në Schwyzerdütsch
Zakonisht, mësimi parashkollor për fëmijët në Bazel dhe Cyrih është dhënë në dialektin Schwyzerdütsch.
Mirëpo, pas studimit PISA të viti 2001, ku konstatohej se nxënësit në Zvicrën gjermane janë më të dobët se të tjerët në literaturë, disa kantone, në veçanti ai i Bazelit dhe i Cyrihut, e imponojnë Hochdeutsch si gjuhë kryesore në shkollat fillore dhe si gjuhë të pjesërishme në institucionet parashkollore, njofton e përditshmja «24 Heures».
Kështu që nga viti 2009 profesorët parashkollorë të Cyrih janë të obliguar të flasin gjermanishten standarde një të tretën e kohës, kurse ata të Bazel-Qytetit, 50% të kohës me nxënësit. Edhe pse ky vendim i lejon fëmijët të flasin në dialekt, këto masa nuk u pëlqejnë të gjithë mësuesve.
Në fakt, të mbështetur nga partitë politike të gjitha taborreve, ata lansojnë një iniciativë për t’u kthyer në sistemin e vjetër. Argumenti kryesor i kësaj kërkese bazohet në faktin se, sipas tyre, fëmijët, duke qenë në moshë shumë të ulët për ta bërë dallimin mes Schwyzerdütsch dhe Hochdeutsch, i përziejnë të dyjat dhe nuk arrijnë ta flasin asnjërën nga këto gjuhë.
Nga ana tjetër, përgjegjësit kantonalë, të mbështetur nga shumica e partive politike, i kundërshtojnë këto pikëpamje, duke thënë se « nxënësit duhet të kanë nocione të mira të gjermanishtes kur arrijnë në shkollë fillore », thotë Pierre Felder drejtor i shkollimit të detyrueshëm në Bazel-Qytet. Sipas tij, «kjo iu mundëson atyre të integrohen, sidomos kur janë të huaj dhe të korrin rezultate më të mira».
Mirëpo, analiza e «24 Heures» vë në spikamë faktin se këto votime janë të natyrës identitare, sidomos për kantonet fqinje me Francën apo Gjermaninë dhe ku imigrimi nuk ka të ndalur. Partitë konzervatore i mbrojnë fuqimisht iniciativat për dialektet lokale, duke thënë se «nuk ka arsye që vendësit t’iu adaptohen të huajve», respektivisht gjermanishtes.
Çështja ka pra të bëjë me frikën nga humbja e një pjese të kulturës lokale, sikurse në Lander. Mirëpo, për Pierre Folder dhe homologun e tij nga Cyrihu, Urs Meier, Schwyzerdütsch dhe Züridütsch nuk janë në rrezik. Përkundrazi, praktika e Schwyzerdütsch te të rinjtë është në rritje.
Së fundi, ballë këtyre zërave emocional në favor të këtyre iniciativave, përgjegjësit politikë i kanë zbutur qëndrimet, njofton «24 Heures».
Të tjera nga Shkurt.ch
E-Diaspora
-
Merita Pinta, një zonjë e fortë, me shumë merita Ka themeluar dhe drejton një kompani me dy shtëpi për të moshuar. Albinfo.ch e ka zgjedhur... -
Aktorja Fatlume Bunjaku do ta përfaqësojë Shqipërinë në “European Shooting Stars 2026” -
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve hap 23 kuti postare për votuesit e diasporës -
Ministrja shqiptare paralajmëron iniciativa për të drejtat e diasporës në Greqi -
Udha e Lorik Canës: Sporti, Kultura dhe Kombi
Jeta në Zvicër
-
Qirinjtë ‘made in Switzerland’ mjeshtëria sfidon importet Njëherë të përdorura vetëm për dritë, lutje ose festime ditëlindjeje, qirinjtë janë shndërruar në aksesor modern... -
Produktet vegane dhe vegjetariane në Zvicër po ofrohen më pak, por kërkesa mbetet e lartë -
Punëtori i ndërtimit bie në kafazin e ashensorit, plagoset rëndë -
Prokuroria e St. Gallenit ndëshkon një pasagjer treni për racizëm -
Taksa Kantonale e Aargaut do të ulet me 8 pikë përqindjeje











