Franca fiton të drejtën të marrë pjesë në menaxhimin e ujërave të Liqenit të Gjenevës

Franca është pranë nënshkrimit të një marrëveshjeje me Zvicrën që i jep asaj ndikim në menaxhimin e ujërave të Liqenit të Gjenevës. Kjo marrëveshje, për të cilën është diskutuar prej muajsh, vjen në një kohë kur uji po bëhet një burim gjithnjë e më i çmuar, ndërsa Franca po rrit presionin për shkak të zhvillimit të termocentraleve të saj bërthamore.

Afër termocentralit bërthamor Bugey në Francë, rreth 70 km larg Zvicrës, Franca planifikon të ndërtojë reaktorë të rinj deri në vitin 2040. Uji i lumit Rodan përdoret për të ftohur impiantin përpara se të kthehet sërish në lumë.

Në Gjenevë, kjo praktikë ngjall shqetësim. Antonio Hodgers, këshilltar shtetëror i Gjenevës, thekson se rritja e konsumit të ujit nga Franca, së bashku me ndryshimet klimatike, mund të përbëjnë një “problem serioz”.

“Nëse Franca shton kapacitetin bërthamor dhe kërkon më shumë ujë, ndërkohë që për shkak të ngrohjes globale ne kemi më pak ujë për nevojat tona, të gjithë do të përballemi me një problem,” tha për RTS përfaqësuesi i të Gjelbërve, transmeton albinfo.ch.

Prioritet për energjinë bërthamore

Sot, uji është tashmë një çështje gjeopolitike ndërkufitare, veçanërisht gjatë thatësirave të gjata, siç ndodhi verën e kaluar kur fermerët francezë u detyruan të reduktojnë konsumin. Ekspertët parashikojnë që prurjet e Rodanit të bien me 20% në 30 vitet e ardhshme dhe deri në 75% deri në vitin 2100 për shkak të shkrirjes së akullnajave.

Sipas specialistit të qeverisjes së ujërave, Christian Bréthaut, është e domosdoshme të përcaktohen prioritetet për përdorimin e ujit.

“Do të duhet të vendosim për kompromiset dhe prioritetet që duam t’i japim një përdorimi apo një tjetri.  Në anën franceze, prioriteti kryesor për përdorimin e ujit të Liqenit të Gjenevës është energjia bërthamore.”

Një fitore e vogël për Zvicrën

Megjithatë, sfida e vërtetë për Francën është furnizimi me ujë i katër termocentraleve të saj bërthamore përgjatë Rodanit. Marrëveshja që po finalizohet do t’i lejojë Zvicrës të vazhdojë të menaxhojë nivelet e ujit të liqenit në kushte normale, siç ka ndodhur për më shumë se 100 vjet.

Por në rast emergjence, si një thatësirë e rëndë, Franca mund të ndërhyjë. Sidoqoftë, marrëveshja nuk përmban një kuotë të saktë uji për Francën, çka konsiderohet një sukses për Zvicrën.

Në rast rreziku për termocentralet franceze, Kantoni i Gjenevës do të hapë portat e liqenit. Megjithatë, autoritetet gjenevase e theksojnë se kjo do të ndodhë vetëm në raste të jashtëzakonshme.

“Nuk do të thajmë Liqenin e Gjenevës për të furnizuar një central bërthamor; këtë ia kemi bërë të qartë Francës. Kemi përgjegjësi ndaj popullit të Vaudit dhe Valais për furnizimin me ujë të rajonit,” thekson Antonio Hodgers.

Franca dhe Zyra Federale për Mjedisin nuk kanë komentuar për RTS-në, duke pritur nënshkrimin zyrtar të marrëveshjes.

EDF: Do të kemi ujë të mjaftueshëm

Nga ana tjetër, kompania franceze e energjisë EDF pohon se reaktorët e rinj do të kenë nevoja më të ulëta për ujë dhe se sasia e pranishme në Rodan do të jetë e mjaftueshme.

“Ky projekt do të kërkojë një sasi shumë të vogël uji, rreth dhjetë metra kub për sekondë. Dhe sipas parashikimeve deri në fund të shekullit, Rodani do të ketë mjaftueshëm ujë për të ftohur reaktorët dhe për të përmbushur nevojat e tjera,” deklaron Pierre-Franck Thomé-Jassaud, drejtues i debatit publik për Bugey në EDF.

Tensionet për ujin pritet të rriten me shtimin e kërkesave për ujë të pijshëm, industri, bujqësi dhe energji bërthamore.

---