Inteligjenca artificiale ridefinon kirurgjinë 

Foto ilustrim

Gjatë dhjetë vjetëve të fundit, AI ka filluar të depërtojë në fushën mjekësore dhe integrimi i saj po përshpejtohet.

Projektet dhe risitë po shumohen, të nxitura nga përparimet e konsiderueshme teknologjike. Kompjuteri, falë aftësisë së tij për të përpunuar një mori të dhënash në të njëjtën kohë, kapërcen kufizimet njerëzore dhe ofron saktësi të paparë. Truri i njeriut, edhe pse i jashtëzakonshëm, ka vështirësi në përpunimin e shumë faktorëve në të njëjtën kohë, shpesh duke vazhduar në faza. AI, nga ana tjetër, mundëson integrimin e vazhdueshëm dhe vlerësimin e saktë të të dhënave, me një kufi gabimi të përcaktuar qartë.

Ky kapacitet analitik është një aset i madh për kirurgji. Operacionet e kufjeve të realitetit të përzier, Philippe Bijlenga, neurokirurg në Spitalet Universitare të Gjenevës (HUG), e krahason ardhjen e AI në mjekësi me futjen e GPS në aviacion. Deri më tani “ishim pa asnjë mjet navigimi”, komentoi ai këtë javë në RTS, përcjell albinfo.ch.

“Ne filluam të kemi disa mjete rudimentare, pastaj disa pika referimi anatomike dhe më pas tregues. Tani, falë vizualizimit 3D, ne mund të përcaktojmë pozicionin tonë me saktësi, të konfirmojmë përputhjen e veprimeve tona dhe të identifikojmë rreziqet përreth. I njëjti revolucion që mori shekuj në aviacion, tani po nxiton në nivelin mjekësor”. Në Gjenevë, kirurgët tashmë po përfitojnë nga këto risi. Ata përdorin kufje me realitet të përzier për të marrë një pamje të saktë të brendësisë së trupit të pacientit në kohë reale. Ky saktësi milimetrike plotësohet nga përdorimi i një “binjaku dixhital”, i cili lejon të simulohen qasje të ndryshme kirurgjikale përpara ndërhyrjes aktuale. Binjake dixhitale dhe “kutia e zezë” Qendra Spitalore Universitare Vaudois (CHUV) në Lozanë nuk duhet të jetë e prapambetur dhe ka nisur projektin e saj binjak dixhital.

Patrick Schoettker, kreu i departamentit të anestezisë, shpjegon se kjo teknologji bën të mundur matjen e parametrave të shumtë jetikë për të përgatitur më mirë pacientin për procedurën e tij. Të dhënat janë të vërtetuara mjekësore. Risia fillon me një orë mjekësore, e aftë për të matur parametra të tillë si ngopja e oksigjenit dhe rrahjet e zemrës. AI i analizon këto të dhëna dhe mund të këshillojë ushtrime përgatitore apo edhe të sugjerojë data optimale për operacionin, me qëllim minimizimin e komplikimeve pas operacionit. Jashtë vendit, disa sisteme të AI shkojnë më tej. Ato veprojnë si kuti të zeza që monitorojnë vazhdimisht të dhënat mjekësore dhe veprimet e kirurgut. Objektivi është të ndihmojë mjekun në vendimet e tij dhe të parandalojë gabimet. Në Shtetet e Bashkuara, kjo AI zbuloi mangësi në përgatitjen e lëkurës përpara prerjeve, duke çuar në përmirësimin e protokolleve. Ky mjet, i aftë për të analizuar të dhënat dixhitale dhe regjistrimet video, megjithatë ngre pyetje etike, veçanërisht rreth mbikëqyrjes së vazhdueshme të stafit.

Një mjet monitorimi?

Michel Jaccard, avokat i specializuar në AI dhe sektorin e kujdesit shëndetësor, thekson një përdorim të teknologjisë jo për mirëqenien e drejtpërdrejtë të pacientit, por për optimizimin e proceseve, siç është zvogëlimi i kohës së përgatitjes. Ky kërkim për efikasitet ngre pyetje, veçanërisht kur krahasojmë kohën e marrë nga mjekë të ndryshëm për të njëjtin operacion. Sfida është të përcaktohen qartë objektivat dhe kufijtë e përdorimit të këtyre të dhënave të përpunuara nga IA për të shmangur abuzimet. Për neurokirurgun Philippe Bijlenga, është thelbësore të monitorohet me kujdes ky zhvillim, por edhe të merren parasysh certifikatat për personelin mjekësor që përdor këto teknologji të reja. AI po ripërcakton standardet e kirurgjisë moderne dhe tranzicioni është duke u zhvilluar mirë.