Lajme

Zvicra ka furnizuar Serbinë me teknologjinë e përgjimit të telefonave

Në vitin 2023, Qeveria Federale e Zvicrës pati miratuar dërgimin e të ashtuquajturave kapëse IMSI me vlerë gati dy milionë franga në Beograd

E diel, 2 Shkurt 2025 - 9:40 albinfo.ch

Duke shkruar për protestat antiqeveritare në Serbi, shtypi zviceran ka zbuluar së fundi një skandal: Zvicra ka furnizuar pushtetin autoritar të Serbisë me teknologji përgjimi të telefonave mobilë, transmeton albinfo.ch.

“Gjithnjë e më shumë njerëz në Serbi po bëjnë thirrje për ndryshim. Qeveria refuzon kritikat – dhe ka monitoruar aktivistët. Për të realizuar këtë, Beogradi po mbështetet në teknologjinë zvicerane.

Kriza politike në Serbi po arrin kulmin. Të martën, kryeministri Millosh Vuçeviç njoftoi dorëheqjen e tij. Kjo vështirë se do ta kënaqë lëvizjen protestuese. Opozita ka kërkuar prej kohësh më shumë: Ata kërkojnë reforma të gjera – dhe shpresojnë për rrëzimin e qeverisë që tregon afërsi me Rusinë.

Presidenti Aleksandar Vuçiq shtrëngohet pas pushtetit dhe përdor metoda shumë të diskutueshme. Në fund të vitit 2024, organizata për të drejtat e njeriut Amnesty International dhe rrjeti kërkimor BIRN bënë publike se qeveria po monitoronte aktivistët dhe gazetarët, shkruan blick.ch. Sipas një analize forensike autoritetet serbe kishin instaluar ilegalisht spyware (mjete përgjimi) në dhjetëra telefona celularë që u përkisnin kritikëve të qeverisë,

Amnesty International flet për një qasje sistematike që ndoshta është përdorur në një shkallë të gjerë kundër shoqërisë civile. Programet e spiunazhit fshinin fotot dhe mesazhet me tekst dhe preknin kamerat dhe mikrofonat. Ministria e Brendshme serbe dhe shërbimi sekret kishin hedhur poshtë akuzat si “të pakuptimta” dhe “të rreme”.

Hulumtimet tani tregojnë se qeveria serbe gjithashtu po mbështetet në teknologjinë zvicerane për operacionet e saj të spiunazhit. Në vitin 2023, qeveria federale pati miratuar dërgimin e të ashtuquajturave kapëse IMSI me vlerë gati dy milionë franga në Beograd, përcjell albinfo.ch. Pajisjet e teknologjisë së lartë mund të përdoren për të lokalizuar, tkapur dhe dëgjuar telefonat celularë.

Sekretariati Shtetëror për Çështje Ekonomike (Seco) konfirmon dorëzimin. Sipas zëdhënësit Fabian Maienfisch, pajisjet e monitorimit u eksportuan në agjencitë qeveritare në Serbi. Ai nuk thotë se kujt saktësisht. Por duhet të jetë Ministria e Brendshme apo shërbimi sekret BIA. Mbetet e paqartë se cila kompani zvicerane e ka trajtuar marrëveshjen.

Shitja e teknologjisë zvicerane të vëzhgimit shtetit serb është çështje e ndjeshme. Rregullorja për eksportin dhe ndërmjetësimin e mallrave për mbikëqyrjen e internetit dhe telefonave celularë thotë se ndalohet dërgimi nëse ka arsye për të besuar se mallrat do të përdoren për represion në vendin e destinacionit.

Për vendimin lidhur me eksportin e “kapëseve” IMSI, Seco ishte konsultuar me Departamentin e Punëve të Jashtme (EDA), Departamentin e Mbrojtjes (DDPS) dhe shërbimin e inteligjencës (NDB). Pastaj qeveria federale kishte dhënë dritën jeshile. Zëdhënësi i Seco-s, Maienfisch thotë: “Si pjesë e shqyrtimit të rastit individual, nuk kishte prova të mjaftueshme që mallrat po përdoreshin nga marrësi përfundimtar për të ushtruar presion”.

Sot, eksportet e tilla vështirë se do të miratoheshin më. Tani ka indikacione të qarta se autoritetet serbe kanë përdorur aparaturat spiunuese për të monitoruar kritikët e qeverisë, transmeton albinfo.ch. Aktivistët dhe gazetarët janë thirrur nga policia në të ashtuquajturat intervista “informative”, një praktikë që daton që nga koha e komunizmit kur pjesëtarët e opozitës merreshin në pyetje pa ndonjë arsye të qartë. Të prekurit duhej të dorëzonin telefonat e tyre celularë. Gjatë bisedave, policia më pas ka instaluar softuer spiunazhi në pajisje. Sipas raportit të Amnesty International, janë përdorur produkti izraelit Pegasus dhe softueri i vëzhgimit i zhvilluar nga Serbia Novispy.

Presidenti Vuçiq po sundon gjithnjë e më shumë me metoda autoritare. Media, gjyqësori dhe administrata janë kryesisht në duart e ndjekësve të tij. Por vala e protestave që nisi tre muaj më parë po e vë tani në telashe. Vendi po përjeton demonstratat më të mëdha që nga kryengritja kundër Sllobodan Millosheviçit në vitin 2000.