Çfarë është në “rrezik” në referendumet kantonale të Zvicrës të dielën?

Më 9 qershor, votuesit zviceranë do të peshojnë një sërë çështjesh me rëndësi kombëtare. Por, në disa kantone, çështjet lokale janë gjithashtu në fletëvotim.

Në raundin e dytë të katër referendumeve të planifikuar për vitin 2024, qytetarët zviceranë do të votojnë më 9 qershor për disa çështje me rëndësi kombëtare – disa më të diskutueshme se të tjerat, transmeton albinfo.ch.

Ndër temat më të diskutueshme janë dy iniciativat që synojnë të frenojnë koston e sigurimit të detyrueshëm shëndetësor – njëra duke i kufizuar primet në 10 për qind të të ardhurave dhe tjetra duke siguruar një ‘frenim’ në kostot shëndetësore, të cilat duhet të zhvillohen në përputhje me ekonomisë dhe pagave.

Ekziston edhe ‘iniciativa e integritetit fizik’, si dhe ajo që kërkon të forcojë furnizimin me energji të Zvicrës duke investuar në burime të rinovueshme.

Përveç këtyre katër çështjeve kombëtare, disa kantone do të mbajnë edhe referendumet e tyre, raporton thelocal.

Dy nga më të diskutueshmet do të jenë në Gjenevë

E para ka të bëjë me të drejtat e zgjeruara të votimit për të huajt.

Votuesit do të kenë për detyrë të vendosin nëse të huajve që jetojnë në mesin e tyre duhet t’u ‘përmirësohen’ të drejtat e tyre politike nga ato komunale në ato kantonale – jo vetëm për të votuar, por edhe për të kandiduar për zyra me zgjedhje, të cilat asnjë kanton nuk u jep banorëve të tij jozviceranë.

Ndërsa mbështetësit e nismës theksojnë se një lëvizje e tillë do t’u mundësonte të huajve rezidentë të kenë më shumë ndikim politik, kundërshtarët argumentojnë se “e vetmja rrugë për të huajt për të marrë të drejta të plota politike është nëpërmjet natyralizimit”.

Ndalimi i “emblemave të urrejtjes”

Votuesit e Gjenevës do të peshojnë edhe për një çështje tjetër: nëse do të ndalohet “ekspozimi ose mbajtja e simboleve, emblemave dhe çdo objekt tjetër urrejtjeje, veçanërisht naziste, në hapësirat publike”. Neni i ri kushtetues do të thoshte gjithashtu se kantoni duhet të zbatojë një politikë për të luftuar diskriminimin dhe urrejtjen.

Të gjitha partitë përveç njërës e mbështesin këtë lëvizje – kundërshtarët e vetëm janë nga SVP-ja e krahut të djathtë, të cilët argumentojnë se simbolet naziste tashmë përbëjnë një vepër penale në Zvicër.

Gjithashtu, “kush do të përcaktojë se cilat simbole lejohen dhe cilat simbole janë të ndaluara?”, thotë partia në faqen e saj.

Një numër kantonesh – Cyrihu, Vaud dhe Bazel mes tyre – nuk do të kenë asnjë çështje kantonale për votim më 9 qershor.

Zug — Korsi biçikletash dhe financime politike

Votuesit do të vendosin për një nismë kushtetuese për një “rrjet të sigurt, të drejtpërdrejtë dhe të vazhdueshëm të biçikletave” që do të zbatohet në kanton deri në vitin 2030.

Ata do të peshojnë gjithashtu një çështje tjetër kushtetuese – të ashtuquajturën Nisma e Transparencës – për zbulimin e financimit politik.

Fribourg: Urgjencat mjekësore

Votuesit do të duhet të vendosin për nismën kushtetuese, si dhe për një kundërprojekt të zhvilluar nga parlamenti, i cili synon të sigurojë një shërbim urgjence spitalore publike që funksionon 24 orë në ditë, 7 ditë në javë, në të gjithë kantonin.

Ky votim është nxitur nga shkurtimi i shërbimeve shëndetësore në periferi, gjë që shkaktoi një rritje të urgjencave dhe një mbingarkesë të rasteve në spitalet e qytetit të Fribourg-ut.

Kush mund të votojë për çështjet kantonale?

Siç është rasti me referendumet kombëtare, vetëm qytetarët zviceranë mbi moshën 18 vjeç kanë të drejtë të votojnë. Këtu përfshihen edhe shtetasit e dyfishtë.

Nëse i përkisni kësaj kategorie, tashmë e keni marrë fletën e votimit me postë, me axhendën kombëtare dhe kantonale.

Fletët e votimit duhet të merren në komunën tuaj më së voni deri të dielën në orën 11:00, pasi numërimi fillon në mesditë.

Përndryshe, ju mund të votoni personalisht në vend, të dielën në mëngjes, në ndërtesën tuaj komunale lokale.

 

---