Kultura

Indiferentët…

Në mbrëmjen kushtuar 150 vjetorit te bashkimit të Italisë (integruar brënda Festivalit të Sanremos, më 17 shkurt 2011), pata fatin të përcjell me emocion të veçantë oratorinë e Roberto Benignit, që dukej sikur buronte nga Roma e Antikitetit, i cili me një mjeshtëri të veçantë zbërtheu përmbajtjen e hymnit italian, shpalosi muzikalitetin e gjuhës dhe madhështinë e kulturës së vëndit të tij, duke e magjepsur auditorin me mesazhet e mëdha që përcolli… Ai hyri me kalë në skenë : një sarkazëm artistike kundrejt pompozitetit të « kavalierëve » e politikanëve të sotëm italianë e doli në mënyrëm më modeste, duke lënë nga pas madhështinë e atyre që sakrifikuan jetën me heroizëm e thjeshtësi për atdheun e tyre, Italinë. Për një moment e ëndërrova këtë skenë në Tiranën time, të plagosur aq pamëshirshëm në dinjitetin e saj; por e ëndërrova dhe e përcolla këtë përjetim edhe në Prishtinë…

Ëndërrova një mesazh të thjeshtë njërëzor, të dashur e njëkohësisht të qartë për popullin tim, për kulturën dhe historinë e lashtë të tij, për figurat madhështore që ka nxjerrë në shekuj, për sakrificat e tij qindravjeçare… Kërkova zërin e Nënë Terezës, zërin e Nolit të madh, Fishtës, Migjenit, Konicës e së fundi Qoses e Kadaresë…

Kërkova të gjej në brendinë e frazës « Fratelli d’Italia » gjurmët e atyre luftëtarëve shqiptarë që kanë luftuar krah për krah Garibaldit për lirinë e Italisë e bashkimin e saj ; kërkova ndihmë prej tyre për fatin e truallit tonë amë e luftën e pamëshirshme që vazhdojnë edhe sot fqinjët e tij të paskrupullt, së bashku me një « élite » politikanësh shqiptarë të etur për pushtet, të cilët po e gërryejnë edhe më tej truallin dhe ndërgjegjen tonë kombëtare; kërkova ndihmë për viktimat e pafajshme të janarit, për varfërinë e popullit tim, për ëndrrën tonë shekullore për liri e demokraci të vërtetë…

Klithma ime m’u duk e dobët e jehona që ajo la nga pas, në hapësirë, m’u duk e shurdhët, e vetmuar. Klithma ime e çveshi zërin tim nga muzikaliteti, nga notat e pentagramit, nga ëmbëlsia e tyre. Ajo ishte e vrazhdë, e ftohtë dhe njëkohësisht e dëshpëruar. Kërkoja zëra të tjerë, që t’i bashkoheshin zërit tim…Kur papritur, menjëherë pas largimit të Benignit nga skena, si nga një rastësi e bekur, dy protagonistët e tjerë të festivalit, Luca e Paolo, nisën të lexojnë fjalët e Antonio Gramshit, filozofit të shquar italian me origjinë shqiptare.

Të ishte vallë rastësi ajo që dëgjova, një përgjigje e flaktë ndaj klithjes, që papritur kishte marrë përgjigje, apo një domosdoshmëri që përcillej përtejbote si mesazh për të gjithë ne shqiptarët në këto momente ?!

E përktheva me një frymë këtë mesazh hyjnor, mbrritur në momentin e duhur dhe përcjellë në tribunen më të madhe të mbrëmjes së kaluar. E ndjeva se misioni im ishte ai i maratonomakut : ta përcjillja tek ju të gjithë, miqtë e mij…

Fragment i shkrimit të Antonio Gramshit në gjuhën shqipe: Indiferentët.