Traditë shqiptare e Krishtlindjes që ndriçon një lagje zvicerane

Prej më shumë se dhjetë vitesh, familja Markaj në Obersiggenthal e shndërron oborrin e saj në një simbol të besimit dhe traditës së Krishtlindjes, duke tërhequr vizitorë nga i gjithë rajoni.

Ndërsa poshtë në rrugën kryesore makinat kalojnë me shpejtësi në trafikun e orëve të mbrëmjes, në oborrin e familjes Markaj në lagjen Rieden të Obersiggenthalit mbizotëron qetësia dhe atmosfera shpirtërore e Krishtlindjes. Prej më shumë se dhjetë vitesh, kjo familje e shndërron çdo sezon të Adventit oborrin e saj të përparmë në një skenë të veçantë të lindjes së Krishtit, e ndërtuar me përkushtim dhe dashuri deri në detaj.

Nën një çati druri, Maria dhe një bari gjunjëzohen mbi kashtë, ndërsa gomari dhe delet plotësojnë skenën tradicionale biblike. Një engjëll, që mban një banderolë me mbishkrimin “Gloria in excelsis Deo” , “Lavdi Zotit në lartësi”, tërheq vëmendjen e kalimtarëve. Në mbrëmje, dritat dekorative e bëjnë gjithë peizazhin edhe më magjik.

Kreu i familjes, Arben Markaj, e rindërton grazhdin çdo vit nga e para. “Fillojmë me Adventin e parë dhe punojmë me javë të tëra”, tregon 41-vjeçari. Skena merr formë gradualisht: fillimisht stalla, më pas barinjtë dhe kafshët, ashtu siç rrëfehet historia e Krishtlindjes. Vetëm më 24 dhjetor gjithçka është e plotë. Atë ditë, familja merr Dritën e Paqes nga kisha e qytetit Baden. “Me të ndezim dy flakë simbolike, sjellim figurën e foshnjës Jezus, e vendosim në grazhd dhe këndojmë së bashku.”

Kjo traditë e shoqëron Arbenin që nga fëmijëria. I lindur në Kosovë, ai erdhi në Zvicër në moshën 14-vjeçare gjatë luftës në Ballkan. “Edhe babai dhe gjyshi im ndërtonin grazhd”, thotë ai. Për familjen Markaj, Krishtlindja nuk është çështje dhuratash, por besimi. “Thelbi është lindja e Jezusit, Shpëtimtarit tonë. Këtë dua t’ua përcjell edhe fëmijëve të mi.”

Besimi është pjesë e pandarë e jetës së përditshme të familjes. Çdo të diel ata ndjekin meshën, ndërsa fëmijët shërbejnë si ministrantë. Në shtëpi, simbolet fetare janë të pranishme kudo: kryqi, figura e Virgjëreshës Mari dhe portreti i Nënës Terezë. “Pa besim mungon themeli. Ai na jep forcë, gëzim dhe motivim”, shprehen prindërit.

Me kalimin e viteve, grazhdi i familjes Markaj është shndërruar në një atraksion të vërtetë për lagjen Rieden dhe më gjerë. Shoferët ngadalësojnë, kalimtarët ndalen për të bërë fotografi, ndërsa vizitorë të shumtë – nga kopshtet, shkollat, lagjja dhe rajoni përreth – vijnë për ta parë nga afër. “Është kënaqësi të shohësh sa shumë gëzohen njerëzit”, thotë Arbeni. Vizitat pritet të vazhdojnë deri më 5 janar.

Në të kaluarën, për disa vite me radhë, në oborr kishte edhe pula të vërteta dhe një gjel, duke i dhënë skenës një dimension edhe më autentik. Sot, e gjithë hapësira është sërish në dispozicion të kësaj vepre të veçantë, me shtigje të vogla të ndriçuara që çojnë drejt grazhdit, ku çdo detaj është vendosur me kujdes të madh.

Megjithatë, ekziston mundësia që kjo të jetë hera e fundit që grazhdi ndriçon lagjen Rieden. Familja Markaj po kërkon një shtëpi të re. “Fqinjët tashmë janë të trishtuar. Grazhdi do t’i mungonte shumë lagjes”, thotë Arbeni. Familja jeton këtu prej më shumë se 20 vitesh dhe të katër fëmijët – Ilirjana, Martina, Gloria dhe Françesku – janë rritur në këtë mjedis. Nëse tradita do të vazhdojë edhe në vendbanimin e ri, mbetet për t’u parë.

Përtej kësaj, familja është e integruar thellë në jetën e komunitetit. Arbeni ka shërbyer për vite me radhë në zjarrfikësen e Obersiggenthalit dhe sot punon si shofer autobusi në kompaninë rajonale RVBW. Bashkëshortja e tij, Federika, punon në qendrën e të moshuarve Prosenio në Ennetbaden. Vajza e madhe, Ilirjana, është aktive politikisht dhe së shpejti përfundon shkollimin profesional, ndërsa pjesa tjetër e familjes kontribuon secili në mënyrën e vet.

Edhe përgatitjet e Krishtlindjes janë punë ekipi: Federika pjek biskota dhe përgatit ëmbëlsira tradicionale kosovare. “Pa të, asgjë nga kjo nuk do të ishte e mundur”, thotë Arbeni, ndërsa ajo shton: “Gjithçka funksionon sepse ndajmë të njëjtat vlera.”

Qoftë në Rieden apo diku tjetër, për shumë njerëz kjo skenë e Krishtlindjes tashmë është bërë simbol i Adventit – një vend i vogël paqeje, ku ndalesh për pak çaste dhe gjen qetësi mes zhurmës së përditshme.

Ky artikull ishte botuar të premten dhe të shtunën në gazetën Aargauer Zeitung për familjen Markaj nga Kosova, e cila jeton në Rieden, Baden, lidhur me festën e Krishtlindjes dhe përgatitjen e shpellës së Betlehemit.

 

 

---