Frëngjishtja në rritje në qytetet dygjuhëshe të Zvicrës

Frëngjishtja po bëhet paksa më mbizotëruese dhe e dobishme në shumicën e qyteteve të Zvicrës, dhe veçanërisht në ato dygjuhëshe

Zvicra ka tre gjuhë kryesore dhe ndarjet linguistike kalojnë nëpër disa qytete si Biel/Biennes dhe Freiburg/Fribourg. Në qytetet zvicerane në përgjithësi, frëngjishtja është në rritje.

Në qytetet dygjuhëshe ku disa banorë flasin frëngjisht në shtëpi dhe të tjerë gjermanisht, frëngjishtja po fiton terren me shpejtësi, sipas të dhënave nga Zyra Federale e Statistikave (FSO). Ka disa arsye për këtë, transmeton albinfo.ch.

Zvicra është një komb tregjuhësh, katërgjuhësh nëse përfshihet gjuha e rrallë e folur e romanishtes. Megjithatë, shumë zviceranë janë njëgjuhësh, duke folur vetëm gjuhën e tyre amtare. Përveç kësaj, shumë nga ata që janë dygjuhësh ka të ngjarë të flasin anglisht krahas gjuhës së tyre amtare dhe jo një gjuhë tjetër kombëtare që ndoshta janë detyruar ta mësojnë në shkollë. Kjo do të thotë të flasësh frëngjisht në Cyrih nuk do t’ju çojë shumë larg. Dhe të flasësh gjermanisht në Gjenevë do të jetë edhe më pak e dobishme.

Gjermanishtja dhe dialektet e saj mbeten mbizotëruese në Zvicër. Në vitin 1920, 71% e popullsisë flisnin gjermanisht, 21% flisnin frëngjisht, 6% flisnin italisht dhe 2% flisnin kryesisht një gjuhë tjetër. Përafërsisht 100 vjet më vonë, të njëjtat përqindje ishin 63% (-8), 23% (+2), 8% (+2) dhe 6% (+4), transmeton albinfo.ch.

Frëngjishtja po bëhet paksa më mbizotëruese dhe e dobishme në shumicën e qyteteve të Zvicrës, dhe veçanërisht në ato dygjuhëshe. Edhe në qytetet ku shumica flasin gjermanisht, frëngjisht folësit janë në rritje. Cyrihu (+2.8 pikë përqindje), Bazel (+2.9), Berna (+3.3) dhe Zug (+3.4) kanë parë të gjithë rritje në përqindjen e njerëzve që flasin kryesisht frëngjisht gjatë 20 viteve të fundit.

Megjithatë, fituesit më të mëdhenj të frëngjisht folësve gjatë dy dekadave të fundit kanë qenë qytetet dygjuhëshe të Freiburg/Fribourg (+4.5) dhe Biel/Biennes (+14.2). Këto janë qytete ku bashkëjetojnë folësit vendas gjermanisht dhe frëngjisht dhe kuptohen gjerësisht edhe gjermanishtja edhe frëngjishtja. Tani, 71% e banorëve të Fribourg-ut flasin frëngjisht si dhe 43% e banorëve të Biennes, nga 67% dhe 28% afërsisht 20 vjet më parë.

Pra, pse frëngjishtja po rritet në popullaritet?

Arsyeja e parë është migrimi i brendshëm. Zvicra gjermanishtfolëse ka tejkaluar ekonomikisht Zvicrën frëngjishtfolëse prej kohësh. Kjo ka çuar në migrimin nga qytetet frëngjisht-folëse drejt qyteteve më të begata gjermanishtfolëse, ku vendet e punës janë më të bollshme dhe nivelet e papunësisë janë më të ulëta. Dhe ka pasur më pak lëvizje në drejtim të kundërt. Përveç kësaj, kostoja e lartë e qyteteve frëngjisht-folëse në kufi me Liqenin e Gjenevës, i ka shtyrë njerëzit të lëvizin në qytete më të përballueshme si Biel dhe Freiburg, të cilat ofrojnë një kosto më të ulët jetese pa pasur nevojë të mësojnë gjermanisht.

Një arsye tjetër është përbërja linguistike e migrantëve që hyjnë në Zvicër. Më shumë emigrantë vijnë duke folur frëngjisht sesa gjermanisht. Dhe të mësosh frëngjisht sesa gjermanisht është shumë më e lehtë për grupet e mëdha të emigrantëve që flasin forma të tjera moderne të latinishtes, si portugeze, spanjisht ose italisht. Dhe nëse këta njerëz zbarkojnë në një qytet dygjuhësh, ata zakonisht do të zgjedhin të mësojnë frëngjisht në vend të gjermanishtes.

Ata që shpresojnë të integrohen plotësisht në qytetet gjermanishtfolëse do të duhet gjithashtu përfundimisht të akordojnë veshët dhe gjuhën e tyre me dialektin lokal zvicerano-gjerman, një tipar i frëngjishtes zvicerane që ka humbur kryesisht në histori. Ndërsa kjo humbje e kulturës gjuhësore i dhemb disa frëngjisht folës zviceranë, sigurisht që e bën jetën më të lehtë për të ardhurit e rinj.

---