Ulja e kostos dhe emigracioni: Sfidat me të cilat do të përballet Zvicra në vitin 2025

Ndërsa është e pamundur të parashikohet me saktësi e ardhmja, ka disa indikacione të qarta se çfarë do të duhet të trajtojë Zvicra vitin e ardhshëm.

Lajmi i mirë është se, në përgjithësi, viti 2025 nuk duket të jetë i ndryshëm nga vitet e kaluara për sa i përket stabilitetit politik dhe ekonomik të Zvicrës.

Gjithashtu në anën pozitive, ndryshe nga dimrat e 2022-2023 dhe 2023-2024, viti i ardhshëm ka të ngjarë të mos shënohet nga rreziku i mungesës së energjisë në Zvicër, pasi furnizimi global është lehtësuar.

Megjithatë, megjithëse nuk ka trazira të mëdha në horizont, vendi megjithatë do të përballet me disa sfida, si brenda ashtu edhe ndërkombëtare, transmeton albinfo.ch.

Përballja me më pak para

Kjo mund të jetë befasi për këdo që beson se Zvicra nuk ka probleme me paratë, por vendi po përballet me një deficit prej disa miliardë frangash.

Deficiti i Zvicrës – i vlerësuar në rreth 3 miliardë franga në vit – është kryesisht për shkak të shpenzimeve shtesë për rritjen e ushtrisë dhe pensioneve shtetërore.

Për të mbajtur një kontroll më të ngushtë mbi shpenzimet e tij, Këshilli Federal ka ngritur një grup ekspertësh të ngarkuar me analizimin e gjendjes së financave zvicerane dhe propozimin e disa shkurtimeve për të arritur qëllimin e tij për të reduktuar buxhetin me të paktën 3 miliardë franga deri në vitin 2027 dhe deri në të paktën 4 miliardë deri në vitin 2030.

Grupi ka paraqitur mbi 60 masa që mund të frenojnë ndjeshëm shpenzimet e qeverisë, duke bërë të mundur kursimin e 4 deri në 5 miliardë franga në vit.

Si rezultat i këtyre masave të kursimit të kostos, fondet do të shkurtohen ose do të zvogëlohen fare për sa i përket kontributit të shtetit në qendrat e kujdesit ditor, shkruan thelocal.

Kursime do të bëhen edhe nga shkurtimet e subvencioneve për infrastrukturën hekurudhore dhe rrugore.

Gjithashtu, pritet të bëhen kursime edhe në fushën e arsimit të lartë, me disa tarifa universitare që pritet të dyfishohen ose katërfishohen për të kompensuar mungesën në shpenzimet e qeverisë.

Dhe, qeveria po kërkon gjithashtu të rikuperojë të ardhurat duke hequr avantazhin tatimor për ata që bëjnë tërheqje kapitali nga shtylla e dytë dhe e tretë e pensionit.

Pra, është e drejtë të thuhet se të qëndrosh brenda buxhetit dhe të mos shpenzosh më shumë se sa është planifikuar do të jetë një sfidë për qeverinë, dhe ulja (ose mungesa e) fondeve për shumë programe dhe projekte federale do të jetë një goditje për segmente të ndryshme të popullsisë së Zvicrës që janë të varura prej tyre.

Ulja e kostove të kujdesit shëndetësor

Një tjetër sfidë e vazhdueshme, por ende e pazgjidhur për Zvicrën është gjetja e mënyrave për të frenuar shpenzimet e qeverisë për kujdesin shëndetësor dhe, më pas, për të ulur primet e sigurimit shëndetësor.

Deri më tani, janë propozuar një sërë strategjish, duke përfshirë eliminimin e procedurave të panevojshme mjekësore, uljen e çmimit të medikamenteve, rritjen e bashkëpagesës më të ulët dhe vendosjen e një tarife prej 50 frangash për vizitat e pareferuara në urgjencë.

Megjithatë, deri më sot nuk është marrë asnjë masë konkrete, ndaj edhe zgjidhja e kësaj çështje do të jetë në axhendën e qeverisë në vitin 2025.

Përgatitja për rritjen e popullsisë

Zvicra tani është një komb me pak më shumë se 9 milionë banorë dhe popullsia e saj pritet të arrijë shifrën prej 10 milionë brenda dekadës së ardhshme.

Ndërsa kjo është ende vite larg, Zvicra tashmë duhet ta bëjë gati infrastrukturën e saj – si strehimi, shkollat, transporti publik, rrugët dhe sistemi i kujdesit shëndetësor – për këtë rritje të popullsisë.

Kjo do të mbetet një sfidë, veçanërisht e përballur me kundërshtimin e krahut të djathtë, të cilët kanë nisur një iniciativë të quajtur “Jo për Zvicrën e 10 milionë njerëzve”, e cila ka të ngjarë të hidhet në një votim kombëtar në vitin 2025.

Edukimi, kërkimi dhe inovacioni

Ndërsa kjo ndoshta nuk është sfida kryesore e Zvicrës për vitin 2025, megjithatë është një sfidë e rëndësishme nëse vendi do të mbetet konkurrues globalisht dhe të ruajë pozicionin e tij si kombi më konkurrues i Evropës.

Prandaj, politika e qeverisë për vitin 2025 (dhe më tej) është e orientuar drejt arritjes së këtij qëllimi brenda sektorit të kërkimit arsimor dhe inovacionit (ERI).

Sipas Sekretariatit Shtetëror për Arsimin, Kërkimin dhe Inovacionin, politika për vitin 2025 “adreson sfidat aktuale dhe të ardhshme me të cilat përballet sektori ERI, sfida të cilat gjithashtu hapin mundësi të mëdha. Ato përfshijnë megatrende globale si ndryshimi i klimës, mungesa e energjisë dhe burimeve, zhvillimi i qëndrueshëm, çështjet shëndetësore, ndryshimet gjeopolitike dhe transformimi dixhital.

Por kjo nuk është e gjitha: “për më tepër, duke pasur parasysh politikën aktuale të Zvicrës për t’u përqendruar në punëtorët e saj të kualifikuar në vend që të mbështetet tek punëtorët nga jashtë, është thelbësore të ofrohen mundësi arsimore të qëndrueshme që çojnë në vende pune për një gamë të gjerë talentesh dhe interesash”.

Dhe në arenën ndërkombëtare…

Përpunimi i pengesave me BE-në

Në raundin e fundit dhe ende në vazhdim të bisedimeve mes Zvicrës dhe Bashkimit Evropian, të dyja palët po grinden për çështjen e lëvizjes së lirë të personave, e cila është shtylla kurrizore e traktateve dypalëshe midis Bernës dhe Brukselit.

Megjithatë, këmbëngulja e Zvicrës për të ruajtur klauzolën e saj të njëanshme mbrojtëse, e cila mund të kufizojë potencialisht emigracionin nga BE-ja, është një mollë sherri mes dy palëve.

Zvicra dëshiron të ruajë njëfarë sovraniteti në rregullimin e fluksit të të huajve, ndërsa BE-ja është kundër kësaj ideje e cila, potencialisht, mund të ndikojë në rezultatin e negociatave.

Prandaj, sfida e Zvicrës për vitin 2025 është të zgjidhë këtë pikë pengese për kënaqësinë e të gjithëve.

Ruajtja e tregtisë me Shtetet e Bashkuara

Zgjedhja e Donald Trump mund të paraqesë disa sfida për ekonominë e Zvicrës.

Shtetet e Bashkuara janë destinacioni kryesor për eksportet zvicerane dhe investimet direkte jashtë vendit.

Megjithatë, industria zvicerane e eksportit mund të vuajë nëse Trump zbaton (siç tha se do të bënte) tarifa më të larta për importet.

Për kompanitë që prodhojnë në Zvicër dhe eksportojnë në SHBA, tarifat më të larta do t’i bënin produktet zvicerane më pak konkurruese.

Gjithashtu, Zvicra eksporton më shumë në SHBA sesa importon prej saj, gjë që krijon një çekuilibër tregtar që Trump nuk i pëlqen.

Prandaj, Zvicra mund të vihet nën presion për të importuar më shumë mallra nga Amerika, sipas ekspertëve.

Fokusi ndoshta do të jetë në produktet bujqësore – gjë që është e ndërlikuar për Zvicrën për shkak të rezistencës nga lobi i fermerëve zviceran.

Pra, ndërsa Zvicra historikisht ka shkuar mirë me presidentët amerikanë, sfida e saj në vitin 2025 mund të jetë sigurimi që sektori shumë i rëndësishëm i eksportit të vendit të mos humbasë gjatë administratës së Trump.

---