Shqipëri: Reforma në drejtësi për statusin kandidat

KEYSTONE

Një orë e markës cartier nuk mund të konsiderohet si luks, mendon gjyqtari. Në Shqipëri, ku të ardhurat mesatare janë 360 €, nuk mund askush ta blejë një orë cartier. Pasuria e Kryetarit të Gjykatës së Apelit në Tiranë, Alaudin Malaj, llogaritet të jetë 1,7 milionë euro, raporton platforma Blakaninsight. Sipas Inspektoratit për Hetimin e Pasurisë dhe të Konflikteve të Interesit, Malaj shumicën e pasurisë e ka krijuar në rrugë ilegale.

Shqiptarët e dinë se korrupsioni dhe korruptimi janë pjesë e përditshmërisë. Në drejtësi ata kanë realisht pak besim. Prokuroria e tashme e Përgjithshme Shtetërore është e njohur për atë që nuk ka inicuar pothujse asnjë procedurë ndaj nëpunësve shtetërorë dhe politikanëve.Për këtë arsye reforma në drejtësi konsiderohet si kriter i marrjes së statusit kandidat dhe do të jetë tema qendrore e bisedimeve me rastin e vizitës në Tiranë të Ministrit ë Punëve të Jashtme të Austrisë, Sebastian Kunz, e  cila fillon të mërkurën. BE-ja dëshiron të shohë rezultate deri në verë.

Ndikimi politik

Thelbi i reformës është ndryshimi i pesë neneve të Kushtetutës që do të mundësonin përmbysjen e strukturave. Një këshill i lartë i drejtësisë do të duhej të pakësonte ndikimin politik të gjyqtarëve duke i vënë ata nën kontroll. Edhe Gjykata Supreme dhe ajo Kushtetuese do të merrnin funksione të reja. Prokuroria e Përgjithshme do të duhej të koncentrohej më shumë në luftimin e korrupsionit. Edhe roli i Kryetarit të shtetit në emërimet në funksionet e  drejtësisë duhet të ndryshojë. Monitorimin po e kundërshton Lidhja e Gjyqtarëve.

Mungon zbatimi i strategjisë

Por sipas njohësve të rrethanave problemi është krejt diku tjetër: mungesa e strategjisë për zbatimin e reformave si dhe e parave dhe e personelit për zbatimin e saj. Njerëzit duhet shkollur dhe të kenë zyrat gjegjëse. Duket sikur po punohet vetëm në krijimin e skeletit, por po harrohen muskujt. Ndryshimet kushtetuese do të kenë si pasojë edhe ndryshime të tjera të shumta. Do të duhej të ndryshonin gjithsej 70 ligje të tjera. „ Nga kjo nuk shoh hiq asgjë“, thotë një ekspert, që don të mbetet anonim. „Vëmendja do të përqëndrohet shumë te gjyqtarët dhe prokurorët. „ Por edhe nëse identifikohen dhe largohen të korruptuarit, kjo nuk ndihmon asgjë, sepse sistemi mbetet i njëjti“, thotë diplomati. „është në pyetja kultura e re për shtetin, për besimin, e cila krijohet nëse bëhet e qartë për të gjithë se korrupsioni nuk lejohet“

Në Evropën Juglindore shumë njerzë as që mund ta marrin me mend se diç mund të funksionojë pa korrupsion. Shumëkush vendet e punës i ka falë ndonjë lidhjeje apo nga të qenit anëtar i ndonjë partie. Rezistenca ndaj reformës ka të bëjë edhe me atë se shumëkush përmes saj do ta humbte vendin e punës.

Pakoja e tashme e ligjit nuk është duke u hartuar vetëm nga ekspertët shqiptarë, por edhe nga përfaqësuesit e BE-së dhe të SHBA-ve dhe konsiderohet ambiciose. Qeverisë i duhen edhe votat e disa politikanëve opozitarë – 93 nga gjithsej 120 deputetë duhet ta votojnë atë. Reforma kushtetuese vlerësohet edhe nga ajo se cila parti do të përfitojë nga ajo. Opozita është sidomos kundër asaj që Prokuroria e Përgjithshme dhe Prokuroria Speciale, të cilat do të duhej ta luftonin më fort korrupsionin, të kontrollohen më shumë.

I mundur referendumi

Shumë politikanë druajnë se edhe vetë atyre do t’ju vie radha. Rama duhet të llogarisë me atë se opozita nuk do të bashkëpunojë . Për këtë është menduar që ndryshimet në sistemin e drejtësisë të realizohen edhe përmes një referendumi. Kështi do të krijohej përparësia që tema e korrupsionit të bisedohej më shumë në publikun e gjerë.

Përkthimi Nexhmedin Gerguri