25 vjet nga marrëveshjet e para mes Zvicrës dhe Bashkimit Evropian

Ishte një nënshkrim me pasoja të mëdha: një çerek shekulli më parë, Këshilli Federal nënshkroi marrëveshjet e para dypalëshe me BE-në. Që atëherë, Zvicra ka përjetuar një zhvillim të madh ekonomik, por pasojat negative janë gjithashtu të dukshme.

Një nënshkrim dhe pastaj shampanjë: Më 21 qershor 1999, ministri i Jashtëm i atëhershëm, Joseph Deiss, nënshkroi paketën e parë të traktatit dypalësh me BE-në në Luksemburg.

Kishte një humor festiv. Për ministrin e Jashtëm, Deiss dhe ministrin e Ekonomisë, Pascal Couchepin, i cili gjithashtu po udhëtonte me grupin, ishte një lëvizje çlirimtare pasi elektorati i kishte thënë jo anëtarësimit në EEA shtatë vjet më parë.

Pas votimit të EEA, pati një ndjenjë krize në ekonominë zvicerane. Njerëzit kishin frikë se do të liheshin pas. Marrëveshjet dypalëshe ishin rrugëdalja. Qasje e papenguar në tregun më të rëndësishëm të Zvicrës, për mbi 400 milionë evropianë.

25 vjet më vonë, ne takojmë përsëri ish-këshilltarin federal Joseph Deiss. Si i sheh ai sot traktatet dypalëshe? “Traktatet na kanë nxjerrë nga izolimi. Për 25 vjet, ne kemi qenë në gjendje të ndërtojmë prosperitet, sukses dhe marrëdhënie më të mira me partnerin tonë më të rëndësishëm”, thotë Deiss.

Por çfarë kanë sjellë në të vërtetë marrëveshjet në Zvicër? Ekonomia është zhvilluar jashtëzakonisht, produkti i brendshëm bruto është rritur ndjeshëm. Por edhe emigracioni është rritur ndjeshëm.

Opinionet janë të ndara për çështjen e emigracionit. Dhjetë vjet më parë, nisma e SVP-së për emigracionin masiv u pranua me një diferencë të ngushtë. Që atëherë, imigrimi nga BE-ja nuk është zhdukur kurrë nga titujt kryesorë dhe pasojat janë të dukshme për të gjithë: më shumë trafik, rritje të shpejtë të çmimeve të pronave, mungesë banesash.

Kreu i grupit parlamentar të SVP, Thomas Aeschi, thotë sot se Bilaterali nuk është një histori suksesi. Zvicra do të kishte bërë po aq mirë edhe pa Bilateralin. “Zvicra do të bënte të paktën po aq mirë”, është i bindur ai, “por ne nuk do të kishim efektet negative të 1.5 milionë emigrantëve në 25 vjetët e fundit”.

Shoqata e biznesit Economiesuisse është një nga mbështetësit më të zëshëm të marrëveshjeve dypalëshe. Me aleancën e saj “Të fortë dhe të lidhur”, ajo realizoi këtë javë aksione në disa qytete për të shpjeguar për qytetarët përfitimet e marrëveshjeve dypalëshe.

“Marrëveshjet dypalëshe kanë siguruar që të ketë sërish rritje në vendin tonë dhe kjo na sjell dobi të gjithëve”, thekson drejtoresha e Economiesuisse, Monika Rühl. Emigracioni është i rëndësishëm. “Por ne e kuptojmë se emigracioni është një shqetësim për shumë njerëz,” thotë Rühl.

Megjithatë, zhvillimi i mëtejshëm i rrugës dypalëshe po ngec. Zvicra po negocion një traktat të ri me BE-në. Një vizitë e zëvendëspresidentit përgjegjës të Komisionit të BE-së, Maroš Šefčovič, në Bernë ishte planifikuar për këtë javë, por u anulua në një njoftim të shkurtër. Pozicionet midis Zvicrës dhe BE-së me sa duket janë ende në kundërshtim. Ministria e Jashtme e Këshilltarit Federal Ignazio Cassis tha se nuk ishte koha e duhur për një takim.

Këshilli Federal në tërësi gjithashtu nuk është dakord nëse traktati do të kërkojë jo vetëm një shumicë popullore, por edhe një shumicë të kantoneve në një votim në të ardhmen. Kjo mund të jetë një pengesë, sepse për momentin ka më shumë debat për pasojat negative të marrëveshjeve dypalëshe sesa për përfitimet e tyre./SRF