Kush është i përjashtuar nga kryerja e një testi për shtetësi zvicerane për natyralizim?

Marrja e shtetësisë zvicerane nuk është e lehtë, siç do t’ju tregojnë shumë njerëz që kanë kaluar nëpër këtë proces. Një provim natyralizimi është pjesë e kësaj procedure, megjithëse ka përjashtime.

Ashtu si në vendet e tjera, në Zvicër për t’u bërë shtetas varet nga kalimi i një testi natyralizimi.

Por, ndryshe nga shumica e vendeve, Zvicra nuk ka një test standard kombëtar që administrohet në të gjithë vendin; në vend të kësaj, çdo kanton dhe komunë mund të hartojë listën e vet të pyetjeve me shkrim, me gojë ose të dyja.

Në mënyrë tipike, kandidatët duhet të demonstrojnë njohuritë e tyre për Zvicrën në aspektin e gjeografisë, historisë dhe institucioneve politike, si dhe njohjen e komuniteteve të tyre lokale.

Për më tepër, aftësia në gjuhën e kantonit është gjithashtu një kërkesë.

A duhet që çdo aplikant ta japë këtë test?

Në përgjithësi, të gjithë ata që aplikojnë për natyralizim të zakonshëm do të duhet ta japin (dhe sigurisht ta kalojnë) provimin, pavarësisht formës që merr në një kanton të caktuar.

Ata që kërkojnë opsionin e shpejtë (i njohur edhe si ‘i thjeshtuar’ ose ‘i lehtësuar’), mund të gjejnë më shumë fleksibilitet në kërkesat e provimit, varësisht nga rrethanat e tyre personale.

Për shembull, të ashtuquajturit të huaj të ‘gjeneratës së tretë’,  ata që kanë lindur në Zvicër dhe kanë jetuar gjithë jetën e tyre këtu  ose bashkëshortët e qytetarëve zviceranë që plotësojnë kriteret e rezidencës dhe integrimit  mund të zbulojnë se testi nuk është gjë tjetër veçse një bisedë me autoritetet lokale të natyralizimit.

Siç thotë një amerikan i martuar me një zvicerane (dhe për këtë arsye po aplikon për një procedurë të përshpejtuar): “Më është dashur të shkoj për një intervistë në një stacion lokal policie në qytetin tim. Personi më bëri disa pyetje të tilla si ‘A ndiheni mirë i integruar në komunitetin tonë’ dhe ‘a është gjuha juaj mjaftueshëm e mirë për të komunikuar me vendasit’. Pas kësaj, filloi të binte borë dhe oficeri i policisë duhej të shkonte direkt në trafik. Pak më pas, mora një letër nga kantoni që më përgëzonte që u bëra zviceran.”

Në asnjë mënyrë ky shembull i vetëm nuk duhet të merret si një trend i përgjithshëm. Por tregon se në disa situata, faza e provimit mund të jetë relativisht e padhimbshme,  veçanërisht nëse ka borë, transmeton albinfo.ch.

Pra, a duhet që çdo i huaj të japë provimin apo disa njerëz janë të përjashtuar prej tij?

Ka disa përjashtime.

Për shembull, këto grupe në përgjithësi nuk duhet të plotësojnë një test shtetësie:

• Fëmijët nën moshën 18 vjeç që kërkojnë shtetësi së bashku me prindërit e tyre
• Në të njëjtën mënyrë, fëmijët e huaj që janë adoptuar si të mitur nga prindër shtetas/ë zviceranë nuk duhet ta japin provimin
• Nëse aplikoni për shtetësi nëpërmjet rrugës së prejardhjes nga babai ose nëna,  nëpërmjet jus sanguinis  pavarësisht nga vendi juaj i lindjes, atëherë nuk duhet ta jepni provimin. (Jus sanguinis është një ligj me të cilin shtetësia përcaktohet ose fitohet nga shtetësia e njërit ose të të dy prindërve). Sipas Aktit të Shtetësisë Zvicerane (SCA), ju konsideroheni zviceranë nëse prindërit tuaj zviceranë janë të martuar me njëri-tjetrin dhe njëra palë është shtetase zvicerane

Në parim, të gjithë të tjerët duhet ta japin provimin, por, siç u përmend, varësisht nga rrethanat tuaja personale, kjo mund të jetë një çështje joformale.

Por ka më shumë: gjuha

Nëse nuk përjashtoheni plotësisht nga testi, shumica e aplikantëve duhet ta kalojnë testin e gjuhës, shkruani thelocal.

Në janar 2019, qeveria prezantoi rregulla të reja për aftësitë gjuhësore të kërkuara për të marrë shtetësinë zvicerane.

Secili prej niveleve u përcaktua nga Sekretariati Shtetëror për Migracionin (SEM) dhe u bazua në Kornizën e Përbashkët Evropiane të Referencës (CEFR), një përkufizim i niveleve të ndryshme të gjuhës me gojë dhe me shkrim të krijuar nga Këshilli i Evropës.

Vetëm dy grupeve u jepet një përjashtim nga kjo kërkesë:

Të huajt që kanë lindur në Zvicër, kanë jetuar këtu gjithë jetën e tyre dhe kanë kaluar nëpër sistemin e detyrueshëm shkollor zviceran

Imigrantët nga Gjermania, Franca, Italia dhe Austria, për sa kohë që jetojnë në kantonin e përshtatshëm për gjuhën

Megjithatë, mbani mend se këto janë kërkesat minimale kombëtare, me kantone individuale të lira për të futur kritere më të rrepta  dhe disa e kanë bërë këtë.

Kjo do të thotë që nëse aplikoni për natyralizim në një nga këto kantone, duhet të përmbushni rregullat e tyre individuale gjuhësore.

---