Zviceranët po informohen gjithnjë e më pak

Fenomeni çon në një humbje të besimit në politikë dhe media, dhe sipas një studimi nga Universiteti i Cyrihut, mund të bëhet problem për demokracinë.

Në Zvicër ka një rënie shqetësuese në konsumin e informacionit nga burimet gazetareske. Që nga viti 2009, përqindja e njerëzve që nuk informohen rregullisht përmes medias është pothuajse dyfishuar, duke arritur në 46.4% të popullsisë. Ekspertët e shohin këtë trend si një problem themelor për demokracinë.

Fög, Qendra Kërkimore për Opinionin Publik dhe Shoqërinë në Universitetin e Cyrihut (Forschungszentrum Öffentlichkeit und Gesellschaft), publikoi të hënën librin vjetor mbi cilësinë e medias në të cilin theksohet një korrelacion i drejtpërdrejtë midis konsumit të lajmeve dhe njohurive për ngjarjet aktuale, shkruan RSI, transmeton albinfo.ch. Ata që rrallë ose kurrë nuk konsultohen me median gazetareske demonstrojnë njohuri dukshëm më të ulëta për çështjet politike dhe sociale sesa pjesa tjetër e popullsisë.

Mediat sociale nuk janë të mjaftueshme

Në një kuiz njohurish, të anketuarit që nuk informohen rregullisht iu përgjigjën saktë mesatarisht 6.6 nga 16 pyetje rreth politikës dhe 3.5 nga 8 pyetje të buta lajmesh.

Rezultate pak më të mira, por ende nën mesatare, u morën nga ata që pyesin kryesisht përmes mediave sociale. Studimi zbuloi gjithashtu se njerëzit e informuar dobët kanë tendencë të kenë më pak besim në politikë dhe media, të marrin pjesë më pak në proceset demokratike dhe të ndihen më pak të lidhur me shoqërinë demokratike.

Megjithatë, studiuesit nuk gjetën një refuzim të përgjithshëm të vlerave demokratike.

“Një popullsi e informuar ka nevojë për gazetari profesionale”, thotë drejtori i Fög, Mark Eisenegger. Përdorimi më i madh i informacionit shkon gjithashtu krah për krah me interesin politik dhe pozicionimin e qartë politik. Prandaj, shkollat ​​dhe politikanët duhet të investojnë më shumë në edukimin politik dhe aftësitë mediatike.

Inteligjenca artificiale përfiton nga gazetaria (dhe anasjelltas)

Gjithashtu, si pjesë e studimit vjetor, fög analizoi për herë të parë përdorimin e burimeve gazetareske nga chatbot-et bazuar në inteligjencën artificiale si ChatGPT ose Perplexity për t’iu përgjigjur pyetjeve mbi temat aktuale. Doli se të paktën dy të tretat e burimeve të cituara vijnë nga media gazetareske. Në disa raste, janë cituar edhe media që bllokoi qasjen në chatbot.

Inteligjenca artificiale përfaqëson si një mundësi ashtu edhe një kërcënim për gazetarinë. Edhe pse 87% e profesionistëve të medias përdorin mjetet e IA-së si mbështetje, lind pyetja e përdorimit të përmbajtjes gazetareske dhe kompensimit të tyre. “Mbrojtja më e mirë e pronës intelektuale dhe shpërblimi i drejtë i gazetarisë janë shqetësime legjitime, veçanërisht pasi praktika aktuale e çregjistrimit – bllokimi i përmbajtjes mediatike për chatbot-et e inteligjencës artificiale – nuk ofron mbrojtje të mjaftueshme kundër aksesit të paautorizuar”, sipas fög.

Studimi konfirmoi gjithashtu një sërë tendencash afatgjata: megjithëse cilësia gazetareske mbeti e qëndrueshme krahasuar me vitin e kaluar, pati rënie afatgjata në performancën e kategorizimit dhe diversitetin gjeografik. Situata financiare e medias mbetet gjithashtu e tensionuar dhe shumica e zviceranëve mbeten të gatshëm të paguajnë për ofertat e lajmeve online. Megjithatë, gatishmëria për të paguar për lajmet online u rrit me 5 pikë përqindjeje krahasuar me vitin e kaluar për herë të parë në katër vjet, duke arritur në 22.5%.

---