Çfarë pritet nga referendumet e ardhshme lokale të Zvicrës?

Votuesit zviceranë do të japin mendimin e tyre për dy çështje me rëndësi kombëtare më 30 nëntor. Por disa kantone dhe bashki do të mbajnë edhe referendumet e tyre lokale. Pra, çfarë është “në lojë”?

Në nivel kombëtar, dy tema janë në fletëvotim. Njëra ka të bëjë me taksat e trashëgimisë për të pasurit dhe tjetra me detyrën qytetare. Përveç kësaj, disa çështje me rëndësi rajonale do të vendosen gjithashtu në të njëjtën ditë.

Dy kantone kanë të drejtë vote për të huajt në fletëvotimet e tyre:

Vaud: Zgjerimi i të drejtave politike

Iniciativa bën thirrje që të huajt të jenë në gjendje të votojnë dhe të zgjidhen në nivel kantonal.

Konkretisht, synon të zgjerojë të drejtat demokratike – duke përfshirë të drejtën për të nënshkruar peticione referendumi, për të votuar dhe për t’u kandiduar në zgjedhje – në nivel kantonal për të gjithë shtetasit e huaj që jetojnë në kantonin e Vaud për të paktën tre vjet dhe në Zvicër për të paktën 10 vjet.

Appenzell Ausserrhoden: E drejta e votës për të huajt

Kantoni do të vendosë për kushtetutën e tij të re.

Pika kryesore e mosmarrëveshjes është e drejta e të huajve vendas për të votuar.

Mbështetësit thonë se shtetasve të huaj duhet t’u jepet e drejta e votës, me kusht që të kenë jetuar në Zvicër vazhdimisht për të paktën 10 vjet, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Nëse ky veprim miratohet, Appenzell Ausserrhoden do të jetë kantoni i parë gjermanishtfolës që u jep të drejtën e votës shtetasve të huaj në nivel kantonal.

(Deri më tani, vetëm dy kantone, të dyja në Zvicrën frëngjishtfolëse – Neuchâtel dhe Jura – lejojnë të huajt të votojnë në nivel kantonal).

Në nivel komunal, qytetet Rehetobel, Speicher, Teufen, Trogen dhe Wald tashmë lejojnë banorët e huaj me prejardhje të gjatë të votojnë.

Gjenevë: Trajtime dentare

Në rrezik është iniciativa e nisur nga partia Socialdemokrate, “Për kujdes dentar të përballueshëm për të gjithë popullsinë”.

Iniciativa kërkon një çek vjetor prej 300 frangash për të mbuluar vizitat te dentisti. Ky çek do t’u jepet individëve që kanë të drejtë për ulje të primeve të sigurimit shëndetësor, por që nuk marrin ndonjë formë tjetër të ndihmës sociale.

Kostoja e vlerësuar e kësaj mase: 45.5 milionë franga në vit.

Cyrih: Strehim i përballueshëm

Në të gjithë kantonin, pronarët i shkatërrojnë apartamentet e vjetra ose i rinovojnë ato në mënyrë që të dyfishojnë qiranë.

Si rezultat, qiramarrësit afatgjatë po detyrohen të largohen nga shtëpitë e tyre, sepse nuk mund ta përballojnë më qiranë.

Më 30 nëntor, votuesit e Cyrihut vendosin drejtimin në të cilin duhet të zhvillohet tregu i banesave në Cyrih – për shembull, një nga kërkesat do të ishte që kantoni të informohet për këdo që dëshiron të blejë sipërfaqe të mëdha toke dhe për çfarë qëllimi.

Cyrih: kufiri i shpejtësisë prej 30 km/orë

Ulja e kufijve të shpejtësisë në qytete nga 50 në 30 km/orë është një temë e nxehtë në të gjithë Zvicrën.

Në Cyrih, e ashtuquajtura “Iniciativa e Lëvizshmërisë” synon ta bëjë kufizimin e shpejtësisë prej 30 km/orë në rrugët kryesore një çështje kantonale.

Në mënyrë specifike, iniciativa thotë se autoritetet komunale të Cyrihut dhe Winterthur nuk duhet të kenë më të drejtë fjalëje në vendimet në lidhje me zonat 30 km/orë.

Në vend të kësaj, vetëm kantoni duhet t’i marrë këto vendime.

Arsyeja është se qeveria dhe parlamenti kantonal i Cyrihut janë të shqetësuar për numrin e madh të projekteve të zonave 30 km/orë në të dyja këto qytete.

Dhe pastaj ka çështje në fletëvotimet komunale:

St. Gallen: Seks i sigurt

Kjo mund të duket si një çështje e çuditshme (dhe tepër personale) për t’u vënë në fletëvotim, por siç e dini tashmë, qytetarët zviceranë hedhin votat e tyre për të gjitha llojet e çështjeve.

Kjo në veçanti u bën thirrje votuesve të miratojnë një iniciativë të udhëhequr nga Të Gjelbrit e Rinj, duke u lejuar personave nën 30 vjeç të testohen për sëmundje seksualisht të transmetueshme falas – domethënë, me shpenzimet e taksapaguesve.

Iniciativa propozon ndryshimin e kodit komunal të qytetit me një klauzolë përkatëse.

Bernë: Më pak referendume, ju lutem!

Votuesit në Bernë thirren shpesh për të vendosur për të gjitha llojet e çështjeve – në fakt, asnjë qytet tjetër zviceran nuk mban kaq shumë referendume komunale.

Kjo sepse në Bernë, çdo projekt komunal që tejkalon 7 milionë franga kërkon gjithmonë miratimin e popullit.

Prandaj, më 30 nëntor, votuesit do të vendosin nëse më pak propozime duhet të vihen në votim publik në të ardhmen.

---