Lajme
Nënshkruhet traktati për oqeanet
Pas një dekade negociatash Kombet e Bashkuara kanë arritur një marrëveshje historike për të mbrojtur oqeanet.
Traktati i Detit të Lirë vendos 30% të deteve në zona të mbrojtura deri në vitin 2030, duke synuar mbrojtjen dhe rikuperimin e natyrës detare.
Marrëveshja u arrit të shtunën në mbrëmje, pas 38 orësh bisedimesh, në selinë e OKB-së në Nju-Jork.
Negociatat ishin shtyrë për shkak të mosmarrëveshjeve mbi financim dhe të drejtat e peshkimit.
Marrëveshja e fundit ndërkombëtare që ishte nënshkruar për mbrojtjen e oqeanit ishte 40 vjet më parë për të drejtën në det. Me këtë marrëveshje u krijua zona e quajtur “deti i hapur”, apo “ujërat ndërkombëtare”, ku të gjitha vendet peshkojnë, transportojnë e bëjnë kërkime, por që vetëm 1.2% e këtyre ujërave është e mbrojtur.
Jeta detare jashtë këtyre zonave të mbrojtura ka qenë në rrezik nga ndryshimet klimatike, mbipeshkimi dhe trafiku i anijeve.
Çka parasheh traktati?
Sipas Unionit Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN) 10% e specieve detare janë në rrezik zhdukjeje. Këto zonat e reja të mbrojtura me këtë traktat vendosin kufizime në sasinë e peshkimit, rrugët e transportit dhe aktivitetet e eksplorimit të minierave të thella në det, ku minaralet merren nga një shtrat deti 200 metra thellë ose më shumë. Ky lloj i nxjerrjes së mineraleve sipas grupeve të ndryshme mjedisore mund të shqetësojë tokat e mbarështimit të kafshëve, të krijojnë ndotje akustike dhe të jenë toksike për jetën detare.
Kështu, tash e tutje, çdo aktivitet i ardhshëm në shtratin e thellë të detit do t’u nënshtrohet rregulloreve dhe mbikëqyrjes strikte mjedisore për të siguruar që ato të kryhen në mënyrë të qëndrueshme dhe me përgjegjësi, i kanë thënë BBC-së nga Autoriteti Ndërkombëtar për shtratin e detit.
Minna Epps, drejtore e ekipit të IUCN Ocean, tha se pengesat kryesore kishin të bënin me ndarjen e burimeve gjenetike detare. Burimet gjenetike detare janë material biologjik nga bimët dhe kafshët në oqean që mund të kenë përfitime për shoqërinë, si p.sh. farmaceutikë, procese industriale dhe ushqim.
Vendet më të pasura kanë aktualisht burimet dhe fondet për të eksploruar oqeanin e thellë, por vendet më të varfra donin të siguronin që çdo përfitim që ata gjenin të ndahej në mënyrë të barabartë.
Dr. Robert Blasiak, studiues i oqeanit në Universitetin e Stokholmit, tha se ishte sfiduese për shkak se askush nuk e di sa vlejnë këto burime e rrjedhimisht nuk e di si do të ndahen.
Laura Meller, aktiviste për oqeanet ka përgëzuar të gjitha vendet që sipas saj lanë anash dallimet dhe nënshkruan traktatin për oqeanin. “Kjo është një ditë historike për ruajtjen dhe një shenjë se në një botë të ndarë, mbrojtja e natyrës dhe e njerëzve mund të triumfojë mbi gjeopolitikën”, shtoi ajo.
Vendet do të duhet të takohen përsëri për të miratuar më parë marrëveshjen dhe më pas të fillojnë me zbatimin e traktatit që pritet të marrë kohë./bbc
E-Diaspora
-
Arnold “The Cobra” Gjergjaj triumfon në luftën e fundit Gjatë së shtunës Arnold “The Cobra” Gjergjaj triumfoi kundër Dennis Lewandowski. Kjo ndeshje e madhe u...
-
Nju-Jork: Baleti Kombëtar i Kosovës me dy shfaqje
-
Belgjikë: Kori “Siparantum” do të dhuroj paraqitje dinjitoze
-
Çikago: Pianistja Anila Aliu, me koncert recital
-
Sopranoja Elbenita Kajtazi ndan bursa vjetore për studentët shqiptarë të muzikës
Jeta në Zvicër
-
Mostransparencë e plotë në marrëveshjet mes siguruesve dhe spitaleve private Çështja shkaktoi një reagim këtë fundjavë, disa mbajtës të policave që përfitojnë sigurim plotësues nga Groupe...
-
Procedura e shpejtë e azilit zbatohet në katër nga gjashtë qendrat federale
-
Bernë: Parukierja me kombinim të pazakontë – prerje, larje dhe këshilla juridike
-
Zgjedhjet Evropiane 2024: Një e katërta e popullsisë zvicerane ka të drejtë vote
-
Zvicër: 26-vjeçari vozit me 161 km/h në zonën e kufizimit 80 km/h