Pse zviceranët jetojnë me qira e nuk blejnë shtëpi?

Pavarësisht nga pasuria e Zvicrës, ajo ka përqindjen më të ulët të pronarëve të shtëpive në Evropë. Pse?

Për shumë prej nesh-të kesh një shtëpi është një qëllim kryesor.

Kur bëhet fjalë për pasurinë personale, të zotërosh shtëpinë tënde është ndoshta shënjuesi më i madh.

Por pavarësisht pasurisë së konsiderueshme të vendit, Zvicra mbetet e kënaqur me qiranë, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

Në fakt, Evropa që flet gjermanisht duket se ka një preferencë për të marrë me qira sesa për të blerë. Përafërsisht 59 përqind e zviceranëve marrin me qira – duke e bërë atë përqindjen më të lartë të qiramarrësve kudo në Evropë. Në fakt, Zvicra është i vetmi vend në Evropë ku më shumë se gjysma e njerëzve marrin me qira në vend që të kenë shtëpinë e tyre.

A preferojnë me të vërtetë zviceranët të marrin me qira sesa të blejnë?

Një gabim në marrjen parasysh të marrjes me qira dhe blerjes është se në shumë raste njerëzit në Zvicër dhe pjesë të tjera të Evropës ku tarifat e qirasë janë më të larta është se ata “preferojnë” të marrin me qira, përcjell tutje albinfo.ch.

Studimet e njëpasnjëshme kanë treguar se një numër i madh – pra mbi 80 për qind – i njerëzve do të preferonin të kishin shtëpinë e tyre në vend që të merrnin me qira.

Përqindja e lartë e qiramarrësve në vend të kësaj me siguri përshkruhet më saktë si njerëz që janë ‘të kënaqur me qira’, në vend që në fakt ta preferojnë atë?

Në rregull atëherë, atëherë pse përmbajtja zvicerane jepet me qira? Arsyet për këtë janë të shumta dhe të ndryshme. Disa janë veçanërisht të rëndësishme për Zvicrën, ndërsa të tjerat kanë një bazë kulturore, ekonomike dhe historike.

Kosto

Një arsye kryesore pse njerëzit mund të marrin me qira në vend që të blejnë në Zvicër është një arsye e thjeshtë: kostoja.

Ashtu si në shumicën e vendeve të tjera, blerja e një shtëpie është e shtrenjtë – me qira një opsion më të lirë të paktën në afat të shkurtër dhe të mesëm.

Një studim i botuar në vitin 2019 zbuloi se shumica e zviceranëve nuk mund të përballonin të kishin shtëpinë e tyre, pavarësisht nga pagat e larta të Zvicrës.

Çmimet e shtëpive mbeten të shtrenjta në Zvicër dhe po rriten, me çmimet që rriten më shpejt se rritja e pagave.

Për më tepër, shumë nga pronat më të kërkuara janë të padisponueshme, me apartamente ose shtëpi familjare më të njohura.

Ndërsa pronat me kosto efektive në këtë kategori janë të vështira për t’u gjetur në Zvicër për blerësit, ato janë relativisht më të disponueshme për qiramarrësit.

Pandemia gjithashtu luajti një rol këtu, me kërkesën për shtëpi, apartamente më të mëdha dhe dhoma shtesë në rritje, veçanërisht me popullaritetin në rritje të punës nga shtëpia, përcjell tutje albinfo.ch.

Toka

Një arsye kryesore-dhe një e cila nuk ka gjasa të ndryshojë së shpejti nëse Zvicra neutrale nuk vendos të pushtojë Baden-Württemberg-është gjeografike.

Zvicra mbetet një vend relativisht i vogël dhe ka fqinjë nga të gjitha anët, me pak tokë të mbetur për t’u zhvilluar.

Kuhn dhe Grabka në një artikull të vitit 2018 të titulluar “Pronësia dhe pasuria në shtëpi në Zvicër dhe Gjermani” shkruan se “mungesa e tokës” është ndoshta faktori kryesor në çmimet e larta të shtëpive në Zvicër, që përkthehet në më pak pronarë shtëpish.

Pronësia e shtëpisë është gjithashtu më e lartë në zonat rajonale dhe rurale në Zvicër – ku toka është më pak e rrallë – ku rrit mbi 50 përqind, në vend se në sektorin urban të fuqisë së vendit.

Në një studim të botuar në 2009 të titulluar ‘Pse zviceranët marrin me qira?’, Bourassa dhe Hoesli pajtohen.

“Topografia e Zvicrës kufizon padyshim sasinë e tokës së zhvilluar, por kufizimet e rrepta në zhvillimin e tokës bujqësore dhe rizhvillimin e tokës urbane gjithashtu kontribuojnë në çmimet e larta të shtëpive dhe apartamenteve.”

Autorët gjithashtu vunë në dukje se kufizimet në përdorimin e tokës bujqësore – domethënë në shndërrimin e saj në tokë për të jetuar – janë veçanërisht të rrepta në Zvicër.

Në vazhdën e pandemisë së koronavirusit, Zvicra ka parë një kërkesë në rritje për ushqime dhe mallra të prodhuara në Zvicër.

Social Demokratët e qendrës së majtë, zakonisht kampionë të lëvizjes së lirë dhe integrimit ndërkombëtar, paraqitën një program bujqësie dhe prodhimi ‘Zvicra së pari’, i cili fitoi mbështetje të gjerë.

Prandaj, pavarësisht kërkesës për strehim, këto presione mbi tokën bujqësore nuk ka gjasa të ulen së shpejti – dhe në fakt mund të shkojnë në drejtim tjetër.

Cikli i pabarazisë së pasurisë

Kuhn dhe Grabka shkruajnë se një arsye kryesore për normën e ulët të pronësisë së shtëpisë në Zvicër është fakti se ka qenë gjithmonë kështu.

Zvicra ka një nivel të lartë të pabarazisë së pasurisë, me ato në skajin më të lartë të shkallës shumë më tepër të ngjarë të kenë shtëpinë e tyre sesa ata që nuk janë.

“Ka dy shpjegime kryesore pse të qenit pronar i shtëpisë ka të ngjarë të rrisë akumulimin e pasurisë. Së pari, rritja e vlerës së pronës mund të çojë në një vlerë neto më të lartë për pronarët. Së dyti, pronarët në hipotekë detyrohen të kursejnë rregullisht dhe kështu të grumbullojnë pasuri më shpejt se familjet e zakonshme të qiramarrësve”.

Kjo pasuri e përqendruar jo vetëm që nënkupton që njerëzit më pak të pasur kanë më pak të ngjarë të blejnë një shtëpi, por gjithashtu tregon se ata kanë më pak të ngjarë të bëhen më të pasur si rezultat.

Prandaj, kjo mund të shpjegojë pse Zvicra vazhdon të ketë një normë të ulët të pronësisë së shtëpisë pavarësisht pasurisë së saj krahasuese me vendet e tjera, domethënë që Zvicra mund të jetë më e pasur se shumica, por ajo mbetet shumë e pabarabartë brenda vendit.

Taksa

Pavarësisht reputacionit të saj, normat e tatimit mbi të ardhurat e Zvicrës nuk janë aq të larta sa mund të presin disa. Sidoqoftë, taksat e tjera janë mjaft të larta në krahasim – dhe kontribuojnë që zviceranët të jenë të kënaqur me qiranë.

Bourassa dhe Hoesli vërejnë se subvencionet tatimore për qiramarrësit ekzistojnë në disa kantone zvicerane, duke shkruar se “rregullat e tatimit mbi të ardhurat në Zvicër duken më pak të favorshme për pronësinë e shtëpisë” sesa ato në Shtetet e Bashkuara.

Kjo ndonjëherë arrin në një përqindje të lartë të kostos së përgjithshme (domethënë deri në 3.4 përqind në Gjenevë).

Pronarët zviceranë të shtëpive nga ana tjetër shpesh goditen me taksa, duke përfshirë tatimin mbi të ardhurat, tatimin në pronë dhe tatimin mbi fitimet kapitale.

Disa kantone zvicerane gjithashtu vendosin një taksë mbi pasurinë, e cila godet në mënyrë disproporcionale pronarët e shtëpive.

Të drejtat e qiramarrësve

Një faktor shpjegues është kuadri relativisht i fortë i të drejtave të qiramarrësve në Zvicër.

Ndryshe nga vendet e tjera ku qiramarrësit i nënshtrohen inspektimeve të rregullta dhe shpesh nuk lejohen të bëjnë modifikime në pronë – apo edhe në disa raste të varin një fotografi – pa pyetur, qiramarrësit kanë shumë më tepër liri në Zvicër.

Për më tepër, qiramarrësit në Zvicër përfitojnë nga kufizimet në rritjen e qirasë dhe mbrojtjet për dëbimet – të dyja këto e bëjnë marrjen me qira më tërheqëse sesa në juridiksionet ku kjo nuk është kështu.

Disa kantone lejojnë që qiraja të zbritet nga taksa, ndërsa kantonet gjithashtu ofrojnë subvencione për qiramarrësit në disa situata.

Një pasojë e ligjeve më të forta të qirasë është se prona bëhet një opsion më pak tërheqës për investitorët, që nga ana tjetër do të thotë se janë ndërtuar më pak prona, shkruajnë Bourassa dhe Hoesli.

Kjo bëhet ciklike – në një sistem demokratik ku më shumë njerëz marrin me qira sesa blejnë, ata ka të ngjarë të bëjnë presion shtesë mbi politikëbërësit për të miratuar ligje të favorshme për qiramarrësit.

Në vendet me një normë të lartë pronësie në shtëpi, e kundërta është e vërtetë, ku politikëbërësit do të kujdesen për shumicën, domethënë ata që kanë shtëpi.

---