Makinat elektrike më të lira për t’u siguruar

Sipas një studimi të Comparis, sigurimi për makinat elektrike kushton më pak se për makinat me motorë me djegie të brendshme në 70% të rasteve. Diferenca mund të arrijë deri në 500 franga për sigurimin gjithëpërfshirës, përveçse tek shoferët e rinj.

Shumica dërrmuese e shoferëve me përvojë paguajnë më pak për policën e sigurimit nëse zgjedhin një makinë elektrike, sipas studimit të publikuar të martën nga platforma e krahasimeve online Comparis. Shumë kompani sigurimesh ofrojnë ulje “eko” deri në 20%.

Por për të rinjtë situata është ndryshe: vetëm gjysma prej tyre përfitojnë ulje. Madje, shoferët fillestarë shpesh paguajnë më shumë për sigurimin e një makine elektrike sesa për një makinë me benzinë.

Më shumë aksidente tek të rinjtë

Pse ndodh ky ndryshim? Sipas Comparis, siguruesit ofrojnë zbritje vetëm nëse u rezulton fitimprurëse. Statistikat tregojnë se të rinjtë kanë më shumë gjasa të përfshihen në aksidente rrugore, veçanërisht në qytet, kur ngasin makina elektrike.

Shembull tipik është një model Mercedes elektrik, i cili përshpejton nga 0 në 50 km/h për vetëm 3.2 sekonda. Sipas Comparis, shoferët e rinj shpesh nënvlerësojnë fuqinë që makina shfaq në nisje, gjë që çon në aksidente në kryqëzime, parkingje apo semaforë.

Çmimi varet nga profili i shoferit

Në përfundim, të kesh një makinë elektrike nuk është as avantazh e as disavantazh i garantuar për të ulur primin e sigurimit. Çmimi i policës varet kryesisht nga vlera e automjetit, përdorimi i tij dhe profili i shoferit.

Reduktimet e buxhetit për shëndetësinë: Deputetët e Vaud shprehin kundërshtimin e tyre

Reduktimet e buxhetit në sistemin shëndetësor të Vaud, të shpallura nga qeveria këtë verë, kanë shkaktuar një reagim të fortë nga Këshilli i Madh. Të martën, deputetët votuan në mënyrë të madhe për një rezolutë që i kërkon Këshillit të Shtetit të tërheqë reduktimin e përgjithshëm prej 20 milionë frangash, duke shprehur shqetësime për spitalet rajonale dhe, rrjedhimisht, për kujdesin shëndetësor lokal.

Në një kohë kur situata financiare e kantonit Vaud kërkon masa ristrukturimi, uljet e subvencioneve janë të domosdoshme për të gjithë partnerët e Drejtorisë së Përgjithshme të Shëndetësisë. Letra janë dërguar tek partnerët e prekur, konfirmoi Departamenti i Shëndetësisë dhe Veprimtarisë Sociale në mes të korrikut, transmeton albinfo.ch.

Federata e Spitaleve të Vaud (FHV), e cila mbikëqyr dymbëdhjetë spitalet rajonale të kantonit, shprehu tronditje në atë kohë. Disa parti dhe sindikata reaguan menjëherë, të gjithë të shqetësuar për shërbimet ndaj popullsisë dhe stafin e këtyre institucioneve në rajonet periferike.

Disa qendra shëndetësore, si ato të Pays-d’Enhaut dhe Vallée de Joux, mund të humbasin deri në 25–30% të buxhetit të tyre, sipas FHV. Kjo mund të çojë në një numër të konsiderueshëm pushimesh nga puna, pasi 70-75% e shpenzimeve të këtyre spitaleve lidhen me stafin.

“Vdekje”

Të martën, në Këshillin e Madh, këto shqetësime u përforcuan nga deputetja e UDC-së, Céline Baux, dhe rezoluta që ajo mbrojti para seancës plenare. “Qielli ka rënë mbi kryet e këtyre institucioneve rajonale. Këto kursime prej 20 milionësh të imponuara mbi FHV bëhen në kurriz të rajoneve periferike,” tha ajo. “Kjo është një vdekje për këto qendra shëndetësore,” shtoi përfaqësuesja e zgjedhur nga Pays-d’Enhaut.

“Misioni i Qendrave Shëndetësore ka një kosto të caktuar, por ato janë të domosdoshme për kujdesin lokal,” theksoi ajo. Rezoluta synon të inkurajojë kantonin që të tërheqë uljet e shpallura. “Është çështje drejtësie për popullsinë e Vaud në aksesin ndaj kujdesit shëndetësor,” nënvizoi ajo.

Çdo grup politik mori fjalën, me të gjitha partitë që mbështetën rezolutën. Carole Dubois, deputete e PLR dhe presidente e FHV, foli për “pasoja serioze”, “shërbime që do të eliminohen” dhe madje “rrezik për mbylljen e dy qendrave shëndetësore (Vallée de Joux dhe Pays-d’Enhaut).” Ajo kërkoi që të hapet një dialog me qeverinë për shumën e uljeve.

Në krahun e majtë, pati denoncime për “masa afatshkurtra”, “pamundësi me pasoja serioze dhe direkte”, “rritje të pabarazisë në aksesin ndaj kujdesit shëndetësor” dhe “mjekësi me dy nivele.” “Duhet të forcojmë, jo të shkatërrojmë, shërbimet publike,” përmbledhi deputeti i majtë radikal Vincent Keller. “Nuk mund të presim arbitrarisht spitalet e vogla lokale,” tha deputeti i UDC-së Cédric Weissert.

“Mungesë guximi, finesë dhe shembullshmërie”

Shumë përfaqësues u shprehën në debat. Disa denoncuan mënyrën se si qeveria kantonale komunikoi në mes të verës. “Mungesë finesë,” tha liberal i gjelbër David Vogel, duke shtuar “mungesë guximi dhe mungesë udhëheqjeje shembullore,” duke iu referuar qasjes “bëni më pak me 25-30%” dhe “pamundësisë së qeverisë për të imponuar vetë reduktime kostoje dhe barrash” brenda administratës kantonale.

E vetmja përfaqësuese e Këshillit të Shtetit gjatë debatit, ministrja qendrore Valérie Dittli, e cila nuk është përgjegjëse për shëndetësinë, nuk dëshiroi të fliste në emër të qeverisë për këtë çështje. Në votim, rezoluta u miratua me 117 vota pro dhe 16 abstenime.

Si kujtesë, Këshilli i Shtetit ka shpallur masa ristrukturimi me vlerë 94 milionë në 2025. Buxheti i 2026 do të ndikojë ndjeshëm, me kursime rreth 300-400 milionë për t’u përputhur me kuadrin ligjor për balancë të vogël.

Zvicra do t’i ofrojë Putinit “imunitet” nëse ai pranon të marrë pjesë në një konferencë paqeje

Zvicra është “më se gati” të organizojë një samit mes Rusisë dhe Ukrainës, deklaroi të martën Këshilltari Federal për Punët e Jashtme, Ignazio Cassis. Ministri gjithashtu shtoi se Zvicra do t’i ofrojë Vladimir Putinit “imunitet” nëse ai “vjen për një konferencë paqeje”. Më parë, Presidenti francez Emmanuel Macron kishte propozuar që një takim i tillë të zhvillohej në Gjenevë, transmeton albinfo.ch.

Pas takimit të së hënës në Shtëpinë e Bardhë me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky dhe disa liderë evropianë, Presidenti amerikan Donald Trump tha se kishte “filluar përgatitjet” për një takim mes Putinit dhe Zelenskyt. Ai shtoi se më pas do të zhvillohej një samit trepalësh, në të cilin do të merrte pjesë gjithashtu.

Volodymyr Zelensky ka konfirmuar se është “gati” për një takim bilateral me Vladimir Putinin për të dhënë fund luftës në Ukrainë. Presidenti rus gjithashtu është i gatshëm të takohet me homologun e tij ukrainas, sipas Kancelares gjermane, Friedrich Merz.

Një takim i “koalicionit të gatshëm,” i kryesuar nga Kryeministri britanik Keir Starmer dhe Presidenti francez Emmanuel Macron, pritet të mbahet të martën për të diskutuar “hapat e ardhshëm.”

Shqipëri: 61-vjeçari kthen banesën në laborator droge, kapet me mallra mbi 500 mijë euro

Një banesë në Yzberisht të Tiranës ishte shndërruar në laborator për përpunimin e drogës nga Sh.Krrashi, 61 vjeç, i cili deri më tani nuk kishte precedent penal.

Hetimet e nisura gjashtë muaj më parë zbuluan se ai shpërndante kokainë në zona të ndryshme, ndërsa në kontrollin e fundit policia sekuestroi rreth 17 kilogramë kanabis të përpunuar në formë çokollate me logon e një dragoi, 22.5 litra vaj kanabisi, një sasi kokaine, një armë gjahu dhe një pistoletë. Vlera e lëndës së kapur arrin rreth gjysmë milioni euro.

Sipas policisë, Krrashi furnizohej me kanabis dhe vaj kanabisi nga Maqedonia e Veriut, ndërsa kokainën e sillte në sasi të vogla për tregun lokal.

Aktualisht, i arrestuari është i vetmi i ndaluar, ndërkohë që hetimet vazhdojnë për të zbuluar bashkëpunëtorë të mundshëm në këtë aktivitet kriminal.

Incident në Rusi, tifozët e Zenitit sulmojnë Mirlind Dakun

Gjatë ndeshjes së Kupës së Rusisë më 12 gusht në Shën Petersburg, ka ndodhur një episod i shëmtuar ndaj sulmuesit shqiptar Mirlind Daku. Futbollisti i Rubin Kazanit u bë objekt i thirrjeve fyese dhe ofendimeve nga tifozët e Zenitit, gjë që ka detyruar Federatën Ruse të Futbollit të nisë një hetim. Kreu i Komitetit të Disiplinës, Artur Grigoryants, deklaroi për agjencinë “RIA Novosti” se çështja do të shqyrtohet në mbledhjen e 20 gushtit.

Në fushë, Zeniti arriti një fitore bindëse 3-0, ndërsa goli i Dakut u anulua pas rishikimit të VAR-it. Kujtojmë se gjatë verës klubi nga Shën Petersburgu kishte shfaqur interes për ta transferuar sulmuesin shqiptar, por marrëveshja dështoi dhe Rubin vendosi t’i zgjasë kontratën 27-vjeçarit.

Ndërkohë, në Itali emri i Dakut lidhet gjithnjë e më shumë me Fiorentinën. Mediat sportive raportojnë se klubi “viola” po e ndjek me interes. Në takimin e fundit, megjithatë, Daku nuk shkëlqeu si zakonisht: realizoi vetëm dy gjuajtje, u kap një herë në pozicion jashtë loje dhe fitoi katër nga 14 duele. Trajneri kundërshtar pranoi pas ndeshjes se kishte udhëzuar mbrojtësit të fokusoheshin posaçërisht në neutralizimin e tij.

Deputeti finlandez bën vetëvrasje në Parlamentin e Helsinkit

Një politikan finlandez ka vdekur brenda ndërtesës së Parlamentit në Helsinki. Policia dhe shërbimet e emergjencës kanë shkuar menjëherë në vendngjarje.

Sipas raportimeve, duket se deputeti ka kryer vetëvrasje. Autoritetet nuk e trajtojnë vdekjen si të dyshimtë dhe nuk ka indikacione për përfshirje kriminale.

Drejtori i Sigurisë së Parlamentit, Aaro Toivonen, tha se situata po monitorohet nga shërbimet e emergjencës dhe policia, duke shtuar se nuk mund të jepen më shumë detaje në këtë fazë. Kryetari i Parlamentit, Jussi Halla-aho, nuk komentoi personalisht mbi incidentin, duke iu referuar deklaratës zyrtare të policisë.

Dëshmitarët raportuan dëgjimin e sirenave të ambulancave dhe lëvizjen e automjeteve emergjente pranë ndërtesës

Zgjerohen protestat në Serbi, Vuçiqi kërcënon me masa të ashpra

Pas një vale protestash antiqeveritare, presidenti serb Aleksandar Vuçiq paralajmëroi masa të ashpra ndaj demonstruesve, të cilët i quajti “terroristë”. Ai deklaroi se qeveria do të përdorë çdo mjet për të rivendosur ligjin dhe rendin, duke shtuar se po përgatitet një kornizë ligjore dhe formale për këtë qëllim. Megjithatë, Vuçiqi nuk ka marrë në konsideratë shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme.

Në Beograd dhe qytete të tjera, protestat u shoqëruan me përleshje midis policisë dhe demonstruesve. Fillimisht, tubimet nisën pas shembjes së një stacioni hekurudhor në Novi Sad në nëntor 2024, ku humbën jetën 16 persona, por më pas u zgjeruan kundër qeverisë dhe korrupsionit të përhapur.

Autoritetet raportuan një polic të plagosur dhe 18 demonstrues të arrestuar gjatë natës së fundit të protestave, ndërsa numri i të plagosurve mbetet i pasqaruar. Mediat e pavarura në Serbi theksojnë se dhuna shpesh është nxitur nga mbështetës të qeverisë, ndërsa autoritetet nuk kanë ndërhyrë mjaftueshëm.

Komisioneri i Këshillit të Evropës për të Drejtat e Njeriut, Michael O’Flaherty, shprehu shqetësim për përdorimin e “joproporcionuar të forcës nga policia” dhe bëri thirrje për ndalimin e arrestimeve arbitrare dhe qetësimin e situatës.

 

Ofensivë zvicerane për Leon Avdullahun

Federata Zvicerane e Futbollit (SFV) po bën përpjekje intensive për të bindur mesfushorin 21-vjeçar, Leon Avdullahu, që të përfaqësojë Zvicrën. Një delegacion i lartë i SFV-së, përfshirë presidentin Peter Knabel dhe përzgjedhësin Murat Jakin, vizitoi së fundmi Avdullahun në klubin e tij të ri, Hofenheajm, në Gjermani.

Kosova gjithashtu po e kërkon me ngulm lojtarin. Presidenti i FFK-së, Agim Ademi, ishte takuar më parë me Avdullahun në Bazel, ndërsa një përfaqësues kosovar ishte i pranishëm në seancën e parë stërvitore të tij me Hofenheajmin.

Avdullahu mund të debutojë me Zvicrën në ndeshjet kualifikuese të Kupës së Botës kundër Kosovës dhe Sllovenisë. Ekspertët e shohin atë si partner potencial të Ardon Jasharit në mesfushë, duke vazhduar traditën e dysheve të suksesshme si Xhaka/Frojler.

 

Sa fitohet nga telefonik i ChatGPT

Aplikacioni telefonik i ChatGPT ka gjeneruar 2 miliardë dollarë në shpenzime nga konsumatorët që nga hyrja në treg në vitin 2023, duke fituar mesatarisht 2.91 dollarë për çdo instalim.

Vetëm gjatë këtij viti, aplikacioni ka arkëtuar 1.35 miliardë dollarë, që përfaqëson një rritje prej 673% krahasuar me periudhën janar-korrik të vitit të kaluar. Aktualisht, ai gjeneron rreth 193 milionë dollarë në muaj, ndërsa në vitin 2024 fitimet mujore ishin vetëm 25 milionë dollarë, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Këto të ardhura e vendosin ChatGPT shumë përpara konkurrencës. Sipas kompanisë analitike Appfigures, aplikacioni Grok, rivali më i afërt në platformat e Apple dhe Google, ka arritur të gjenerojë vetëm 25.6 milionë dollarë gjatë të njëjtës periudhë kohore.

Këto shifra nuk përfaqësojnë të ardhurat totale të kompanive të inteligjencës artificiale, pasi përdoruesit dhe bizneset mund të abonohen përmes faqeve të internetit, ndërsa të ardhura të konsiderueshme gjenerohen edhe nga përdorimi i API-ve, një model i ngjashëm me tarifimin për shërbimet cloud.

Pavarësisht kësaj, është e qartë se inteligjenca artificiale po bëhet gjithmonë e përdorur në pajisjet telefonike. Appfigures vlerëson se për çdo instalim, ChatGPT gjeneron 2.91 dollarë të ardhura, duke lënë pas Claude me 2.55 dollarë, Grok me 0.75 dollarë dhe Copilot me vetëm 0.28 dollarë. Që nga maji i vitit 2023, aplikacioni është shkarkuar rreth 690 milionë herë në nivel global.

Këto shifra kanë nxitur gjithashtu polemika, ku Elon Musk ka akuzuar Apple se favorizon OpenAI në App Store dhe ka kërcënuar me padi në emër të kompanisë së tij të inteligjencës artificiale, xAI. Musk pretendon se menaxhimi i renditjes së aplikacioneve nga Apple shkel rregullat kundër monopolit.

Sipas të dhënave të Appfigures, shkarkimet mesatare mujore për ChatGPT tani qëndrojnë në rreth 45 milionë, një zgjerim prej 180% krahasuar me mesataren prej 16 milionë shkarkimesh në periudhën janar-korrik të vitit 2024. Në total, gjatë këtij viti, aplikacioni është shkarkuar rreth 318 milionë herë, krahasuar me 113 milionë shkarkime në të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Ky sukses i jashtëzakonshëm i aplikacionit përkon me lançimin e modelit më të ri, GPT-5, që OpenAI e prezantoi javën e kaluar. CEO Sam Altman e përshkroi GPT-5 si një “ekspert me nivel doktorature në çdo fushë” dhe e cilësoi si përmirësimin më të madh që nga dalja në treg e ChatGPT në nëntor të vitit 2022.

Rekord i zjarreve në Spanjë

Spanja e ka vazhduar të martën luftën me disa zjarre të mëdha pyjore në një nga sezonet më shkatërrimtare si pasojë e zjarreve në dekadat e fundit, pavarësisht se temperaturat në Gadishullin Iberik kanë rënë.

Mijëra zjarrfikës, të ndihmuar nga ushtarë dhe avionë cisternë, punuan për t’i shuar flakët që kanë përfshirë pyjet, veçanërisht në veriperëndim të Spanjës, ku agjencia meteorologjike AEMET raportoi rrezik “shumë të lartë ose ekstrem” për zjarre, sidomos në rajonin e Galicisë.

Zjarret në Galici kanë shkatërruar qytete të vogla, duke i detyruar vendasit në shumë raste të ndërhyjnë para se të mbërrinin zjarrfikësit, shkruan Evropa e Lirë, transmeton albinfo.ch.

Njësi zjarrfikëse nga Gjermania mbërritën në veri të Spanjës të martën për të ndihmuar në luftimin e zjarreve, njoftoi Ministria e Brendshme e Spanjës.

Një avion hedh ujë mbi zjarrin pranë fshatit Rebordondo, në Spanjën veriperëndimore, më 18 gusht 2025.

Më shumë se 20 automjete u dërguan për ta luftuar një zjarr aktiv në Jarilla, në rajonin Extremadura, që kufizohet me Portugalinë, tha Ministria.

Kryeministri i Spanjës, Pedro Sanchez, e vizitoi zonën e zjarreve të martën, ku foli për të nxehtin e ditëve të fundit që ka ushqyer flakët.

Temperaturat në Gadishullin Iberik ranë rreth 4 gradë të martën pas një vale të nxehti 16-ditore, ku për disa ditë temperaturat arritën mbi 40 gradë celsius, sipas autoriteteve.

Zjarret në Spanjë kanë marrë jetën e katër njerëzve këtë vit dhe kanë djegur më shumë se 382.000 hektarë, sipas Sistemit Evropian të Informacionit për Zjarret Pyjore të BE-së.

Cilësia e ajrit është përkeqësuar në pjesë të mëdha të Spanjës gjatë javës së fundit si pasojë e zjarreve, treguan të dhënat nga agjencia për vëzhgimin e klimës e BE-së, Copernicus.

Banorët përpiqen të luftojnë një zjarr të madh në fshatin Santa Baia de Montes, në veriperëndim të Spanjës, më 14 gusht 2025.

Shumë prej zjarreve janë shkaktuar nga veprimtaria e njerëzve. Policia ka ndaluar 23 njerëz nën dyshimin për zjarrvënie të qëllimshme dhe po heton edhe 89 të tjerë, njoftoi të martën Garda Civile e Spanjës.

Evropa është ngrohur dy herë më shpejt se mesatarja globale që nga vitet ‘80, sipas Copernicus.

Shkencëtarët thonë se ndryshimet klimatike po rrisin shpeshtësinë dhe intensitetin e të nxehtit dhe thatësirës në disa pjesë të Evropës, duke e bërë rajonin më të cenueshëm ndaj zjarreve.

A e keni lexuar librin Mikesha gjeniale – Elena Ferrante

Kur mendojmë për Napolin, shpesh mendja na shkon te pica më e mirë në gjithë Italinë. Ndonjëherë edhe te mafia italiane. Por ky qytet i ashpër dhe i bukur, i vendosur mes vullkanit dhe detit, na ka dhuruar edhe një margaritar në botën e letërsisë: një nga romanet më të rëndësishëm të shekullit XXI. Bëhet fjalë për librin Mikesha gjeniale (L’amica geniale) nga autorja misterioze italiane Elena Ferrante. Ky libër është vlerësuar si më i miri i 25 viteve të fundit nga The New York Times, në një sondazh ku morën pjesë 503 autorë bashkëkohorë.

Ferrante shkruan nën pseudonim dhe qëndron larg syrit publik, me bindjen se sapo libri të përfundojë, autori nuk i duhet më. Ironikisht, kjo prani e munguar i ka dhënë librave të saj një jehonë edhe më të thellë. Kritikët shpesh mendojnë se personazhi kryesor i këtij libri, Elena Greco, është një alter ego e autores dhe pikërisht kjo ndjesi e paqartësisë mes reales dhe trillimit e bën librin aq tërheqës, sa orët e vona të natës na gjejnë ende me librin në dorë.

Ky libër të kthen pas te miqësitë e para. Ato që lulëzuan kur përcillnim njëra-tjetrën nga sokaku në sokak, dhe që, me intensitetin e tyre, lanë gjurmë të përhershme në karakterin dhe kujtesën tonë. Përmes jetës së dy vajzave, Elena (Lenù) dhe Lila, Ferrante shtjellon me mjeshtëri temat e identitetit dhe mobilitetit social. Konsumerizmi paraqitet si një shenjë e kësaj lëvizjeje klasore, ndërsa shkollimi shihet si privilegj, jo si e drejtë për të gjithë. Edhe dinamika e familjes është e pranishme në këtë realitet, ku dhuna shpesh përdoret si forma më e zakonshme për të komunikuar apo për të zgjidhur konfliktet.

Për lexuesit nga trevat shqipetare ky libër flet në një gjuhë që shumë prej nesh e njohin pa e emërtuar dot. Ka momente e sfida që kërkojnë guxim, pendesa që kërkojnë falje, dhe sidomos ato çaste ku, si vajza, përballemi me zgjedhje jetësore mes asaj që duam, asaj që na ofrohet, dhe asaj që na kërkohet nga shoqëria.

Lenù dhe Lila janë dy botë të kundërta: njëra e bindur dhe e urtë, tjetra e guximshme dhe e egër. Miqësia e tyre është një lidhje e fuqishme, një forcë e palëkundur në jetën e secilës e shoqëruar herë me admirim e zili, herë me dashuri dhe zhgënjim.

Mikesha gjeniale e trajton miqësinë si një strukturë delikate dhe të ndërlikuar, por shpeshherë më të fuqishme se dashuria romantike. Ferrante, me një lehtësi befasuese, shpalos psikologjinë e këtyre dy personazheve dhe na hap një dritare përmes rreshtave të këtij romani, prej nga shohim jetën dhe mendimet e dy vajzave.

Ky roman është pjesë e serisë me katër vëllime të njohura si “Tetralogjia Napolitane”, ku përfshihen edhe: Mbiemri i ri (Storia del nuovo cognome), Ata që largohen dhe ata që qëndrojnë (Storia di chi fugge e di chi resta), dhe Historia e vajzës së humbur (Storia della bambina perduta).

Së bashku, këto vepra përfaqësojnë një portret të jashtëzakonshëm të Italisë se pas luftes së dytë botërore dhe të përballjes së grave me një shoqëri patriarkale që i teston në çdo hap.

Në një botë ku gratë shpesh shihen si rivale, mes sfidave të jetës dhe konstruksioneve shoqërore të thurura posaçërisht për to, Ferrante na kujton se miqësia mes dy vajzave e mes dy grave, mund të jetë një nga gjërat më të çmuara që kemi. Ajo na fton të ecim pas Lenùs dhe Lilës, me shpresën se diku, mes jetës së tyre, do të zbulojmë edhe copëza nga vetja jonë.

Pritë Bytyçi

Presidenca kërkon konstituimin urgjent të Kuvendit të Kosovës

Presidenca e Kosovës ka bërë thirrje për formimin sa më të shpejtë të institucioneve të reja, duke e cilësuar këtë si një urgjencë shtetërore. Reagimi erdhi një ditë pas publikimit të plotë të aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese mbi seancën konstituive të Kuvendit, përcjell albinfo.ch.

Sipas Presidencës, në kushtet e zhvillimeve të shpejta në kontinent dhe sfidave globale që prekin edhe rajonin, krijimi i institucioneve në përputhje me vendimin e Kushtetueses është thelbësor për stabilitetin politik, funksionimin demokratik dhe përfaqësimin e interesave të qytetarëve.

Në reagim u theksua se zvarritja e deritanishme ka dëmtuar kredibilitetin e institucioneve, zhvillimin e brendshëm të vendit, si edhe procesin e avancimit të Kosovës në arenën ndërkombëtare.

“Presidenca apelon tek deputetët që të tregojnë përgjegjësi të plotë dhe të veprojnë në frymën e bashkëpunimit e mirëbesimit, në mënyrë që Kosova të ecë e konsoliduar përpara dhe të përballojë me sukses sfidat që e presin, brenda dhe jashtë vendit”, thuhet në njoftim.

Aktgjykimi i Kushtetueses

Gjykata Kushtetuese ka vendosur që kryetari i Kuvendit të zgjidhet përmes votimit të hapur brenda një afati 30-ditor, i cili nisi të rrjedhë nga e marta. Në vendim, Kushtetuesja nuk ka specifikuar sanksione të drejtpërdrejta në rast të mosrespektimit të këtij afati.

Vendimi ka hedhur poshtë idenë e Lëvizjes Vetëvendosje për votim të fshehtë. Kryesuesi i seancës, Avni Dehari, në disa raste kishte propozuar krijimin e një komisioni për mbikëqyrjen e një procedure të tillë, por kjo ishte refuzuar nga PDK, LDK, AAK dhe Lista Serbe, që nuk pranuan të delegonin përfaqësuesit e tyre.

Një proces i bllokuar

Nga 15 prilli deri më 26 korrik janë mbajtur plot 54 vazhdime të seancës konstituive, pa arritur të zgjidhet kryeparlamentari dhe nënkryetarët e Kuvendit. Fillimisht, emri i propozuar nga Vetëvendosje për postin e kryetares së Kuvendit ishte Albulena Haxhiu.

 

Migros po shet përsëri Coca-Cola të prodhuar në Zvicër

Disa muaj më parë, rrjeti më i madh i supermarketeve në Zvicër, Migros, së bashku me shitës të tjerë të mëdhenj me pakicë, e kishin ndërprerë shitjen e Coca-Colës sepse kjo pije, e prodhuar në Zvicër me licencë, ishte më e shtrenjtë se ato të prodhuara jashtë vendit.

Ndërsa negocionin një marrëveshje më të mirë me prodhuesin me seli në Cyrih, Migros importoi Coca-Cola-n, me çmime më të ulëta, nga vende të tjera, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, tani negociatat midis shitësit me pakicë dhe Coca-Cola-s kanë përfunduar me sukses, sipas një zëdhënësi të Migros.

Sapo të shitet stoku aktual, pija e prodhuar në Zvicër do të rikthehet në raftet e dyqaneve, megjithëse Migros nuk e ka zbuluar çmimin e saj të ri, në mënyrë që të mos njoftojë konkurrentët e saj.

Denner dhe Migrolino, të dyja në pronësi të Migros, do të fillojnë gjithashtu të shesin përsëri Coca-Cola-n zvicerane.

Ankesa të paraqitura kundër përjashtimit të nxënësve ndërkufitarë nga shkollat e Gjenevës

Në një përpjekje për të ulur kostot, autoritetet e Gjenevës vendosën, në fund të vitit shkollor në qershor, të përjashtojnë fëmijët nga komunitetet fqinje në Francë nga ndjekja e shkollave të kantonit duke filluar nga viti 2026.

Ky vendim tani ka marrë një dimension politik dhe ligjor, me 40 familje franceze që thonë se do të paraqesin dy ankesa kundër kësaj mase.

Të dyja ankesat do të paraqiten para Dhomës Kushtetuese të Gjykatës së Drejtësisë, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Ndër arsyet për ankesën e cituar nga palët franceze është se përjashtimi i nxënësve ndërkufitarë është një shkelje e marrëveshjes së lëvizjes së lirë midis Zvicrës dhe BE-së.

Më shumë pasagjerë ankohen për rregullat e biletave të trenit

Zyra e Avokatit të Popullit të transportit publik ka marrë një numër në rritje ankesash nga udhëtarët e pakënaqur: nga 263 të paraqitura në vitin 2023 në 427 në vitin 2024.

Avokati i Popullit, Hans Höhener, ka vërejtur se shumë udhëtarë kanë vështirësi në kuptimin e opsioneve gjithnjë e më komplekse të biletave; shpesh, ankesat kanë të bëjnë me biletat që përdoren shumë herët ose shumë vonë, ose ato të blera disa sekonda pas nisjes.

Höhener ka kohë që bën thirrje për “rregullore të vullnetit të mirë” për raste të tilla të vogla, për shembull një “periudhë mospagimi” prej 30 deri në 60 sekonda për blerjet e biletave përmes aplikacionit SBB, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, Aleanca SwissPass, një grup ombrellë për kompanitë e transportit publik të Zvicrës, argumenton se duhet të respektohen rregulla të rrepta.

Nga Maqedonia e Veriut në Zvicër: Histori migrimi

Shoqata Zusammen in Zuchwil nis një seri të re aktivitetesh kushtuar historive të migracionit, me temën “Auswandern aus Nordmazedonien in die Schweiz”. Takimi informues do të mbahet më 5 shtator 2025, ora 19:00, në Widitreff, Widistrasse 27, Zuchwil.

Në këtë mbrëmje, Fisnik Zyberi, me rrënjë familjare nga rajoni i liqenit të Ohrit, do të ndajë rrugëtimin e tij personal dhe kërkimin shkencor mbi emigrimin nga ky rajon drejt Zvicrës. Zyberi ka punuar si mësues në shkollën Pisoni në Zuchwil (2018–2021), ndërsa më pas ka kryer studime në histori dhe gjeografi, me fokus në migracionin nga Maqedonia e Veriut. Aktualisht ai ndjek studimet master në historinë e Evropës Lindore.

Qëllimi i serisë së re të aktiviteteve është të sjellë rrëfime të sinqerta dhe personale të migrantëve, por edhe perspektiva nga ekspertë të fushës së kërkimit, politikës dhe praktikës mbi migracionin, integrimin dhe shoqërinë. Organizatorët theksojnë rëndësinë e dialogut dhe bashkëkuptimit për forcimin e kohezionit shoqëror.

Aktiviteti është i hapur për të gjithë të interesuarit, pa nevojë regjistrimi paraprak. Pjesëmarrja është falas, ndërsa në fund të takimit pjesëmarrësit do të ftohen në një aperitiv miqësor.

2025-09-02_Nordmazedonien_Zuberi

Kantonet qendrore planifikojnë të ulin taksat e tyre

Zug, Schwyz, Nidwalden dhe Lucerne duan të ulin më tej taksat e tyre.

Qëllimi i këtij veprimi, i cili do të përfitonte kryesisht klasat e mesme dhe të pasurit, është të rrisë atraktivitetin e rajonit për familjet dhe bizneset njësoj.

Megjithatë, jo të gjithë besojnë se kjo është një ide e mirë, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Në analizën e saj, qendra e kërkimit ekonomik në ETH Zurich thekson rrezikun e “ndarjes së popullsisë”, pasi kantonet më të pasura tërheqin të pasurit, ndërsa ato më të varfra do të ngarkohen me përfitime më të larta sociale.

Zvicra presion për Avdullahun

Shoqata Zvicerane e Futbollit po intensifikon përpjekjet e saj për të nënshkruar me talentin premtues Leon Avdullahu. Siç raporton “Blick”, një delegacion i lartë i SFV udhëtoi së fundmi në Gjermani “për të rekrutuar” mesfushorin 21-vjeçar për ekipin kombëtar zviceran.

Delegacioni, i përbërë nga Presidenti i SFV-së, Peter Knäbel, trajneri i kombëtares Murat Yakin dhe ndihmëstrajneri Davidé Callà, vizituan Avdullahun në klubin e tij të ri, TSG Hoffenheim.

Kjo vizitë nënvizon urgjencën e situatës, pasi edhe Kosova po e ndjek në mënyrë aktive lojtarin e ri, transmeton albinfo.ch.

Avdullahu, i cili më parë ka luajtur për ekipin kombëtar zviceran U21, përballet me një vendim të rëndësishëm. Kosova ka shtuar përpjekjet e saj në javët e fundit. Në fund të qershorit, Presidenti i Federatës së Futbollit të Kosovës, Agim Ademi, u takua personalisht me Avdullahun në Bazel. Një përfaqësues nga Kosova ishte gjithashtu i pranishëm në seancën e parë stërvitore të Avdullahut në Hoffenheim.

SFV tani po reagon ndaj kësaj ofensive. Peter Knäbel, i cili ka qenë në detyrë si president i ri i shoqatës që nga 1 gushti, e ka shpallur “dosjen Avdullahu” një përparësi kryesore. Kontaktet e tij në Hoffenheim, ku ai ka ish-kolegët nga koha e tij në Bundesligë, mund të jenë të vlefshme.

Murat Yakin, i cili vetë dikur ka qenë në një situatë të ngjashme si shtetas i dyfishtë zvicerano-turk, sjell përvojat e tij personale në diskutime. Ai thekson: “Në disa diskutime personale me Leon dhe TSG Hoffenheim, ne kemi theksuar të ardhmen dhe rëndësinë e tij si një lojtar ndërkombëtar i lartë për vendin tonë. Ne duam të monitorojmë nga afër zhvillimin e tij futbollistik dhe personal në vitet e ardhshme në mënyrë që Leon të mund të konkurrojë me më të mirët e botës në sa më shumë finale të jetë e mundur.”

Vendimi mund të merret së shpejti. Sipas informacionit nga Blick, Avdullahu është në skuadrën provizore të Zvicrës për ndeshjet e ardhshme kualifikuese të Kupës së Botës kundër Kosovës dhe Sllovenisë. Ironikisht, ai mund të debutojë për ekipin kombëtar zviceran kundër Kosovës.

Burime pranë lojtarit thonë se ai ende nuk e ka vendosur. Kjo i lë Shoqatës Zvicerane të Futbollit shpresën për të siguruar mesfushorin e talentuar për Zvicrën. Ekspertët e futbollit e shohin tashmë Avdullahun si një partner të mundshëm për Ardon Jasharin në mesfushën qendrore të ekipit kombëtar – si pasardhës të dyshes së suksesshme Xhaka dhe Freuler.

Davidé Callà, i cili e njeh mirë Avdullahun nga koha e tij si ndihmës trajner në FC Basel, mund të luajë një rol vendimtar. Callà, i cili tani punon si ndihmës trajner për ekipin kombëtar, e ka mentoruar nga afër Avdullahun për dy vjet dhe i njeh cilësitë e tij si lojtar dhe profesionist.

Pse është kaq e vështirë të bësh një sy gjumë në mesditë?

Një raund ping-pong. Një lojë bilardo. Ose: një sy gjumë i shpejtë në kohën e drekës. Grupi i sigurimeve AXA dëshiron t’u ofrojë punonjësve të tij diçka.

“Si punëdhënës, është e rëndësishme për ne që punonjësit tanë të kenë mundësinë të relaksohen kur kanë nevojë”, thotë Stefanie Schmucki, Drejtore e Menaxhimit të Vendit të Punës në AXA.

Në vendet jugore, siesta është thjesht një pjesë e vapës së verës. Por ne gjithashtu mund të përfitojmë jashtëzakonisht shumë, thotë autorja e librave më të shitur mbi temën e dremitjeve të shpejta, Sara Mednick, profesoreshë e shkencës njohëse në Universitetin e Irvine në Kaliforni: “Një sy gjumë gjatë ditës ka të njëjtat përfitime si një gjumë i plotë nate  për kreativitet, stabilitet emocional, vendimmarrje dhe përqendrim.”

Dremijet e gjumit zvogëlojnë rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare

Një studim i vitit 2019 nga Spitali Universitar i Lozanës shqyrtoi gjithashtu përfitimet shëndetësore të një sy gjumë në mesditë. 3,400 persona u vëzhguan për pesë vjet. Rezultati: Ata që bëjnë një sy gjumë të shkurtër një ose dy herë në javë kanë një rrezik 48 përqind më të ulët të sëmundjeve kardiovaskulare sesa ata që nuk flenë kurrë, raporton SRF, transmeton albinfo.ch.

Por pse kaq pak kompani u ofrojnë punonjësve të tyre mundësinë për të fjetur një sy gjumë? Dhe pse, sipas studimeve, kaq pak punonjës e bëjnë këtë edhe në kompanitë që e ofrojnë këtë?

Sipas studiuesit të gjumit Serge Brand të Klinikave Psikiatrike Universitare të Bazelit, në shoqërinë tonë të orientuar drejt performancës, njerëzit nuk janë mësuar të flenë pasdite. Për më tepër, shumë prej tyre as nuk janë në gjendje ta bëjnë këtë. “Është e mundur që shumica e njerëzve nuk janë në gjendje të bëjnë një sy gjumë sepse të fjeturit u lejon atyre të distancohen mendërisht dhe emocionalisht nga jeta e përditshme, veçanërisht nga puna. Dhe kjo është pikërisht ajo që e bën kaq të vështirë të biesh në gjumë dhe të qëndrosh në gjumë.” Psikoterapisti Brand thotë se kjo mund të trajnohet, megjithatë.

Britanikët ‘vërshojnë’ Shqipërinë, shkak çmimet dhe fluturimet e lira direkte

Riviera Shqiptare në jug të Shqipërisë ka plazhet më të bukura, shkruan Kara Godfrey në një artikull të botuar në të përditshmen britanike “The Sun”.

Ksamili mbetet një nga atraksionet më të vlerësuara të Shqipërisë,  i cili është quajtur “Maldivet e Evropës” falë ujërave të tij të kristalta dhe kasolleve të plazhit mbi ujë.

Ai ndodhet rreth katër orë larg nga Tirana, dhe mënyra më e lehtë për të arritur atje është me makinë.

Plazhi i Ksamilit, është një gadishull i vogël me rërë të bardhë dhe ujëra blu të ndritshëm, me ishuj të vegjël që mund t’i vizitoni me një kanone ose një varkë të vogël, shkruan ATSH, transmeton albinfo.ch.

Është si një plazh tropikal, por në Evropë!

Gjithashtu, kryeqyteti i Shqipërisë, Tirana, është një destinacion pushimi, duke qenë një vend i njohur për “pushime në qytet”.

Vitin e kaluar, Bordi Turistik Shqiptar njoftoi se mbi 8,3 milionë turistë vizituan Shqipërinë në vitin 2023,  katër milionë më shumë vizitorë se në vitin 2022.

Michael O’Leary, CEO i “Ryanair” tha se kjo ishte e vetmja linjë ajrore me çmime vërtet të ulëta që ofronte fluturime për/në dhe nga Shqipëria.

“Që nga nisja e fluturimeve tona të para në Shqipëri në nëntor 2023, “Ryanair” ka punuar ngushtë me partnerët tanë në Aeroportin e Tiranës për të arritur objektivat, e cila parashikohet të transportojë mbi 4 milionë pasagjerë në vitin 2026″, shtoi ai.

“Me fillimin e fluturimeve në Shqipëri në nëntor 2023, ekipi i “Ryanair” erdhi me sloganin “Revolucioni i Çmimeve të Ulëta” në Shqipëri”, tha drejtori i Operacioneve të Aeroportit të Tiranës, Piervittorio Farabbi.

“Duke filluar nga sezoni i ardhshëm veror, do të ketë shumë më tepër mundësi për të eksploruar botën nga Tirana dhe për ta ekspozuar Shqipërinë turistike ndaj më shumë vendeve”, shtoi ai.

Kompania ajrore “Ryanair” do ta bëjë edhe më të lehtë udhëtimin drejt destinacionit të quajtur “Maldivet e Evropës”.

Linja ajrore me kosto të ulët konfirmoi se po hap një bazë me tre avionë në Aeroportin e Tiranës në Shqipëri.

Nga prilli i vitit 2026, do të nisin 10 itinerare të reja nga aeroporti, duke përfshirë fluturime të reja nga Birminghami. Dublini, Verona, Malta dhe Milano janë ndër linjat e tjera.

Dhe fluturimet nga Londra do të shtohen gjithashtu, me linjat që tashmë janë në dispozicion. Shtesat e reja do të nënkuptojnë 450 fluturime javore në 33 itinerare.

Planet e mëtejshme përfshijnë shtimin e tre avionëve të tjerë në Tiranë, duke e çuar numrin e tyre në gjashtë, me më shumë se pesë milionë pasagjerë në vit.

Fluturimet nga prilli i vitit 2026 nëpërmjet Birminghamit do të kenë një kosto duke filluar nga 50 funte.

Gjithashtu, kompania ajrore “Wizz Air” do të lançojë këtë vit, fluturime direkte nga Aeroporti i Londrës Gatwick për në Tiranë. Itineraret e reja do të lançohen nga tetori për vetëm 19,99 funte.

Zvicër: Pse burrat e rinj dominojnë në karrierat teknike krahasuar me gratë e reja

Mijëra të rinj në Zvicër po fillojnë aktualisht praktikën e tyre. Dhe mbetet e qartë se gratë e reja kanë tendencë të jenë më pak të interesuara sesa burrat e rinj për karriera në sektorin e IT-së, kompanitë e elektronikës ose prodhimin, raporton SRF, transmeton albinfo.ch.

Arsyeja pse ndodh kjo tani është hetuar shkencërisht. Një ekip kërkimor nga Universitetet e Bernës dhe St. Gallen testoi mbi 2,000 nxënës të klasës së tetë pak para se të zgjidhnin një praktikë.

Eksperiment midis nxënësve të klasës së tetë

Në një eksperiment, nxënësit duhej të zgjidhnin midis përshkrimeve fiktive të punës që ndryshonin në tetë karakteristika. Pesë lidheshin me aftësitë e kërkuara,  të tilla si njohuritë teknike, kreativiteti ose ndërveprimi shoqëror – dhe tre me karakteristikat tradicionale të punës, të tilla si paga, opsionet me kohë të pjesshme ose rëndësia shoqërore.

Rezultatet tregojnë se vështirë se ka dallime midis gjinive në aspektin e pagave, orarit të punës ose kuptimit të punës. “Megjithatë, ajo që është thelbësore janë aftësitë e kërkuara”, thotë Benita Combet, profesoreshë në Institutin e Sociologjisë në Universitetin e Bernës dhe bashkautore e studimit.

Në eksperiment, gratë e reja shmangën punët me një fokus të fortë teknik, ndërsa burrat e rinj i gjetën ato tërheqëse. Detyrat krijuese ose sociale, nga ana tjetër, u tërhoqën veçanërisht grave. Sipas Combet, gratë e reja gjithashtu i vlerësojnë aftësitë e tyre specifike për teknologjinë më poshtë se burrat e rinj.

Por kjo nuk ka të bëjë fare me predispozicionin gjenetik, thotë sociologu. “Përkundrazi, perceptimi ynë shoqëror se kush ka aftësi teknike është shumë i gjinizuar,” shpjegon Combet. “Pyetja e madhe ‘kush është i mirë në teknologji?’ ka më shumë të ngjarë t’u atribuohet djemve.”

Thyerja e stereotipeve

Në të njëjtën kohë, megjithatë, ka shumë femra që aspirojnë të bëhen specialiste të medias, për shembull. Arsyeja për këtë është se, sipas studiueses, profesioni në ndërfaqen e dizajnit, IT-së, marketingut dhe komunikimit nuk konsiderohet një fushë tradicionale mashkullore.

Në një botë pune gjithnjë e më të dixhitalizuar, ku aftësitë teknologjike përcaktojnë të ardhurat dhe karrierën, studimi zbulon se preferenca më e ulët e grave të reja për punë me intensitet të lartë teknologjik do të përforcojë pabarazitë ekzistuese.

“Nëse duam të thyejmë në mënyrë efektive modelet e zgjedhjes së karrierës specifike për gjininë, duhet të fillojmë me aftësitë që njerëzit ia atribuojnë vetes dhe t’i çlirojmë në mënyrë aktive nga stereotipet”, thekson Combet.

Teknologji nga burrat – për burrat

Combet gjithashtu citon një arsye shumë praktike pse nevojiten më shumë gra në profesionet tipike STEM: Nëse teknologjia shihet kryesisht përmes një lente mashkullore, kjo mund t’i dëmtojë gratë  dhe madje të ketë pasoja fatale. Për shembull, aksidentet me makinë janë simuluar prej kohësh vetëm me kukulla testimi për përplasje “meshkuj”. Rezultati: Gratë pësuan lëndime shumë më të rënda në pjesën e sipërme të trupit nga airbag-ët sesa burrat.

Combet gjithashtu argumenton se ekziston një arsye e thjeshtë pse telefonat celularë janë shpesh shumë të mëdhenj për duart e grave: Ato u zhvilluan nga burrat për burrat. Asistentët zanorë si Siri gjithashtu funksionojnë më pak mirë me zërat e grave, përfundon sociologu. “Kjo tregon se sa e rëndësishme është që gratë të marrin pjesë në këto zhvillime teknologjike. Ato kanë një perspektivë të ndryshme dhe kontribuojnë me ide të ndryshme.”