Cilat çështje ishin më të rëndësishme për të huajt në Zvicër në vitin 2025?

Ndërsa viti po i afrohet fundit, ne shqyrtojmë se si emigracioni ka formësuar diskursin politik, ekonomik dhe shoqëror të Zvicrës në vitin 2025.

Tema e emigracionit ka nxitur debate dhe polemika të nxehta në Zvicër gjatë gjithë vitit.

Çështja kryesore midis tyre – dhe një që do të mbetet edhe në vitin 2026 – është propozimi i së djathtës ekstreme për të kufizuar në mënyrë drastike numrin e shtetasve të huaj që lejohen të punësohen dhe të jetojnë në Zvicër sapo popullsia e vendit të arrijë 10 milionë.

Kjo iniciativë – e nisur nga Partia Popullore Zvicerane (SVP) e krahut të djathtë – pritet të votohet në një referendum në qershor 2026 dhe disa sondazhe të mëdha kanë treguar se ka një shans të mirë për t’u miratuar nga votuesit.

Sa i përket zyrtarëve të zgjedhur, deputetët kanë deklaruar, pothuajse unanimisht (me përjashtim të SVP), se një ligj i tillë do të ishte i dëmshëm për ekonominë e Zvicrës.

Ka disa çështje të tjera që lidhen me imigracionin që bënë lajm në Zvicër në vitin 2025:

Mungesa e të drejtës së votës për shtetasit e huaj

Në referendumet lokale të mbajtura në nëntor, votuesit në dy kantone refuzuan t’u jepnin të drejtë vote banorëve të tyre të huaj afatgjatë.

Shumica dërrmuese e votuesve në kantonet e Vaud (63.6 përqind) dhe Appenzell-Ausserrhoden (72.8) hodhën poshtë masat për t’u dhënë të drejtë vote kantonale të huajve që jetojnë në zonat e tyre.

Ashtu si në përpjekjet e mëparshme të tilla në kantone të tjera, arsyeja kryesore e përmendur për shkallën e lartë të refuzimit ishte se votimi është vetëm për shtetasit zviceranë dhe të huajt që dëshirojnë t’u jepet kjo e drejtë duhet të natyralizohen.

Dhe duke folur për shtetësinë zvicerane, dy zhvillime pozitive kanë ndodhur në vitin 2025

Njëra është se Qyteti i Bazelit është gati të ulë tarifat e natyralizimit.

Parlamenti kantonal votoi në dhjetor në favor të uljes së tarifave për shtetësinë zvicerane ose – në disa raste – heqjes së tyre tërësisht.

Kushdo nën moshën 25 vjeç nuk do të paguajë më tarifa kantonale dhe komunale, dhe për këtë arsye do të duhet të paguajë vetëm një tarifë federale prej 100 frangash.

Njerëzit me të ardhura të ulëta do të përjashtohen gjithashtu nga tarifat.

Kostot për të rriturit e moshës 25 vjeç e lart po ulen gjithashtu: çmimi i ri është 900 franga në vend të 1,750 frangave deri më tani.

Lajmi tjetër i mirë, të paktën për ata që jetojnë në Cyrih, është se disa komuna brenda kantonit kanë lehtësuar një nga kërkesat për marrjen e shtetësisë.

Konkretisht, disa komuna në Cyrih po mbështeten gjithnjë e më pak në intervistat personale me aplikantët si pjesë e procedurës së shtetësisë zvicerane.

Në vend të kësaj, ata preferojnë të vlerësojnë integrimin e kandidatit nga letrat e motivimit – deklarata personale që shpjegojnë pse dëshirojnë të bëhen shtetas zviceran dhe që detajojnë vlerësimin e tyre për vlerat zvicerane, mënyrën e jetesës dhe shoqërinë në përgjithësi.

Mbështetje për integrimin

Një studim i kohëve të fundit tregon se, në krahasim ndërkombëtar, shtetasit e huaj në Zvicër “kanë një nivel të mirë arsimimi, një shkallë shumë të lartë punësimi dhe përpiqen aktivisht të mësojnë një gjuhë kombëtare”.

Duke iu përgjigjur studimit, Këshilli Federal pranoi se, “në përgjithësi, integrimi në tregun e punës po funksionon shumë mirë në Zvicër”, duke theksuar se “shkalla e punësimit të emigrantëve është 77 përqind, një nga më të lartat në OECD. Pothuajse gjysma e këtyre individëve mbajnë vende pune me aftësi të larta, që është gjithashtu një shifër e lartë në nivel ndërkombëtar”, transmeton albinfo.ch.

Dhe ndërsa jemi në temën e pagave…

Shifrat qeveritare të publikuara në nëntor zbuluan se pagat e disa banorëve të huaj që kanë leje B janë mjaft më të larta se ato me leje C – dhe madje tejkalojnë të ardhurat e qytetarëve zviceranë.

Pse ndodh kjo?

Gjithçka varet nga kjo: pozicionet më të larta (dhe më të paguara) drejtuese në kompanitë shumëkombëshe u shkojnë shtetasve amerikanë dhe britanikë të cilët, si shtetas të vendeve të treta, punojnë në Zvicër me një leje B.

“Lejet B shpesh lidhen me role të specializuara ose të larta për të cilat ndonjëherë ka shumë pak kandidatë në tregun zviceran”, tha për The Local Samuel Mete, Drejtor i Lartë për Adecco.

---