Në qytetet frankofone të Zvicrës po rritet ndjeshëm numri i projekteve të mëdha ndërtimore urbane, duke krijuar vështirësi për shumë biznese lokale. Në Geneva, punimet e gjera në zonën e Plainpalais, veçanërisht përgjatë Rue de Carouge, kanë shkaktuar rënie të konsiderueshme të të ardhurave. Sipas një sondazhi të Dhomës së Tregtisë, shitjet kanë rënë mesatarisht me 34% për tregtarët me pakicë, 46% për restorantet dhe 48% për sallonet e bukurisë.

Autoritetet lokale kanë vendosur të ndërhyjnë: për herë të parë në rajon, Gjeneva do të kompensojë tregtarët e prekur nga punimet publike. Ky vendim historik parashikon që kantoni, bashkia, shërbimet publike dhe transporti të mbulojnë plotësisht dëmet ekonomike të bizneseve. Megjithatë, kjo nismë mund të rrisë kostot e projekteve me rreth 10%.

Situata është e ngjashme edhe në Lausanne, ku punimet pranë stacionit hekurudhor po ndikojnë tregtarët vendas. Deri tani, kompensimet ishin të vështira për t’u marrë përmes procedurave ligjore të gjata. Tani, autoritetet lausanoze po përgatisin një mekanizëm të ngjashëm kompensimi që pritet të hyjë në fuqi vitin e ardhshëm.

Për shumë tregtarë të vegjël, ky është një hap i rëndësishëm për të mbijetuar përballë vështirësive të krijuara nga projektet e mëdha të zhvillimit urban.

Dëshmi anekdotike dhe vëzhguese, si dhe komente të shumta në mediat sociale, tregojnë se të ngrënit në restorantet zvicerane mund t’ju kushtojë shumë. Por një studim i ri ndërkombëtar e hedh poshtë këtë.

Studimi, i kryer nga një revistë ndërkombëtare ushqimore Chef’s Pencil, analizoi të dhënat e çmimeve të restoranteve dhe i krahasoi ato me pagat lokale në më shumë se 170 qytete në të gjithë botën për të zbuluar se ku të ngrënit jashtë është më e përballueshme – dhe ku është më e shtrenjta – për popullsinë lokale.

Në një zbulim që padyshim do të vijë si surprizë për shumë njerëz në Zvicër, Berna renditet si qyteti i tretë më i lirë (në botë!) për të ngrënë jashtë.

Në fakt, është i vetmi vend evropian që ka arritur në 10 vendet e para, me nëntë vendet e tjera më të lira për të ngrënë të gjitha në SHBA, Azi dhe Lindjen e Mesme.

Sipas studimit, “Zvicra konsiderohet gjerësisht si një nga vendet më të shtrenjta në botë, dhe çmimi mesatar i vakteve në Bernë prej gati 120 dollarësh për çift e përforcon këtë reputacion. Megjithatë, pasi të merren në konsideratë pagat shumë të larta lokale, ngrënia jashtë është më e përballueshme për banorët këtu sesa në pothuajse çdo qytet tjetër në mbarë botën.”

Por ka zbulime edhe më tronditëse: përveç Bernës, “në Evropë, Zvicra dominon renditjen: Berna, Cyrihu (vendi i 16-të globalisht) dhe Gjeneva (e 18-ta) janë ndër më të përballueshmet për të ngrënë jashtë në krahasim me pagat lokale.” (Është një rast i rrallë ku Cyrihu dhe Gjeneva nuk janë të listuara midis qyteteve më të shtrenjta në botë).

A mund të jetë vërtet e vërtetë kjo?

Këto janë shifrat që revista përdori për analizën e saj.

Në Bernë, raporti ‘vakt ndaj pagave’ është 0.8 përqind.

Si është kështu? Një vakt në një restorant të nivelit të mesëm u zbulua se kushtonte 59 dollarë për një pagë mujore prej 7,645 dollarësh.

Në Cyrih dhe Gjenevë, ky raport është 0.9 përqind; me një pagë mesatare prej 8,049 dollarësh dhe çmim ushqimi prej 75 dollarësh në qytetin e parë, dhe 7,543 dollarë / 71 dollarë në të dytin, transmeton albinfo.ch.

Tani, ndërsa numrat mund të jenë të saktë, ka shumë nuanca në lojë këtu: për shembull, nëse personi është beqar dhe ka më shumë të ardhura të disponueshme sesa një familje me të ardhura të vetme.

Ndoshta është e drejtë të thuhet se këto gjetje duhet të merren me – qëllim lojë fjalësh – një dozë rezervë.

Megjithatë, studime të tjera kanë treguar një pamje të ndryshme.

Për shembull, të dhënat e Eurostat nga qershori 2025 tregojnë se krahasuar me fqinjët e saj Gjermaninë, Francën dhe Italinë, të ngrënit jashtë është dukshëm më e shtrenjtë në Zvicër.

Një pikëpamje më e ekuilibruar, shkruan thelocal. Çmimet në restorantet zvicerane ndryshojnë, dhe është e vërtetë që disa janë më të përballueshme se të tjerat.

Nëse jeni duke kërkuar ushqime të lira – dhe ato ekzistojnë – atëherë restorantet e supermarketeve si Migros dhe Coop janë më të mirat.

Menutë e drekës ditore mund të shijohen atje për më pak se 20 franga.

Pa diell për muaj të tërë – në shumë fshatra malore zvicerane ky është një realitet në dimër: Veçanërisht të prekura janë vendet që shtrihen në luginat lindje-perëndim, ku dielli nuk lind në cepin e sheshtë të dimrit mbi shpatet jugore të malit.

Më shumë se dy muaj pa diell

Një shembull ekstrem është Bergell (GR). Në Vicosoprano, për shembull, dielli mungon plotësisht nga mesi i nëntorit deri në fund të janarit. Është po aq i zymtë në Bosco Gurin (TI), ku kalojnë rreth dy muaj e gjysmë pa rrezet e diellit direkte. Shpatet e pjerrëta të malit bllokojnë çdo rreze drite këtu, madje edhe në qiell pa re, shkruan 20minuten.

Edhe më qartë godet fshatin Bristen (UR): Tashmë më 10. Në tetor, dielli u zhduk atje në sheshin e fshatit – dhe kthehet vetëm në fillim të marsit. Kjo është mbi katër muaj e gjysmë pa rrezet e diellit direkte. Veçanërisht mbresëlënëse: Edhe në motin më të mirë, fshati mbetet i bllokuar në hije në pellgun e tij.

Rajone më të ngarkuara të prekura gjithashtu

Jo vetëm fshatrat e largëta e përjetojnë këtë errësirë. Pjesë të komunave më të mëdha si Glis (VS), Hergiswil (VW) ose Cadenazzo (TI) janë gjithashtu në hije për javë të tëra. Megjithatë, shpesh, një shëtitje e shkurtër në një vend më të lartë është e mjaftueshme për të marrë disa rreze dielli më shumë, transmeton albinfo.ch.

Platforma solartopo.com ofron informacion të detajuar: Me ndihmën e një modeli dixhital të lartësisë, është e mundur të llogaritet nëse dhe kur dielli është i dukshëm fare në shtëpi – pavarësisht nga oraret zyrtare të lindjes së diellit. Kështu që mund të shihni me një shikim nëse dimri do të jetë vetëm i ftohtë apo edhe i errët.

Kompanitë e pandershme shfrytëzojnë situatat e emergjencës për të mashtruar klientët. Ata kërkojnë shuma të tepërta dhe kërkojnë pagesë të menjëhershme.

Astrid Huser kishte nevojë për ndihmë urgjente: sistemi i filtrimit të pellgut të saj me karpa koi ishte i prishur, peshqit ishin në rrezik të ngordhnin. “Kërkova në Google për një kompani rajonale që njoh,” thotë pensionistja. Në telefon, ajo sigurohet se po flet mirë me kompaninë që mendonte se kishte kontaktuar – një gënjeshtër.

Menjëherë pas kësaj, dy burra mbërrijnë me një makinë private. Të pyetur, ata shpjegojnë se bashkëpunojnë me kompaninë e njohur. Ata fillojnë punën. Pas tre orësh, ata hartojnë faturën në vend. “Ishte një tronditje, ata po kërkonin 9739 franga!” shpjegon Astrid Huser.

Burrat i bëjnë presion pensionistes që të paguajë menjëherë, me para në dorë ose me kartë. E kapur në befasi, ajo paguan faturën dhe më vonë kupton se është mashtruar. Fatura është lëshuar nga punonjësit e Artiflex Services GmbH, shkruan RTS. Një kërkesë drejtuar kompanisë në rajon që Astrid Huber mendonte se e kishte telefonuar konfirmon: kompania Artiflex është e panjohur, nuk ka bashkëpunim.

Mashtrim sistematik

Rasti i Astrid Huser nuk është i izoluar: Punonjësit e Artiflex bëjnë sistematikisht biznes me njerëz në situata emergjente. Kjo është ajo që tregojnë të gjitha viktimat e intervistuara nga programi i SRF “Kassenstrutz”. Nga “hidraulikët” te “zhbllokimi i tubave” te “shërbimi i çelësbërësit”: fushëveprimi i aktiviteteve të kompanisë është i gjerë, siç është edhe dëmi financiar për klientët.

Roger Eschmann është pronar i Schlüssel M. Eschmann AG dhe ka qenë në biznes për gati 40 vjet. Ai e njeh mirë trukun e “shërbimeve të çelësbërësit”. Për të, është e qartë: kjo metodë është kriminale. “Shumat e kërkuara nga kompani të tilla janë mashtrim i pastër. Dëmton reputacionin e kompanive serioze.”

Christian Brogli, zëdhënës i Suissetec, shoqatës së teknikëve të ndërtimit, e njeh gjithashtu këtë mashtrim: “Fatkeqësisht, ka shumë kompani me një model biznesi që kufizohet me ligjshmërinë, dhe për fat të keq, në situata emergjente, njerëzit gjithmonë bien në kurthin e këtyre ‘artizanëve të rremë’.”

Një kompani fantazmë

SRF donte të përballte kompaninë Artiflex Services GmbH dhe drejtorin e saj, holandezin Soufyan Loukili, me rezultatet e hetimit. Ajo shkoi në Cham (ZG), selinë zyrtare të kompanisë. Por atje nuk ka asgjë, përveç informacionit në një kuti postare: adresa e kontaktit do të ishte në Herisau (AR). Megjithatë, në adresën e lartpërmendur, ne gjejmë vetëm emrin e drejtorit, i cili me sa duket nuk jeton më këtu, transmeton albinfo.ch.

Gjatë hetimit, emri i kompanisë Artiflex u zhduk papritur nga faqet e internetit “artizanale”. Që tani e tutje, Express Handwerk GmbH reklamon të njëjtat shërbime. Çuditërisht, faturimi i dy kompanive është identik. SRF gjithashtu ka disa dëshmi për fatura të tepruara në lidhje me Express Handwerk GmbH.

Këto dy kompani nuk iu përgjigjën asnjë kërkese, numri i telefonit të linjës telefonike për klientët nuk funksionon. Ndërkohë, faqet e internetit të “artizanëve” të këtyre kompanive nuk janë më të arritshme.

Të rinjtë në Zvicër jetojnë me prindërit e tyre deri në moshën mesatarisht 23.7 vjeç. Kjo është pothuajse dy vjet më e vjetër se gjetjet e të njëjtit anketë të kryer 20 vjet më parë.

Analiza, e publikuar të hënën nga Zyra Federale e Statistikave (FSO), krahasoi njerëzit e lindur midis viteve 1988 dhe 2007 me ata të lindur midis viteve 1968 dhe 1987.

Përveç vitit të lindjes, gjinia luan gjithashtu një rol të rëndësishëm në kohën e largimit, siç tregon një analizë e të dhënave, shkruan swissinfo. Për burrat, mesatarisht duhet një vit e gjysmë më shumë sesa për gratë për t’u larguar. Faktorë të tjerë përfshijnë nivelin e arsimit, rajonin gjuhësor dhe kombësinë, transmeton albinfo.ch.

Në fund të fundit, shumica e të rinjve në Zvicër largohen nga shtëpia midis moshës 20 dhe 30 vjeç. Sipas FSO-së, një person konsiderohet se është larguar nga shtëpia nëse nuk jeton me asnjërin prind për katër ose më shumë ditë në javë.

Midis primeve të sigurimit dhe barnave me çmime të larta dhe kostove të tjera, kujdesi shëndetësor në Zvicër ka një çmim të lartë. Clare O’Dea shqyrton pse kostot janë kaq të larta dhe disa nga mënyrat se si mund të kurseni para.

Në sipërfaqe, modeli zviceran i ofrimit të kujdesit shëndetësor duket egalitar. Të gjithë banorët janë të detyruar me ligj të blejnë të njëjtën paketë bazë sigurimi, dhe primet subvencionohen për ata me të ardhura të ulëta. Pra, pse kostoja është një mollë sherri kaq e madhe?

Problemi është se vetë kujdesi shëndetësor është shumë i shtrenjtë, sistemi i dytë më i shtrenjtë në botë pas Shteteve të Bashkuara. Dhe pjesa më e madhe e kostos mbulohet nga familjet në një mënyrë ose në një tjetër. Kjo dëmton më shumë ata me të ardhura të ulëta deri të mesme.

Midis primeve të sigurimit shëndetësor, shpenzimeve nga xhepi dhe barnave me çmime të larta, familjet po shpenzojnë një pjesë të konsiderueshme të të ardhurave të tyre për shëndetësinë. Çuditërisht, banorët zviceranë financojnë 59 përqind të shpenzimeve kombëtare për shëndetësinë, sipas shifrave të Zyrës Federale për Shëndetin Publik për vitin 2020. Pjesa tjetër vjen nga arkat e shtetit dhe, në një masë të vogël, nga punëdhënësit.

Për ta ulur në një nivel individual, banorët zviceranë paguajnë 478 franga për person në muaj për kostot shëndetësore. Primet e sigurimit të detyrueshëm shëndetësor përbëjnë mesatarisht 252 franga të këtij totali. Pjesa tjetër shkon për prime shtesë të sigurimit shëndetësor (shtesë) (42 franga), bashkëpagesë për policat plus shpenzime nga xhepi (174 franga) dhe ‘financime të tjera’ (10).

Politikanët në të gjithë spektrin duket se janë të paaftë të bëjnë asgjë për të frenuar inflacionin shëndetësor. E fundit është se primet e sigurimit shëndetësor do të rriten me 8.7 përqind në vitin 2024. Ky nuk është një parashikim, por një fakt, siç u njoftua nga ministri i shëndetësisë në shtator.

Arka publike

Gjëja më e keqe do të ishte të humbisnit të drejtat tuaja. Për të zbuluar nëse kualifikoheni për subvencione primesh, do të duhet të kaloni nëpër kantonin tuaj të origjinës. Çdo kanton ka normat e veta të uljes dhe rregullat mbi të drejtën për t’u kualifikuar. Në disa, ekzistojnë sisteme për të identifikuar dhe njoftuar personat e kualifikuar, por në të tjerët, duhet të kontrolloni dhe të aplikoni vetë.

Kjo mundësi ia vlen patjetër të shqyrtohet nëse mendoni se mund të jeni i kualifikuar – rreth një e katërta e popullsisë kualifikohet për këto pagesa. Në disa kantone, përqindja e përfituesve është më e lartë. Moneyland.ch ka hartuar një listë me informacionin e kontaktit për uljet e primeve në secilin kanton.

Merrni iniciativën

Në përgjithësi, për të kursyer para në kostot e kujdesit shëndetësor, të siguruarit duhet të marrin vetë iniciativën. Të sapoardhurit në Zvicër duhet të marrin një polisë brenda tre muajsh dhe patjetër duhet të kërkojnë, shkruan thelocal. Faqet e internetit të krahasimit të çmimeve si moneyland.ch, comparis.ch dhe Priminfo (vetëm në gjuhët kombëtare) ndihmojnë për të kapërcyer zhurmën dhe për të gjetur marrëveshjen më të mirë për rrethanat tuaja individuale.

Mosha dhe vendndodhja janë kritere të rëndësishme. Ekzistojnë ndryshime të vogla e të pakufizuara në çmime midis mbi 40 siguruesve jofitimprurës (të njohur si “Krankenkasse”, “caisse maladie” ose “cassa malati”), që do të thotë se mund të gjeni edhe një ofertë më të mirë duke blerë polica nga sigurues të ndryshëm për anëtarë të ndryshëm të familjes, transmeton albinfo.ch.

Për ata që tashmë kanë një polisë, ka kuptim të bëjnë një kontroll vjetor të çmimeve kur tarifat e vitit të ardhshëm shpallen në vjeshtë. Ndërrimi i shërbimeve, të cilin të gjithë kanë të drejtë ta bëjnë një herë në vit, mund të japë vërtet rezultate.

Afati për ndërrimin e ofruesve sapo është mbyllur, por mund të jeni gati të njoftoni ofruesin tuaj aktual deri më 30 nëntor të vitit të ardhshëm. Me lehtësi, faqet e internetit të krahasimit ofrojnë gjithashtu letra model për anulimin e një polise.

Modele të ndryshme

Edhe nëse vendosni të qëndroni me të njëjtin sigurues, padyshim që mund ta ndryshoni llojin e polisës në një version më të lirë. I ashtuquajturi model standard është më i shtrenjti. Sipas këtij rregullimi, ju vendosni se cilin mjek dëshironi të shihni, përfshirë specialistët, dhe caktoni takime kur të ndjeni nevojën.

Ekzistojnë modele të tjera më të lira të kujdesit të menaxhuar të cilat janë krijuar për të ulur vizitat e panevojshme te mjeku. Me këto, duhet të bëni një konsultë telemjekësore ose të vizitoni një farmaci përpara se të merrni dritën jeshile për të caktuar një takim me një mjek. Ekziston një model tjetër ku duhet të vizitoni mjekun tuaj të përgjithshëm për të marrë një referim tek një specialist.

Llogaritjet

Mënyra më e mirë për të kursyer në përgjithësi është të jeni të zgjuar me zbritjen tuaj. Kjo është pjesa e shpenzimeve mjekësore që duhet të paguani nga xhepi juaj brenda vitit para se siguruesi juaj të fillojë rimbursimin. Sa më e ulët të jetë zbritja, aq më e lartë është primi.

Bërja e zgjedhjes së duhur përfshin një rrezik të caktuar. Por të paktën është e mundur të bëni një hamendje të informuar bazuar në përvojën e kaluar. Ekzistojnë disa grupe midis 300 dhe 2,500 frangave në vit për zbritjet (shumat janë më të ulëta për fëmijët).

Nëse keni tendencë të mos keni nevojë për kujdes mjekësor dhe mendoni se kostot tuaja shëndetësore ka të ngjarë të jenë të ulëta vitin e ardhshëm, do të kishte kuptim të zgjidhni zbritjen maksimale, e cila mund të përkthehet në një kursim deri në rreth 40 përqind të primeve. Nëse keni arsye të besoni se faturat tuaja do të arrijnë deri në 2,000 franga ose më shumë, atëherë është më mirë të zgjidhni zbritjen minimale.

Mos e dyfishoni shumën

Kjo ka të bëjë me paketën e detyrueshme të sigurimit, e cila përfshin kujdesin për sëmundje, aksidente dhe maternitet. Por sigurohuni që keni vërtet nevojë për atë sigurim aksidenti. Kushdo që është i punësuar për më shumë se 8 orë në javë mbulohet nga sigurimi i aksidenteve i punëdhënësit të tij, në të cilin rast duhet të hiqet nga polica e tij personale.

Nëse po kërkoni të kurseni para në sigurimin shëndetësor, ka shumë të ngjarë që nuk do të kërkoni sigurim shtesë, i njohur edhe si sigurim plotësues. Këto polica ju japin më shumë liri në zgjedhjen e spitalit, dhe gjithashtu mbulojnë terapitë dhe trajtimet që nuk përfshihen në paketën bazë të detyrueshme. Mund të keni të dy policat nga i njëjti ofrues ose t’i kombinoni dhe t’i përputhni.

Edhe pse mund të jetë irrituese ta dëgjosh këtë, veçanërisht nëse tashmë ke një problem shëndetësor, ekziston një mënyrë e fundit që mund të kursesh nga kostot shëndetësore – mos u sëmur. Ajo që do të thotë në të vërtetë kjo këshillë është të udhëhiqni një stil jetese të shëndetshëm duke u ushtruar, duke ngrënë një dietë të ekuilibruar, duke mos konsumuar shumë alkool dhe duke lënë duhanin. Këto janë gjëra që i kemi nën kontroll, ndryshe nga gjenetika dhe fati.

Çmimi i fluturimeve ndërkombëtare nga Zvicra ka rënë krahasuar me vitin 2024, veçanërisht për destinacione të caktuara. Por ekspertët thonë se ky trend nuk do të zgjasë shumë.

Gjatë verës së vitit 2025, çmimet e fluturimeve ndërkombëtare ranë mesatarisht me 4 përqind, krahasuar me të njëjtën periudhë në vitin 2024, dhe ky trend pritet të vazhdojë deri në fund të vitit – veçanërisht në disa itinerare.

Sipas një vlerësimi të kohëve të fundit nga motori i kërkimit të udhëtimeve Skyscanner, siç raportohet nga Blick, mund të bëhen kursime të konsiderueshme në fluturimet midis Zvicrës dhe Shteteve të Bashkuara.

Në këto itinerare, çmimet kanë rënë mesatarisht me 18 përqind.

Arsyeja kryesore është situata politike përtej Atlantikut.

Menjëherë pasi Donald Trump nisi luftën e tij globale tregtare, numri i turistëve zviceranë që vizitojnë Amerikën (ose që planifikojnë të fluturojnë atje në të ardhmen) ka rënë ndjeshëm si shenjë proteste kundër tarifave prej 39 përqind që presidenti amerikan vendosi ndaj Zvicrës, transmeton albinfo.ch.

Prandaj, për shkak të asaj që media zvicerane e quajti “rënia e Trump”, linja ajrore kombëtare, SWISS, kishte lançuar fluturime speciale me çmime më të ulëta për në SHBA për të mbushur aeroplanët e saj në klasin ekonomik.

Ndër rrugët më pak të shtrenjta nga Zvicra tani është Reykjavik; çmimet për në kryeqytetin e Islandës janë aktualisht 31 përqind më të lira se në të njëjtën kohë në vitin 2024.

Dhe mund të fluturoni për më pak para edhe në këto destinacione:

Bangalore, Indi: biletat janë 22 përqind më të lira

Oslo, Faro dhe São Paulo: 13 përqind

Denpasar (Bali) dhe Lamezia Terme (Itali): 12 përqind

Kopenhagen dhe Jeddah në Arabinë Saudite: 11 përqind

Marrakesh, Marok: 10 përqind

Pse këto fluturime janë më të lira tani?

Përveç SHBA-së, ku rënia e çmimeve është nxitur nga arsye politike, për destinacione të tjera, “rënia e çmimeve është kryesisht për shkak të rritjes së disponueshmërisë dhe rrugëve të reja nga aeroportet zvicerane”, sipas Skyscanner.

“Kur ka më shumë vende të disponueshme në të njëjtat itinerare, çmimet në përgjithësi bien automatikisht. Rritja e konkurrencës midis linjave ajrore tradicionale dhe transportuesve me kosto të ulët gjithashtu kontribuon në gjetjen e ofertave të mira nga klientët”, shtoi ajo.

Ndoshta jo pikërisht nesër, por nëse doni të fluturoni për në ndonjë nga këto destinacione, duhet të rezervoni fluturimet tuaja tani.

Kjo sepse këto oferta nuk do të zgjasin shumë.

“Për vitin 2026, shumë ekspertë parashikojnë përsëri rritje të moderuara të çmimeve”, vuri në dukje Skyscanner, duke përmendur rritjen e kostove operative – për shembull, për karburantin e avionëve dhe personelin – si dhe një dëshirë nga linjat ajrore për të promovuar klasa më të larta udhëtimi, si arsye për rritjet e ardhshme të çmimeve.

Sekreti bankar i Zvicrës është legjendar, por a vlen për çdo banor, pavarësisht nga kombësia e tyre?

Është shkruar shumë për sekretin bankar të famshëm (dhe famëkeq në të njëjtën kohë) të Zvicrës, dhe disa nga informacionet janë plot me keqkuptime.

Prandaj, nuk është për t’u habitur që të huajt që vendosen në vend dhe hapin llogari në bankat zvicerane po pyesin veten se cila është e drejta e tyre për këtë “sekret”.

Por së pari… çfarë është saktësisht ky koncept?

Është e vërtetë që bankierët zviceranë kanë një reputacion të gjatë për të qenë të mbyllur kur bëhet fjalë për zbulimin e detajeve rreth llogarive të klientëve të tyre.

Por në vend që ta quajnë këtë praktikë “sekret bankar”, zviceranët i referohen asaj si “konfidencialitet i klientit”, i cili ka një bazë ligjore të hershme.

Ky legjislacion “mbron privatësinë financiare të qytetarëve nga qasja e paautorizuar nga palët e treta ose nga Shteti”.

Ja se si e shpjegon qeveria: “Sekreti bankar lind nga e drejta civile, veçanërisht detyrimi kontraktual i bankierit për të mbajtur informacionin personal të klientit të tij ose të saj konfidencial.

“Privatësia e klientit mbrohet gjithashtu nga dispozitat e përgjithshme të Kodit Civil Zviceran në lidhje me mbrojtjen e personalitetit dhe nga ligji për mbrojtjen e të dhënave.

“Për më tepër, sipas ligjit civil, legjislacioni bankar e konsideron konfidencialitetin e bankierit si një detyrim profesional, shkelja e të cilit është e dënueshme.”

Çfarë do të thotë kjo në praktikë?

Kjo e drejtë zbatohet kryesisht për qytetarët zviceranë me reputacion të mirë, megjithëse mund të hiqet dorë nga ajo në rastet e shkeljeve.

Për shembull, sipas platformës së konsumatorëve Moneyland, nëse bankat dyshojnë për pastrim parash, “atyre u lejohet të ndajnë informacionin e klientit me zyrën e raportimit të pastrimit të parave”, transmeton albinfo.ch.

Një shembull tjetër: “kur sekuestrohen asetet në një rast të mbledhjes së borxheve, bankat janë të detyruara t’u japin informacion zyrave të mbledhjes së borxheve dhe falimentimit në lidhje me bilancet e llogarisë së debitorit”.

Me fjalë të tjera, ekzistojnë situata specifike kur bankat jo vetëm që lejohen, por në fakt janë të detyruara të heqin dorë nga konfidencialiteti i tyre ndaj një klienti zviceran.

Po banorët e huaj?

E gjitha varet nga kombësia e personit.

Kjo sepse në vitin 2016 Zvicra kishte nënshkruar një marrëveshje automatike shkëmbimi informacioni (AEOI) me rreth 100 vende, duke përfshirë ato brenda Bashkimit Evropian, si dhe Shtetet e Bashkuara. Marrëveshja hyri në fuqi në vitin 2017.

Sipas kushteve të saj, “nëse mbajtësi i llogarisë ka rezidencë tatimore në një vend që mbulohet nga marrëveshja, bankat zvicerane automatikisht i paraqesin informacionin në lidhje me llogarinë e klientit Administratës Federale Zvicerane të Taksave”, shpjegoi Moneyland, shkruan thelocal. “Kjo zyrë më pas ia kalon atë autoritetit tatimor të vendit ku personi ka rezidencë tatimore.”

Prandaj, “një person që ka, për shembull, rezidencën e tij tatimore në Francë dhe një llogari bankare në Zvicër do të preket; në mënyrë të ngjashme, një person që banon në Zvicër dhe ka një llogari në Itali”, tha Fabrice Welsch, drejtor menaxhues i Divizionit të Menaxhimit të Aseteve dhe Tregtimit në bankën BCV.

“Kjo përfshin informacionin e mëposhtëm: emrin, adresën, statusin e rezidencës tatimore, numrin e llogarisë, bilancin e llogarisë, shumën e interesit, dividentët dhe të ardhurat e tjera të paguara në llogari dhe të ardhurat bruto nga shitja e aseteve financiare”, theksoi Welsch.

Kjo do të thotë që çdo shtetas i huaj me një rezidencë tatimore në një nga vendet që i nënshtrohen AEOI-së, nuk mund të mbështetet në sekretin bankar për ta mbrojtur atë.

I njëjti rregull vlen edhe për qytetarët amerikanë – madje edhe ata që kanë marrë shtetësinë zvicerane – sepse Uashingtoni i taton qytetarët e tij që jetojnë jashtë vendit.

Si rezultat, të gjithë amerikanët që jetojnë jashtë vendit duhet të deklarojnë llogaritë e tyre, si dhe asetet e tjera të mbajtura në bankat e huaja, te Uncle Sam – një detyrim i rëndë që i ka shtyrë shumë qytetarë amerikanë që banojnë jashtë vendit të heqin dorë nga shtetësia e tyre amerikane.

Numri i tufave të ujqërve që jetojnë në kantonin zviceran të Graubündenit vazhdon të rritet me një shtim të ri në Engadinën e Poshtme.

Tani ka 14 tufa ujqërsh që jetojnë tërësisht ose pjesërisht në Graubünden. Ky është një rekord historik, të cilit kantoni tashmë po i përgjigjet me kërkesa të mëtejshme për skartimin.

Në Engadinën e Poshtme, përveç tufës së njohur Sinestra, duhet të supozohet se ekziston një tufë tjetër ujqërsh Clemgia me të paktën tre këlyshë, siç shkruan Zyra për Gjueti dhe Peshkim (AJF) në faqen e saj të internetit, transmeton albinfo.ch.

Sipas AJF-së, deri më tani ka pak informacion në dispozicion mbi zonën e bredhjes së tufës Clemgui. Ujqërit Sinestra u gjetën kryesisht më në veri gjatë muajve të verës.

Kantoni gjithashtu dëshiron të rregullojë tufën e re në mënyrë parandaluese. “Për tufën Clemgia, një kërkesë po përgatitet aktualisht për të rregulluar deri në dy të tretat e këlyshëve të këtij viti”, shkroi AJF.