Një aleancë jopartiake paraqiti 65,672 nënshkrime të enjten në favor të një referendumi kundër futjes së taksimit individual. Sipas aleancës, reforma e miratuar nga parlamenti zviceran ndoshta do t’u vihet votuesve në mars të vitit 2026.

Nënshkrimet u paraqitën nga anëtarë të disa partive: Qendra, Partia Popullore Zvicerane e krahut të djathtë, Partia Popullore Ungjillore dhe Unioni Demokratik Federal ultrakonservator i krishterë, si dhe Shoqata e Fermerëve Zviceranë dhe një grup interesi për familjet e mëdha, IG Familie 3plus.

Sipas kësaj aleance, taksimi individual nuk do ta shfuqizonte dënimin për martesë, as nuk do të ishte i drejtë ose nuk do të çonte në barazi më të madhe, shkruan swissinfo. Përkundrazi, argumentoi aleanca, kjo do të vendoste një barrë më të rëndë mbi familjet, beqarët dhe klasën e mesme, ndërsa familjet me të ardhura të larta dhe të dyfishta do të përfitonin, transmeton albinfo.ch.

Në veçanti, çiftet e martuara me vetëm një të ardhur ose me të ardhura shumë të ndryshme do të duhet të paguajnë taksa dukshëm më të larta në të ardhmen sesa çiftet me të ardhura të ngjashme. Taksimi individual e ndërlikon sistemin tatimor dhe shpërfill përfitimet e rëndësishme familjare, veçanërisht nëse njëri prind punon pa pagesë, deklaroi aleanca.

Taksimi individual është gjithashtu një përbindësh i madh burokratik, sipas grupit. Në të ardhmen, çiftet e martuara do të duhet të plotësojnë dy deklarata tatimore, që do të thotë rreth 1.7 milion deklarata shtesë tatimore në vit, pretendoi ajo. Këto do të shkaktonin një barrë të madhe administrative, kosto të larta dhe do të detyronin një ndarje vjetore të aseteve midis çiftit, përfundoi aleanca.

Rreth 41% e popullsisë me banim të përhershëm në Zvicër të moshës 15 vjeç e lart kishte një sfond migrimi në vitin 2024. Kjo është rreth 3 milionë njerëz, zbuloi Zyra Federale e Statistikave të enjten.

Krahasuar me vitin e kaluar, përqindja e njerëzve me sfond migrimi u rrit me 1.1%, shkruan swissinfo. Sipas zyrës statistikore, rreth 80% e popullsisë me sfond migrimi ka lindur jashtë vendit dhe për këtë arsye është pjesë e brezit të parë. Pjesa e mbetur e pestë ka lindur në Zvicër dhe i përket brezit të dytë, transmeton albinfo.ch.

Në total, 37% e popullsisë me sfond migrimi kanë shtetësi zvicerane. Shtetësia italiane dhe gjermane pasuan më shpesh, me nga 9% secila.

Ndër ata që kanë lindur jashtë vendit të moshës 15 vjeç e lart, 40% deklaruan se emigruan në Zvicër për arsye familjare; 38% përmendën arsye profesionale. Dy të tretat e tyre kishin gjetur tashmë një punë para se të emigronin. Azili (7%) dhe arsimi (5%) ishin arsyet e tjera më të përmendura për imigracion, tha zyra statistikore.

Të mbushura me libra të pluhurosur dhe të mbushura me atmosferë “heshtjeje”, ato janë relike të së kaluarës. Por mund të habiteni nga argëtimi (dhe edukimi) që mund të keni në shekullin e 21-të në qindra biblioteka të Zvicrës.

Në të kaluarën, librat ishin elementi kryesor i bibliotekave jo vetëm në Zvicër, por edhe gjetkë.

Por me ardhjen e internetit, lexuesve digjitalë dhe teknologjive të tjera moderne të informacionit – me inteligjencën artificiale në ballë – huazimi i librave nga biblioteka lokale nuk është më aq popullor sa dikur.

Megjithatë, kjo nuk do të thotë që bibliotekat tani janë vende të shkreta ku askush nuk shkon më.

Përkundrazi, ato mbeten pjesë aktive dhe të qëndrueshme të shumë komuniteteve.

Në fund të vitit 2024, për shembull, kishte gati 1,500 biblioteka publike në të gjithë Zvicrën.

Dhe shifrat zyrtare tregojnë se ato mbeten mjaft popullore, duke regjistruar më shumë se 46.3 milionë pranime dhe duke dhënë hua pak më shumë se 40 milionë libra në vitin 2023 – viti i fundit për të cilin janë të disponueshme statistikat zyrtare.

Në total, 1.7 milion njerëz përdorin shërbimet e bibliotekës rregullisht.

Jo vetëm librat

Në ditët e sotme, bibliotekat ofrojnë një sërë shërbimesh komunitare.

Për shembull:

Mësime gjuhe

Nëse keni nevojë të mësoni ose të përmirësoni aftësitë tuaja në gjuhën e rajonit tuaj, mund të gjeni kurse falas (ose shumë të lira) në bibliotekën tuaj lokale.

Kurset mund të organizohen kur ka kërkesë të mjaftueshme, kështu që zbulojeni këtë edhe në komunitetin tuaj.

Miqësore për fëmijë

Shumë biblioteka kanë krijuar gjithashtu zona për aktivitete për fëmijë.

Disa prej tyre kanë të bëjnë me leximin, ndërsa të tjerat përqendrohen në lojëra interaktive, rrëfim historish, si dhe arte dhe zanate.

Leksione dhe prezantime

Nuk janë vetëm autorët që vijnë në biblioteka për të folur dhe për t’u përgjigjur pyetjeve rreth librave të tyre, shkruan thelocal. Klubet e librit dhe grupet e diskutimit takohen gjithashtu në biblioteka, si dhe grupe të tjera të ndryshme interesi.

Evente dhe Ekspozita

Bibliotekat më të mëdha, siç është Biblioteka Kombëtare Zvicerane (lexoni më shumë rreth saj më poshtë), organizojnë evente dhe ekspozita mbi tema të ndryshme, shumica e të cilave janë të hapura për publikun, transmeton albinfo.c.h.

Burime digjitale

Nëse rastësisht nuk keni internet dhe duhet të bëni kërkime ose t’u përgjigjeni emaileve tuaja, biblioteka është një vend i mirë për ta bërë këtë.

Ato zakonisht kanë kompjuterë që mund t’i përdorni për një tarifë të vogël dhe – përveç nëse ka një radhë të gjatë njerëzish që presin të bëjnë të njëjtën gjë – për kohë të pakufizuar.

Dhe duke folur për shërbimet digjitale…

Nëse keni nevojë për burime për kërkimin tuaj, veçanërisht atë shkencor, platforma kombëtare e bibliotekave Swisscovery u jep përdoruesve qasje në gamën e plotë të burimeve shkencore nga 470 biblioteka në Zvicër.

Ky projekt, i iniciuar nga instituti federal politeknik në Cyrih (ETH), operohet nga Platforma e Shërbimeve të Bibliotekave Zvicerane (SLSP).

Tani, nëse dëshironi një përvojë të “plotë” biblioteke dhe ndodheni rastësisht në Bernë, shkoni në Bibliotekën Kombëtare Zvicerane në Hallwylstrasse 15.

Atje, jo vetëm që do të keni mundësi të merrni hua një libër, por edhe të shikoni çdo ekspozitë që zhvillohet në një kohë të caktuar, të vizitoni Departamentin e Printimeve dhe Vizatimeve, si dhe Arkivat Letrare Zvicerane – dy të fundit vetëm me takim paraprak.

Zvicra do të prezantojë Sistemin e ri të Hyrjes/Daljes (EES) të BE-së nga 12 tetori, me Gjenevën, Cyrihun dhe Bazelin EuroAIrport që do të zbatojnë kontrollet për udhëtarët jo-BE.

Sistemi i Hyrjes dhe Daljes i BE-së, i vonuar prej kohësh, më në fund do të hyjë në fuqi nga 12 tetori.

Skema e re biometrike e kontrollit kufitar, e cila përfshin marrjen e gjurmëve të gishtërinjve dhe skanimin e fytyrës nga udhëtarët jo-BE, do të zëvendësojë gradualisht sistemin aktual të vulave manuale të pasaportave.

Sipas qeverisë, “aeroportet zvicerane në Bazel [Euroairport] dhe Gjenevë do të zbatojnë Sistemin e Hyrjes/Daljes (EES) të mbledhjes së të dhënave biometrike duke filluar nga 12.10.2025. Aeroporti i Cyrihut do të fillojë më 17.11.2025 dhe gjithashtu do të mbledhë të dhëna biometrike që nga fillimi”.

Ajo shtoi gjithashtu se “aeroportet më të vogla me një kufi të jashtëm Shengen do të pasojnë midis ditës së 90-të dhe të 170-të pas datës së fillimit (domethënë 12.10.2025)”. Kjo do të thotë më 10 janar 2026 dhe 31 mars 2026, përkatësisht.

BE-ja i ka kërkuar secilit vend të ketë të paktën një pikë hyrjeje që operon kontrollet EES nga 12 tetori.

Udhëtarët jo-BE janë paralajmëruar të presin disa vonesa ndërsa sistemi i ri do të zbatohet gjatë muajve të ardhshëm.

Si do ta zbatojë Zvicra sistemin?

The Local ka marrë informacion mbi zbatimin, megjithëse disa detaje mbeten të paqarta në këtë fazë.

Një zëdhënës nga aeroporti i Gjenevës konfirmoi se skema ESS ishte gati për lançim.

Ata thanë: “Sistemi EES do të zbatohet zyrtarisht më 12 tetor. Pajisjet janë tashmë në vend dhe janë testuar disa herë.”

Aeroporti i Cyrihut gjithashtu do të fillojë ta zbatojë gradualisht skemën në vjeshtë.

“Në Aeroportin e Cyrihut, ne jemi të përgatitur për futjen e sistemit së bashku me policinë kantonale,” tha një zëdhënës i aeroportit. “Nisja në Cyrih do të bëhet në faza këtë vjeshtë.”

“Prandaj rekomandohet një mbërritje e hershme në aeroport”.

Pasagjerëve u kërkohet të jenë të përgatitur dhe të informohen për “kërkesat e hyrjes të vendosura nga linja ajrore përkatëse, si dhe nga vendi i destinacionit, shumë kohë para nisjes”.

Media zvicerane raporton se aeroportet më të vogla si Bern-Belp dhe Lugano do të ndjekin shembullin në një datë të mëvonshme.

Çfarë duhet të dinë udhëtarët?

Udhëtarët nga jashtë BE-së ose Zonës Shengen – duke përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, SHBA-në dhe Kanadanë – do të duhet të përdorin sistemin e ri.

Megjithatë, shtetasit e BE-së dhe të Shengenit janë të përjashtuar, si dhe banorët jo-BE që jetojnë në Zvicër dhe vende të tjera të zonës Shengen. Megjithatë, ata mund të preken ende nga radhët shtesë gjatë periudhës së tranzicionit.

Pra, çfarë do të thotë në të vërtetë për ata që preken?

“Në terma praktikë, pas mbërritjes në Aeroportin e Gjenevës nga një vend jo-Shengen, shtetasit e vendeve të treta së pari do të duhet të regjistrohen individualisht në kioskat e vetëshërbimit, siç është tashmë rasti në shumë vende si Kanadaja dhe Shtetet e Bashkuara”, tha zëdhënësi i aeroportit të Gjenevës.

“Asistentët do të jenë në dispozicion për të ndihmuar dhe këshilluar pasagjerët me këtë proces. Kjo do të zgjasë një ose dy minuta.”

Pasagjerët do të shkojnë më pas te oficerët e kontrollit kufitar për të regjistruar të dhënat e tyre biometrike, të cilat do të përfshijnë gjurmët e gishtërinjve dhe një skanim të fytyrës.

“Ky regjistrim elektronik do të thotë që vula e hyrjes nuk ka nevojë të vendoset manualisht në dokumentin e udhëtimit,” tha zëdhënësi i aeroportit të Gjenevës.

“Ky sistem do të bëjë të mundur identifikimin e personave të kërkuar ose atyre pa dokumente të vlefshme identiteti dhe zbulimin automatik të rasteve të tejkalimit të afatit të qëndrimit, për shembull, limitin 90-ditor.”

Të dhënat e pasagjerëve do të ruhen për tre vjet, që do të thotë se udhëtarët do të përjashtohen nga regjistrimi i përsëritur nëse hyjnë në një vend tjetër të zonës Shengen gjatë kësaj kohe.

“Megjithatë, ata do të duhet të paraqesin pasaportën e tyre te një oficer imigracioni,” tha zëdhënësi i aeroportit të Gjenevës.

Aeroportet e Gjenevës dhe të Cyrihut thanë se ishin gati të nisnin një fushatë informuese se si sistemi i hyrjes do të ndikojë te udhëtarët në javët e ardhshme, përpara datës zyrtare të fillimit, transmeton albinfo.ch.

Zëdhënësi nga aeroporti i Cyrihut theksoi se ata prisnin që hyrja në Zvicër do të zgjaste më shumë për shtetasit e vendeve të treta “sidomos kur regjistrohen për herë të parë”.

Çfarë tjetër duhet të di për EES?

Sistemi i Hyrjes dhe Daljes është një bazë të dhënash në të gjithë BE-në, e projektuar për të regjistruar hyrjen dhe daljen e shtetasve jo-BE që vizitojnë Zonën Shengen për qëndrime të shkurtra.

Edhe pse fillimisht ishte planifikuar për nëntor 2024, shpërndarja është shtyrë deri në tetor 2025, me Komisionin Evropian që vendosi ta përfshijë sistemin gradualisht gjatë gjashtë muajve.

Nga data e fillimit, të paktën një pikë kalimi kufitar në secilin shtet anëtar duhet të jetë funksionale, me mbulim që zgjerohet në gjysmën e të gjitha pikave kufitare brenda tre muajve dhe në të gjitha ato brenda gjashtë muajve.

Kontrollet EES do të pasohen nga futja në përdorim e Sistemit Evropian të Autorizimit dhe Informacionit të Udhëtimit (ETIAS) në tremujorin e fundit të vitit 2026, megjithëse data e saktë ende nuk është konfirmuar. Do të përfshijë gjithashtu një futje në përdorim me faza.

Zvicra të mërkurën zgjati përfitimet e pjesshme të papunësisë për të kufizuar pushimet nga puna nga kompanitë e goditura nga rritja e tarifave të SHBA-së, të cilat kanë dëmtuar veçanërisht prodhuesit e orëve dhe eksportuesit e vegjël industrialë.

Shtëpia e Bardhë vendosi tarifa prej 39 përqind për mallrat zvicerane në gusht, një normë shumë më e lartë se ajo e zbatuar në Bashkimin Evropian.

Në një njoftim për shtyp, Këshilli Federal i Zvicrës njoftoi se po e zgjatte kohëzgjatjen maksimale të kompensimit të pjesshëm të papunësisë në 24 muaj, krahasuar me 18 muaj më parë, shkruan AFP, transmeton albinfo.ch.

Zgjatja duhet t’u lejojë atyre “të përshtaten me një situatë ekonomike ende të vështirë” përballë “pasigurisë së lidhur me tarifat doganore” dhe “të shmangin pushimet nga puna”, tha qeveria.

“Industritë e makinerive, pajisjeve elektrike dhe metaleve, si dhe industria e orëve, janë ndër më të prekurat”, shtoi deklarata.

Papunësia e pjesshme në Zvicër i referohet punëtorëve të detyruar të zvogëlojnë orët e tyre ose të mos punojnë fare, ndërsa ende mbeten zyrtarisht në staf – me qeverinë që paguan një pjesë të pagës së tyre.

Zgjatja do të hyjë në fuqi në fillim të nëntorit. Përfitimet e pjesshme të papunësisë u zgjatën nga 12 në 18 muaj në mesin e vitit 2024 pas një rritjeje të kostove të energjisë.

Sipas shifrave nga Ministria e Ekonomisë, shkalla e papunësisë në Zvicër ishte vetëm 2.8 përqind në gusht dhe shtator, por statistikat për punën me kohë të shkurtër gjatë këtyre dy muajve nuk janë ende të disponueshme.

Në një studim mbi industrinë e prodhimit të orëve të publikuar të mërkurën, firma e auditimit dhe konsulencës Deloitte vuri në dukje se 65 përqind e furnizuesve të pjesëve të orëve, zakonisht të parët që preken në rast të një ngadalësimi, raportuan në korrik se kishin përdorur masa të përkohshme për uljen e orëve të punës.

Kantonet zvicerane nuk janë të barabarta për sa i përket buxheteve të tyre për vitin e ardhshëm. Ndërsa disa po tregojnë deficit, të tjerët po nxjerrin fitim. Çfarë ndryshimi u bën kjo banorëve të tyre?

Për sa i përket buxheteve të tyre të vitit 2026, kantonet tregojnë dallime të konsiderueshme, duke filluar nga deficitet e mëdha deri te fitimet e shëndetshme.

Ky është informacion i rëndësishëm për popullsinë e kantoneve, sepse sa më i madh të jetë një mbështetje financiare që ka një kanton i caktuar, aq më shumë para do të shpenzojë për shërbime të ndryshme publike që u sjellin dobi banorëve të tij – për shembull, në fushat e arsimit publik, subvencioneve të sigurimeve shëndetësore, ndihmës sociale, arsimit dhe kulturës.

Sipas Ernst Stocker, president i Konferencës së Drejtorëve të Financave të Kantoneve, “kantonet po përballen me realitete dhe kushte të ndryshme. Dallimet në strukturat ekonomike ose demografike kanë ndikim në financat e tyre”.

Pra, cilat kantone do të jenë “më të pasurit” në vitin 2026?

Fituesi i qartë është Zugu – dhe (rreth) 133,000 banorët e tij.

Kantoni i vogël parashikon fitimin më të madh për vitin 2026, me një tepricë prej 370 milionë frangash në arkën e tij.

Nga kjo shumë, 200 milionë franga do t’u shpërndahen banorëve të kantonit – përkatësisht, për të ulur primet e sigurimit shëndetësor për vitin 2026 dhe 2027 me 15 përqind.

Kantoni do të mbulojë 99 përqind të kostove të spitalit për të dy vitet.

Në terma konkretë, një banor i Zugut që paguan një prim mujor prej 500 frangash në vitin 2025 do të paguajë 425 franga në muaj në vitin 2026 dhe do të kursejë 900 franga në vit.

Tjetra: Berna, Lucern dhe Aargau

Banorët e tyre do të përfitojnë nga taksa më të ulëta, përcjell albinfo.ch.

Me një tepricë prej 365 milionë, 258 milionë dhe 221 milionë frangash, përkatësisht, të tre kantonet planifikojnë të ulin taksat e tyre, duke njoftuar norma të ndryshueshme nga viti 2027 deri në vitin 2029.

Po kantonet ‘ndërkombëtare’ si Cyrihu, Gjeneva dhe Vaud?

Fatkeqësisht, të tre do të jenë në të kuqe në vitin 2026, duke shënuar deficite që variojnë nga gati 410 milionë franga në Gjenevë dhe 331 milionë në Vaud, deri në 139 milionë në Cyrih.

A do t’i mbajnë kantonet ‘e pasura’ të gjitha paratë për vete?

Jo.

Sipas sistemit të solidaritetit të Zvicrës për ‘barazimin financiar’, rajonet e pasura do të paguajnë një shumë të caktuar parash për kushërinjtë e tyre më të varfër.

Arsyeja pas këtij sistemi është t’i vendosë banorët e të gjitha kantoneve në një pozicion të barabartë financiar – për shembull, një kanton, arkat e të cilit janë plot me para, duhet të ndajë fitimet e tij me rajonet më pak të fatlume.

Qëllimi i sistemit është të eliminojë, ose të paktën të zvogëlojë, pabarazinë në të ardhura midis popullatave të kantoneve të ndryshme.

Kantonet “përfituese” i përdorin këto para për programe të financuara nga publiku, siç janë punimet në spitale, shkolla ose rrugë.

Linja ajrore kombëtare tani ofron një zbritje për të rinjtë në trajnim që nisen nga aeroportet zvicerane për në Azi, Afrikë dhe Amerikën e Jugut.

Në terma konkretë, oferta u lejon studentëve të regjistrojnë dy çanta prej 23 kg secila, si dhe mundësinë e ndërrimit të biletës së tyre pa pagesë – një avantazh që zakonisht rezervohet për tarifa më të shtrenjta, transmeton albinfo.ch.

Për të përfituar nga kjo tarifë, përdoruesit së pari do të duhet të vërtetojnë statusin e tyre si student përmes llogarisë së tyre Travel-ID.

Megjithatë, Amerika e Veriut (si SHBA-ja ashtu edhe Kanadaja) nuk përfshihen në këtë ofertë speciale.

Qyteti zviceran i Lozanës tha se mund të fillojë të punësojë shtetas të huaj për forcën e tij policore. Por cilat janë rregullat e përgjithshme në Zvicër kur bëhet fjalë për atë se kush mund të bëhet oficer policie?

Deri më tani, vetëm shtetasit zviceranë mund të bëheshin oficerë policie në Lozanë – si në shumicën e qyteteve dhe kantoneve të tjera.

Por kjo mund të ndryshojë së shpejti.

Komuna tani po shqyrton rekrutimin e disa banorëve të huaj për të rritur radhët e policisë së saj sepse, sipas gazetës lokale, 24 Heures, “përqindja e të huajve në popullsinë e Lozanës arrin në 42 përqind, por forca policore në këtë rajon mbetet relativisht e padiversifikuar”.

Ky veprim vjen menjëherë pasi disa nga oficerët e policisë së Lozanës u akuzuan për racizëm pas trazirave të dhunshme që shpërthyen në kryeqytetin e Vaud në gusht.

A do të thotë kjo se çdo banor i huaj i Lozanës mund të aplikojë dhe të pranohet?

Rekrutimi do të jetë i hapur vetëm për mbajtësit e lejes C – me fjalë të tjera, për shtetasit e huaj që kanë jetuar në vend midis pesë dhe 10 vjetësh, e njohin gjuhën dhe janë plotësisht të integruar.

Po në vende të tjera në Zvicër?

Si shumë sektorë të tjerë të ekonomisë, edhe zbatimi i ligjit vuan nga mungesa e personelit të kualifikuar.

Megjithatë, shumica e kantoneve dhe komunave pranojnë vetëm shtetas zviceranë në radhët e forcave të tyre policore.

Në fakt, vetëm një numër i vogël kantonesh – Graubünden, Jura, Neuchâtel, Schwyz dhe Basel-City – deri më sot i kanë hapur forcat e tyre policore për të huajt me leje C.

Por a është e ligjshme të pengosh të huajt të bashkohen me zbatimin e ligjit?

Marrëveshja e Lëvizjes së Lirë të Njerëzve (AFMP) midis Bernës dhe Brukselit përcakton që punëtorët e BE-së duhet të kenë “të drejtën për trajtim të barabartë me shtetasit [zviceranë] në lidhje me aksesin në aktivitetin ekonomik, si dhe kushtet e jetesës, punësimit dhe punës”.

Për më tepër, një ligj zviceran, Akti i Shtetasve të Huaj dhe Integrimit (FNIA), gjithashtu përcakton këtë përparësi, shkruan thelocal.
Në fakt, kjo do të thotë që qytetarët e BE-së (së bashku me ata nga shtetet e EFTA-s – Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtajni), kanë të njëjtin akses në punë si shtetasit zviceranë, transmeton albinfo.ch.

Pse pra nuk punësohen më shumë shtetas të BE-së/EFTA-s për punë në polici?

Kjo për shkak se Këshilli Federal vendosi që shtetasit zviceranë mund të favorizohen për punë që lidhen me sigurinë, drejtësinë, mbrojtjen, inteligjencën, kontrollin kufitar ose përfaqësimin e Zvicrës jashtë vendit.

Gjithashtu shtoi se aktualisht 95 përqind e pozicioneve në administratën federale janë të zëna nga zviceranët, dhe në 5 përqind të tjerë, 80 përqind janë shtetas të BE-së ose EFTA-s.