Universitetet zvicerane kërkojnë mënyra për të parandaluar “spiunazhin e njohurive”

Universitetet zvicerane duan të forcojnë mbrojtjen kundër spiunazhit të dijes. Do të ishte naive të besohej se Zvicra nuk është e prekur nga spiunazhi, tha rektori i institutit federal të teknologjisë ETH Zurich, shkruan NZZ am Sonntag.

Një grup pune i universiteteve zvicerane po propozon të krijojë një pikë kontakti në çdo universitet dhe një qendër kombëtare koordinimi për sigurinë e dijes, në mënyrë që të parandalojë që aktorë të caktuar shtetërorë të kenë akses në dije dhe teknologji. “Ne gjithashtu kemi nevojë për një koordinim të përmirësuar kur bëhet fjalë për shkëmbimin e të dhënave midis universiteteve”, tha Günther Dissertori në një intervistë me gazetën, shkruan swissinfo, transmeton albinfo.ch.

Po shqyrtohet gjithashtu një shkëmbim dosjesh kritike për të parandaluar që aplikantët të hyjnë në sistemin zviceran në një mënyrë të tërthortë. Kjo do të shmangte dyfishimin dhe do të siguronte që të gjitha universitetet të veprojnë sipas të njëjtave kritere. Sipas Dissertori, nuk ka rrezik diskriminimi: “Analiza bazohet në rrezik dhe jo në kombësi. Origjina thjesht shkakton një ekzaminim më të detajuar.”

ETH Zurich ka kryer një shqyrtim sigurie të aplikimeve nga vende të tilla si Rusia, Kina, Irani dhe Afganistani për një vit tani, gjë që ka rezultuar në refuzimin e 80 aplikimeve gjatë kësaj periudhe. Sipas Dissertori-t, njerëzit vlerësohen sipas kritereve të tilla si origjina, arsimi i mëparshëm, burimi i financimit dhe programi i synuar i diplomës ose fusha e punës. “Nëse identifikojmë një kombinim kritik, nuk i pranojmë ata në ETH”, tha rektori.

Lajme të rëndësishme nga Zvicra që duhet t’i lexoni këtë javë

Zvicra vendosi kuota për vitin 2026 për shtetasit e vendeve të treta dhe mënyrën se si llojet e lejeve të punës përcaktojnë pagat e të huajve – këto janë ndër lajmet që The Local raportoi këtë javë. Mund të mësoni gjithçka në këtë përmbledhje javore.

Zvicra vendos kuota për vitin 2026 për shtetasit e vendeve të treta

Ashtu si në vitet e kaluara, një maksimum prej 8,500 punëtorësh të kualifikuar dhe të specializuar nga vendet e treta mund të rekrutohen në vitin 2026.

Për këta individë, do të jenë në dispozicion 4,500 leje B dhe 4,000 leje L.

Kuotat për ofruesit e shërbimeve nga BE ose EFTA, caktimi i të cilëve në Zvicër tejkalon 120 ditë në vit, do të mbeten gjithashtu të pandryshuara: mund të lëshohen deri në 3,500 leje, duke përfshirë 3,000 leje L dhe 500 leje B.

Për më tepër, 3,500 leje janë ndarë posaçërisht për punëtorët nga Mbretëria e Bashkuar (2,100 leje B dhe 1,400 leje L).

Si i përcaktojnë llojet e lejeve të punës pagat e të huajve

Zakonisht, pagat zvicerane varen nga sektorët, vendet e punës dhe rajonet.

Megjithatë, kur bëhet fjalë për shtetasit e huaj, ato bazohen edhe në lejet e punës – veçanërisht për pozicionet e larta drejtuese.

Një pagë mesatare për punëtorët ndërkufitarë (mbajtës të lejes G) ishte 11,207 franga në muaj në vitin 2024 – pak më pak se ajo e banorëve të përhershëm të huaj (mbajtës të lejes C) ku paga mesatare është 11,966 franga në muaj.

Paga mesatare për ata me leje B ishte më e larta, duke arritur në 13,090 franga.

Raporti i qeverisë përshkruan përfitimet dhe disavantazhet e imigracionit

Analiza e re e qeverisë zvicerane ka hedhur dritë mbi përfitimet dhe sfidat e imigracionit për Zvicrën në fushat kryesore të politikave.

Nga ana pozitive, raporti thekson se “imigracioni në tregun e punës është thelbësor për prosperitetin dhe stabilitetin ekonomik të Zvicrës”.

Nga ana tjetër, megjithatë, ai citon sfida të tilla si barrë shtesë në infrastrukturën e vendit të vogël.

Qeveria prezantoi gjithashtu strategjitë që ka hartuar për të luftuar problemet e mundshme që lidhen me imigracionin, duke përfshirë adresimin e mungesës së strehimit dhe kontributin në financim për zgjerimin e transportit publik dhe rrugor, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Humbjet e vendeve të punës do të rriten ndjeshëm në Zvicër në vitin 2026 dhe më tej

Një numër kompanish dhe organizatash me seli në Zvicër kanë njoftuar tashmë se do të pushojnë nga puna qindra punonjës në vitin 2026.

Ato përfshijnë 550 shkurtime në Novartis, 900 në Korporatën Zvicerane të Transmetimeve, si dhe qindra shkarkime nga puna në agjencitë e OKB-së dhe organizata të tjera ndërkombëtare në Gjenevë.

Për më tepër, disa kompani zvicerane – Swisscom midis tyre – njoftuan se do të zhvendosin vendet e punës nga Zvicra në vende të huaja.

Rolex dhe shufrat e arit që udhëheqësit e biznesit zviceran i dhanë Trump mund të kenë qenë ryshfete, thonë deputetët

Dy ligjvënës zviceranë i kanë kërkuar prokurorit të përgjithshëm të vendit të hetojë ligjshmërinë e dhuratave që thuhet se i janë dhënë Presidentit të SHBA-së Donald Trump nga udhëheqësit e biznesit zviceran disa ditë para se të dy vendet të arrinin një marrëveshje të rëndësishme tarifore.

‘Dhuratat’ në fjalë janë një orë tavoline Rolex dhe një shufër ari e gdhendur.

Ata u bënë thirrje prokurorëve të hetojnë nëse dhuratat mund të kenë shkelur ligjet zvicerane kundër ryshfetit ose të kenë përbërë “avantazh të padrejtë sipas ligjit penal zviceran”.

Disa mbajtës të lejes B kanë paga më të larta se të huajt e tjerë – dhe shtetasit zviceranë gjithashtu.

Në një studim mbi pagat zvicerane që publikoi në nëntor 2025, Zyra Federale e Statistikave (FSO) raportoi se pagat mesatare për pozicionet që kërkojnë një nivel të lartë përgjegjësie ndryshojnë ndjeshëm në varësi të lejes së qëndrimit.

Për më tepër, në këto vende pune të nivelit të lartë, punëtorët e huaj në përgjithësi fitojnë paga më të larta se shtetasit zviceranë.

Arsyeja, thonë specialistët e rekrutimit, është se shumë pozicione drejtuese në kompani shumëkombëshe u shkojnë shtetasve amerikanë dhe të Mbretërisë së Bashkuar të cilët, si shtetas të vendeve të treta, punojnë në Zvicër me një leje B.

Fribourg shtyn futjen e pagës minimale me pak më shumë se 53% të votave

Fribourgu të dielën hodhi poshtë iniciativën e së majtës dhe sindikatave për të futur një pagë minimale në kanton. Sipas rezultateve përfundimtare, vota kundër arriti në 53.54%. Autoritetet dhe qarqet ekonomike e kundërshtuan atë.

Iniciativa legjislative e titulluar “Për një pagë minimale” synonte të ankoronte në Aktin e Punësimit dhe Tregut të Punës (LEMT) një pagë minimale të detyrueshme prej 23 frangash në orë, ose 4,000 frangash në muaj. Objektivi i komitetit të iniciativës ishte i qartë: “Të lejojë të gjithë punonjësit të jetojnë nga puna e tyre”, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Këshilli i Shtetit shfaqi një mendim të kundërt, duke e parë futjen e një page minimale ligjore për ata mbi 18 vjeç si një rrezik për ekonominë e Fribourgut. Ai e konsideroi iniciativën “ekstreme”, duke pasur parasysh se futja e një instrumenti të tillë do të rrezikonte “të prishte funksionimin e duhur të tregut të punës”.

Nëse pranohej, Fribourgu do të ishte bërë kantoni i gjashtë që fut një pagë minimale pas Neuchâtel, Jura, Gjenevë, Ticino dhe Basel-Ville.

Netanyahu i kërkon falje presidentit të Izraelit

Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu i ka paraqitur një kërkesë për falje presidentit të vendit, Isaac Herzog.

Zyra e presidentit ka njoftuar se Herzog do të merrte mendime nga zyrtarët e drejtësisë përpara se të shqyrtonte “kërkesën e jashtëzakonshme që mbart me vete implikime të rëndësishme”, transmeton albinfo.ch.

Netanyahu është përballur me gjyq për pesë vitet e fundit me akuzat për ryshfet, mashtrim dhe shkelje të besimit në lidhje me tre raste të ndara teksa ka mohuar çdo shkelje, shkruan BBC.

Shkon në 146 numri i të vdekurve nga zjarri në Hong Kong

Deri më sot, ka arritur në 146 numri i jetëve të humbura si pasojë e zjarrit që përfshiu një kompleks banesor në Hong Kong.

Zyrtarët e Njësisë së Identifikimit të Viktimave të Fatkeqësive kanë njoftuar se gjetën trupa të tjerë, teksa zgjeruan kërkimin në tri blloqe të tjera të kompleksit të ndërtimit Wang Fuk Court, që u përball me zjarrin më vdekjeprurës në ndonjë ndërtesë banimi në botë që nga viti 1980.

“Që nga ora 16:00 [sipas kohës lokale], bilanci i fundit i viktimave është 146. Nuk mund të përjashtojmë mundësinë e viktimave të tjera”, ka deklaruar për media shefja e kësaj njësie, Tsang Shuk-yin.

Autoritetet kanë krijuar një grup të përbashkët hetimor për të zbuluar shkakun e zjarrit, teksa Njësia kundër korrupsionit ka arrestuar 11 persona në lidhje me zjarrin, tre prej të cilëve janë arrestuar po ashtu nga policia për vrasje nga pakujdesia.

Departamenti i Ndërtesave të Hong Kongut ka urdhëruar pezullimin e përkohshëm të punimeve në 30 projekte private ndërtimi në të gjithë qytetin.

Kosovë: Sot dita e fundit për aplikim të partive për pjesëmarrje në zgjedhje dhe deklarim të koalicioneve

Sot do të përfundojnë tri nga afatet kryesore që kanë të bëjnë me subjektet politike për zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës, të cilat do të mbahen më 28 dhjetor 2025.

Sipas Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, aplikimi për certifikim i subjekteve politike që duan të marrin pjesë në zgjedhje, formimi i koalicioneve nga partitë politike, dhe njoftimi për mospjesëmarrje në zgjedhje, janë aktivitetet kryesore, afatet e të cilave do të përfundojnë më 30 nëntor, në orën 23:59. Ndërkaq, dorëzimi i listave të kandidatëve për deputetë do të përfundojë një javë më vonë, më 7 dhjetor 2025.

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi ka treguar se subjektet politike (partitë politike, koalicionet, nismat qytetare dhe kandidatët e pavarur) duhet të plotësojnë online formularin e aplikimit për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhje.

“Deri më 30 nëntor subjektet duhet të dorëzojnë në KQZ, respektivisht në Zyrën për Regjistrim, Certifikim dhe Kontrollin Financiar, aplikimin për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës. Formulari, i cili është i ngjashëm me të poceseve të kaluara zgjedhore, është i vendosur në platformën elektronike të KQZ-së dhe i njëjti duhet të plotësohet online”, tha Elezi.

Ndërkaq, deri sot në 23:59, partitë politike që duan të marrin pjesë në zgjedhje përmes koalicionit, duhet ta njoftojnë KQZ-në për këtë mënyrë të përfaqësimit në garën elektorale.

“Sipas Ligjit për Zgjedhjet e Përgjithshme, partitë politike të cilat janë të regjistruara në KQZ dhe të cilat duan të marrin pjesë në zgjedhjet e parakohshme përmes koalicionit duhet ta njoftojnë KQZ, respektivisht Zyrën për Regjistrim, Certifikim dhe Kontrollim Financiar të Subjekteve Politike se duan të marrin pjesë në këto zgjedhje në këtë mënyrë. Afati i fundit për të bërë këtë njoftim është data 30 nëntor 2025”, ka thënë ai, transmeton albinfo.ch.

Elezi ka theksuar se partia politike e cila vendos të bëhet pjesë e një koalicioni ka detyrimin të respektojë rregullat e tij.

“Koalicioni mund të ndërtohet nga së paku dy parti politike. Partia politike nuk mund të tërhiqet nga koalicioni pasi të jete certifikuar deri sa rezultati i zgjedhjeve të certifikohet nga ana e KQZ. Gjithashtu partia politike e cila është anëtare e koalicionit nuk mund të marr pjesë si anëtare në një koalicion tjetër apo edhe si parti e veçantë në të njëjtat zgjedhje”, tha Elezi.

Edhe deri më 30 nëntor 2025 është afati edhe për partitë politike që ta njoftojnë KQZ-në, respektivisht Zyrën, se nuk duan të certifikohen për pjesëmarrje në zgjedhje.

Bëhet e ditur se duke filluar nga data 24 nëntor, subjektet politike (partitë politike, koaliciont, nismat qytetareve dhe kandidatët e pavarur) mund të dorëzojnë listën e tyre me emrat e kandidatëve për deputetë. Për të përgatitur këto lista me kandidatë për deputetë, KQZ u ka dhënë subjekteve politike afat 2-javor.

“Deri më 7 dhjetor 2025 subjektet politike duhet të dorëzojnë në KQZ listën me emrat e kandidatëve për deputetë që kërkojnë të certifikohen për të marrë pjesë në zgjedhjet e parakohshme. Ky afat shënon një moment vendimtar në procesin zgjedhor, pasi pikërisht në këtë periudhë subjektet politike do të formalizojnë kandidatët për deputetë me të cilët do të marrin pjesë në zgjedhjet e funddhjetorit”, tha Elezi.

Për zgjedhjet e parakohshme të 28 dhjetorit, vetëm dy koalicione të partive të vogla nga radhët e komuniteteve janë deklaruar në KQZ.

Sipas KQZ-së, për zgjedhjet e parakohshme të 28 dhjetorit janë bërë bashkë disa nga parti të komuniteteve, por jo edhe subjektet e mëdha shqiptare.

“Zyra për Regjistrim, Certifikim dhe Kontrollin Financiar të Subjekteve Politike është njoftuar për formimin e dy koalicioneve për pjesëmarrje në zgjedhje, si në vijim: ‘PAI-PDAK-LPB’, i përbërë nga 3 parti politike: Partia e Ashkalinjve për Integrim (PAI), Partia Demokratike e Ashkalinjve të Kosovës (PDAK) dhe Lëvizja për Bashkëveprim (LPB); dhe Koalicioni VAKAT, i përbërë nga 3 parti politike: Demokratska Stranka Bošnjaka (DSB), Bošnjačka Stranka Kosova (BSK) dhe Demokratska Stranka Vatan (DSV)”, ka bërë të ditur KQZ-ja.

 Elezi ka njoftuar se “deri më tani (e diel, 30 nëntor, ora 10:00) 12 subjekte politike kanë plotësuar online formularin e certifikimit për pjesëmarrje në zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës”, i cili, sipas tij, “është i ngjashëm me formularin e proceseve të kaluara zgjedhore”.

Sipas tij, këto subjekte politike kanë plotësuar formularin:

  1. Lidhja Demokratike e Kosovës – LDK;
  2. Partia Demokratike e Kosovës – PDK:
  3. Kosovaki nevi romani partia;
  4. Jedinstvena Goranska Partija;
  5. Za Slobodu Pravdu i Opstanak;
  6. Kosova Demokratik Türk Partisi;
  7. Partia Liberale Egjiptiane;
  8. Partia Rome e Bashkuar e Kosovës;
  9. Socialdemokratska Unija – SDU;
  10. Srpska Lista;
  11. Iniciativa e Re Demokratike e Kosovës;
  12. Fjala.

Piloti austriak bën ulje emergjente afër kufirit me Italinë

Një avion pa motor bëri një ulje emergjente në krahun e Autostradës A2 Jugore në Carinthia të shtunën pasdite, pak para kufirit italian. Sipas Drejtorisë së Policisë së Shtetit të Carinthia, dy personat në bord mbetën të padëmtuar. Ata u identifikuan si një pilot austriak 62-vjeçar dhe një grua. Avioni pa motor ishte ngritur nga Aeroporti i Klagenfurtit dhe me sa duket ishte në një fluturim turistik.

Për shkak të problemeve teknike, piloti vendosi të bënte një ulje emergjente, tha një zëdhënës i policisë për APA. Nuk pati as dëme materiale dhe as të lënduar. Autostrada u mbyll përkohësisht, duke shkaktuar ndërprerje të trafikut në drejtim të Klagenfurtit.

Sipas policisë, avioni u ul brenda komunës së Stossau, e cila i përket Hohenthurn (Distrikti i Villach Land). Ulja emergjente ndodhi pak para orës 4:00 pasdite, sipas ÖAMTC. “Nuk mund t’u besoja syve të mi kur erdhi raporti”, tha eksperti i trafikut i ÖAMTC, Marc Römer, në një deklaratë. “Në fillim mendova se duhej të ishte një gabim, por shpejt u bë e qartë: një aeroplan kishte ulur në autostradë.”

Trafiku fillimisht u ridrejtua përtej avionit midis Hermagor dhe Arnoldstein. Departamenti i zjarrfikësve e tërhoqi aeroplanin rreth orës 4:20 pasdite dhe makinat mundën të kalonin ngadalë në radhë, transmeton albinfo.at.

Një bllokim trafiku prej rreth tre kilometrash u krijua. Operatori i autostradës Asfinag njoftoi rreth orës 5:00 pasdite se avioni ishte hequr dhe korsia ishte hapur përsëri. Bllokimi u zhduk gradualisht.

Serbi: Arrestohet dhe më pas lirohet ish-polici i Kosovës

Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës në Kosovë ka njoftuar se në orët e para të mëngjesit, ish-pjesëtari i Policisë së Kosovës, Nexhat Pireva, është arrestuar nga autoritetet serbe në pikën kufitare të Dheut të Bardhë.

Shtetasi i Kosovës nga Kamenica, po udhëtonte drejt Bujanocit së bashku me bashkëshorten dhe fëmijët, teksa pas marrjes në pyetje për rreth katër orë, MPJD ka konfirmuar se Pireva u lirua dhe aktualisht ndodhet në liri, transmeton albinfo.ch.

“MPJD ka dënuar veprimet e vazhdueshme të autoriteteve serbe, duke i cilësuar si keqtrajtim ndaj shtetasve të Kosovës dhe si shkelje të marrëveshjeve të nënshkruara mes dy shteteve. Ministria u ka bërë thirrje qytetarëve të Kosovës që të shmangin kalimin përmes territorit të Serbisë deri në informacione të mëtejshme, për të garantuar sigurinë e tyre”, thuhet në komunikatë.

BE sanksionon bankat kineze – Zvicra “abstenon” për shkak të negociatave

Sipas gazetës  “NZZ am Sonntag”, Zvicra, ndryshe nga BE, nuk ka sanksionuar dy banka kineze për të cilat dyshohet se kanë ndihmuar Rusinë të anashkalojë sanksionet.

Këshilli Federal argumentoi se nuk kishte prova të marrëdhënieve biznesi midis kompanive zvicerane dhe bankave të përmendura kineze, duke e bërë kështu të panevojshëm ndalimin e transaksioneve, transmeton albinfo.ch. Megjithatë, hulumtimet tregojnë se negociatat e vazhdueshme për përditësimin e marrëveshjes së tregtisë së lirë me Kinën luajtën gjithashtu një rol në këtë abstenim të Zvicrës.

Departamenti Federal i Çështjeve Ekonomike (EAER) fillimisht rekomandoi miratimin e të gjithë paketës së 18-të të sanksioneve të BE-së, ndërsa Departamenti Federal i Punëve të Jashtme (FDFA) paralajmëroi për pasoja të mundshme për marrëdhëniet me Pekinin. Këshilli Federal më pas e hodhi poshtë propozimin e EAER.

Këshilltari Kombëtar (deputeti) i SP-së, Fabian Molina, kritikoi qeverinë për nënshtrimin e marrëdhënieve të saj me Kinën ndaj interesave ekonomike. Nga ana tjetër, eksperti i politikës së jashtme të FDP-së, Hans-Peter Portmann, e konsideroi vendimin të saktë.

Universitetet zvicerane duan të forcojnë mbrojtjen kundër spiunazhit

Universitetet zvicerane planifikojnë të forcojnë mbrojtjen kundër spiunazhit të njohurive. Një grup pune i universiteteve zvicerane propozon krijimin e një pike kontakti dhe një zyre qendrore koordinimi për sigurinë e njohurive në secilin universitet për të parandaluar shtetet autoritare të kenë akses në njohuri dhe teknologji, shkruan gazeta NZZ am Sonntag.

“Ne gjithashtu kemi nevojë për koordinim të përmirësuar në lidhje me shkëmbimin e të dhënave midis universiteteve”, tështë shprehur rektori i ETH Günther Dissertori për gazetën.

Plani përfshin gjithashtu shkëmbimin e dosjeve kritike midis universiteteve për të parandaluar aplikantët të anashkalojnë sistemin zviceran, transmeton albinfo.ch. Kjo do të shmangte dyfishimin e përpjekjeve dhe do të siguronte që të gjitha universitetet të operojnë sipas të njëjtave kritere.

Dissertori deklaroi se nuk ka rrezik diskriminimi: “Analiza bazohet në rrezik, jo në kombësi. Origjina thjesht shkakton një shqyrtim më të plotë.”

Influencerja e zhdukur austriake gjendet e vdekur, brenda një valixheje

Trupi i pajetë i influencueses austriake 32-vjeçare, Stefanie Pieper, e zhdukur prej gati një jave nga Graz, është gjetur në një zonë pyjore pranë Mariborit në Slloveni.

Zbulimi u bë pas dëshmisë së ish-partnerit të saj, i cili tashmë është i dyshuari kryesor dhe ka pranuar përfshirjen në zhdukjen e saj.

Sipas mediave lokale, burri dyshohet se e ka mbytur Pieper-in, më pas ka futur trupin në një valixhe dhe e ka groposur në një pyll përtej kufirit, në territorin slloven. Pistat e hetimit u hapën pasi ai pranoi të bashkëpunonte me autoritetet dhe tregoi vendndodhjen e trupit.

Stefanie Pieper u raportua e zhdukur rreth një javë më parë. Kontakti i saj i fundit ishte dita kur u largua nga banesa, kur i dërgoi dy mesazhe një miku të ngushtë. Në njërin prej tyre, ajo përmendte një figurë të dyshimtë në shkallët e pallatit. Pas kësaj, ajo humbi çdo gjurmë.

I dyshuari u arrestua të hënën në Slloveni, pranë kufirit me Austrinë, në afërsi të makinës së tij të djegur. Të premten ai u ekstradua në Austri, ku gjatë marrjes në pyetje nga hetuesit e Styria-s pranoi të tregonte vendin ku ndodhej trupi.

Ndërkohë, hetimet po shtrihen edhe ndaj dy personave të tjerë të dyshuar si bashkëpunëtorë: vëllait dhe njerkut të të dyshuarit, të arrestuar në Graz. Të dy ndodhen në paraburgim nën dyshimin për tentativë manipulimi të provave dhe deri tani kanë refuzuar të japin dëshmi.

Zvicër: Trendi tregon një refuzim të qartë për të dy nismat federale

Nisma për Shërbimin ndaj Qytetarëve (Service-citoyen) ka shumë mundësi të hidhet poshtë në mënyrë të qartë nga votuesit zviceranë. Kjo tregohet nga anketa e parë e trendit, e realizuar nga GFS Bern, e porositur nga SRG e cila tregon se 84 Për qind e kundërshtojnë dhe vetëm, 16 Për qind e mbështesin këtë nismë.

Nisma kërkon një shërbim qytetar për të gjithë qytetarët zviceranë, transmeton albinfo.ch. Ky shërbim do të kryhet në formën e shërbimit ushtarak ose shërbimit tjetër të milicisë në dobi të publikut të gjerë, me qëllim që Zvicra të bëhet më elastike në kohë krize.

Komiteti i nismës përfshin përfaqësues nga Partia Socialdemokrate (SP), Partia e Qendrës, Partia Demokratike e Lirë (FDP), Partia e Gjelbër dhe Partia Liberale e Gjelbër (GLP).

GLP dhe Partia Popullore Ungjillore (EVP) gjithashtu mbështesin propozimin me sloganet e partisë së tyre; vetëm shprehje të izoluara mbështetjeje erdhën nga grupe të tjera parlamentare.

Këshilli Federal dhe Parlamenti rekomanduan refuzimin e nismës popullore.

Edhe iniciativa për Taksën e Trashëgimisë duket të ketë një përfundim të ngjashëm, negativ për bartësit e saj. Trendi aktual tregon se 79 për qind e kundërshtojnë dhe vetëm 21 për qind e mbështesin.

Socialistët e Rinj (Juso) bënin thirrje për një iniciativë popullore të titulluar “Për një Politikë Sociale të Klimës, të Financuar Drejtësisht përmes Taksimit (Iniciativa për një të Ardhme)”, e cila propozon një taksë prej 50% mbi trashëgimitë dhe dhuratat nga individë që tejkalojnë 50 milionë franga zvicerane. 50 milionë franga e parë do të jenë të pataksueshme. Të ardhurat nga taksat do të përdoren ekskluzivisht për mbrojtjen e klimës.

Parlamenti dhe Këshilli Federal rekomanduan që votuesit ta refuzojnë iniciativën.

Abdixhiku i drejtohet mërgatës: ejani masivisht të votoni më 28 dhjetor

Mbrëmë, kryetari i LDK-së, Lumir Abdixhiku së bashku me një numër të zyrtarëve të lartë të kësaj partie, ka zhvilluar një dialog online me përfaqësues të degëve të LDK-së jashtë vendit. Me këtë rast ai ka bërë një postim në rrjetet sociale, të cilin e ka titulluar “Larg në distancë, afër në qëllim”.

Në vazhdim, pjesë nga postimi i Abdixhikut.

“Sonte, me 84 nëndegët tona në Mërgatë, pata një takim online që më dha energji e besim për fundin e këtij viti politik.

“Ju faleminderit që mbajtët fjalën” – ishin fjalët që i dëgjova më së shpeshti nga ta. Dhe aty e kupton se sa drejt po ecim. Kur e mban fjalën, njerëzit vijnë pas; kur e mban fjalën, besimi bëhet shtyllë e pathyeshme; kur e mban fjalën, rruga e fitores hapet vetë.

“Ejani masivisht më 28 dhjetor” – ishte kërkesa ime për ta. Dhe unë e di që do të vijnë. Sepse Mërgata gjithmonë vjen kur bëhet fjalë për Kosovën.

Në zgjedhjet e fundit lokale, Mërgata e vendosi LDK-në forcën e parë politike. Dhe këtë herë, Mërgata do të vijë sërish; me zemër, me përgjegjësi, me vullnet për ndryshim. Sepse ata e dinë më mirë se kushdo se çfarë i mungon vendit, çfarë meriton Kosova dhe pse duhet të bëhemi bashkë”, shkruan veç tjerash në postimin e tij, Lumir Abdixhiku.

Policia vazhdon të gëzojë imazh pozitiv në Zvicër

Sipas gazetës së Zvicrës frankofone “Le Matin Dimanche”, policia vazhdon të gëzojë një imazh pozitiv në Zvicër.

Një studim i realizuar nga ETH Zurich i dha asaj një rezultat prej 7.8 në indeksin e besimit të vitit 2025, duke e vendosur shkallën e besimit ndaj policisë menjëherë pas shkencës, me 7.9, trasnmeton albinfo.ch.

Për krahasim, besimi në Këshillin Federal (Bundesrat) ishte 6.8, në ushtri 6.5, në media 5.6 dhe në inteligjencën artificiale 4.3.

Gazeta raportoi se besimi në polici është më i lartë në Zvicrën gjermanishtfolëse (7.9) sesa në Zvicrën frëngjishtfolëse (7.5), dhe më i lartë midis mbështetësve të partive të krahut të djathtë sesa midis atyre të partive të krahut të majtë.

Gjatë 22 viteve të fundit, policia ka kryesuar indeksin e besimit të ETH 21 herë.

Islam Selmani shpallet nënkampion bote në karate

Karateisti nga Kosova, Islam Selmani ka shkruar ka arritur sukses të madh në Kampionatin Botëror të Karatesë në Kajro,  Egjipt. Ai ka fituar medaljen e argjendtë, që është arritja më e madhe e një karateisti nga Kosova, deri më sot.

Ai në finalen e kategorisë 60 kilogramë është mposhtur nga turku Eray Samdan, të cilin e kishte mundur më herët në fazën e grupeve, shkruan rtklive.com.

Selmani ka pasur paraqitje të jashtëzakonshme, duke zhvilluar gjashtë luftëra dhe duke mposhtur kampionë bote dhe medalistë olimpikë.

Rrugëtimit të tij drejt finales i ka paraprirë fitorja në gjysmëfinale, ku kishte mposhtur garuesin nga Uzbekistani, Mekhriddin Turakhonov, me rezultatin bindës 9:1.

Komiteti Olimpik i Kosovës ka uruar karateistin. “Selmani u bë karateisti i parë që fiton medalje të argjendtë botërore, duke shënuar njëherit njërin prej sukseseve më të mëdha në histori të sportit tonë. Shumë urime për Selmanin, trajnerin Isak Curri dhe Federatën e Karatesë së Kosovës”, ka shkruar KOK.

Gruaja nga Vaud mashtrohet me 100 mijë franga kinse po fliste me Brad Pitt

Policia po paralajmëron për një mashtrim të sofistikuar online për romancë, pasi një pensioniste në kantonin Vaud humbi gati 100,000 CHF nga dikush që u paraqit si aktori i Hollivudit, Brad Pitt.

Gruaja i tha RTS se skema filloi në Instagram vitin e kaluar, kur një burrë që pretendonte të ishte menaxheri i Pitt ofroi të organizonte një takim, transmeton albinfo.ch.

Gjatë muajve, mashtruesi ndërtoi besim, deklaroi dashurinë e tij – dhe kërkoi para.

Ajo madje fluturoi për në Los Angeles, duke pritur me javë të tëra për një takim që nuk ndodhi kurrë.

Zëdhënësi i Brad Pitt thotë se aktori nuk ka llogari në rrjetet sociale dhe thotë se mashtrimet janë një shfrytëzim i tmerrshëm i fansave.

Franca dhe Gjeneva nënshkruajnë një marrëveshje ndërkufitare

Gjeneva dhe autoritetet franceze kanë nënshkruar një marrëveshje historike për të financuar së bashku infrastrukturën e lëvizshmërisë ndërkufitare tërësisht në tokën franceze.

Plani do të shohë që të dyja palët të investojnë 182 milionë CHF deri në vitin 2032 në projekte që synojnë lehtësimin e trafikut, duke përfshirë objektet e parkimit dhe udhëtimit, autobusët me kapacitet të lartë, tramvajet dhe korsitë e dedikuara.

Zyrtarët thonë se iniciativa është thelbësore për të trajtuar mbingarkesën e rëndë të rajonit, me vetëm Gjenevën që përjeton pesë orë e gjysmë vonesa në trafik çdo ditë, transmeton albinfo.ch.

Do të krijohen mbi 2,100 hapësira të reja parkimi dhe udhëtimi, së bashku me lidhje të përmirësuara të transportit publik përtej kufirit, duke larguar potencialisht mijëra makina nga kalimet kryesore çdo ditë.

Projektet varen nga një referendum i detyrueshëm në Gjenevë, i pritur në fund të vitit 2026 ose në fillim të vitit 2027. Nëse miratohet, puna mund të fillojë menjëherë pas kësaj.

Gjumi i dobët mund ta plakë trurin më shpejt

Një studim i ri me mbi 27 000 të rritur në Britaninë e Madhe tregon se njerëzit me cilësi të dobët të gjumit kanë tru që duket më i vjetër se mosha e tyre reale, sipas “The Independent”.

Studiuesit përdorën më shumë se 1 000 tregues nga skanimet MRI dhe një model inteligjence artificiale për të vlerësuar “moshën e trurit”.

Rezultatet treguan se ata me zakone të dobëta gjumi kishin mesatarisht një vit plakje shtesë të trurit krahasuar me moshën kronologjike.

Studiuesit analizuan pesë faktorë të gjumit: kronotipin, kohëzgjatjen e gjumit, pagjumësinë, gërhitjen dhe përgjumjen gjatë ditës.

Duke i kombinuar këto në një “vlerësim të shëndetit të gjumit”, u zbulua se çdo ulje me një pikë në këtë vlerësim lidhej me rreth gjashtë muaj plakje shtesë të trurit.

Më problematikë rezultuan kronotipi i vonë dhe gjumi shumë i shkurtër ose shumë i gjatë, shkruan ATSH, transmeton albinfo.ch.

Një tru që duket më i vjetër lidhet me rrezik më të lartë për rënie njohëse, demencë dhe sëmundje neurologjike.

Edhe pse një vit duket pak, ky ndryshim mund të grumbullohet me kalimin e kohës dhe të ndikojë dukshëm në shëndetin mendor dhe njohës të individit.

Një pjesë e lidhjes mes gjumit të dobët dhe plakjes së trurit mund të shpjegohet me inflamacionin.

Studimi gjeti se nivelet e larta të inflamacionit në gjak shpjegonin rreth 10% të efektit.

Inflamacioni mund të dëmtojë enët e gjakut, të rrisë grumbullimin e proteinave toksike dhe të përshpejtojë vdekjen e qelizave nervore.

Proceset e tjera përfshijnë dëmtimin e sistemit glinfatik, mekanizmi i pastrimit të mbetjeve në tru, i cili është më aktiv gjatë gjumit. Gjumi i dobët mund ta ngadalësojë këtë sistem, duke lejuar grumbullimin e substancave të dëmshme.

Për më tepër, gjumi i çrregullt lidhet me rrezik më të madh për diabet, obezitet dhe sëmundje të zemrës, të gjitha këto dëmtojnë trurin.

Mesazhi kryesor i studimit është i thjeshtë: zakonet e mira të gjumit janë të domosdoshme për shëndetin afatgjatë të trurit.

Ruajtja e një orari të rregullt gjumi, shmangia e ekraneve dhe kafeinës para gjumit dhe krijimi i një ambienti të qetë mund të ndihmojnë në ngadalësimin e plakjes së trurit dhe ruajtjen e funksioneve njohëse.

Pasagjerët problematikë në aeroplan pritet të dënohen

Ndonjëherë turistët harrojnë rregullat e sjelljes jashtë vendit. Disa vende kanë ndërhyrë, si Ishulli Jeju në Korenë e Jugut, që vendosi gjoba për duhanpirje dhe hedhje mbeturinash, apo Bali që miratoi rregulla të rrepta për të frenuar sjelljet “të padisiplinuara”.

Tani edhe Franca ka ndjekur të njëjtën rrugë, duke prezantuar një paketë “vendimtare dhe efektive” sanksionesh për pasagjerët problematikë në avion.

Udhëtarët që shkelin legjislacionin e ri mund të gjobiten deri në 10,000 euro për një shkelje të vetme ose 20,000 euro për përsëritje. Në rastet më ekstreme, pasagjerët antisocialë mund të përballen edhe me ndalim fluturimi deri në katër vjet, shkruan shqip.al, transmeton albinfo.ch.

Cilat janë rregullat?

Shkeljet e dënueshme përfshijnë përdorimin e pajisjeve elektronike kur është e ndaluar, pengimin e ekuipazhit apo njoftimeve të sigurisë dhe refuzimin e zbatimit të udhëzimeve të sigurisë nga stafi i bordit. Rregullat do të zbatohen për të gjitha kompanitë ajrore që operojnë me licencë franceze.

Ministri i Transportit, Philippe Tabarot deklaroi se kjo goditje synon të sigurojë që sjellja “e papranueshme” të mos komprometojë sigurinë e pasagjerëve dhe ekuipazhit, të cilën e quajti “prioritet absolut”.

“Kjo sjellje rrezikon sigurinë e fluturimit dhe kushtet e punës së ekuipazhit. Me këtë dekret po pajisemi me mjete për zbatim të shpejtë, të drejtë dhe proporcional. Mesazhi është i qartë: sjelljet problematike nuk do të tolerohen më.”

Masat franceze vijnë pasi Shoqata e Transportit Ajror raportoi rritje të incidenteve me pasagjerë të padisiplinuar në vitin 2024, një incident për çdo 395 fluturime. Sipas saj, linjat ajrore dhe qeveritë “mbeten të shqetësuara për frekuencën dhe ashpërsinë e sjelljeve të tilla”.

Edhe destinacione të tjera turistike po marrin masa për të frenuar sjelljet e vizitorëve. San Sebastián ndaloi altoparlantët dhe duhanpirjen në plazhe muajin e kaluar, ndërsa Amsterdami prej vitesh përpiqet të frenojë turistët problematikë me masa, që variojnë nga ndalimi i kanabisit në Red Light District deri te një kuiz online mjaft i pazakontë.

Sot Zvicra voton: Këto janë nismat në nivel nacional, kantonal dhe komunal

Sot, e dielë, 30 nëntor, votuesit në Zvicër do të vendosin për dy nisma kombëtare: nismën e taksës së trashëgimisë dhe nismën e shërbimit qytetar.

Kjo e fundit kërkon një shërbim qytetar të detyrueshëm për të gjithë qytetarët zviceranë, transmeton albinfo.ch. Ky shërbim do të marrë formën e shërbimit ushtarak ose një lloj tjetër shërbimi milicie në dobi të publikut, duke synuar ta bëjë Zvicrën më elastike në kohë krize, shkruan srf.ch.

Nisma e taksës së trashëgimisë, e propozuar nga Socialistët e Rinj (Juso), kërkon rritje të fondeve për politikat e mbrojtjes së klimës. Paratë do të vijnë nga një taksë federale mbi trashëgiminë dhe dhuratat, me ç`rast një taksë prej 50% do t`i vihet çdo pasurie prej 50 milionë frangash.

Rreth 2,500 taksapagues në Zvicër kanë asete me vlerë më shumë se 50 milionë franga, sipas autoriteteve tatimore, me një pasuri totale prej rreth 500 miliardë frangash. Me deri në dy të tretat e të anketuarve kundër taksës së propozuar në sondazhet e fundit, masa pritet gjerësisht të dështojë, duke e kthyer vëmendjen te niveli i mbështetjes.

Referendume në 15 Kantone

Të dielën, votuesit në disa kantone do të vendosin për propozimet në nivele kantonale. Për shembull, në kantonin e Appenzell Ausserrhoden, kushtetuta e re kantonale do të vihet në votim në dy versione: një me dhe një pa të drejtë vote për banorët e huaj. Vendimi në lidhje me të ardhmen e lotarisë profesionale do të merret në kantonin e Solothurnit.

Në kantonin Graubünden, fokusi është te pensionet e pjesëtarëve të qeverisë, ndërsa në Lucernë, çështja për të cilën do të votohet është financimi i kujdesit për fëmijët. Kantonet Obwalden dhe Schaffhausen pritet të  vendosin për të ardhmen e spitaleve të tyre.

Në kantonin e Zugut, votuesit do të vendosin për uljen e taksave. Në kantonin e Cyrihut, çështjet për të cilat do të votohet sot përfshijnë rritjen e subvencioneve të primeve të sigurimit shëndetësor dhe strehimin e përballueshëm.

Vendimet në komuna

Votuesit në komuna të shumta thirren gjithashtu të marrin vendimet e tyre të dielën, shkruan albinfo.ch. Një numër referendumesh po mbahen në qytetin e Bernës, përfshirë njërin që kërkon të votohet nëse numri i referendumeve duhet të zvogëlohet.

Një iniciativë në qytetin e St. Gallenit bën thirrje për testime falas për infeksionet seksualisht të transmetueshme, dhe në qytetin e Gjenevës, e ardhmja e vilës së artistit komik të “Titeuf” është në rrezik.

Në Davos, votimi ka të bëjë me vendndodhjen e planifikuar të stacionit të ri të trenit, dhe në St. Moritz, me zonën pranë kërcimit olimpik të skive. Disa propozime janë në fletëvotim në qytetin e Cyrihut, përfshirë një për primet e sigurimit shëndetësor.

Zvicra do të votojë për vendosjen e një takse mbi pasurinë

Zvicra do të votojë të dielën (nesër) për vendosjen e një takse mbi pasurinë. Propozimi nga krahu rinor i Social Demokratëve të majtë, ose JUSO, është që një taksë prej 50% të vendoset mbi pasuritë e trashëguara prej 50 milionë frangash zvicerane (62 milionë dollarë), ose më shumë për të financuar projekte për të zvogëluar ndikimin e ndryshimeve klimatike, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Rreth 2,500 taksapagues në Zvicër kanë asete me vlerë më shumë se 50 milionë franga, sipas autoriteteve tatimore, me një pasuri totale prej rreth 500 miliardë frangash. Me deri në dy të tretat e të anketuarve kundër taksës së propozuar në sondazhet e fundit, masa pritet gjerësisht të dështojë, duke e kthyer vëmendjen te niveli i mbështetjes.

Zvicra është qendra më e madhe në botë për menaxhimin e pasurisë, por mund ta humbasë “kurorën” këtë vit, sipas një parashikimi nga Boston Consulting Group. Vendi është selia e disa prej qyteteve më të shtrenjta në planet dhe ankthi për koston e jetesës ka fituar vlerë në politikën lokale.

Në vitin 2024, Zvicra votoi për të futur një muaj shtesë pagesash pensioni për të moshuarit, pasi shqetësimet për koston e jetesës tejkaluan paralajmërimet në lidhje me përballueshmërinë e saj. Nëse miratohet, iniciativa e taksës së pasurisë teorikisht do të rriste mbledhjen e taksave me 4 miliardë franga.

Kritikët e iniciativës thonë se kjo mund të shkaktojë një eksod të njerëzve të pasur nga Zvicra, duke ulur të ardhurat e përgjithshme tatimore. Qeveria zvicerane u ka kërkuar votuesve ta refuzojnë atë.

Demonstratë Pro-Palestine në Gjenevë

Të shtunën u zhvilluan demonstrata në disa qytete zvicerane për të shënuar Ditën Ndërkombëtare të Solidaritetit me Popullin Palestinez.

Mbështetja më e madhe u zhvillua në Gjenevë. Sipas policisë, rreth 2,000 persona morën pjesë në demonstratën pro-Palestine atje. Kolektivi BDS, i cili organizoi demonstratën, pretendoi se morën pjesë mbi 4,000 persona. Marshimi shkaktoi ndërprerje të trafikut në Gjenevë.

Demonstrata u zhvilluan gjithashtu në Cyrih dhe Bazel. Rreth 150 persona morën pjesë në Cyrih, siç raportohet nga agjencia e lajmeve Keystone-SDA.