Lajme

Pse pluhuri nga Sahara pushton gjithnjë e më shpesh Zvicrën?

“Ngjarja e re e pluhurit Saharan” e shpallur nga Météosuisse midis të dielës në mbrëmje dhe të hënës, u shton episodeve domethënëse të vëzhguara që nga fillimi i vitit 2024. Sipas një studimi të fundit, intensiteti dhe shpeshtësia në rritje e këtyre ngjarjeve mund të lidhet me ndryshimet në modelet e qarkullimit atmosferik.

Në blogun e saj, Météosuisse njofton një “ngjarje të re të pluhurit saharian” (SDE në anglisht, për “Ngjarje Sahara Dust”) midis të dielës dhe të hënës në Zvicër. Një muaj më parë, rreth 180,000 tonë pluhur kishin pushtuar tashmë Zvicrën, një sasi e jashtëzakonshme.

Në muajt e fundit, Shërbimi i Monitorimit të Atmosferës së Kopernikut (CAMS) ka vëzhguar disa episode të mëdha të transportit të pluhurit saharian mbi Atlantik dhe drejt Evropës kontinentale.

Një studim nga një ekip hulumtues spanjoll i publikuar gushtin e kaluar në platformën EGU vëren madje një rritje të mprehtë të ndërhyrjeve të pluhurit saharian mbi Mesdheun perëndimor dhe zonën euro-atlantike që nga viti 2020. Sipas analizave, disa prej tyre “shfaqën një kohëzgjatje nuk është regjistruar kurrë më parë”.

Këto ngjarje të pluhurit saharian mund të favorizohen nga thatësira të vazhdueshme në Magreb që nga viti 2020, por edhe për shkak të situatave meteorologjike të favorshme për këtë lloj ndërhyrjeje.

Disa faktorë të qarkullimit atmosferik favorizojnë me të vërtetë ndërhyrjet e pluhurit dimëror në Mesdhe.

“Depresionet e ftohta, të vendosura ndërmjet Atlantikut Verior lindor subtropikal dhe Mesdheut perëndimor, si dhe sistemet anticiklonike në rrjedhën e poshtme, shkaktojnë një numër të madh episodesh pluhuri dimëror”, shpjegon Emilio Cuevas, nga shërbimi meteorolog spanjoll AEMET, autori kryesor i studimit.

Transporti i pluhurit në distanca të gjata, qindra ose mijëra kilometra, shpesh ndodh në lartësi relativisht të larta dhe në përgjithësi nuk përbën rrezik për shëndetin.

Por ato ndonjëherë mund të vendosen në nivelin e tokës kur përzihen me shi dhe gjithashtu mund të ndikojnë në përbërjen atmosferike.

Këto re rëre në fakt përbëhen nga tre lloje grimcash të imta. “Së pari, grimcat minerale, aq të vogla sa mund të hyjnë në traktin respirator dhe t’i dëmtojnë ato”, shpjegon Mario Rohrer, klimatolog për Météodat, një kompani spin-off ETH, në Point J.

“Së dyti, grimcat e ndotjes nga industritë e Afrikës së Veriut”. Dhe, së treti, grimcat organike që jetojnë në shkretëtirën e Saharasë, si mikrokërpudhat. “Këto mikroorganizma mund të na dëmtojnë, për shembull, duke shkaktuar pneumoni, ose të përkeqësojnë një infeksion të frymëmarrjes, siç është Covid-19”, shpjegon ai./RTS