Mësimi i një gjuhe të dytë kombëtare në shkollën fillore është një barrë shtesë për nxënësit, pa përfitime të provuara afatgjata, sipas një mocioni të miratuar nga parlamenti i St. Gallen të mërkurën. Partia Popullore Zvicerane, Liberalët Radikalë, Qendra dhe Grupet e Qendrës së Majtë (Socialdemokratët, të Gjelbrit dhe Liberalët e Gjelbrit) ishin pas mocionit, i cili u miratua me 88 vota pro, 24 kundër dhe një abstenim, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Disa ligjvënës argumentuan se aftësitë bazë duhet të përforcohen në shkollë. Qëllimi nuk ishte të hiqej mësimdhënia e gjuhës frënge, por të shtyhej ajo me dy vjet, nga viti i 5-të i shkollës fillore në vitin e parë të shkollës së mesme. Megjithatë, një pakicë paralajmëroi, më kot, kundër rrezikut të “goditjes së pandershme” të Zvicrës frëngjishtfolëse dhe “thyerjes së diçkaje”.

Një përfaqësues i Partisë së Gjelbër-Liberale foli në frëngjisht, me kundërshtimin e një kolegu të Partisë Popullore. Megjithatë, kërkesa e tij për të ndaluar përdorimin e frëngjishtes në legjislaturë u refuzua me 72 vota pro, 27 kundër dhe nëntë abstenime.

Shtyrja e mësimit të gjuhës angleze u refuzua

Një amendament i paraqitur nga tre Social Demokratë, të Gjelbrit dhe Liberalët e Gjelbër bëri thirrje që anglishtja të mësohet në shkollat ​​e mesme në vend të frëngjishtes. Ky amendament u refuzua.

Qeveria e St. Gallen tani duhet të paraqesë një amendament në ligj duke specifikuar se frëngjishtja do të mësohet nga viti i 7-të shkollor (viti i 9-të i HarmoS). Ministrja e Arsimit Bettina Surber theksoi se mësimdhënia e frëngjishtes në shkollën e detyrueshme ishte absolutisht thelbësore.

Papajtueshmëria me HarmoS

Nëse kthimi i frëngjishtes në shkollën e mesme është i papajtueshëm me marrëveshjen HarmoS, qeveria e St. Gallen do të duhet të kërkojë ndryshimin e marrëveshjes. Marrëveshja përcakton që dy gjuhë jo-amtare, përfshirë një gjuhë kombëtare, duhet të mësohen në shkollën fillore.

Në kantonet gjermanishtfolëse që nuk kufizohen me Zvicrën frëngjishtfolëse, anglishtja aktualisht mësohet nga viti i 3-të dhe frëngjishtja nga viti i 5-të. Në kantonet fqinje me rajonin frëngjishtfolës, e kundërta është e vërtetë.

Mundësia e një ligji mbi gjuhët

Marsin e kaluar, parlamenti i Appenzell Outer-Rhodes miratoi gjithashtu një mocion që kërkonte që mësimdhënia e frëngjishtes të rikthehej në shkollën e mesme. Në fillim të shtatorit, parlamenti i Cyrihut bëri të njëjtën gjë, me 108 vota pro dhe 64 kundër. Vetëm e majta e hodhi poshtë mocionin, i cili u hartua nga Partia Popullore Zvicerane, të Gjelbrit dhe Ungjillorët.

Disa orë pas votimit, Christophe Darbellay, president i Konferencës së Ministrave Kantonalë të Arsimit, foli për “një prerje shumë serioze me thikë për kohezionin kombëtar”.

Po atë ditë, ministrja federale e arsimit, Elisabeth Baume-Schneider, shprehu shqetësimin e saj për një vendim që “vë në pikëpyetje kompromisin mbi gjuhët dhe vë në pikëpyetje mënyrën se si jetojmë së bashku”. Ajo njoftoi se do të propozonte që qeveria zvicerane të shqyrtonte një ligj të detyrueshëm mbi gjuhët kombëtare, nëse kantone të tjera ndjekin shembullin e Cyrihut.

‘Sulm’ ndaj frëngjishtes në Bernë

Mësimi i frëngjishtes në shkollën fillore po vihet në pikëpyetje edhe në kantone të tjera gjermanishtfolëse, si Basel-Country dhe Thurgau, ku janë paraqitur mocione për këtë qëllim, si dhe në Schwyz, ku çështja aktualisht po i preokupon mendjet e autoriteteve shkollore.

Edhe në kantonin e Bernës, i cili ka një pakicë frëngjishtfolëse, Liberalët-Të Gjelbrit kanë paraqitur një mocion bazuar në tekstin e Cyrihut. Të mërkurën, seksionet socialdemokrate të Bienne dhe Chasseral reaguan duke denoncuar këtë “sulm ndaj mësimdhënies së frëngjishtes” i cili “është ndoshta edhe më serioz se në kantonet e tjera”.

Më 2 shtator, parlamenti i Neuchâtel miratoi një rezolutë që dënonte vendimin për të braktisur mësimdhënien e frëngjishtes në shkollën fillore dhe i bënte thirrje homologut të tij të Cyrihut të anulonte vendimin e tij, “i cili kërcënon kohezionin kombëtar”.

Një implant i zhvilluar si rezultat i një hulumtimi të kryer në Zvicër përmirëson ndjeshëm kushtet e jetesës së njerëzve me dëmtime të palcës kurrizore, thonë mjekët që qëndrojnë pas kësaj inovacioni. Ai shëron hipotensionin kronik nga i cili vuajnë këta pacientë.

Mungesa e rregullimit të presionit të gjakut është një nga pasojat e padukshme të paralizës, shpjegojnë profesori i neuroshkencës Grégoire Courtine i Institutit Federal të Teknologjisë në Lozanë (EPFL) dhe Jocelyne Bloch, një neurokirurge në Spitalin Universitar të Lozanës, e cila jep mësim edhe në Universitetin e Lozanës, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Tek njerëzit me dëmtim të palcës kurrizore, sinjali nga truri që supozohet të ngushtojë enët e gjakut nuk kalon më, sepse neuronet që duhet të aktivizohen atje nuk aktivizohen më. Pajisja e re mundëson rivendosjen e kontaktit duke stimuluar qelizat nervore përgjegjëse për menaxhimin e tensionit.

Për të zhvilluar një implant të tillë, studiuesit së pari duhej të identifikonin të gjithë arkitekturën neuronale të palcës kurrizore përgjegjëse për rritjen e pakontrolluar të presionit të gjakut. Kjo është një fushë shumë specifike. Studimi është botuar në revistën Nature.

Ekipi i Courtine dhe Bloch më pas projektoi një sistem të implantueshëm të aftë për të synuar këtë zonë të veçantë të palcës kurrizore me anë të stimulimit elektrik, duke parandaluar kështu hipotensionin kronik që prek njerëzit që vuajnë nga paraliza. Ky sistem është paraqitur në Nature Medicine.

Implanti përbëhet nga një rrjet elektrodash në formën e një pllake të vogël drejtkëndëshe. Kjo pllakë është e lidhur me tela me një kuti me madhësinë e një stimuluesi kardiak. Pllaka vendoset në palcën kurrizore dhe kutia rrëshqet nën lëkurë në bark.

Testet e suksesshme

Duke dërguar stimuj elektrikë, pajisja është e aftë të stabilizojë presionin e gjakut me anë të “neuromodulimit të synuar”. Deri më sot, është testuar me sukses në 14 persona në katër prova klinike të kryera në Zvicër, Holandë dhe Kanada.

Ky implant premton të përmirësojë ndjeshëm jetën e njerëzve që vuajnë nga dëmtimi i palcës kurrizore. Hipotensioni kronik mund të jetë shumë dobësues. Ai çon në lodhje të rëndë dhe dhimbje koke. Personat që vuajnë zhyten në një lloj mjegulle truri.

Pamundësia e trupit për të rregulluar presionin e gjakut do të thotë gjithashtu se duhet shumë përpjekje për t’u ulur në një karrige me rrota. Kjo është ajo që i ndodhi Julie-s, 26 vjeç. Gruaja e re, e cila pësoi një dëmtim të palcës kurrizore, duhej të qëndronte në shtrat shumicën e kohës.

Sot, falë implantit, “jeta e saj ka ndryshuar plotësisht”, thotë ajo. Ajo që vegjetonte gjatë ditës ka qenë në gjendje të rifillojë studimet e saj në universitet. Daniel, një pacient tjetër, ka qenë në gjendje të rifillojë skijimin në zbritje, një kënaqësi e papërshkrueshme për këtë entuziast 76-vjeçar të sporteve dimërore.

Ekonomia e rajonit Jura në Zvicrën perëndimore po vuan si pasojë e tarifave të vendosura nga Shtetet e Bashkuara. Që nga fillimi i shtatorit, më shumë se 100 kompani, që punësojnë gjithsej 4,000 persona, kanë aplikuar për kompensim pune me kohë të shkurtër. Kjo prek rreth 10% të fuqisë punëtore të kantonit.

Këto shifra citohen nga gazetat Tamedia, të cilat folën me Ministrin e Ekonomisë të Jurës, Stéphane Theurillat, transmeton albinfo.ch.

Ministri paralajmëroi për rrezikun e dëmeve të pariparueshme për ekonominë nëse nuk gjenden zgjidhje të shpejta për situatën e tarifave.

Kur u pyet nga agjencia e lajmeve Keystone-SDA, shërbimi i komunikimit të kantonit konfirmoi se kompanitë kishin kërkuar punë me kohë të shkurtër për rreth 4,000 persona. Por jo të gjithë janë aktualisht në punë me kohë të shkurtër.

Ekonomia e Jura-s po goditet rëndë sepse një pjesë e madhe e kompanive të saj janë aktive në industrinë e prodhimit të orëve, teknologjisë dhe makinerive, shpjegojnë gazetat Tamedia. Këta sektorë ishin tashmë nën presion para rritjes së tarifave amerikane, për shkak të rënies së kërkesës kineze, situatës së dobët ekonomike të klientëve të tjerë dhe forcimit të frangës zvicerane.

Drejt mbështetjes së mëtejshme?

Sipas Tamedia, Theurillat po kërkon diskutime me Sekretariatin Shtetëror për Çështjet Ekonomike (SECO) për të marrë më shumë burime për sigurimin e papunësisë dhe zyrat rajonale të punësimit. Sistemi në kanton është “në prag të mbingarkesës”, tha ai.

Qeveria kantonale konfirmoi se synon të kontaktojë SECO-n për të parë nëse është e mundur mbështetje shtesë për kompanitë, përtej punës me kohë të shkurtër.

ë herët këtë muaj, SECO theksoi se ende nuk kishte parë ndonjë ndryshim dramatik në tregun zviceran të punës si rezultat i tarifave amerikane. Në gusht, puna me kohë të shkurtër madje kishte rënë pak. Atë muaj, shumica e kompanive vazhduan të justifikonin kërkesat e tyre me arsyetimin e vështirësive ekonomike.

Kërcënimi nga UBS për të zhvendosur bazën e saj në Shtetet e Bashkuara nuk do të ishte i mirëpritur – por nuk do të ishte katastrofik, thotë një ish-rregullator bankar.

UBS thotë se po shikon nga SHBA-të për t’i shpëtuar kërkesave të reja të kapitalit të propozuara që po hartohen në Bernë.

Daniel Zuberbühler, në një intervistë me Blick, thotë se pjesët fitimprurëse të biznesit do të mbeteshin në Zvicër – por kjo do të thotë humbjen e mijëra vendeve të punës në selinë qendrore, transmeton albinfo.ch.

Por SHBA-të do të duhet të marrin përgjegjësinë për bankën dhe nëse do të ketë nevojë për një shpëtim financiar, kjo do të varet nga SHBA-të.

Por klientët me bazë në Zvicër janë të tërbuar. Në të njëjtën gazetë, shumë thonë se do të tërheqin paratë e tyre dhe do t’i zhvendosin ato në sistemin bankar kantonal.

Të gjithë e dimë që çmimet e pronave në Zvicër janë të larta – dhe qiramarrësit po detyrohen të paguajnë qira gjithnjë e më të lartë.

Por ka një kanton që po bëhet më i lirë – dhe politikanët vendas thonë se diçka duhet bërë.

Ky është Ticino, transmeton albinfo.ch.

Qiraja është gati 6% më e ulët se pjesa tjetër e vendit dhe blerja e një shtëpie është shumë më e lirë. Mesatarisht, blerësit e pronave do të paguajnë 7,000 CHF për M2, krahasuar me 15,000 CHF për të njëjtën hapësirë ​​në Gjenevë.

Ticino po përballet me emigrim masiv, veçanërisht të rinjtë, të cilët preferojnë të jetojnë dhe të kenë një karrierë në rajonet gjermanishtfolëse – kështu që popullsia rezidente po stagnon.

Politikanët e kuptojnë se pagat janë më të larta diku tjetër. Ish-kreu i Partisë Popullore Zvicerane, Marco Chiesa, i cili është këshilltar i Luganos, thotë se kantoni duhet të luftojë që njerëzit e pasur të jetojnë në kanton dhe të bindë kompanitë të vendosen atje.