Prindërit në Köniz, kantoni i Bernës, kërkojnë rregulla të qarta për përdorimin e telefonave inteligjentë në jetën private të fëmijëve. Ndërkohë që disa shkolla kanë ndaluar përdorimin e telefonave gjatë orëve mësimore, shumë prindër ndihen të “presionuar” nga fëmijët e tjerë që kanë telefon.

Një iniciativë prindërore propozon:

Asnjë telefon personal për fëmijët deri në klasën e 7-të (rreth 12-13 vjeç)

Asnjë llogari personale në rrjetet sociale deri në klasën e 9-të (rreth 14-15 vjeç)

Sondazhi mes prindërve tregon se 80% janë të gatshëm të respektojnë këto rregulla, ndërsa mbështetja për ndalimin e rrjeteve sociale është edhe më e lartë (90%). Iniciatorët po krijojnë një platformë online për t’i ndihmuar prindërit të gjejnë familje që ndjekin të njëjtat standarde, në mënyrë që fëmijët të mos ndihen të izoluar.

Qëllimi i iniciativës është që familjet të përballojnë së bashku “presionin e heshtur” social që vjen nga përdorimi i hershëm i teknologjisë.

Një studim i ri i porositur nga qeveria federale tregon se rreth 15% e të rinjve të moshës 19–21 vjeç në Zvicër kanë një rrjet social shumë të kufizuar dhe janë të izoluar socialisht. Studimi, pjesë e anketave për të rinjtë ch-x, intervistoi mbi 78,000 të rinj dhe shqyrtoi rëndësinë e rrjeteve personale për arsimimin dhe hyrjen në jetën profesionale.

Rezultatet tregojnë se familja mbetet rrjeti më i rëndësishëm për shumicën e të rinjve, ndërsa partnerët dhe miqtë kanë një rol më të kufizuar. Shumë të rinj nuk kanë më shumë se 7–9 persona të rëndësishëm në rrethin e tyre social, dhe kontaktet e ngushta shpesh mbeten brenda zonës gjeografike ku jetojnë.

Studimi gjithashtu thekson se statusi profesional dhe situata familjare ndikojnë në numrin dhe diversitetin e kontakteve sociale. Të rinjtë nga familjet me një prind ose me vështirësi financiare janë veçanërisht të disavantazhuar. Megjithatë, nuk ka zëvendësim të kontakteve reale nga kontaktet online, duke treguar një balancë midis marrëdhënieve online dhe atyre në jetën reale.

Ky studim ofron një pasqyrë të parë të rrjeteve personale të të rinjve zviceranë dhe synon të ndihmojë në zhvillimin e politikave të ardhshme për të rinjtë.

Pas disa ditësh të pazakonta e të ngrohta dimri rikthehet këtë javë në Zvicër. Sipas MeteoSwiss, nga mbrëmja e së mërkurës dhe gjatë natës, reshje bore priten të zbresin deri në fushat e ulëta, me shtresa bore deri në 5 centimetra në disa zona të Plateau-s, transmeton albinfo.ch.

Të enjten, në zonën e Liqenit të Gjenevës, kodrat mbi Lozanë dhe Lavaux, reshjet mund të intensifikohen përkohësisht për shkak të fenomenit të njohur si “efekti i liqenit”, ku ajri i ftohtë ndërvepron me ujërat ende të ngrohtë të liqenit.

Temperaturat mbeten të ulëta dhe era e fortë nga veriu do të përforcojë ndjesinë e ftohtit. Vitin e kaluar, reshjet e para të borës ranë më 21 nëntor, duke shkaktuar pengesa në trafikun rrugor dhe hekurudhor.

Sipas parashikimeve më të fundit të KOF, shpenzimet për shëndetësinë në Zvicër pritet të afrohen në 110 miliardë franga zvicerane në vitin 2027. Ky vit shënon një tejkalim të pragut prej 100 miliardë, me një rritje prej 3.7% krahasuar me 2024, transmeton albinfo.ch.

Një raport i publikuar të martën nga Instituti Zviceran i Ekonomisë (KOF) në ETH Zürich tregon se kostot e kujdesit shëndetësor do të vazhdojnë të rriten me një ritëm më të shpejtë se në të kaluarën. Sipas këtij raporti, këto shpenzime pritet të arrijnë 102 miliardë franga zvicerane deri në vitin 2025.

Rritja e shpenzimeve parashikohet të jetë 3.6% vitin e ardhshëm, duke u afruar në 106 miliardë franga. Për vitin 2027, shpenzimet pritet të arrijnë 109.6 miliardë franga (+3.5% në krahasim me vitin paraprak), sipas parashikimeve të KOF, të cilat janë komisionuar nga Comparis dhe publikohen çdo vjeshtë. Kujdesi afatgjatë për personat e moshuar mbetet drejtuesi kryesor i këtyre kostove.

KOF thekson se rritja e shpenzimeve për shëndetësinë nuk pritet të ngadalësohet, pasi konsumimi i shërbimeve shëndetësore po rritet. Për periudhën 2024-2027, rritja mesatare vjetore pritet të jetë 3.9%, krahasuar me 3.1% gjatë dhjetë viteve të fundit.

Rritja e pjesës së PBB-së

Nga një këndvështrim makroekonomik, sektori po fiton rëndësi gjithnjë e më të madhe: pjesa e tij në Prodhimin e Brendshëm Bruto (PBB) pritet të rritet nga 8.9% në 1997 në 12.2% deri në vitin 2027. Në renditjen e 38 vendeve të OECD për vitin 2024, Zvicra zë vendin e katërt, pas Shteteve të Bashkuara, Gjermanisë dhe Austrisë, dhe përpara Francës.

Pas kujdesit afatgjatë, trajtimet ambulatore janë faktorët kryesorë të rritjes së kostove, ndërsa kujdesi spitalor po zvogëlohet. Kështu, shpenzimet po rriten nga zyrat mjekësore dhe qendrat ambulatore, spitalet dhe shtëpitë e pleqve.

Tregtia me pakicë, kryesisht farmacitë, kontribuon vetëm në mënyrë të kufizuar në rritjen e kostove. Ndërkohë, pjesa e qeverisë ka pësuar ulje pas një rritjeje të lidhur me pandeminë COVID-19. Në aspektin e financimit, sigurimi shëndetësor i detyrueshëm (AOS) vazhdon të mbajë barrën kryesore të rritjes së kostove, duke rezultuar në rritje të primeve.

Shpenzimet për person

Sipas një deklarate të Comparis, në vitin 2027, shpenzimet për shëndetësinë do të kalojnë 12,000 franga për person në vit. Sipas ekspertit të sigurimeve shëndetësore të Comparis, Félix Schneuwly, këto shpenzime janë “të menaxhueshme” për sa kohë që rritja ekonomike vazhdon dhe pjesa e tyre në PBB mbetet midis 11 dhe 12%.

Ai thekson se zhvillimi më i shpejtë i kujdesit ambulatore krahasuar me trajtimet spitalore është një shenjë pozitive. Sidoqoftë, sfidë mbetet kujdesi afatgjatë për të moshuarit, pasi numri i personave të moshuar që marrin kujdes dhe mbështetje në shtëpi po rritet shpejt.

Schneuwly kërkon rregulla më të qarta për kujdesin e paguar nga anëtarët e familjes, duke theksuar se organizatat e kujdesit në shtëpi, fondet e sigurimeve shëndetësore dhe autoritetet interpretojnë udhëzimet për mbulimin në mënyra të ndryshme. Për më tepër, mungesa e një regjistrimi të veçantë bën që të dhëna të sakta mbi shkallën dhe kostot e kujdesit familjar të mos jenë të disponueshme.

Hekurudhat Federale Zvicerane (SBB) do të ofrojnë trena nate drejt aeroporteve të Zürich dhe Gjenevës kur ndryshimi i orarit hyjë në fuqi më 14 dhjetor 2025. Në pjesën frankofone të Zvicrës, nisjet janë planifikuar nga qytetet Sion, Biel/Bienne dhe Fribourg. Viti 2026 do të shërbejë si vit prove.

SBB njoftoi të martën se ky hap është një përgjigje ndaj kërkesave të udhëtarëve për transport argëtues dhe për nisje të hershme nga aeroportet. Shërbimi u testua gjatë disa fundjavave në pranverë dhe vjeshtë, dhe rezultoi i dobishëm për udhëtarët që udhëtojnë për argëtim ose për fluturime të hershme. Për këtë arsye, provat do të zgjasin deri në vitin 2026, trandmeton albinfo.ch.

Trena nate do të fillojnë të funksionojnë në natën e së shtunës më 13 dhjetor drejt së dielës më 14 dhjetor. Një tren do të niset nga Biel/Bienne (BE) në orën 2:21 për në Gjenevë, përmes Renens. Mbërritja në Aeroportin e Gjenevës është planifikuar për në 4:23 të mëngjesit. Trena shtesë do të nisen nga Sion në orën 2:20 dhe nga Fribourg në orën 2:26, të dy përmes Lausanne.

Këta trena të hershëm të mëngjesit do t’u mundësojnë udhëtarëve nga këto qytete të arrijnë lehtësisht fluturimet e para (midis orës 6:00 dhe 8:00) nga Aeroporti i Gjenevës. Në vitin 2026, shërbimi do të zgjasë përgjithësisht gjatë çdo fundjave, nga e premtja në të shtunë dhe nga e shtuna në të dielë. Gjatë periudhës së pushimeve, trenat do të nisen nga Aeroporti i Gjenevës në orën 23:30 drejt Fribourg dhe në mesnatë drejt Biel dhe Sion.

Në pjesën gjermanofone, shërbimet e natës gjithashtu do të ofrohen gjatë fundjavave. Një tren do të niset nga Winterthur (ZH) në orën 1:40 për në Zürich, duke mbërritur në Bern në 3:04. Një tren nate do të niset nga Bern në orën 3:00 dhe do të mbërrijë në Winterthur në 4:32. Lidhjet me trenat rajonalë (S-Bahn) janë të disponueshme në Bern, Olten dhe Zürich.

A duhet të bëhet ky shërbim i përhershëm?

Përmes këtij testi, SBB do të vlerësojë kërkesën për shërbime nate, linjat ku duhet të operojnë dhe raportin kosto/përfitim. Vendimi për vazhdimin e rrjetit kombëtar të trenave nate do të merret gjatë vitit të ardhshëm. Po ashtu, SBB ka plane për një shërbim 24-orësh gjatë fundjavave midis Zürich dhe Gjenevës, Olten dhe Basel, Bern dhe Thun, Lausanne dhe Sion, si dhe Zürich dhe Chur.