Swiss Airlines po përballet me një mungesë të madhe pilotësh. Nuk bëhet fjalë për mungesë të kandidatëve të rinj, por që nga kriza e Covid-it kompania nuk ka arritur të rikuperojë vonesat në trajnime. Si rezultat, presioni po bie mbi pilotët ekzistues.

Në Akademinë Evropiane të Fluturimeve, shkolla e pilotëve të Swiss në Grenchen (SO), klasat janë plot me rreth 100 studentë për secilin kurs. Megjithatë, mungesa e pilotëve mbetet e mprehtë. Problemi e ka zanafillën në periudhën e pandemisë, kur trajnimi u pezullua dhe rifilloi vetëm në verën e vitit 2022.

Që atëherë, trafiku i pasagjerëve është rritur ndjeshëm, por numri i pilotëve jo. Vetëm këtë verë u anuluan 1,400 fluturime, që përbënin rreth 1.5% të programit të planifikuar.

Sasia e pilotëve që mungojnë nuk është bërë publike nga Swiss, por sindikata paralajmëron se barra po bie mbi ata që mbeten në punë. “Orari i fluturimeve është i mbushur plot, po fluturojmë me 100% kapacitet. Por shumë kolegë po thonë se është tepër,” deklaroi Clemens Kopetz, president i sindikatës së pilotëve Aeropers, për RTS.

Puna me kohë të pjesshme si zgjidhje

Përballë këtij presioni, shumë pilotë po zgjedhin të reduktojnë orët e punës. Aktualisht, 40% e pilotëve punojnë me kohë të pjesshme, gjë që e thellon edhe më shumë mungesën. Swiss po përpiqet të rekrutojë pilotë nga jashtë, por procesi është i vështirë, transmeton albinfo.ch.

“Deri tani kemi gjetur pilotë për Airbus A320, por më pak për Airbus A330,” shpjegon Stefan-Kenan Scheib, anëtar i Bordit të Operacioneve të Fluturimit të Swiss. “Ne ende po kërkojmë, por konkurrenca me linjat e tjera ajrore për pilotë me përvojë është shumë e fortë.”

Shpresa e pilotëve të rinj

Larg turbulencave të kompanisë ajrore, optimizmi mbetet i fortë në shkollën e ardhshme të pilotëve. “Për mua, zhvillimet pozitive janë më të mëdha, si për shembull modernizimi i flotës me avionët e rinj Airbus A350,” thotë studenti Janis Zurbriggen. Me diplomën e shkollës së mesme në dorë dhe një pasion të madh për aviacionin, 21-vjeçari nga Valais filloi trajnimin në vitin 2024 dhe shpreson të marrë licencën e pilotit të linjës ajrore që vitin e ardhshëm.

Megjithatë, për momentin mungesa e pilotëve do të vazhdojë. Për ta zbutur situatën, Swiss do të vazhdojë të mbështetet edhe tek linjat e tjera ajrore dhe thotë se po bën gjithçka për të shmangur anulime të reja gjatë dimrit.

Rritja e numrit të refugjatëve ka shtuar edhe kostot e sigurisë në kantonin e Aargaut. Të martën, Këshilli i Madh miratoi pa kundërshtime dy kredi shtesë që arrijnë në mbi 21 milionë franga për shërbimet e sigurisë në strehimoret e azilit, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Parlamenti kantonal votoi me 121 pro dhe 7 kundër për dhënien e kontratës për vitet 2026-2029 kompanisë Securitas AG, me një kredi prej 19.7 milion CHF. Po ashtu, me 124 vota pro dhe vetëm 3 kundër, u miratua një kredi shtesë prej 1.9 milion CHF për periudhën aktuale 2022-2025, për të mbuluar shpenzimet e paparashikuara që ka marrë përsipër kompania aktuale, VüCH AG.

Rritja e numrit të azilkërkuesve që nga viti 2022 ka detyruar autoritetet të shtojnë masat e sigurisë, sidomos në strehimoret nëntokësore të emergjencës. Shërbimet e sigurisë përfshijnë kontrollin e hyrjes, patrullimet dhe shërbimet e natës. Sipas qeverisë kantonale, masat kanë për qëllim mbrojtjen e banorëve, stafit dhe fqinjëve, si dhe parandalimin e konflikteve, transmeton albinfo.ch.

Zbritjet tatimore për taksapaguesit e pasur në kantonin e Vaud janë zbatuar në mënyrë të paligjshme midis viteve 2009 dhe 2021. Ky është përfundimi i një raporti hetimor të publikuar të martën nga eksperti i pavarur François Paychère, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Raporti thekson se ka pasur mospërputhje midis dispozitave ligjore dhe praktikave të Administratës Tatimore të kantonit. Punonjës të administratës kishin ngritur shqetësime në vitet 2011 dhe 2015, por paralajmërimet e tyre nuk u morën parasysh. Informacioni nuk iu përcoll as Këshillit të Shtetit, ndërsa pasojat financiare të kësaj praktike nuk mund të përcaktohen me saktësi.

Në reagim, Këshilli i Shtetit ka njoftuar se nuk sheh të nevojshme ngritjen e një Komisioni Parlamentar Hetimor, por do të ndërmarrë masa për përmirësimin e funksionimit të Drejtorisë së Përgjithshme të Taksave, përfshirë auditime të reja.

Vendimin përfundimtar mbi të ashtuquajturën “mburojë tatimore” e ka Këshilli i Madh. Kjo masë, e prezantuar fillimisht në vitin 2009 për të parandaluar largimin e taksapaguesve të pasur, është ndryshuar disa herë  në vitet 2017, 2021 dhe së fundmi në 2024, transmeton albinfo.ch.

Shumica e popullsisë zvicerane dëshiron fleksibilitet më të madh në përcaktimin e moshës së daljes në pension. Sipas një sondazhi të publikuar të martën nga Deloitte Switzerland, 68% e të anketuarve thanë se do të preferonin të vendosnin vetë momentin e pensionimit, në vend që të kufizoheshin nga mosha ligjore prej 65 vitesh, shkruan Swissinfo, transmeton albinfo.ch.

Studimi propozon një qasje më fleksibile, që do t’i jepte secilit individ të drejtën të përcaktojë vetë kur të tërhiqet nga tregu i punës.

Nga ana tjetër, qytetarët shfaqin pak mbështetje për reformat e deritanishme të propozuara, veçanërisht ato që parashikojnë rritje të kontributeve të punonjësve. Një shumicë relative prej 49% të të anketuarve i kundërshtoi propozime të tilla, duke sinjalizuar skepticizëm ndaj zgjidhjeve që rëndojnë financiarisht fuqinë punëtore.

Sondazhi u realizua online me pjesëmarrjen e 1,000 personave nga e gjithë Zvicra dhe mbështetet në një analizë të gjerë të të dhënave nga Deloitte, transmeton albinfo.ch.

Zvicra ende nuk ka masa të mjaftueshme për të luftuar racizmin strukturor dhe antisemitizmin, veçanërisht në fushat e arsimit, drejtësisë dhe policimit. Ky është konstatimi i një raporti federal të publikuar të martën, ku theksohet se një strategji kombëtare duhet të zhvillohet dhe zbatohet deri në vitin 2026, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Raporti është rezultat i një seance dëgjimore të organizuar nga Shërbimi për Luftimin e Racizmit (SLR), si dhe i një vlerësimi të masave ekzistuese në nivel federal, kantonal dhe komunal. Në një konferencë të mbajtur në Bernë, ku mori pjesë edhe këshilltarja federale Elisabeth Baume-Schneider, u publikuan dy raportet që nënvizojnë nevojën për veprim të koordinuar.

Sipas SLR, ekziston një konsensus i gjerë: Zvicra ka nevojë për një strategji të qartë, koherente dhe të qëndrueshme për të luftuar racizmin. “Këto plagë nuk janë abstrakte,” tha Baume-Schneider. “Ato shkaktojnë vuajtje konkrete, të dokumentuara nga studimet, raportet dhe dëshmitë e të prekurve.”

Raporti identifikon disa boshllëqe:

Në polici: theksohet nevoja për trajnime më të forta kundër diskriminimit dhe profilizimit racor.

Në arsim: parandalimi duhet të bëhet pjesë sistematike e kurrikulës dhe të përfshijë edhe arsimin e të rriturve.

Në drejtësi: mbrojtja penale dhe civile kundër racizmit dhe antisemitizmit konsiderohet e pamjaftueshme.

Në internet: kërkohet një vëmendje më e madhe ndaj racizmit online.

Raporti gjithashtu apelon për: rritjen e dukshmërisë së shërbimeve të mbështetjes për viktimat, forcimin e mbrojtjes nga pasojat si humbja e punës apo dhuna policore, si dhe për kërkime më të thelluara dhe shkëmbim përvojash me vende të tjera.

Parlamenti federal ka kërkuar hartimin e strategjisë kombëtare në vitin 2024, ndërsa autoritetet federale pritet ta prezantojnë atë deri në vitin 2026, transmeton albinfo.ch.

Për herë të parë, më shumë se gjysma e popullsisë zvicerane përdor mjete të inteligjencës artificiale si ChatGPT, sipas studimit të ri Digimonitor të publikuar të martën nga IGEM dhe WEMPF, shkruan Swissinfo, transmeton albinfo.ch.

Të dhënat tregojnë se 60% e banorëve,  rreth 3.8 milion njerëz  përdorin të paktën herë pas here aplikacione të bazuara në inteligjencë artificiale, krahasuar me vetëm 40% një vit më parë. Autorët e studimit e cilësojnë këtë zhvillim si hyrje “në rrjedhë kryesore në kohë rekord”.

Hendeku gjeneracional është i theksuar: 79% e të rinjve nga 15 deri në 34 vjeç përdorin AI, ndërsa vetëm 40% e atyre mbi 55 vjeç e bëjnë këtë. Po ashtu, burrat i përdorin këto mjete dukshëm më shpesh sesa gratë.

Studimi mbulon përdorues të internetit të moshës nga 15 deri në 75 vjeç dhe parashikon që deri në vitin 2025 përdoruesit e AI në Zvicër do të përbëjnë shumicën absolute të popullsisë, transmeton albinfo.ch.

Azilkërkuesit në kantonin e Aargaut mund të marrin ndihmat sociale jo më në para të gatshme, por përmes një karte pagese të personalizuar. Të martën, Këshilli i Madh votoi me 74 pro dhe 59 kundër në favor të një mocioni të paraqitur nga SVP dhe FDP, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Qeveria kantonale shprehu gatishmërinë për ta shqyrtuar idenë, por kundërshtoi zbatimin e menjëhershëm. Ajo theksoi se përdorimi i kartës duhet të garantojë lirinë e lëvizjes edhe jashtë kantonit, ndërsa tërheqjet e kufizuara të parave të gatshme duhet të mbeten të mundshme.

Mbështetësit e mocionit argumentojnë se kjo masë do të ndihmojë në kontrollin më të mirë të fondeve të ndihmës sociale, duke reduktuar rrezikun e abuzimit, transferimin e parave për kontrabandistët dhe barrën mbi administratën. “Nuk bëhet fjalë për shkurtime, por vetëm për ndryshimin e metodës së pagesës”, deklaroi një zëdhënës i FDP. SVP nga ana tjetër kritikoi hezitimin e qeverisë dhe kërkoi udhëzime më të qarta në politikën e azilit.

Nga ana tjetër, kundërshtarët e quajtën nismën të panevojshme dhe të dëmshme. Qeveria theksoi se nuk ka prova për abuzime me ndihmën sociale, duke kujtuar se bëhet fjalë për vetëm dhjetë franga në ditë për çdo azilkërkues. GLP e cilësoi kartën një “pseudo-zgjidhje për një pseudo-problem”, ndërsa Të Gjelbrit dhe SP e përshkruan si një “iniciativë nxitëse dhe boshe”, që do të vështirësonte jetën e përditshme të azilkërkuesve, të cilët nuk do të mund të blejnë më asgjë në tregjet e pleshtave apo dyqanet e dorës së dytë.

Qeveria paralajmëroi gjithashtu për barrën financiare shtesë: kostot e njëhershme për prezantimin e kartës do të arrinin në 170 mijë franga, ndërsa shpenzimet vjetore deri në 500 mijë franga. EVP e cilësoi projektin si një “përbindësh burokratik”.

Kjo është hera e dytë që parlamenti kantonal merret me këtë çështje. Në gusht 2024, një mocion i ngjashëm nga SVP kishte dështuar me vetëm një votë diferencë (69 pro, 68 kundër). Këtë herë, mbështetja e FDP-së i dha shumicën e nevojshme për ta kaluar mocionin, transmeton albinfo.ch.

Operator i Aeroportit të Cyrihut ka raportuar rezultate më të mira financiare për gjysmën e parë të vitit, duke rritur edhe pritshmëritë për periudhën vjetore, shkruan Swissinfo, transmeton albinfo.ch.

Falë rritjes së trafikut të pasagjerëve, të ardhurat u rritën me 2% në 641 milionë franga. Segmenti i fluturimeve shënoi një rritje prej 4% në 327 milionë CHF, ndërsa të ardhurat nga aktivitetet jo-fluturuese ranë me 1% në 313 milionë CHF. Kostot operative u ulën me 1% në 282 milionë CHF, duke bërë që fitimi operativ (EBITDA) të rritet me 3% në 359 milionë CHF. Fitimi neto arriti në 161 milionë CHF, me një rritje prej 6%.

Kompania theksoi se parashikimet e analistëve u tejkaluan sidomos në aspektin e fitimit. Për vitin 2025, menaxhmenti pret që rekordi i pasagjerëve nga viti 2019 (31.5 milionë) të kapërcehet për herë të parë, duke arritur rreth 32 milionë pasagjerë.

Për vitin aktual, operatori pret që fitimi operativ të jetë pak mbi vitin e kaluar, ndërsa fitimi neto në nivel të ngjashëm. Këto pritje janë përmirësuar nga parashikimet e pranverës, të cilat parashikonin stabilitet për EBITDA dhe një rënie të lehtë të fitimit neto.

Ndërkohë, kompania konfirmoi se aeroporti i saj në Noida, Indi, pritet të hapet së shpejti, transmeton albinfo.ch.

Zyra e Prokurorit Publik të kantonit Vaud ka bërë publike të martën informacionet e para mbi hetimet për vdekjen e Marvin M.*, 17-vjeçarit nga Lozana, i cili humbi jetën të dielën gjatë një ndjekjeje policore, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Deklarata, e bërë në sfondin e tensioneve të mëdha në qytet, synon të qetësojë opinionin publik dhe të hedhë dritë mbi ngjarjen tragjike.

Sipas dëshmive të dy personave që ndodheshin pranë vendngjarjes, Marvin M. mbante helmetë në momentin e aksidentit. Ata thanë se kishin dalë nga automjetet e tyre menjëherë pas përplasjes dhe kishin shkuar te viktima përpara se patrulla e policisë të mbërrinte në vendin e ngjarjes me dritat e sinjalizimit të ndezura.

“Dëshmitë përkojnë dhe tregojnë se kishte një distancë të konsiderueshme mes makinës së policisë dhe skuterit në kohën e aksidentit. Nuk pati asnjë kontakt mes dy mjeteve. Hetuesit besojnë se Marvin M. humbi kontrollin e motoçikletës,” thuhet në njoftim.

Hetimi ka zbuluar gjithashtu se viktima nuk kishte patentë shoferi për kategorinë e skuterit që drejtonte. Sipas pronarit, motoçikleta ishte vjedhur një ditë më parë në Ouchy.

Prokuroria ka urdhëruar analiza shtesë, përfshirë një ekspertizë të dinamikës së aksidentit, ekzaminimin e kutisë së zezë të automjetit të policisë për të përcaktuar shpejtësinë dhe kohëzgjatjen e ndjekjes, si dhe sigurimin dhe analizën e komunikimeve radio të oficerëve. Po ashtu, është urdhëruar autopsia e viktimës.

“Në pritje të rezultateve të plota të hetimit, shpresojmë që ky informacion të ndihmojë në sqarimin e ngjarjes dhe në uljen e tensioneve në mesin e popullatës,” përfundon deklarata e Prokurorisë, transmeton albinfo.ch.