Presidenti amerikan nuk beson në nocionin e diversitetit, barazisë dhe përfshirjes (DEI për shkurt) në Shtetet e Bashkuara apo kudo tjetër në botë.

Sikur tarifat prej 39 përqind të vendosura mbi eksportet zvicerane në SHBA nuk janë mjaftueshëm dëmtuese, thuhet se Trump po kërkon gjithashtu që kompanitë e huaja që duan të vazhdojnë të bëjnë biznes në Shtetet e Bashkuara duhet të miratojnë këtë qëndrim gjithashtu  një mesazh që iu përcoll bizneseve të Zvicrës nëpërmjet Ambasadës Amerikane në Bernë.

Sipas raporteve të medias të martën, “disa korporata zvicerane” janë përkulur para presionit të Trump: UBS, si dhe gjigantët farmaceutikë Roche dhe Novartis, janë ndër kompanitë që kanë hequr objektivat specifikë për avancimin e grave dhe pakicave, duke hequr çdo përmendje të objektivave të DEI nga faqet e tyre të internetit, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, një analizë e kohëve të fundit nga Advance dhe Qendra e Kompetencës për Diversitetin, Aftësinë e Kufizuar dhe Përfshirjen tregon se shumë kompani zvicerane (me sa duket ato që nuk eksportojnë në SHBA), “vazhdojnë të ankorojnë diversitetin, mundësitë e barabarta dhe përfshirjen në strategjitë e tyre të Burimeve Njerëzore dhe të biznesit”.

Organizata zvicerane e punonjësve, TravailSuisse, kërkon një rritje mesatare të pagave prej 2% për të gjithë punonjësit vitin e ardhshëm. Kjo do të mbulonte koston në rritje të jetesës dhe do të kompensonte mungesat e pagave në vitet e fundit, thotë ajo.

Së bashku me shoqatat e saj anëtare, TravailSuisse paraqiti kërkesat e saj për pagat në vjeshtë, para medias në Bernë, të martën. Për shkak të kostos në rritje të jetesës, veçanërisht në aspektin e primeve të sigurimit shëndetësor dhe qirave, si dhe një ekonomie në rritje, shoqata po bën thirrje për rritje të pagave, raporton Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Sipas TravailSuisse, primet e sigurimit shëndetësor do të rriten me 5.4% dhe 8.1% midis viteve 2023 dhe 2025, dhe pritet një rritje prej 4% në vitin e ardhshëm. Për ata që fitojnë mesatarisht, rritja e primeve të sigurimit shëndetësor midis viteve 2023 dhe 2026 do të çojë në një ulje vjetore të të ardhurave deri në 0.5%.

TravailSuisse argumentoi se kompanitë po fitojnë gjithnjë e më shumë për orë pune. Produktiviteti më i lartë krijon hapësirë për rritje të pagave.

Nga viti 2026, Moutier do të jetë pjesë e kantonit zviceran të Jurës, duke fituar më shumë se 1,000 votues të rinj.

Në Jura, të huajt do të kenë të drejtë të votojnë në nivel bashkie dhe kantonal.

Të hënën rreth 50 persona u informuan për të drejtat e tyre të reja.

Shtetasve të huaj do t’u jepet e drejta e votës në zgjedhjet komunale dhe kantonale në kantonin Jura këtë vit, pra përpara se Moutier të bëhet zyrtarisht pjesë e Jura në fillim të vitit 2026. Për shembull, ata do të jenë në gjendje të votojnë në zgjedhjet kantonale të Jura në tetor, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Në ndryshim nga kantoni i Bernës, kantoni Jura u jep shtetasve të huaj që kanë jetuar në Zvicër për dhjetë vjet dhe në kanton për një vit të drejtën e votës në çështjet kantonale.

“Nga 2,100 të huaj të regjistruar në Moutier, të cilët përbëjnë pothuajse 30% të popullsisë, më shumë se 1,100 do të jenë në gjendje të ushtrojnë të drejtën e tyre të votës së shpejti”, theksoi kryetari i bashkisë, Marcel Winistoerfer, dukshëm i prekur në eventin informativ të hënën në mbrëmje. “Unë njoh njerëz në sallë që e kanë pritur këtë moment për më shumë se 50 vjet.”

Votuesit e rinj mund të marrin pjesë gjithashtu në dy votime komunale në Moutier në tetor: mbi buxhetin e vitit 2026 me normën e taksave dhe mbi rregulloret e reja organizative, të cilat janë përshtatur me ligjin e Jurës.

“Ju do të keni të drejtë të shprehni mendimin tuaj mbi jetën politike të qytetit tuaj”, theksoi këshilltari i qytetit Valentin Zuber pasi përshëndeti pjesëmarrësit në tetë gjuhët që fliten më shpesh në Moutier. Komuniteti portugez është më i madhi.

Kohëzgjatja e qëndrimit në Moutier konsiderohet të jetë kohëzgjatja e qëndrimit në kantonin Jura. Dhënia e të drejtës së votës shtetasve të huaj rregullohet nga konkordati midis kantoneve Bernë dhe Jura.

Vullnetarizmi mund të ketë efekt pozitiv në shëndetin mendor. Sipas një ankete të kryer në Zvicër, Gjermani dhe Austri, njerëzit që bëjnë vullnetarizëm për të tjerët forcojnë edhe veten e tyre.

Njerëzit që bëjnë vullnetarizëm janë më të lumtur, më optimistë dhe më elastikë se personi mesatar, sepse të bërit mirë është e lidhur ngushtë me mirëqenien e tyre, sipas një sondazhi përfaqësues të publikuar të martën nga instituti i kërkimit të opinionit publik Marketagent. Sipas sondazhit, 78% e njerëzve të angazhuar socialisht janë të kënaqur me jetën e tyre. Kjo i vendos ata shumë mbi mesataren e popullsisë prej 65%, raporton Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Ndërsa 57% e popullsisë në tërësi e konsiderojnë jetën e tyre si kuptimplotë dhe të përmbushur, shifra për ata që janë të përfshirë në punë vullnetare është çuditërisht më e lartë në 70%. Rreth dy të tretat e atyre që janë të përfshirë në punë sociale konfirmuan se aktivitetet e tyre sociale i dhanë jetës së tyre një kuptim më të thellë.

Aftësia për t’u përballur me stresin dhe situatat e vështira të jetës gjithashtu u rrit.

Pothuajse 70% e të anketuarve e përshkruan veten si elastikë, krahasuar me mesataren e popullsisë prej 55%.

Më të lumtur dhe më optimistë

Pothuajse tetë nga dhjetë vullnetarë të pyetur e përshkruan veten si përgjithësisht të lumtur, krahasuar me gjashtë nga dhjetë në popullsinë në tërësi. Pothuajse dy të tretat e të gjithë vullnetarëve kishin bërë miq të rinj dhe kishin zhvilluar aftësi të reja.

Përveç shëndetit më të mirë mendor, njerëzit e angazhuar socialisht ndanin edhe karakteristika të tjera. Për shembull, 72% e tyre janë optimistë (popullsia totale: 57%), sipas raportit. Rreth 44% janë ekstrovertë. Në të kundërt, vetëm rreth një e treta e popullsisë në tërësi e përshkruan veten si ekstrovertë.

Angazhimi social gjithashtu korrelon me gjendjen fizike. Sipas studimit, mbi gjysma e njerëzve të angazhuar socialisht bëjnë një stil jetese aktiv me shumë ushtrime dhe sport, ndërsa shifra mesatare është 40%.

Për anketën, u pyetën 3,143 persona midis moshës 18 dhe 75 vjeç nga 18 marsi deri më 2 prill. Në Zvicër morën pjesë 1,010 persona.

Twint po përdoret gjithnjë e më shpesh për të bërë blerje në arkë ose për të transferuar para te miqtë duke përdorur një smartphone.

Deri në mesin e vitit, aplikacioni zviceran i pagesave kishte tashmë më shumë se gjashtë milionë përdorues në Zvicër, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Rekordi i ri nënvizon rëndësinë në rritje të shërbimeve të pagesave mobile në jetën e përditshme, sipas një njoftimi për shtyp të lëshuar të martën.

Twint përdoret më shpesh në arkë, por blerja e biletave të transportit publik ose pagesa për parkim përmes aplikacionit të pagesave janë gjithashtu të njohura.

Twint tani pranohet si një metodë pagese nga rreth 81% e dyqaneve fizike dhe 84% e dyqaneve online në Zvicër, njoftoi ofruesi i shërbimit të pagesave.

Tre të katërtat e transaksioneve janë komerciale, me rreth 65% të këtyre që zhvillohen në vend. Një në katër transaksione është një transferim parash midis individëve privatë.

Twint AG, e cila u themelua në shtator 2016, është në pronësi të Banque Cantonale Vaudoise, PostFinance, Raiffeisen, UBS, Zürcher Kantonalbank, operatorit të bursës SIX dhe përpunuesit të pagesave Worldline.

Në qershor, deputeti Walter Gartmann paraqiti një mocion në parlament duke kërkuar të penalizojë shoferët me shpejtësi të ulët: policia do t’u dërgonte sinjale ndërsa ata janë pas timonit duke i nxitur të ngasin më shpejt.

Nëse nuk e bëjnë këtë, do të gjobiteshin, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Kjo masë do të përmirësonte sigurinë rrugore, do të ndalonte përpjekjet e shoferëve të tjerë për tejkalim dhe do të krijonte më pak bllokime trafiku, argumentoi Gartmann.

Megjithatë, qeveria e hodhi poshtë idenë e penalizimit të atyre që lëvizin ngadalë, duke thënë se “nuk është e detyrueshme të ngasin me një shpejtësi maksimale të shpallur”.

Për më tepër, “do të ishte e vështirë, nga pikëpamja teknike dhe ligjore, të zbatohej një masë e tillë”, tha Këshilli Federal.

Ishte me fat personi nga Franca që  ka fituar 235,7 milionë franga në Euromillions të zhvilluar të martën. Ky është një nga jackpot-et më të mëdha të realizuar ndonjëherë në këtë lojë të njohur evropiane të fatit.

Numrat fitues ishin: 24, 31, 34, 41 dhe 43, ndërsa numrat “yll” ishin 6 dhe 8.

Sipas njoftimit të kompanisë Swisslos, fituesi ose fituesja jeton në Francë. Për shortin e radhës të premten, çmimi i madh rifillon me një jackpot prej 16 milionë frangash.

Euromillions është një lojë ndërkombëtare që zhvillohet në 12 vende evropiane, përfshirë edhe Zvicrën dhe Lihtenshtajnin.

Detajet e një rrëzimi të mundshëm katastrofik të aeroplanit mbi Gjenevë në nëntor të vitit të kaluar po dalin në pah.

Një fluturim i Aegean Airlines nga Athina po i afrohej aeroportit, por iu afrua rrezikshëm sipërfaqes së liqenit pranë Versoix,  vetëm pas paralajmërimeve urgjente nga kontrolli i trafikut ajror dhe në kabinën e pilotit, pilotët filluan të ngjiteshin shpejt dhe iu desh të shkonin për një qasje tjetër.

Ekspertët thonë se aeroplani ishte 10 sekonda larg katastrofës, transmeton albinfo.ch.

Hetimet janë duke u zhvilluar dhe Aegean Airlines thotë se po bashkëpunon plotësisht.

Një incident i ngjashëm ndodhi në vitin 2023 që përfshinte një fluturim të easyJet nga Edinburgu.

Beteja për t’i dhënë fund pagesës së taksës së pronarëve të shtëpive po nxehet në Bernë.

Një shumicë e vogël në parlament është në favor të ndryshimit të asaj që njihet si “vlera e qirasë së imponuar,”- e cila është një taksë që pronarët e shtëpive paguajnë bazuar në një vlerë fiktive qiraje.

Ata që janë kundër thonë se kjo do të krijojë një boshllëk prej 2 miliardë CHF në financat e vendit, duke i detyruar kantonet të rrisin normën e tyre të taksave, transmeton albinfo.ch.

Mbështetësit thonë se nuk do të jetë aq shumë  dhe kantonet mund ta mbushin boshllëkun me një taksë mbi shtëpitë e dyta.

Votuesit do të kenë fjalën e fundit në fund të muajit të ardhshëm.

Nëse po mendoni të aplikoni për shtetësi zvicerane (ose e keni bërë tashmë), e dini se cilat kritere duhet të përmbushni për të pasur sukses.

Vetëm kur i përmbushni të gjitha këto kërkesa, mund të prisni të merrni pasaportën tuaj zvicerane, raporton The Local, transmeton albinfo.ch.

Këto janë kriteret që duhet të përmbushni:

Kohëzgjatja e qëndrimit

Të rriturit që kërkojnë natyralizim ‘të zakonshëm’ duhet të kenë jetuar në Zvicër vazhdimisht për të paktën 10 vjet dhe të kenë një leje C para se të aplikojnë për natyralizim. (Rregullat janë më pak të rrepta për të huajt e martuar me shtetas zviceranë, të cilët mund të aplikojnë për procedurë të përshpejtuar).

Pas pesë vitesh me një leje B, ata zakonisht kualifikohen për qëndrim të përhershëm – domethënë, lejen C.

Pastaj, kërkohen edhe pesë vjet të tjera qëndrimi të vazhdueshëm para se të mund të aplikojnë për natyralizim.

Megjithatë, njerëzit nga vendet e treta përballen me kërkesa më të rrepta: pritja e tyre për të ‘përmirësuar’ nga një leje B në C është dy herë më e gjatë, 10 vjet të vazhdueshme.

Megjithatë, ka disa përjashtime nga këto rregulla.

Për shembull, amerikanët dhe kanadezët janë në të njëjtin nivel me homologët e tyre të BE-së / EFTA-s: ata gjithashtu mund të aplikojnë për një leje C pas pesë vitesh qëndrimi të vazhdueshëm në një leje B.

Aktualisht ekziston një shtytje që kërkon të lejojë të gjithë të huajt e kualifikuar, pavarësisht kombësisë, të aplikojnë për shtetësi zvicerane pas pesë vitesh qëndrimi, por kjo do të duhet të miratohet më parë nga votuesit zviceranë.

Njohuri gjuhësore

Sipas Sekretariatit Shtetëror për Migracionin (SEM), për të aplikuar për shtetësi, duhet të keni një nivel gojor B1, që do të thotë se “mund të kuptoni pikat kryesore të një kontributi të qartë standard mbi çështje të njohura, të merreni me shumicën e situatave që ka të ngjarë të lindin gjatë udhëtimit dhe të krijoni tekste të thjeshta koherente mbi tema të njohura. Ata gjithashtu mund të shprehin mendime dhe të shpjegojnë plane”.

Ju gjithashtu duhet të keni një nivel me shkrim A2, që do të thotë “mund të komunikoni në detyra të thjeshta dhe rutinë që kërkojnë një shkëmbim të thjeshtë dhe të drejtpërdrejtë informacioni mbi tema të njohura”.

Me fjalë të tjera, duhet të jeni në gjendje të komunikoni në gjermanisht, frëngjisht ose italisht, varësisht nga rajoni gjuhësor ku jetoni.

Nuk përbën asnjë kërcënim për sigurinë e Zvicrës

Natyrisht, Zvicra nuk dëshiron të natyralizojë njerëz që kanë një precedent penal për vepra të rënda penale, dhunë ose lidhje të njohura terroriste.

Në këtë kontekst, qeveria i përcakton “krimet e rënda” si ato “që justifikojnë të paktën një dënim me tre vjet burg, duke përfshirë vrasje, përdhunim, sulm të rëndë seksual, akte të dhunshme, grabitje të armatosur, si dhe trafikim droge dhe njerëzish”.

(Jo vetëm që këta të huaj nuk mund të shpresojnë të bëhen zviceranë, por në shumë raste ata deportohen nga vendi para se të aplikojnë për natyralizim).

Dhe pastaj ja një kusht tjetër që të gjithë aplikantët duhet ta përmbushin: integrimi.

Ky është kërkesa më sfiduese për shumë njerëz që kërkojnë të bëhen zviceranë dhe ka një arsye të mirë për këtë: ndërsa tre të parat janë faktike dhe jo të paqarta, “integrimi” ka rezultuar i hapur ndaj interpretimit nga komitetet lokale të natyralizimit dhe është zbatuar në mënyrë arbitrare ndonjëherë.

Së pari: çfarë nënkuptohet me ‘integrim’?

Sipas SEM, kjo përfshin aftësinë gjuhësore dhe respektin për vlerat zvicerane – nuk ka problem këtu.

Pastaj, ekziston stabiliteti financiar dhe vetëmjaftueshmëria, që do të thotë se duhet të jeni në gjendje të mbështesni veten dhe familjen tuaj, dhe të mos mbështeteni në ndihmën sociale për të mbijetuar (në fakt, të huajt që kanë marrë ndihmë sociale nuk do të natyralizohen derisa dhe nëse nuk i paguajnë plotësisht paratë që i detyrohen qeverisë).

Një pikë tjetër është njohja e historisë, gjeografisë, politikës dhe shoqërisë zvicerane në përgjithësi.

E gjithë kjo tingëllon mjaft e arsyeshme, megjithatë integrimi është një kategori që pengon shumë kandidatë që ndryshe janë të përshtatshëm në rrugën e tyre për shtetësi zvicerane.

Pse ndodh kjo?

Kjo sepse kjo është një kategori që hapet ndaj interpretimeve të ndryshme.

Edhe kur kandidatët kalojnë provimin federal dhe kantonal, pengesa e fundit  dhe më e rëndësishmja  për natyralizim janë komitetet lokale. Misioni i tyre është të gjykojnë integrimin e kandidatit, dhe vendimi i tyre mund të ndikojë në miratimin federal dhe kantonal në anën tjetër.

Në varësi të faktit nëse jetoni në një qytet apo në një komunitet të vogël, kjo do të thotë që ose një komitet bashkiak ose një panel i përbërë nga banorë vendas, do të vendosë në fund të fundit fatin tuaj.

Sipas sistemit zviceran të demokracisë bazë, besohet se banorët vendas janë në një pozicion më të mirë për të “gjykuar” nëse të huajt që jetojnë në mes tyre janë integruar në komunitet mjaftueshëm mirë për t’u bërë zviceranë, diçka që as autoritetet kantonale dhe as ato federale nuk mund ta përcaktojnë.

Pra, edhe nëse një person i plotëson të gjitha kërkesat e përcaktuara në nivel kantonal dhe federal, secila komunë vendos në mënyrë autonome për aplikimet për natyralizim.