Takimi Trump-Zelensky, a do të arrihet marrëveshja për paqe

Sipas Axios, New York Times, Financial Times dhe Reuters, Putin ka kërkuar zona të tëra të Donbasit, përfshirë territoret që Ushtria Ruse nuk i ka pushtuar ende. Trump e mbështet planin, “sepse Rusia është një fuqi e madhe, Ukraina jo”.

Megjithatë, udhëheqësi rus thuhet se i ka dhënë dritën jeshile pranisë së trupave perëndimore në Kiev.

“Biseda telefonike ka zgjatur një orë. Dhe “nuk ka qenë e thjeshtë”. As nuk mund të ishte, duke qenë se rezultati i samitit që u diskutua ishte i qartë: asnjë armëpushim në Ukrainë. Një rezultat që  sipas presidentit rus Vladimir Putin  “na afron me vendimet e nevojshme”.

Rikonstruksioni i detajuar i telefonatës, e ndodhur gjatë orëve të fundit, midis presidentit amerikan Donald Trump dhe presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky është bërë nga disa media ndërkombëtare: nga faqja Axios, me burime të forta brenda administratës amerikane, te Financial Times, New York Times dhe Wall Street Journal. Ja pikat kryesore që kanë dalë në dritë:

Për armëpushimin, Trump kalon në pozicionin e Putinit

Trump i ka telefonuar Zelensky-t nga avioni presidencial Air Force One, duke u kthyer nga Alaska në Washington pas samitit të 15 gushtit me Vladimir Putinin, i përqendruar në kërkimin e një paqeje për Ukrainën. Dhe e ka ftuar në një takim ballë për ballë që do të mbahet të hënën në Shtëpinë e Bardhë, shkruan TCH, transmeton albinfo.ch.

Ky samit i ri pritet të jetë i vështirë: pika e nisjes nuk është vetëm mungesa e një marrëveshjeje për armëpushim, por edhe ndryshimi i papritur i qëndrimit të vetë Trump-it për këtë temë.

Nëse deri pak orë para samitit, lideri amerikan pohonte se dëshironte “një armëpushim sa më shpejt, që sot”, dhe theksonte se nuk do të ishte “i kënaqur nëse samiti përfundonte” pa këtë vendim, pas takimit me Putinin, Trump kalon në qëndrimin e liderit rus. Pa asnjë armëpushim: synimi duhet të jetë një marrëveshje “gjithëpërfshirëse” paqeje, dhe duhet të arrihet shpejt. Jo vetëm kaq: marrëveshjen, në këtë pikë, duhet ta mbyllë Ukraina. Dhe është më mirë që ta bëjë këtë, sepse  siç ka thënë Trump në një intervistë për Fox News,  “Rusia është një fuqi e madhe, dhe Ukraina jo”.

Nuk është e qartë pse Trump ka ndryshuar kaq shpejt dhe në mënyrë kaq të vendosur qëndrim: Zelensky  sipas New York Times,  ka ndërmend t’ia kërkojë këtë përgjigje vetë presidentit amerikan, të hënën. Ajo që dihet me siguri është se Trump duket shumë i nxituar për të mbyllur marrëveshjen: i dërguari amerikan për Ukrainën, Keith Kellogg, ka thënë për Corriere della Sera se “do të përpiqemi të organizojmë një samit trepalësh (me Zelensky dhe Putin) brenda javës së ardhshme”. Sipas Axios, data e mundshme është e premtja, 22 gusht: shtatë ditë pas samitit të Anchorage.

“Tha se mund ta marrë gjithë Donbasin, nëse do”

Nuk është kjo pika e vetme delikate. Sipas Axios, Trump i ka përcjellë Zelensky-t atë që Putin i ka thënë mbi situatën në terren: se Rusia po bën përparime të konsiderueshme në vijën e frontit dhe se  nëse dëshiron  mund ta marrë të gjithë rajonin e Donbasit dhe zona të tjera ku po zhvillohen luftime.

Zelensky i është përgjigjur Trump-it se bëhet fjalë për një gënjeshtër të Putinit.

Ajo që është e qartë, siç thuhet edhe në raportime, është se situata në terren është jashtëzakonisht e ndërlikuar, por Rusia,  tre vjet pas fillimit të pushtimit  është e zhytur në një luftë konsumimi, ku çdo përparim, sado i vogël, kushton një numër të madh jetësh njerëzore.

“Kushtet” mbi territoret dhe kërkesa për Donetsk dhe Luhansk

Gjatë telefonatës  e cila pas një ore përfshiu edhe disa krerë shtetesh dhe qeverish evropiane (përfshirë Giorgia Meloni) si dhe drejtues të NATO-s dhe Komisionit Evropian,  këshilltari i Shtëpisë së Bardhë, Steve Witkoff, ka prezantuar “kushtet” e Putinit për shkëmbimin e territoreve.

Këto kushte janë përshkruar nga vëzhguesit si “maksimaliste”.

“Shtypja që kemi marrë”, ka thënë një burim për Axios, “është se në këmbim të territoreve, Putini është i gatshëm të përfundojë luftën” dhe të premtojë  me shkrim  “që nuk do të pushtojë më zona të tjera në Ukrainë, dhe nuk do të sulmojë vende të tjera”.

Ja detajet e planit:

Për çfarë territoresh bëhet fjalë në këtë shkëmbim?

Sipas Financial Times, Axios dhe agjencisë Reuters, Putini ka kërkuar shprehimisht të gjithë rajonin e Donetskut dhe të gjithë rajonin e Luhanskut. Kërkesa përfshin edhe territore që ushtria ruse ende nuk i ka pushtuar.

Putini premton se është gati të ngrijë luftën në vijën e frontit në rajonet Kherson dhe Zaporizhzhia dhe të mos pushtojë territore të tjera nëse arrihet marrëveshje për “shkaqet e thella” të luftës (shih më poshtë).

Aktualisht, sipas Financial Times, Moska ka pushtuar rreth 70% të Donetskut dhe kontrollon rreth një të pestën e territorit të Ukrainës.

Në këmbim, sipas Reuters, Moska mund të tërhiqet nga disa zona të vogla në rajonet Sumy (në veri) dhe Kharkiv (verilindje). Rusia ka pushtuar rreth 440 kilometra katrorë në ato rajone. Ukraina kontrollon ende 6,600 kilometra katrorë në rajonin e Donbasit.

Rusia kërkon gjithashtu njohjen formale të Krimesë, gadishullit ukrainas të pushtuar që nga viti 2014.

Sipas New York Times, Trump u ka thënë liderëve evropianë se është dakord me këtë kërkesë, përballë kërcënimit të Moskës për të vazhduar me shkatërrimin dhe pushtimin e të gjithë Donbasit.

Zelensky është shprehur kundër.

Garanci “në stilin e NATO-s” dhe hapje për trupa perëndimore

Cilat janë garancitë e sigurisë që do të zëvendësonin “premtimin” e Putinit për të mos sulmuar më?

Ky është një detaj themelor, pasi Putini ka thyer premtimet në të kaluarën (p.sh. pak para se të pushtonte Ukrainën, mohoi kategorikisht se kishte ndër mend ta bënte).

Moska ka përsëritur disa herë se nuk pranon anëtarësimin e Ukrainës në NATO; dhe edhe pas samitit, Putini ka deklaruar se është thelbësore të trajtohen “shkaqet e thella” të luftës. Ndër këto, Rusia përmend zgjerimin lindor të NATO-s, si dhe kërkon çmilitarizimin dhe “denazifikimin” e Ukrainës.

Në këtë kontekst, është e rëndësishme të vihet re se në deklaratën zyrtare pas samitit, presidenti ukrainas Zelensky shkroi se “është e rëndësishme që evropianët të jenë të përfshirë në çdo hap për të garantuar siguri reale për Ukrainën, së bashku me Amerikën. Kemi diskutuar (me Trump) edhe për sinjalet pozitive nga SHBA në lidhje me përfshirjen në garantimin e sigurisë evropiane”.

Çfarë nënkupton kjo?

Sipas një zyrtari evropian për CNN, pjesë e diskutimeve ishin garanci sigurie për Ukrainën në stilin e nenit 5 të NATO-s – edhe pse pa përfshirjen direkte të Aleancës.

Statistikat: Kosova, kryeson për përmirësim të mirëqenies

Vitin e kaluar, mbi gjysma e qytetarëve të Kosovës u tha se besojnë që jeta e tyre po ecën shumë mirë. Një dekadë më parë, këtë vlerësim e jepnin vetëm pak më shumë se 10 për qind e popullsisë.

Atëherë, çfarë e ka shkaktuar këtë përmirësim, që sipas Qendrës amerikane të Kërkimeve Gallup nuk e ka arritur asnjë shtet tjetër në botë?

Gjatë dekadës së fundit, përqindja e qytetarëve që thonë se jeta e tyre po ecën shumë mirë është përmirësuar për 20 pikë përqindjeje (ose më shumë) në 12 shtete të botës, përfshirë disa të rajonit, si Serbia e Bosnje e Hercegovina.

Ndryshim të ngjashëm, por negativ, ka përjetuar edhe Zvicra, raporton Evropa e Lirë, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, asnjë shtet në botë nuk ka shënuar ndryshim më të madh sesa Kosova, ku përqindja e qytetarëve të kënaqur është rritur nga 11 në 51 për qind.

Çfarë fshihet prapa këtij trendi pozitiv?

Për autorët e këtij hulumtimi, të publikuar në fund të korrikut të këtij viti, “ta kuptosh se si njerëzit e vlerësojnë jetën e tyre është një matës i rëndësishëm i progresit njerëzor” pasi, sipas tyre, format e tjera të matjes së progresit,  si përmes Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB)  “nuk arrijnë të tregojnë nëse njerëzit po jetojnë mirë”.

Sipas tyre, tani raportohet një nivel më i lartë i kënaqshmërisë me mirëqenien për shkak se ka më shumë optimizëm për standardin e jetës, për liritë personale dhe mirëqenien e fëmijëve.

Përpos ndjenjës së respondentëve, qendra Gallup i bazon matjet e tyre në disa indikatorë.

Kur raportuan se jeta e tyre po ecën shumë mirë, qytetarët e Kosovës thanë se kanë më pak probleme shëndetësore; më pak ditë kur kanë qenë të sëmurë; më pak shqetësim, stres, mërzi e zemërim; dhe më shumë lumturi, kënaqësi, interesim dhe respekt.

Trendi global

Ky trend pozitiv vërehet edhe kur merret parasysh mesatarja në botë. Numri i atyre që e vlerësojnë jetën e tyre pozitivisht po rritet me kalimin e viteve, ndërsa i atyre që thonë se po vuajnë po zvogëlohet.

Sipas Qendrës Gallup, përmirësimi vërehet te të rinjtë e të vjetrit, te burrat e te gratë, por jo në të gjitha rajonet njësoj.

Mënyra se si Gallup i bën këto matje është e thjeshtë. Qytetarëve u shtrohet kjo pyetje:

Mendojeni një shkallë me nivele nga 0 deri në 10. Niveli i dhjetë simbolzon jetën më të mirë të mundshme për juve dhe niveli zero simbolizon jetën më të keqe të mundshme për juve. Në cilin nivel do ta vendosnit veten sot? Po pas pesë vjetësh?

Përgjigjet nga 0 deri në 4 llogaritet si i përkojnë kategorisë “në gjendje të rëndë”, nga 4 deri në 7 “në vështirësi”, dhe mbi 7 “në gjendje të mbarë”.

Edhe rezultati është i thjeshtë. Në botë, mesatarja e përgjigjeve për vitin e kaluar ishte 5.9, ndërsa pritshmëritë për të ardhmen arritën nivel më të lartë, me përgjigje mesatare prej 7.2.

Shqipëria, një nga destinacionet kryesore të turizmit në Evropë

Shqipëria, e njohur prej kohësh për bukurinë e saj të pashfrytëzuar dhe trashëgiminë e pasur kulturore, po bëhet një nga destinacionet turistike me rritjen më të shpejtë në Evropë, sipas “Travel and Tour World”.

Në vitin 2025, Shqipëria është gati të mirëpresë një numër mbresëlënës prej 2,5 milionë vizitorësh, duke shënuar një rritje të konsiderueshme prej 15% nga viti i kaluar.

Me peizazhet e saj marramendëse, vendet historike dhe çmimet e përballueshme, Shqipëria po shfaqet si një perlë e fshehur që ofron një mori përvojash për vizitorët që kërkojnë diçka më autentike dhe vendpushime më pak të mbushura me turistë sesa destinacionet tradicionale evropiane, shkruan ATSH, transmeton albinfo.ch.

Projeksionet e rritjes së turizmit: Një rritje prej 15% e vizitorëve

Sektori i turizmit në Shqipëri po përjeton një rritje të jashtëzakonshme të popullaritetit.

Kombinimi unik i vendit me plazhe të pastra, male të thepisura dhe monumente historike shekullore po tërheq turistë nga e gjithë bota.

E njohur për trashëgiminë e saj të pasur kulturore dhe bukurinë mahnitëse natyrore, Shqipëria po bëhet gjithnjë e më tërheqëse për vizitorët që kërkojnë aventurë, kulturë dhe relaks, të gjitha në një vend.

Faktorët kryesorë të rritjes së turizmit:

Plazhet mahnitëse: Vijat bregdetare e deteve Jon dhe Adriatik të Shqipërisë janë shtëpia e disa prej plazheve më të pacënuara të Evropës, duke ofruar vendpushime të qeta për turistët që kërkojnë diell.

Rëndësia historike: Vendet e listuara nga UNESCO në Shqipëri, të tilla si Gjirokastra dhe Parku Kombëtar i Butrintit, u ofrojnë vizitorëve një udhëtim prapa në kohë,  përmes rrënojave dhe qyteteve të lashta të ruajtura mirë.

Aventurë në natyrë: Alpet Shqiptare janë një pikë e nxehtë për adhuruesit e aktiviteteve në natyrë, duke ofruar shtigje mahnitëse për ecje në natyrë dhe pamje panoramike.

Preferencat e udhëtimit në zhvillim: Duke lëvizur përtej plazhit

Ndërsa plazhet e Shqipërisë kanë qenë prej kohësh tërheqja kryesore e vendit, viti 2025 sheh një ndryshim në preferencat e vizitorëve.

Gjithnjë e më shumë vizitorë po i drejtohen Shqipërisë jo vetëm për vijën e saj bregdetare, por edhe për ofertat e saj të ekoturizmit dhe aventurës.

Malet e Shqipërisë, thesareve historike të fshehura dhe parqet e gjera natyrore janë disa nga atraksionet kryesore  për ata që duan më shumë sesa pushime tipike në plazh.

Shqipëria po e pozicionon veten si një parajsë për ekoturizmin dhe udhëtimet e aventurës.

Kërkesa në rritje për aktivitete si ecja në këmbë në Alpet Shqiptare, eksplorimi i rrënojave të lashta të Butrintit ose vizita nëpër parqe natyrore si Parku Kombëtar i Llogorasë  po ndihmon në formësimin e së ardhmes së vendit si një destinacion udhëtimi i larmishëm.

Një ndryshim në akomodim dhe çmime

Ndërsa një numër më i madh turistësh po vërshojnë në Shqipëri, sektori i akomodimit po zgjerohet me shpejtësi për të përmbushur kërkesën në rritje.

Rritja e opsioneve të akomodimit, së bashku me çmimet e përballueshme të Shqipërisë, po ndihmon ta bëjë vendin një zgjedhje tërheqëse si për turistët me buxhet të kufizuar  ashtu edhe për ata që kërkojnë luks.

Ulje çmimesh për të nxitur ardhjen e më shumë vizitorëve

Për t’iu përshtatur një game më të gjerë turistësh, Shqipëria ka bërë përpjekje për të ulur çmimet e akomodimit, veçanërisht në qytetet bregdetare të njohura.

Çmimet në zona si Saranda, Himara dhe Ksamili kanë rënë deri në 10-25%.

Këto rregullime çmimesh e bëjnë Shqipërinë një alternativë tërheqëse kundrejt destinacioneve më të shtrenjta evropiane, duke ofruar ende përvoja me cilësi të lartë.

Akomodime të përballueshme për të gjitha buxhetet

Në Ksamil, për shembull, familjet mund të gjejnë akomodime njëjavore në hotele me tre yje për rreth 550 euro,  një opsion i përballueshëm krahasuar me destinacionet e tjera mesdhetare.

Çmimet konkurruese të Shqipërisë e bëjnë të lehtë për familjet, vizitorët solo dhe çiftet të përjetojnë bukurinë e vendit pa shpenzuar shumë.

Trendet rajonale

Rajonet veriore dhe jugore të Shqipërisë po përjetojnë trende të ndryshme turistike, secila duke ofruar mundësi unike për vizitorët.

Shqipëria Veriore: Një ndërthurje e luksit dhe traditës së re

Zona veriore e Shqipërisë, si Shëngjini dhe Velipoja, po përjetojnë investime të reja në vendpushime luksoze dhe ambiente moderne.

Megjithatë, rajoni ende ruan mundësi të përballueshme, duke e bërë atë një destinacion të larmishëm,  ku si kërkuesit e luksit ashtu edhe turistët me buxhet të kufizuar mund të gjejnë akomodim që i përshtatet nevojave të tyre.

Shqipëria Jugore: Kërkesë në rritje

Në të kundërt, destinacionet jugore si Borshi dhe Qeparo po përjetojnë një rritje të kërkesës, veçanërisht nga familjet dhe vizitorët që kërkojnë një përvojë më të qetë dhe më të fokusuar në natyrë.

Ky popullaritet në rritje po çon në një rritje të kostove, megjithëse Shqipëria ende ofron çmime të shkëlqyera në krahasim me vendet e tjera evropiane.

Prania evropiane në rritje e Shqipërisë

Ndërsa gjithnjë e më shumë vizitorë zbulojnë sharmin unik të Shqipërisë, vendi po fiton njohje përkrah destinacioneve evropiane në zhvillim si Sllovenia, Mali i Zi dhe Bosnjë-Hercegovina.

Ndërthurja e peizazheve mahnitëse, rrënjëve të thella kulturore dhe opsioneve të përballueshme të udhëtimit në Shqipëri e pozicionon atë si një destinacion kryesor për vizitorët që kërkojnë një përvojë autentike larg turmave.

Me zhvillimin e vazhdueshëm në infrastrukturë dhe sektorin e turizmit në rritje, Shqipëria është e vendosur të luajë një rol edhe më të spikatur në turizmin evropian në vitet e ardhshme.

Duke parë përpara: E ardhmja e turizmit shqiptar

Ndërsa viti 2025 po shpaloset, e ardhmja e turizmit në Shqipëri duket “e ndritur”.

Me një kombinim plazhesh të pabesueshme, malesh dramatike, historie të pasur dhe opsionesh të përballueshme, vendi është i pozicionuar për t’u bërë një nga destinacionet kryesore të udhëtimit në Evropë.

Pavarësisht nëse turistët kërkojnë të relaksohen në plazh, të ecin nëpër shtigje malore apo të eksplorojnë trashëgiminë e lashtë të Shqipërisë, vendi ofron diçka për të gjithë.

Rritja e shpejtë e turizmit në Shqipëri parashikohet të vazhdojë, ndërsa një numër më i madh turistësh po zbulojnë përvojat e larmishme që vendi ofron.

Ndërsa Shqipëria vazhdon të përmirësojë infrastrukturën e tij turistike dhe të promovojë udhëtimet miqësore me mjedisin, ajo është gati të bëhet një destinacion kryesor në Evropë në vitet në vijim.

Nga peizazhet marramendëse te përvojat e pasura kulturore, Shqipëria është vërtet një perlë e fshehur që premton të magjepsë vizitorët nga e gjithë bota.

Rritja e temperaturave ndikon edhe në gjumë

Kreu i Departamentit të Fiziologjisë së Fakultetit të Mjekësisë pranë Universitetit turk “Trakya”, Levent Ozturk tha se rritja prej 10 gradësh në temperaturën e mjedisit, e ul cilësinë e gjumit me 20 për qind.

Ozturk, i cili kryen studime mbi shëndetin e gjumit, tha se temperaturat në rritje në muajt e verës dëmtojnë cilësinë e gjumit.

Ai tha se efektet negative të nxehtësisë ekstreme të përjetuara për shkak të ndryshimeve klimatike në jetën njerëzore janë duke u rritur.

Sipas tij, kjo situatë shkakton çrregullime si fizike ashtu edhe psikologjike. Ai tha se temperaturat e natës mbi normat sezonale bëjnë që individët të zgjohen shpesh, të djersiten tepër dhe të përjetojnë gjumë me cilësi të dobët, shkruan ATSH, transmeton albinfo.ch.

“Kohët e fundit, janë kryer studime të rëndësishme në të gjithë botën. Një studim i kryer në Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) tregoi se rritja prej 8 gradësh në temperaturën e ambientit shkakton rënie prej 10 pikësh në rezultatet e cilësisë së gjumit”, tha ai duke shtuar se studimet kanë treguar efektet negative të nxehtësisë ekstreme në shëndetin e gjumit.

Rritja e temperaturës së mjedisit shkurton kohëzgjatjen e gjumit cilësor, gjë që nga ana tjetër dëmton shëndetin fizik.

“Për të realizuar gjumë të shëndetshëm, temperatura bazë e trupit tonë, e cila është rreth 37,2 gradë Celsius rreth gjysmë ore para gjumit, duhet të ulet në 36,4 gradë Celsius. Rritja e temperaturave të jashtme e pengon këtë rënie. Kjo e bën më të vështirë të biesh në gjumë. Për më tepër, përjetojmë djersitje për shkak të nxehtësisë. Kjo shkakton shqetësim në trup, duke e bërë të vështirë gjumin”, thekson ai.

VËZHGIMET E FSHEHTA NGA SIGURIMET SHOQËRORE NË ZVICËR – NJË “SPIUNIM I LEJUAR”?

Në të kaluarën, sigurimet shoqërore në Zvicër,  si sigurimi invalidor, sigurimi i aksidenteve dhe sigurimi shëndetësor,  nuk kishin të drejtë të kryenin vëzhgime të fshehta për të zbuluar rastet e keqpërdorimeve (abuzimit).

Një praktikë e tillë ishte e ndaluar kryesisht për shkak të mungesës së një baze të qartë ligjore. Cenimi i jetës private dhe i lirive individuale shpesh theksohej si një arsye.

Kritika të ashpra u shprehën edhe nga Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut, e cila vlerësonte se Zvicra nuk kishte mekanizma të mjaftueshëm për të garantuar njëfarë ekuilibri të drejtë në mes të nevojës për hetim dhe mbrojtjes së lirive themelore.

Situata ndryshoi në vitin 2018, kur u shtua neni 43a në Ligjin federal për pjesën e përgjithshme të së drejtës së sigurimeve shoqërore. Ky nen krijoi bazën ligjore që sigurimeve t’u lejohet të kryejnë vëzhgime të fshehta ndaj personave të dyshuar për abuzim, por vetëm në rrethana të caktuara dhe me kushte të rrepta.

Megjithatë, edhe pas këtij ndryshimi, zbatimi i masës mbetet i kufizuar. Zbatimi i një vëzhgimi të tillë lejohet vetëm kur ka dyshim të bazuar dhe fakte konkrete që mund të dëshmojnë keqpërdorimin.

Për shembull, nëse një person pretendon se nuk mund të ngrejë pesha për shkak të një problemi shëndetësor, por ka dëshmi se ai kryen kohë pas kohe punë fizike të rënda, sigurimi mund të vendosë nisjen e vëzhgimit.

Statistikat tregojnë se vëzhgimet e fshehta mbeten të rralla në praktikë:

Sipas një komunikate zyrtare dhe në raportet e saj të fundit, në vitin 2024, SUVA, e cila siguron rreth 2,2 milionë persona, ka shqyrtuar 2 562 dosje që përmbanin shenja abuzimi dhe ka konfirmuar dyshimet e saj në 934 raste.

Sipas disa të dhënave tjera statistikore, sa i përket sigurimit invalidor, në vitin 2024, Zyra federale e sigurimeve shoqërore ka kryer vëzhgime të fshehta vetëm për 46 raste nga rreth 2 300 dosje të dyshuara për abuzim. Këto vëzhgime të fshehta, të përdorura si mjet i fundit, kanë mundësuar zbulimin e 23 rasteve të përfitimit të pajustifikuar, nga të cilat 10 kanë çuar deri në paraqitjen e një padie penale.

Këto shifra janë shumë të vogla krahasuar me mbi 450 000 përfitues të sigurimit invalidor në Zvicër, çka tregon se abuzimet e konfirmuara janë të pakta.

Kjo njëkohësisht tregon se perceptimi i një pjese të publikut  se kontrollimet e fshehta bëhen shpesh dhe në mënyrë të gjerë që  nuk përputhet me realitetin.

Edhe një keqkuptim i zakonshëm është se sigurimet shoqërore mund të kryejnë vëzhgime edhe jashtë territorit zviceran, p.sh. gjatë qëndrimit të personit të siguruar në vendin e tij të origjinës. Në parim, kjo është e ndaluar, përveç rasteve kur ekziston një marrëveshje ndërkombëtare ndërmjet Zvicrës dhe atij vendi.

Një përjashtim i tërthortë mund të ndodhë nëse masa e vëzhgimit niset në Zvicër si pasojë e një denoncimi anonim  për shembull, nga një bashkëvendës që informon sigurimin për disa veprime të dyshimta të një përfituesi, gjatë kohës së qëndrimit të tij në vendin e origjinës. Nëse informacionet janë të mjaftueshme për të ngritur dyshim të bazuar, sigurimi mund të vendosë masa mbikëqyrjeje brenda Zvicrës.

Sigurimet nuk veprojnë automatikisht, edhe kur marrin informacione nga burime të ndryshme. Ato janë të detyruara të vlerësojnë me kujdes çdo të dhënë dhe të sigurohen që: ekziston dyshim i arsyeshëm, faktet janë të mbështetura në prova të besueshme dhe masa e vëzhgimit është mjeti i fundit, pasi opsionet e tjera janë shteruar.

 

Genti Martinaj, shembull i frymëzimit për të gjithë të rinjtë shqiptarë

Genti Martinaj është shembulli i suksesit të rinisë shqiptare në Kroaci, një profesionist i njohur në fushën e aviacionit, i cili çdo ditë dëshmon se ëndrrat realizohen me punë, përkushtim dhe pasion.

I lindur në Prizren dhe i rritur në Velika Gorica, Genti ka ndjekur shkollimin fillor dhe të mesëm në Kroaci, duke treguar që nga fëmijëria një përkushtim të jashtëzakonshëm ndaj dijes. Pasionin e tij për avionët dhe teknologjinë e motorëve e ka zhvilluar me studime dhe specializime të ndryshme.

Sot, Genti punon si aviomekanik i specializuar, duke mirëmbajtur avionë të llojeve Airbus A320, Boeing 737, Boeing 777 dhe duke kryer inspektime të detajuara dhe procedura komplekse për parandalimin, korrigjimin dhe servisimin e komponentëve. Profesionizmi i tij garanton fluturime të sigurta dhe në përputhje me standardet më të larta ndërkombëtare, shkruan Lidhja Shqiptare, transmeton albinfo.ch.

Genti rrjedh nga familja Martinaj, e njohur në Kroaci si familje bujare dhe e respektuar, e cila me sukses menaxhon biznesin familjar.

Ai është krenaria e shqiptarëve në Kroaci, duke treguar se të rinjtë tanë mund të shkëlqejnë dhe të japin kontribut të madh në çdo sektor të rëndësishëm në Evropë.

Ish-ushtarët ofrohen vullnetarë për të forcuar ushtrinë, një mocion që mbështet qeveria

Për të forcuar radhët e ushtrisë, ish-personelit ushtarak mund t’i kërkohet në të ardhmen të ofrojë vullnetarisht shërbimet e tij për të mbështetur mbrojtjen kombëtare. Kjo është ajo që kërkon një mocion nga Rémy Wyssmann (UDC/SO), të cilin e mbështet edhe Këshilli Federal.

Për vite me radhë, sipas autorit të mocionit, ushtria ka vuajtur nga mungesa e personelit, e cila pritet të përkeqësohet deri në vitin 2030, kur do të lirohen dy grupmoshat e fundit me një shërbim ushtarak të detyrueshëm 12-vjeçar. Deri në fund të dekadës, forca aktuale e ushtrisë do të bjerë nën 140,000, transmeton albinfo.ch.

Kjo rënie është për shkak të faktit se ushtria humbet tashmë mbi 11,000 ushtarë çdo vit që braktisin shërbimin para se të përmbushin detyrimet e tyre ushtarake. Sipas Wyssmann, këto boshllëqe mund të mbushen të paktën pjesërisht duke u lejuar ish-ushtarëve të motivuar të vazhdojnë të përdorin aftësitë e tyre të fituara në interesin më të mirë të vendit.

Kjo mundësi nuk e bezdis qeverinë, e cila beson se kufizimet dhe direktivat aktuale e pengojnë atë të shfrytëzojë potencialin e ushtrisë dhe kështu të garantojë sigurinë e vendit. Sipas qeverisë, futja e forcave vullnetare do ta bëjë ushtrinë e milicisë më të integruar dhe të rrënjosur në shoqëri. Prandaj, bazat ligjore përkatëse do të rishikohen dhe, nëse është e nevojshme, do të përgatiten rregullimet e nevojshme për t’u përputhur me mocionin (nëse miratohet nga parlamenti).

 

Zviceranët po shpenzojnë përsëri më shumë

Në korrik, treguesi i konsumit i llogaritur nga PostFinance bazuar në pagesat me karta të klientëve të saj u rrit me 1.7% krahasuar me të njëjtën periudhë në vitin 2024. Rritja është rikthyer në një ritëm të shëndetshëm, pasi tregoi më pak dinamizëm në qershor (+0.4%).

Rritja u nxit në veçanti nga rritja e shpenzimeve në sektorin e bukurisë dhe mirëqenies, të cilat arritën një nivel të paparë në pothuajse dy vjet, shpjegoi PostFinance në një njoftim për shtyp. Sektori i mallrave dhe aktiviteteve të kohës së lirë gjithashtu pati rritje, transmeton albinfo.ch.

“Duke pasur parasysh situatën e vështirë në sektorët e orientuar drejt eksportit për shkak të tarifave të larta amerikane, rimëkëmbja e ekonomisë vendase vjen pikërisht në kohën e duhur për zhvillimin ekonomik”, komentuan ekspertët në institutin e kontrolluar nga Posta Zvicerane.

Uashingtoni refuzon të garantojë çmim fiks për 36 avionët luftarakë F-35 të Zvicrës

Uashingtoni ka refuzuar të garantojë një çmim fiks për 36 avionët luftarakë F-35 të Zvicrës, raportoi RTS.

Fatura totale do të tejkalojë 6 miliardë CHF të miratuara nga votuesit. Pas javësh bisedimesh me zyrtarë të lartë të Shtëpisë së Bardhë – përfshirë një telefonatë midis sekretarit të mbrojtjes të Amerikës, Pete Hegseth, dhe ministrit të mbrojtjes të Zvicrës, Martin Pfister,  Shtetet e Bashkuara kanë refuzuar të ndryshojnë, transmeton albinfo.ch.

Pfister këmbëngul se nuk ka skandal, duke argumentuar se Berna ende e konsideron kontratën si një çmim fiks, por pranon se pala tjetër nuk e konsideron dhe ka më shumë ndikim. Ai hedh poshtë sugjerimet për keqmenaxhim nga autoritetet zvicerane, përfshirë paraardhësen e tij, Viola Amherd.

Projekti i qëndrueshëm, kostot e pasigurta

Qeveria po e mban blerjen në rrugën e duhur, por ende nuk mund të përcaktojë koston përfundimtare. Ajo vlerëson tejkalime të mundshme prej 650 milionë CHF – 1.3 miliardë. Ministrisë së mbrojtjes (DDPS) i është thënë të zhvillojë opsione deri në fund të nëntorit. Këto përfshijnë blerjen e më pak se 36 avionëve; rregullimin e angazhimeve të kompensimit industrial për të siguruar kompensim të pjesshëm; kërkimin e një kredie shtesë nga Parlamenti; ose një përzierje të të trejave. DDPS do të testojë gjithashtu nëse kërkesat aktuale të mbrojtjes ajrore përputhen ende me bazën bazë të vitit 2017 të së Ardhmes së Mbrojtjes Ajrore. Një grup pune është ngritur për ta shqyrtuar këtë.

Partitë politike të ndara sipas linjave të njohura

Socialistët duan që blerja të anulohet dhe të shqyrtohen alternativat evropiane; ata thonë se tejkalimet do të shkelnin kufirin prej gjashtë miliardësh të miratuar në kutitë e votimit dhe kërkojnë një votim të ri. Të Gjelbrit bëjnë thirrje për një ndalim të menjëhershëm, ngrirjen e pagesave të inskenuara dhe debat të shpejtë mbi një mocion për të braktisur F-35. Liberal-Radikalët e pranojnë çmimin më të lartë si një vendim të dhimbshëm, por të përshtatshëm, e konsiderojnë avionin të domosdoshëm dhe kërkojnë qartësi se si lindi pritja e çmimit fiks. Qendra mbështet vazhdimin dhe respektimin e paketës prej gjashtë miliardësh. Të Gjelbrit-Liberalët duan një plan që qëndron brenda kufirit – të themi, 30 avionë në vend të 36. Ushtria e Zvicrës argumenton se F-35 mbetet opsioni më i mirë dhe më i ndërveprueshëm dhe paralajmëron kundër reagimit ndaj tarifave prej 39% të Amerikës duke hequr dorë nga programi.

Një kufizim i miratuar nga votuesit dhe një orar

Këshilli Federal duhet të përputhë mandatin e vitit 2020 për të blerë avionë të rinj luftarakë brenda 6 miliardë CHF me çmimin më të lartë të sotëm. Një kredi shtesë (të cilën qeveria mund të përpiqet ta kalojë përmes Parlamentit pa një referendum), më pak avionë ose marrëveshje më të pakta kompensimi me vlerë deri në 800 milionë CHF janë në tryezë; një hibrid është kompromisi më i mundshëm zviceran, la të kuptohej Pfister. Nuk pritet asnjë vendim përpara se të përfundojnë bisedimet për tarifat me Shtetet e Bashkuara-Uashingtoni synon t’i përfundojë ato deri në fund të tetorit-duke e lënë nëntorin për lëvizjen tjetër të Bernës.

Anketa: Zviceranët nuk duan të lëshojnë pe ndaj SHBA-së

Votuesit zviceranë presin dhimbje nga taksat e reja kufitare të Amerikës, por nuk duan që Berna të ndihet e pandjeshme. Në një sondazh të YouGov Switzerland, dy të tretat (66%) thonë se tarifa prej 39% mbi eksportet zvicerane në Shtetet e Bashkuara, e futur më 7 gusht 2025, do të dëmtojë ndjeshëm ekonominë. Vetëm 5% parashikojnë pak ose aspak ndikim.

Pavarësisht kësaj, vetëm një e katërta (25%) janë në favor të bërjes së lëshimeve ndaj Uashingtonit për të lehtësuar detyrimet. Një shumicë e qartë (65%) mendon se Zvicra duhet t’i rezistojë presionit edhe nëse taksa prej 39% mbetet, transmeton albinfo.ch.

Gjysma e të anketuarve thonë se vendi duhet të mbështetet më shumë në produktet vendase, duke pranuar çmime më të larta në vend nëse është e nevojshme.

Premtimi i më shumë investimeve të korporatave zvicerane në Amerikë nuk gjen shumë mbështetje: 41% e kundërshtojnë një premtim të tillë, 15% e mbështesin atë. Pak më shumë se gjysma (52%) gjykojnë se episodi argumenton për bashkëpunim më të ngushtë me Bashkimin Evropian.

Linjat partiake janë të heshtura se si t’u përgjigjen tarifave amerikane. Ndarja më e mprehtë ka të bëjë me Evropën: mbështetësit e Partisë Popullore Zvicerane (UDC/SVP) janë dukshëm skeptikë, vetëm 27% mbështesin lidhje më të thella me BE-në dhe 43% i kundërshtojnë ato, duke dhënë një mbështetje mesatare prej 4.0 në një shkallë 0–10. Mbështetësit e Partisë Socialiste janë më entuziastët, duke marrë 8.1 në të njëjtën shkallë.

YouGov anketoi 1,260 të rritur në Zvicër në internet midis 5 dhe 11 gushtit 2025. Përgjigjet ishin të kontrolluara sipas kuotave sipas moshës, gjinisë dhe rajonit gjuhësor dhe të peshuara në përputhje me rrethanat. Rezultatet janë përfaqësuese të banorëve të moshës 18-79 vjeç.

Vdes 73 vjeçarja pasi bie nga 70 metra, javë vdekjeprurëse në Alpet Zvicerane

Një grua 73-vjeçare zvicerane, banuese në kantonin e Aargaut, humbi jetën dje gjatë një ecjeje malore në Lauenen, pranë Gstaad, në Bernën Oberland. Ajo ishte pjesë e një grupi prej dymbëdhjetë personash, kur për arsye ende të paqarta rrëshqiti nga një livadh i pjerrët dhe më pas ra rreth shtatëdhjetë metra poshtë një shkëmbi. Ekipet e shpëtimit, të cilat iu përgjigjën menjëherë vendit të ngjarjes, mundën vetëm të konfirmonin vdekjen e gruas, sipas një deklarate nga autoritetet berneze.

Policia kantonale e Valais tha se dy alpinistë kishin gjetur një trup në Lagginhorn më 5 gusht 2025. Trupi, i cili u zbulua në perëndim të kreshtës jugore të malit, në rreth 3,400 metra, u identifikua si Andrea C., e cila ishte zhdukur që nga 11 korriku 2025. Prokurori publik ka hapur një hetim për vdekjen, transmeton albinfo.ch.

Pesë persona vdiqën në aksidente të ndara fundjavën e kaluar. Një alpinist zviceran 56-vjeçar ra për vdekje ndërsa ngjitej në Bietschhorn përmes kreshtës perëndimore, rreth orës 8 të mëngjesit. Rënia ndodhi në afërsisht 3,700 metra, raportoi policia. Ekipet e shpëtimit ajror mundën vetëm të konfirmonin vdekjen. Shkaku nuk dihet ende dhe një hetim është duke u zhvilluar. Diku tjetër në Zvicrën gjermanishtfolëse, katër persona të tjerë vdiqën në aksidente malore gjatë fundjavës, njëri prej të cilëve ishte alpinist në Bernë.

Një parashutist 57-vjeçar u vra të shtunën e kaluar kur u rrëzua në Breithorn, mbi Grengiols (Valais), ndërsa merrte pjesë në Fly Challenge Swiss Alps 2025, njoftoi Policia e Valais. Po atë ditë, një tjetër parashutist vdiq mbi Lenk në Simmental (Bernë). Të dielën e kaluar, një burrë 60-vjeçar vdiq ndërsa po hidhej me parashutë në Weisshorn, në Arosa (Graubünden), pasi krahu i tij u prish; ai hyri në një rrotullim dhe goditi për vdekje majën. Pastaj, të martën, një burrë 74-vjeçar zviceran humbi kontrollin e parashutës së tij dhe ra për vdekje në një lumë pranë Fiesch, raportoi policia.

Samiti Trump – Putin në Alaska: Pritshmëria për paqe dhe realiteti i Arktikut

Çfarë nuk shkoi mirë?

Çfarë ndodhi në të vërtetë?

Shkruan: Emrush T.Shkodra

Samiti i shumëpritur mes Donald Trump dhe Vladimir Putin në Alaska u paraqit para publikut si një shans historik për të sjellë paqe në botë dhe për të hapur një kapitull të ri në marrëdhëniet ndërkombëtare.

Pritshmëria kryesore, e ndërtuar me kujdes përmes retorikës së Trump, ishte arritja e një armëpushimi në Ukrainë dhe fillimi i një procesi drejt stabilitetit global.

U promovua një takim mes titanëve dhe shumë i dëshiruar prej kohësh, dhe samiti pritej të ishte një hap drejt paqes, por përfundoi me pak. Në të vërtetë thuajse asgjë.

Jeta vazhdon, dhe tani të gjithë po presin takimin e mundshëm mes Zelenskyy dhe Putinin me ndërmjetësimin e Trump-it ose samite të reja me përfshirje të mëtejshme ndërkombëtare, edhe pse takimi nxjerr na pah një raport të ftohtë, sado që promovimi ishte i kundërt.

Megjithatë, pas katër orësh bisedimesh intensive dhe një konference të shkurtër për shtyp, e cila përfundoi me fjalët e Trump se “nuk pati marrëveshje”, u bë e qartë se takimi nuk kishte dhënë frytet e pritura.

Çfarë nuk shkoi mirë?

Pa marrëveshje ose armëpushim: Liderët Trump-Putin nuk arritën të siguronin një armëpushim ose marrëveshje konkrete. Trump vetë u shpreh se nuk arritën “një marrëveshje”  .

Sipas disa analizave Putin mund të cilësohet si fitues simbolik. Edhe pse nuk pati marrëveshje, Putin fitoi nga samiti, duke u paraqitur si një palë e barabartë dhe duke fituar legjitimitet diplomatik, për faktin se tashmë konsiderohej si njeriu më i izoluar në botë, dhe se shteti i tij po përballet me një izolim dhe sanksione të vëra nga perëndimi, përderisa Trump doli pa arritur asgjë konkrete  .

Konferencë për shtyp e papritur dhe pa pyetje. Fakti që Putin foli i pari, dukej si një dominancë. Konferenca pas samitit zgjati vetëm 12 minuta, pa marrë pyetje nga gazetarët. Trump tha që “nuk pati marrëveshje” dhe u largua papritur.

Optika e diskutueshme, tapet i kuq për Putin. Me një mirëseardhje ceremoniale dhe vendosje simbolike, përfshirë shtrimin e tapetit të kuq nga ushtarët amerikan që mediat i kishin fokusuar në gjunjë duke shtruar tepihun para aeroplanit Rus, me përcjellje të eskortës presidenciale, samiti i dha imazh pozitiv Putinit. Duke ngritur kështu shqetësime tek udhëheqësit Evropianë, Ukrainas dhe pjesa tjetër e botës për normalizim të marrëdhënieve pa kushte.

Rusia dëshiron të jetë e përfshirë në veton e saj sa i përket anëtarësimin të Ukrainës në NATO, dhe kjo nuk u pranua me mirëkuptim nga Liderët evropianë, përfshirë Starmer, Macron dhe Meloni, ku theksuan se Rusia nuk mund të ketë të drejtë “veto-je” për anëtarësimin e Ukrainës në NATO ose BE, dhe kërkuan garanci të forta për sigurinë e Ukrainës, por si duket kjo as nuk u diskutua në mes Trump dhe Putin!

Tërthorazi në takim u tha se janë prekur edhe Tregjet financiare më indiferente, por pa ndonjë sinjal shumë të rëndësishëm. Analistët financiarë thanë se samiti nuk ndryshoi shumë në tregje, megjithëse mungesa e sanksioneve të reja nga një këndvështrim afatshkurtër mund të cilësohet si pozitive, e as nuk pati rënie e as ngritje të tregjeve, thjeshte kishte një stabilitet.

Diskutime sekrete për investime energjetike në Arktik

Çfarë ndodhi në të vërtetë?

Para nisjes së samitit, brenda Shtëpisë së Bardhë është diskutuar mundësia për të përdorur thyerës akulli bërthamorë rusë për zhvillimin e projekteve të gazit dhe LNG në Alaska, si Alaska LNG me vlerë 44 miliardë dollarë, për të lehtësuar transportin në zonat e largëta të Arktikut. Këto diskutime nuk u konfirmuan zyrtarisht nga asnjëra palë  .

Burime jozyrtare dhe raportime të mediave ndërkombëtare sugjerojnë se tema kryesore e diskutimeve nuk ishte paqja, por Arktiku. Rusia, e cila tashmë ka investuar miliarda dollarë në ndërtimin e infrastrukturës, flotës më të madhe të thyerësve të akullit dhe projekteve gjigante energjetike në rajon, e sheh Arktikun si fushën e re strategjike për dominim global.

Investimet në Arktik si agjendë e fshehtë

Rusia ka investuar fuqishëm në Arktik gjatë viteve të fundit: portet e reja, flotën më të madhe të thyerësve të akullit në botë (shumë prej tyre bërthamorë), projekte gjigante LNG në Yamal dhe Murmansk.

Amerika, nga ana tjetër, është shumë më prapa me flotën e saj të thyerësve të akullit, vetëm disa, shumica të vjetruara, për të përparuar në projektin gjigant të gazit natyror në Alaska një ide që tregon varësinë teknike të amerikanëve në këtë fushë

SHBA dikur madje kishte shqyrtuar mundësinë për të përdorur thyerës rusë për zhvillimin e projektit 44 miliardë USD “Alaska LNG”, çka tregon se kjo temë ishte shumë serioze, por nuk u tha publikisht.

Në anën tjetër SHBA, është shumë më prapa dhe po përballet me nevojën urgjente për të balancuar ndikimin rus në veri.

Diskutimi i resurseve dhe rrugëve tregtare të Arktikut mund të ketë zënë peshë të madhe pasi atje është gara e ardhshme gjeopolitike (gaz, naftë, rrugë detare të reja përmes akullit që shkrin).

Përplasja strategjike për shkakun se Rusia kërkon dominim në Arktik, ndërsa Amerika nuk pranon të mbetet jashtë lojës.

“Paqja” mund të ketë qenë më shumë dekor sesa një temë e nevojshme për opinion publik, ndërsa thelbi i samitit lidhej me energjinë, qasjen në resurse dhe kontrollin e arterieve të reja të transportit vendosja e armëve nukleare në Arktik, gjë që tregon se SHBA po i trembet këtij fakti.

Pritjet jashtë reales

Sado që shumë opinionist, më shumë vendor kanë trumbetuar se bota do të shihet në harta përgjatë këtij takimi, dhe se paqja apo lufta do të varen nga ky takim.

Aq larg shkonin sa që përfshihej edhe agjenda e republikës sonë, dhe se brenda saj do të jetë në fokus edhe situata politike që mbretëron në vend.

Kështu që, samiti i paraqitur si mision paqeje dhe që do ti sillte botës zgjidhje të shpejta, ishte në fakt një duel energjetik dhe strategjik për kontrollin e Arktikut, dhe interesave të dy shteteve.

Paqja mbeti vetëm një fasadë për opinionin publik, ndërsa bisedat reale u zhvilluan mbi naftën, gazin dhe rrugët e reja tregtare që hapen me shkrirjen e akullnajave.

Në fund, as paqe e as marrëveshje konkrete nuk u arrit, por një gjë mbetet e qartë.

Arktiku po bëhet skena e re e garës së madhe gjeopolitike mes SHBA dhe Rusisë.

 

Rusi: 11 të vdekur dhe 130 të lënduar si pasojë e zjarrit në një fabrikë

11 persona kanë vdekur dhe 130 të tjerë janë lënduar si pasojë e një zjarri në një fabrikë industriale në rajonin e Ryazanit të Rusisë.

Flaka shpërtheu në fabrikën Elastik në rrethin Shilovsky, rreth 250 kilometra në juglindje të Moskës, ndërsa ekipet e emergjencës vazhduan të kërkonin nëpër rrënoja gjatë fundjavës dhe dy trupa të tjerë u nxorën gjatë natës, shkruan RIA Novosti, transmeton albinfo.ch.

Raportohet se një punishte baruti në objekt u përfshi nga flakët dhe shkaktoi shpërthimin.

Autoritetet lokale shpallën ditë zie në rajon.

“Flamujt do të ulen në të gjithë rajonin. Institucioneve kulturore, kompanive televizive dhe radiofonike dhe organizatave u është kërkuar të anulojnë ngjarjet argëtuese.”

Ndryshe, ky ishte shpërthimi i dytë vdekjeprurës në uzinën Elastik në më pak se katër vjet.

Zvicra ofron 4 milionë franga për Sudanin

Zvicra ka ofruar 4 milionë CHF për të ndihmuar Sudanin, i cili është prekur rëndë nga uria dhe kolera. Jo më pak se 64% e popullsisë sudaneze, ose rreth 28.4 milionë njerëz, janë në një situatë të pasigurisë akute ushqimore.

“Përballë kësaj situate, Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SDC) ka vendosur të lirojë 4 milionë CHF nga buxheti i saj për Fondin Humanitar të Kombeve të Bashkuara për Sudanin (SHF)”, tha ministria e jashtme zvicerane, transmeton albinfo.ch.

Kjo shumë ka për qëllim të forcojë mbështetjen për OJQ-të ndërkombëtare, kombëtare dhe lokale, të cilat kanë qasje më të lehtë në zonat më të goditura dhe të vështira për t’u arritur të vendit. Që nga viti 2023, Zvicra ka ndarë më shumë se 135 milionë CHF për të mbështetur popullsinë sudaneze, shkruan swissinfo.

Për më shumë se dy vjet, vendi është zhytur në një krizë të rëndë humanitare si rezultat i luftimeve midis Forcave të Armatosura Sudaneze dhe Forcave të Mbështetjes së Shpejtë. Më shumë se 10 milionë njerëz janë aktualisht të zhvendosur brenda vendit dhe pothuajse 4 milionë kanë ikur në vendet fqinje. Sipas Kombeve të Bashkuara, më shumë se 30 milionë njerëz kanë nevojë për ndihmë humanitare në Sudan.

Maqedonia e Veriut: 6 milionë euro për inteligjencë artificiale, asnjëri projekt funksional

Edhe pse inteligjenca artificiale është prioritet global, në Maqedoni të Veriut ende mungon kuadri ligjor, strategjia kombëtare dhe koordinimi institucional për zbatimin e saj. Sipas raportit të Auditorit të Përgjithshëm, asnjë nga 48 projektet e bashkëfinancuara nga viti 2018 deri më 2023 nuk është zbatuar në sektorin publik.

Brenda pesë vjetëve, në Maqedoninë e Veriut janë shpenzuar mbi gjashtë milionë euro për 48 projekte që përdorin inteligjencën artificiale (IA) për ta zgjidhur ndonjë problem, por asnjëri prej tyre nuk është zbatuar në sektorin publik, ka bërë të ditur Enti Shtetëror i Auditimit (ESA) në raportin auditues për mundësitë e përdorimit të IA-së në sektorin publik në Maqedoninë e Veriut.

“Sado që nuk ka të dhëna zyrtare financiare për investimet e sektorit publik në projekte që lidhen me IA-në, Qeveria me buxhetin në periudhën 2018-2023, në bashkëpunim me Bankën Botërore, përmes Fondit për Inovacione dhe Zhvillim Teknologjik, ka bashkëfinancuar 48 projekte që përfshijnë IA-në. Në 17 sektorë janë financuar projekte në një shumë të përgjithshme prej 375.768 mijë denarësh, apo 6.110.044 eurosh, nga të cilat, shuma e bashkëfinancimit për këto projekte ka qenë 267.104 mijë denarë, apo 4.343.161 euro,” ka bërë të ditur ESA-ja.

Pesë projekte janë bashkëfinancuar nga Banka Botërore, pesë nga fondet e përbashkëta të Bankës Botërore dhe buxhetit të shtetit, ndërsa 38 të tjera janë financuar nga buxheti i Maqedonisë së Veriut. Projektet u përkasin fushave të industrisë së aviacionit, auto/agroindustrisë, veterinarisë, e-biznesit, energjetikës, shëndetësisë, financave, IT-arsimimit, sektorit publik, sektorit juridik, prodhimit dhe financave.

Megjithëse janë shpenzuar miliona euro, auditorët kanë konstatuar se sektori publik nuk është i përgatitur për përdorimin e inteligjencës artificiale në aktivitetet e tij, ndërsa shteti nuk ka strategji kombëtare apo kuadër ligjor, buxhet për zhvillim dhe as staf të kualifikuar për zhvillimin e IA-së.

Qeveria investoi 150 mijë euro në asistentin ADA, i cili u shua pas dy vitesh

Në vitin 2023, Qeveria e udhëhequr nga Dimitar Kovaçevski, promovoi asistentin e parë digjital të bazuar në inteligjencë artificiale, të quajtur ADA, me qëllim rritjen e transparencës dhe përmirësimin e informimit mbi mundësitë për investime.

“Sot kjo vegël nuk është më funksionale, dhe një nga arsyet është moszgjatja e kontratës me operatorin ekonomik që e kishte zhvilluar dhe mirëmbajtur aplikacionin”, thuhet në raportin e auditimit.

ADA ishte konceptuar të ishte asistenti i parë digjital në sektorin publik në rajon dhe më gjerë, që do t’iu ndihmonte kompanive të merrnin informacion të plotë për kushtet e investimit në vend, i disponueshëm 24/7 në gjuhën maqedonase, shqipe dhe angleze.

Teknologjia Park në Shkup është një tjetër projekt që ishte paralajmëruar, por ende nuk është ndërtuar. Auditorët kanë konstatuar, gjithashtu, se portali i të dhënave të hapura, i zyrtarizuar në vitin 2018, nuk funksionon që nga fillimi i vitit 2025, duke kufizuar transparencën dhe potencialin inovativ të sektorit të biznesit.

Ndërkohë, në kuadër të një projekti pilot për numrin 112 për rastet emergjente, po përdoret inteligjenca artificiale për analizë në kohë reale dhe dhënie rekomandimesh gjatë thirrjeve urgjente, por zbatimi i plotë i tij është i kufizuar për shkak të kërkesave shtesë financiare dhe mungesës së një kornize ligjore dhe teknike.

Raporti i auditimit thekson se projekte sikurse sistemi 112, ku po testohet transkriptimi dhe përkthimi në kohë reale përmes inteligjencës artificiale, kërkojnë një vlerësim të veçantë për ndikimin në privatësi – një praktikë që ende nuk është e vendosur në mënyrë sistematike.

Investime të papërfillshme në infrastrukturën e TIK-ut

Edhe pse inteligjenca artificiale në nivel global ka depërtuar në shumë sektorë të jetës së përditshme, sipas auditorëve, në vend investimet në infrastrukturën e TIK-ut për kapacitete të avancuara kërkimore mbeten të papërfillshme.

“Edhe pse 96.99 për qind e popullsisë mbulohet me rrjet 5G dhe mbi 68 për qind e amvisërive kanë qasje në rrjete fikse me kapacitet shumë të lartë, Republika e Maqedonisë së Veriut ende nuk disponon me infrastrukturë digjitale moderne dhe gjithëpërfshirëse, që është parakusht për zbatimin e inteligjencës artificiale. Mungojnë gjeneratat e reja të superkompjuterëve, qendrat e qëndrueshme të të dhënave dhe sistemet e specializuara për përpunimin e të dhënave të mëdha, çka e kufizon gatishmërinë e vendit për përdorimin e IA-së në sektorin publik,” thuhet në raportin e auditimit.

Në Maqedoninë e Veriut, projektet e para që e kanë përdorur inteligjencën artificiale datojnë që nga viti 2012. Ndër to është sintezuesi i parë i plotë i të folurit në gjuhën maqedonase, TTS-MK, i cili është përdorur si mjet ndihmës në Bashkimin Kombëtar të të Verbërve dhe është financuar nga Ministria e Shoqërisë Informatike dhe Administratës (MSHIA) dhe Unioni Ndërkombëtar i Telekomunikimeve. Gjithashtu, për nevojat e Shkollës Shtetërore për Rehabilitimin e Fëmijëve dhe të Rinjve me të meta në shikim “Dimitar Vllahov” – Shkup, nga stafi i Fakultetit të Informatikës pranë AUE-FON është zhvilluar një ndërfaqe për funksionalizimin e një printeri për alfabetin Braille (donacion nga MSHIA dhe Qeveria).

Në Evropën Juglindore, Sllovenia është i vetmi vend që ka strategji kombëtare për inteligjencën artificiale dhe renditet e para për politikat proaktive në këtë fushë. Maqedonia e Veriut gjendet në mesin e listës, pas saj renditen Mali i Zi, Shqipëria dhe Kosova.

Edhe indeksi i Fondit Monetar Ndërkombëtar për gatishmërinë për IA e pozicionon vendin në vendin e 77-të nga 174 shtete. Sipas Entit Shtetëror të Auditimit, kjo tregon se, ndonëse ekziston potencial, nevojiten përmirësime të mëdha në infrastrukturën digjitale, kapitalin njerëzor, inovacionet dhe integrimin ekonomik, si dhe në rregullativën dhe etikën që lidhet me inteligjencën artificiale.

Bashkimi Evropian në vitin 2024 miratoi Ligjin për Inteligjencën Artificiale – rregulloren e parë gjithëpërfshirëse në botë për këtë teknologji. Ligji inkurajon vendet ta adoptojnë IA-në dhe të krijojnë kushte për mbështetjen e inovacionit dhe investimeve në këtë fushë./REL

Shtylla e dytë e pensionit: Vetëm pak njerëz bëjnë një tërheqje të madhe kapitali

Aktualisht flitet shumë për faktin se miliarda franga zvicerane tërhiqen nga fondet e pensioneve si shuma të plota pas daljes në pension. Dhe në shumë vende, kjo kritikohet si problem. Megjithatë, kushdo që studion shifrat do të kuptojë se shumica dërrmuese tërheq shumë pak para nga fondet e tyre të pensioneve.

Pensionistët në pension mund të zgjedhin se si duan ta marrin pensionin e tyre nga pothuajse të gjitha fondet e pensioneve: vetëm një pension, vetëm një shumë të plotë ose një pjesë të kursimeve të tyre të akumuluara të pensionit në formën e një pagese në para të gatshme. Statistikat tregojnë se gjatë 10 viteve të fundit, një sasi gjithnjë e në rritje e kursimeve të pensionit është paguar në formën e pagesave në para të gatshme dhe jo më vetëm në pension. Vitin e kaluar, 13 miliardë franga zvicerane u paguan në formën e një shume të plotë, dyfishi i shumës që ishte pak më shumë se 10 vjet më parë.

Nëse këto pagesa të plota nga fondet e pensioneve janë të mira apo të këqija, është çështje mendimesh të ndryshme. Ndërsa disa mbrojnë lirinë për të bërë çfarë të duash me kursimet e pensionit, të tjerë parashikojnë se personat e sapo dalë në pension do të tërheqin kursimet e tyre të pensionit dhe pastaj do t’i shpërdorojnë ato.

Mbi të gjitha, lidhje të thella

Në këtë kontekst, është interesante të dihet se sa para tërheqin në të vërtetë pensionistët e rinj nga fondet e tyre të pensioneve. Shifrat e reja nga Administrata Federale e Taksave tregojnë se shumica dërrmuese e atyre që tërheqin para nga fondet e tyre të pensioneve pas daljes në pension tërheqin më pak se 200,000 franga. 160,000 njerëz madje tërheqin më pak se 100,000 franga. Ndërsa pak më shumë se 1,016 njerëz tërheqin 300,000 franga në shuma të plota dhe vetëm 353 tërheqin gjysmë milioni franga, transmeton SRF.

Këto shifra, të publikuara për herë të parë, tregojnë se zemërimi publik për “plaçkitjen” e fondeve të pensioneve duhet të vihet në perspektivë. Shumica dërrmuese e atyre që tërheqin kapital e bëjnë këtë në një shkallë modeste. Kjo mund të jetë për shkak se ata nuk kanë shumë para në fondin e tyre të pensioneve dhe pensioni që rezulton do të ishte aq i ulët, sa tërheqja e një pensioni është e pakuptimtë. Ose ata tërheqin një pjesë të kursimeve të tyre të pensionit, për shembull për të paguar një hipotekë për një shtëpi, përcjell albinfo.ch.

Politikisht, çështja është aktualisht e diskutueshme sepse qeveria federale, si pjesë e paketës së saj të 27-të të ndihmës, synon të vendosë taksa më të larta mbi pagesat e mëdha të kapitalit nga shtylla e dytë. Megjithatë, pagesat e mëdha janë të rralla, siç tregojnë shifrat e mësipërme. Të ardhurat shtesë nga taksimi më i lartë janë përkatësisht të kufizuara. Aktualisht, qeveria federale pret të ardhura shtesë prej një maksimumi prej 240 milionë CHF në vit. Fakti që kjo shifër nuk do të jetë më e lartë është gjithashtu për shkak të faktit se pagesat e kapitalit deri në 100,000 CHF nuk tatohen më rëndë se sa tatohen sot, edhe pse këto janë më të zakonshmet.

Ku është vendi më i sigurt për të mbajtur sendet e mia me vlerë në Zvicër?

Qofshin bizhuteri të shtrenjta apo dokumente të rëndësishme, mund të preferoni të mos i mbani këto sende me vlerë nën dyshek. Ku mund t’i vendosni në Zvicër për t’i mbrojtur?

Nëse nuk jeni shumë kokëfortë për sendet tuaja dhe nuk ju intereson shumë nëse janë të sigurta në shtëpinë tuaj, ndoshta i mbani në vende të tilla me akses të hapur si sirtarë, dollapë ose në një kuti nën shtrat.

Dhe nëse keni një send që me të vërtetë shpresoni se do të vidhet ose do të thyhet – si ajo vazo e shëmtuar që dikush jua ka dhuruar – madje mund të përshtatni një qëndrim të kujdesshëm dhe ta lini atë në publik.

Por nëse zotëroni objekte që vlejnë shumë para ose kanë vlerë sentimentale, ose keni dokumente të rëndësishme që duhet t’i ruani, atëherë mënyra më e mirë për t’i mbajtur ato të sigurta është në një… kasafortë.

Çfarë duhet të dini për marrjen me qira të një kasaforte në një bankë

Për të pasur akses në një kasafortë, duhet të keni një llogari në një bankë në të cilën dëshironi të merrni me qira këtë hapësirë magazinimi.

Disa banka kanë kritere shtesë për marrjen me qira të kasafortave.

Për shembull, sipas platformës së konsumatorëve Moneyland, bankat “mund të kërkojnë që ju të mbani një bilanc minimal të specifikuar në llogarinë e lidhur për të garantuar pagesën e tarifave të qirasë”.

Periudha minimale e qirasë është zakonisht një vit, megjithëse disa banka nuk vendosin kushte minimale, transmeton albinfo.ch.

Këto marrëveshje qiraje mund të përfundojnë në fund të çdo viti kalendarik. Nëse nuk jepet njoftim, kontrata zgjatet automatikisht për një vit shtesë, sipas Moneyland.

Si funksionon sistemi?

Kutitë e depozitave të sigurta zakonisht kanë brava të dyfishta. Çelësi i njërës prej bravave mbahet nga banka dhe tjetra mbetet në zotërimin tuaj.

Ndërsa mbahen veçmas, ato janë të ndërlidhura. Pra, nëse e humbni çelësin tuaj, i gjithë brava do të duhet të zëvendësohet, duke shkaktuar kosto që mund të arrijnë në 1,000 franga.

Gjithashtu, kasafortat vijnë në madhësi të ndryshme, të cilat mund t’i zgjidhni bazuar në vëllimin e artikujve që duhet të mbani atje.

Madhësia e tyre matet në litra  ku më e vogla ka kapacitet prej 10 litrash dhe më e madhja 20,000 litra  jo aq sa për të mbajtur një elefant, por pothuajse.

Sa i përket kostos, logjikisht kutitë më të vogla janë më të lira se ato më të mëdhatë, megjithëse çmimet varen nga banka dhe dega.

Si një tregues i përgjithshëm, Moneyland citon midis 60 dhe 200 franga në vit për madhësinë më të vogël dhe deri në 10,000 franga për më të madhen.

Cilat janë avantazhet e një kasaforte bankare?

Përveç qëllimit të saj kryesor,  domethënë, të mbajë sendet tuaja të sigurta  ajo ofron gjithashtu atë që shumë banka zvicerane nuk e garantojnë më për klientët e huaj: privatësinë dhe konfidencialitetin.

Ndërsa detajet e llogarive tuaja financiare mund dhe zbulohen autoriteteve fiskale në vendin tuaj të origjinës, përmbajtja e kasafortës suaj nuk zbulohet.

Banka nuk mund ta hapë në mënyrë të njëanshme kasafortën tuaj për të inspektuar se çfarë përmban ajo dhe do ta bënte këtë vetëm me urdhër gjykate.

Megjithatë, nuk lejoheni të ruani sende të caktuara, siç janë armët dhe substancat e rrezikshme kimike ose biologjike.

Po në lidhje me paratë e padeklaruara?

Shumë njerëz fshehin para në kasafortat e tyre.

Këto pasuri, sigurisht, duhet të deklarohen, megjithëse realisht, shumë njerëz janë të njohur për fshehjen e parave të tyre nga autoritetet tatimore në një kasafortë.

Nëse ky është rasti juaj, dijeni se kjo është e paligjshme – megjithëse, siç u përmend më lart, përveç nëse ka një urdhër gjykate në fuqi, ka shumë të ngjarë që askush, përveç ndërgjegjes suaj, nuk do ta dijë.

Përmbytjet në Pakistan dhe Kashmir: Shkon në mbi 300 numri i viktimave

Të paktën 307 persona kanë humbur jetën si pasojë e përmbytjeve të mëdha dhe rrëshqitjeve të dheut në Pakistan dhe Kashmir.

Të paktën 74 shtëpi janë dëmtuar, ndërsa një helikopter shpëtimi u rrëzua gjatë operacioneve, duke vrarë pesë anëtarë të ekuipazhit, raporton BBC, transmeton albinfo.ch.

Sipas parashikimeve të motit, priten shira të dendur deri më 21 gusht në veriperëndim të vendit, ku disa zona janë shpallur zona fatkeqësie.

Reshjet midis qershorit dhe shtatorit sjellin rreth tre të katërtat e reshjeve vjetore të Azisë Jugore. Rrëshqitjet e dheut dhe përmbytjet janë të zakonshme dhe mbi 300 persona kanë vdekur në sezonin e këtij viti.

Thika e xhepit mbetet në Zvicër

Prodhimi i thikave zvicerane të ushtrisë nuk do të zhvendoset jashtë vendit. Kjo u deklarua nga CEO i Victorinox, Carl Elsener, në lidhje me sfidën e paraqitur nga tarifat amerikane.

Sipas Elsener, zhvendosja jashtë vendit “nuk është një mundësi”, pavarësisht se Shtetet e Bashkuara janë një treg kyç për prodhuesin e thikave të xhepit. “Marka është e lidhur ngushtë me origjinën e saj zvicerane”, theksoi CEO për agjencinë e lajmeve AFP.

Kompania aktualisht po punon me ekipet e saj në Shtetet e Bashkuara për të gjetur zgjidhje. Në afat të shkurtër, shpjegon Elsener, situata nuk është kritike falë rritjes parandaluese të inventarëve në SHBA para se tarifat të hynin në fuqi. Kjo do t’i lejojë Victorinox të ruajë çmime të qëndrueshme deri në fund të vitit, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, nëse tarifat vazhdojnë, ndikimi financiar mund të jetë i konsiderueshëm. “Ne presim kosto shtesë deri në 13 milionë dollarë në vit duke filluar nga viti 2026”, shpjegoi Elsener.

Për të ruajtur konkurrueshmërinë, Victorinox po vlerëson disa opsione, duke përfshirë rritje të mundshme të çmimeve në vitin e ardhshëm dhe zhvendosjen e mundshme të disa hapave të prodhimit, siç janë pastrimi përfundimtar ose paketimi i thikave profesionale, direkt në Shtetet e Bashkuara.

Zvicra kundërshton vendbanimet e reja izraelite në territorin palestinez

Zvicra thotë se kundërshton ndërtimin e paralajmëruar të mijëra njësive të banimit në Bregun Perëndimor palestinez të pushtuar nga Izraeli, vendbanime në lindje të Jerusalemit të planifikuara nga qeveria izraelite e Benjamin Netanyahut.

“Këto projekte shkelin të drejtën ndërkombëtare, rrezikojnë zgjidhjen me dy shtete dhe nxisin tensionet”, tha Ministria e Jashtme zvicerane në platformën X.

Ministri izraelit i Financave, Bezalel Smotrich, njoftoi së fundmi planet për të ndërtuar rreth 3,400 njësi banimi në zonën midis Jerusalemit Lindor dhe vendbanimit Maale Adumim, transmeton albinfo.ch.

Zona konsiderohet si një nga pikat më të ndjeshme në konfliktin midis Izraelit dhe palestinezëve. Zhvillimi i saj do ta ndante në mënyrë efektive Bregun Perëndimor në pjesë veriore dhe jugore dhe do ta bënte shumë më të vështirë, nëse jo të pamundur, krijimin e një territori të afërt për një shtet të ardhshëm palestinez.

Në vitin 1967, gjatë Luftës Gjashtëditore, Izraeli pushtoi Bregun Perëndimor dhe Jerusalemin Lindor, ndër zona të tjera, ku tani jetojnë më shumë se 700,000 kolonë hebrenj midis rreth 3 milionë palestinezëve. Sipas ligjit ndërkombëtar, vendbanimet atje janë të paligjshme.

Kosovë: KEDS-i shkyç bizneset, ZRRE-ja apelon për kontrata me kompani të licencuara

Kompania për Shpërndarjen e Energjisë Elektrike (KEDS) në Kosovë ka bërë të ditur të shtunën se ka filluar shkyçjen e rreth 450 bizneseve nga rrjeti, për shkak të përfundimit të afatit të përcaktuar që ato të lidhin marrëveshje me furnizues tjerë të energjisë.

Këtë paralajmërim e ka bërë më 13 gusht edhe Zyra e Rregullatorit të Energjisë e Kosovës (ZRRE), pasi shkalla e dytë e Gjykatës Komerciale ka vendosur në të mirë të këtij institucioni, kur e ka shqyrtuar lëndën në të cilën është bërë kërkesë për shtyrjen e liberalizimit të tregut të energjisë elektrike.

Në treg të hapur kanë dalë 1.300 kompani me rreth 10 mijë njehsorë.

ZRRE-ja i ka thënë të shtunën Radios Evropa e Lirë se deri më tash janë shkëputur 600 njehsorë nga 1.400 në total që do t’i nënshtrohen këtij procesi.

Kjo Zyrë iu ka bërë thirrje bizneseve që të lidhin kontrata gjatë ditës së shtunë me kompanitë e licencuara për furnizim me energji, duke thënë se ato janë duke punuar.

KEDS-i ka bërë të ditur përmes një njoftimi në Facebook se disa njehsorë do të shkyçen nga distanca, ndërsa pjesa tjera fizikisht te kompanitë, dhe që tashmë janë mobilizuar ekipet në gjithë Kosovën.

Vendimi i ZRRE-së për liberalizimin e tregut të energjisë ka hyrë në fuqi më 1 qershor.

Sipas vendimit, të gjitha kompanitë që kanë më shumë se 50 punëtorë, ose qarkullim mbi 10 milionë euro në vit, janë detyruar të kalojnë në tregun e hapur të energjisë.

Për të mos mbetur pa energji, bizneset janë furnizuar përkohësisht – në periudhën 1 qershor deri më 31 korrik – nga Korporata Energjetike e Kosovës, në cilësinë e Furnizuesit të Mundësisë së Fundit.

Aktualisht, në Kosovë janë të licencuara 22 kompani për tregtim me energji, ndërsa tre të tjera janë në proces të licencimit.

Në mesin e tyre përfshihet edhe Operatori për Furnizim me Energji Elektrike (KESCO) dhe KEK-u.

Deri më 31 korrik, mbi 250 biznese private kanë nënshkruar kontratë me KESCO-n, ndërkohë që janë në pritje edhe dhjetëra kërkesa të tjera.

Oda Ekonomike e Kosovës dhe Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë në Kosovë e kanë pranuar me shqetësim vendimin e shkallës së dytë të Gjykatës Komerciale.

Oda Ekonomike e Kosovës ka thënë se do ta vazhdojë betejën përmes mjeteve ligjore që i ka dispozicion.

Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë në Kosovë ka thënë të shtunën se pasojat e këtij vendimi do të jenë dramatike.

“Mbyllje të aktiviteteve biznesore, humbje të prodhimit vendor, rritje të importit, rritje të çmimeve dhe varfërim të mëtejmë të qytetarëve”, ka thënë ajo përmes një reagimi publik, duke iu bërë thirrje institucioneve të vendit që të ndërhyjnë dhe ta ndalin këtë proces.

Në Kosovë, liberalizimi i tregut të energjisë është paraparë me Ligjin për energjinë elektrike të miratuar në vitin 2016, por zbatimi i tij është shtyrë për shkak të rrethanave të ndryshme.

Në vendet e Bashkimit Evropian, procesi i liberalizimit të tregut të energjisë ka filluar në fund të viteve ’90 me qëllim rritjen e konkurrencës, efikasitetit, sigurisë dhe zgjedhjes për konsumatorët.

Në Ballkanin Perëndimor ky proces është ende në zhvillim e sipër./REL

Trump: Marrëveshja direkte e paqes në Ukrainë, më e përshtatshme sesa armëpushimi

Presidenti amerikan, Donald Trump, është shprehur të shtunën, pak pas takimit të tij me presidentin rus, Vladimir Putin, dhe bisedës telefonike me liderët e NATO-s, përfshirë edhe presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, se “mënyra më e mirë për t’i dhënë fund luftës së tmerrshme mes Rusisë dhe Ukrainës është që të shkohet menjëherë drejt marrëveshjes së paqes”.

Përmes një shkrimi në platformën “Truth Social”, Trump ka thënë se kjo do t’i jepte fund luftës dhe do të ishte më thelbësore sesa “marrëveshja për armëpushim”.

Ai ka shtuar ndër të tjera se “ka pasur një ditë të shkëlqyeshme dhe tepër të suksesshme në Alaskë”.

Krahas kësaj, Trump ka konfirmuar po ashtu takimin me Zelenskyn, i cili do të udhëtojë të hënën për në Washington DC, ka shkruar BBC, përcjell albinfo.ch.

“Nëse gjithçka funksionon si duhet, atëherë do të planifikojmë një takim me presidentin Putin. Potencialisht, miliona jetë njerëzish mund të shpëtohen”, ka deklaruar Trump.