Kosova pa kapitenin kundër Suedisë

Kapiteni i Kosovës, Amir Rrahmani, nuk do të jetë në dispozicion për ndeshjen e radhës kundër Suedisë, që zhvillohet, të hënën, në stadiumin “Fadil Vokrri”, në kuadër të kualifikimeve për Kampionatin Botëror 2026.

Përkundër dëshirës së madhe për të qenë në fushë, pas ekzaminimeve të detajuara mjekësore është konstatuar se Rrahmani e ka të pamundur të paraqitet në këtë ndeshje për shkak të lëndimit të pësuar në ndeshjen e së premtes kundër Zvicrës në Bazel, njofton FFK, transmeton albinfo.ch.

Si rrjedhojë, kapiteni është liruar nga grumbullimi me ekipin kombëtar për t’u kthyer në klubin e tij, ku do të vazhdojë trajtimin mjekësor me qëllim që të rikuperohet sa më shpejt dhe të rikthehet në fushë, për të qenë gati më pas edhe për ndeshjet e muajit tetor me fanellën dardane kundër Sllovenisë dhe Suedisë.

Aldi dhe Lidl po bëhen më të lirë, ndërsa Migros dhe Coop po përshtaten

Në numrin që aktualisht është në kioska, revista krahasoi çmimet e 100 artikujve të përditshëm, duke u përqendruar gjithmonë në produktin më pak të shtrenjtë.

Kostoja më e ulët e përgjithshme u gjet te Aldi (230.94 franga) dhe Lidl (232.83 franga), me Migros (243.54 franga) dhe Coop (250.70 franga) që vinin pas. Në terma konkretë, Coop ishte afërsisht 9% më i shtrenjtë se Aldi, transmeton albinfo.ch.

Rreth gjysma e artikujve nga katër shitësit me pakicë kishin çmime pothuajse identike, duke treguar se Migros dhe Coop kishin rregulluar linjat e tyre me çmime më të ulëta. Megjithatë, u gjetën dallime në fruta dhe perime: në këto zona, dyqanet me zbritje rezultuan më të përballueshme, veçanërisht për produktet organike. E njëjta gjë vlente edhe për ëmbëlsirat. Aldi dhe Coop kishin çmime pothuajse identike: e vetmja ndryshim ishte për kapsulat e kafesë të pajtueshme me Nespresso, të cilat te Aldi kushtonin rreth 2 franga më pak se te Lidl për një pako me 20.

Aty ku dyqanet Migros dhe Coop nuk kishin paketat e dëshiruara të produkteve ose madje mungonin plotësisht linjat M-Budget dhe Prix Garantie, çmimet ishin vazhdimisht më të larta, duke i detyruar klientët të blinin produkte më të shtrenjta. K-Tipp pretendon se ka gjetur më shumë artikuj M-Budget dhe Prix Garantie sesa në testet e mëparshme të ngjashme. “Megjithatë, linjat e buxhetit ishin pjesërisht të fshehura mirë në raftet e poshtme”, shkruan gazetarët. Gjigantët e shitjes me pakicë monitorojnë çmimet e konkurrentëve të tyre dhe reagojnë shpejt. Për shembull, pas hetimit të K-Tipp, Aldi uli çmimin e sprejit me krem ​​dhe tabletave për lavastovilje në të njëjtin nivel me konkurrentët e saj. Menjëherë pas kësaj, Lidl uli gjithashtu disa çmime, të tilla si atë të filetos së salmonit dhe bananeve.

Sindikatat zvicerane kërkojnë paga më të larta

Sindikatat po bëjnë thirrje për paga më të larta.

Edhe pse produktiviteti është rritur me 11% gjatë dekadës së fundit, pagat reale kanë ngecur, duke i lënë punëtorët me pak ose aspak rritje të fuqisë blerëse që nga viti 2015, transmeton albinfo.ch.

Sindikatat argumentojnë se buxhetet familjare janë të tendosura më tej nga rritja e primeve të sigurimeve shëndetësore dhe qirave, pavarësisht inflacionit në rënie.

Punëdhënësit, thonë ata, mund të përballojnë rritjen e pagave.

Sipas federatës, shumica e bizneseve mbeten të forta, me vetëm një pjesë të vogël të fuqisë punëtore të prekur nga tarifat amerikane të futura nën Donald Trump ose nga franga e fortë zvicerane.

Baidu zgjedh Zvicrën për të pilotuar robotaxi-n e saj

Robotaxi-t janë të zakonshme në pjesën më të madhe të SHBA-së dhe Kinës. Waymo, një pionier i taksive autonome, operon në Phoenix, San Francisco, Los Angeles, Silicon Valley, Austin dhe Atlanta, me plane për t’u zgjeruar më tej.

Në Kinë, shërbimet robotaxi janë të përhapura në qytete të mëdha si Guangzhou, Shenzhen, Shangai dhe Pekini. Progresi në Evropë ka qenë relativisht i ngadaltë, megjithatë, kjo mund të jetë gati të ndryshojë.

Ekonomia e taksive autonome është më bindëse sesa ajo e makinave private. Taksitë konvencionale duhet të sjellin me vete një person shtesë – shoferin – koha e të cilit duhet të paguhet. Një makinë familjare mund të shërbejë edhe si taksi, me pronarin e saj të detyruar të vihet në shërbim. Por kur shoferi po shkon diku gjithsesi, ai nuk vepron vetëm si shofer. Pra, ka kuptim që robotaksia është në ballë të automjeteve autonome, transmeton albinfo.ch.

Në korrik 2025, Baidu, ofruesi më i madh i kërkimit në internet në Kinë, njoftoi se po zgjeron ambiciet e saj për drejtim autonom në Evropë, raportoi S-GE, një organizatë zvicerane e tregtisë së jashtme. Firma ka krijuar një qendër evropiane në Cyrih dhe ka regjistruar një kompani në Zvicër në mesin e vitit 2025, një veprim i lavdëruar nga Kantoni i Cyrihut si një nxitje për reputacionin e rajonit si një qendër inovacioni.

Shërbimi i taksive autonome i kompanisë, Apollo Go, tashmë transporton pasagjerë në më shumë se dhjetë qytete kineze, duke ofruar mbi 1.1 milion udhëtime vetëm në tremujorin e fundit të vitit 2024, sipas FT.

Në Zvicër, Baidu synon të fillojë provat para fundit të vitit 2025, duke synuar lançimin operativ vitin pasardhës. Zbatimi do të fillojë në mënyrë konservative: testet do të punësojnë shoferë sigurie, me vendosjen komerciale të planifikuar për vitin 2026.

Në vend që të përpiqet të lundrojë në qendrën e mbushur me njerëz të qytetit të Cyrihut, Apollo Go do të shërbejë zona rurale dhe periferike, ku transporti publik është më i çrregullt. Raportet sugjerojnë se PostAuto, dega e autobusëve të Postës Zvicerane, mund të jetë partnere në projekt, por kompania ka mohuar çdo marrëveshje detyruese, sipas Reuters.

Përhapja evropiane e Baidu-s përkon me një konkurrencë më të gjerë midis pionierëve kinezë të robotaxi-ve. WeRide dhe Pony.ai kanë sinjalizuar interes në Evropë, me WeRide-in që tashmë po piloton në aeroportin e Cyrihut. Për të dalluar veten, Baidu po shfrytëzon shkallën e Apollo Go në vend dhe po kërkon partneritete jashtë vendit; më herët në vitin 2025, ajo arriti një marrëveshje me Uber për të eksploruar vendosjen e robotaxi-ve në tregje të zgjedhura ndërkombëtare.

Zvicra bëhet kështu si një vend testimi ashtu edhe një vitrinë për flotën autonome të Baidu-s. Nëse Apollo Go arrin të lundrojë në rrugët alpine të vendit dhe në terrenin kompleks rregullator, kjo mund të përshpejtojë miratimin evropian të robotaxi-ve.

Sfida tjetër mund të jetë sigurimi që këto kompani të mëdha të mos formojnë monopole natyrore në ndonjë rajon të veçantë.

Cyrihu do të ndalojë mësimin e frëngjishtes në shkollat fillore

Cyrihu është kantoni i fundit zviceran gjermanishtfolës që vë në pikëpyetje politikën e Zvicrës për mësimdhënien e frëngjishtes që nga vitet e para të shkollës.

Këtë javë, këshilli i saj kantonal votoi për të hequr mësimet e hershme të frëngjishtes, duke u bashkuar me Appenzell Ausserrhoden, i cili mori një vendim të ngjashëm më parë këtë vit.

Propozimet për të shtyrë mësimin e frëngjishtes deri në shkollën e mesme janë në diskutim në kantone të tjera gjermanishtfolëse, duke përfshirë St Gallen, Thurgau dhe madje edhe Bernën dygjuhëshe, raportoi SRF, transmeton albinfo.ch.

Zvicra ka tre gjuhë kryesore kombëtare: gjermanishten, frëngjishten dhe italishten. Mësimi i gjuhëve kombëtare në shkollë shihet nga shumë njerëz si pjesë e ngjitësit politik dhe kulturor që bashkon kombin shumëgjuhësh. Megjithatë, vetëm një pakicë flet rrjedhshëm më shumë se një gjuhë kombëtare. Gjithnjë e më shumë, të rinjtë po përqendrohen në anglisht si gjuhë të dytë në vend të një gjuhe tjetër zvicerane.

Qeveria e Cyrihut kishte argumentuar për ruajtjen e status quo-së. Silvia Steiner, drejtoresha e arsimit, paralajmëroi se braktisja e frëngjishtes në moshë të re do të përbënte lojë me zjarrin. Vendimi i kësaj jave do ta shtyjë Cyrihun më tej nga ndjekja e HarmoS, një marrëveshje midis kantoneve zvicerane e hartuar për të harmonizuar aspektet kryesore të sistemit shkollor të fragmentuar të vendit, diçka që synon ta bëjë më të lehtë për nxënësit të lëvizin në kantone. Cyrihu pranoi të regjistrohej në HarmoS në vitin 2006. Por në një referendum kantonal të vitit 2009, votuesit refuzuan ratifikimin, kështu që Cyrihu nuk u bashkua kurrë në të vërtetë. Pavarësisht kësaj, kantoni shpesh është përafruar me disa nga standardet e tij.

Vendimi i fundit bie ndesh edhe me politikën federale. Elisabeth Baume-Schneider, një ministre kabineti nga Jura, një kanton frëngjishtfolës, ka mbrojtur vazhdimisht frëngjishten e hershme, duke theksuar se diversiteti gjuhësor është qendror për identitetin e vendit. Nuk mund të festosh unitetin e Zvicrës më 1 gusht dhe pastaj të neglizhosh mjetet e të kuptuarit të njëri-tjetrit, tha ajo.

Zvicra frëngjishtfolëse e sheh vendimin si një përbuzje. Shumë janë veçanërisht të irrituar që Cyrihu planifikon të mbajë anglishten e hershme, ndërsa të heqë dorë nga frëngjishtja e hershme. Megjithatë, pak janë të befasuar. Në Zvicrën frëngjishtfolëse, gjermanishtja është e vendosur fort që nga shkolla fillore e tutje, megjithëse rezultatet janë të përziera – pak veta bëhen rrjedhshëm sepse shumë nuk përfundojnë kurrë duke përdorur atë që kanë mësuar në shkollë. Megjithatë, ekziston një marrëveshje e gjerë se ekspozimi i fëmijëve ndaj një gjuhe të dytë kombëtare herët është thelbësor nëse shumëgjuhësia zvicerane do të vazhdojë.

Shëndeti zviceran në rënie, me gjumin e dobët si problem kryesor

Më pak zviceranë tani thonë se janë në shëndet të mirë. Vetëm një në dhjetë e përshkruan veten si shumë të shëndetshëm, nga një në pesë, kur siguruesi CSS filloi të anketonte mirëqenien në vitin 2020.

Rënia është më e ndjeshme tek të rinjtë. Pothuajse gjysma e atyre të moshës 18 deri në 35 vjeç raportojnë gjumë të dobët, së bashku me lodhjen, vetminë dhe shqetësimin psikologjik, transmeton albinfo.ch.

Edicioni i këtij viti i anketës shëndetësore CSS, i kryer nga firma kërkimore Sotomo midis 2,807 të anketuarve në të gjithë vendin, shqyrtoi gjumin në detaje. Vetëm një në pesë thanë se nuk kishin pasur probleme të përsëritura me gjumin gjatë vitit të kaluar. Ndër të rriturit më të rinj, shtatë në dhjetë shpesh ndiheshin të lodhur nga mungesa e pushimit; gati gjysma raportuan vështirësi në përqendrim dhe mbi një e treta ndiheshin më pak të motivuar shoqërisht ose profesionalisht. Stresi, përdorimi i ekranit dhe shëndeti i brishtë mendor kontribuojnë të gjitha. Rreth 42% e të rriturve të rinj e vlerësuan gjendjen e tyre psikologjike si të mirë ose të dobët – më e larta nga çdo grupmoshë.

Vetmia, gjithashtu, është e përhapur. Tre në dhjetë nën 36 vjeç thanë se kohët e fundit ishin ndjerë të vetmuar, krahasuar me një në tetë të moshuar. Presionet e performancës së vazhdueshme i shtojnë barrës. Afërsisht gjysma e të gjithë të anketuarve – dhe gati 80% e të rinjve – ndihen të shtyrë të jenë përgjithmonë të shëndetshëm dhe produktivë. Mjetet dixhitale, nga aplikacionet e fitnesit deri te gjurmuesit e veshur, mund të inkurajojnë zakone më të mira, por ato gjithashtu intensifikojnë ndjenjën e të qenit nën vëzhgim.

Edicioni i këtij viti i anketës shëndetësore CSS, i kryer nga firma kërkimore Sotomo midis 2,807 të anketuarve në të gjithë vendin, shqyrtoi gjumin në detaje. Vetëm një në pesë thanë se nuk kishin pasur probleme të përsëritura me gjumin gjatë vitit të kaluar. Ndër të rriturit më të rinj, shtatë në dhjetë shpesh ndiheshin të lodhur nga mungesa e pushimit; gati gjysma raportuan vështirësi në përqendrim dhe mbi një e treta ndiheshin më pak të motivuar shoqërisht ose profesionalisht. Stresi, përdorimi i ekranit dhe shëndeti i brishtë mendor kontribuojnë të gjitha. Rreth 42% e të rriturve të rinj e vlerësuan gjendjen e tyre psikologjike si të mirë ose të dobët – më e larta nga çdo grupmoshë, transmeton tutje albinfo.ch.

Vetmia, gjithashtu, është e përhapur. Tre në dhjetë nën 36 vjeç thanë se kohët e fundit ishin ndjerë të vetmuar, krahasuar me një në tetë të moshuar. Presionet e performancës së vazhdueshme i shtojnë barrës. Afërsisht gjysma e të gjithë të anketuarve – dhe gati 80% e të rinjve – ndihen të shtyrë të jenë përgjithmonë të shëndetshëm dhe produktivë. Mjetet dixhitale, nga aplikacionet e fitnesit deri te gjurmuesit e veshur, mund të inkurajojnë zakone më të mira, por ato gjithashtu intensifikojnë ndjenjën e të qenit nën vëzhgim.

Kur donacionet dhe grantet zëvendësojnë buxhetin komunal

Ku shkon buxheti i komunës?

Është interesant fakti që të çon drejt një mëdyshjeje se për çfarë dhe si shfrytëzohet buxheti komunal, kur kemi parasysh se pothuajse të gjitha projektet e hapura apo të nënshkruara për t’u realizuar, vazhdimisht proklamohen si të financuara nga qeveria, grantet qeveritare, Bashkimi Evropian, fondet amerikane, shoqata bamirëse nga Katari, Kuvajti, organizata që ndihmojnë skamnorët, shoqata nga Turqia, Zvicra, Austria, Norvegjia, Amerika e shumë të tjera.

Një çerdhe e financoi një shoqatë, një shkollë e ndihmon qeveria në ndërtim, një shtëpi pleqsh po e ndërton një organizatë bamirëse, një memorandum për punonjësit shëndetësorë financohet nga një organizatë tjetër, ujërat e zeza i mbulon një shtet i huaj, kolektorët i realizojnë donacionet e radhës… dhe kështu me radhë.

Këtu lind pyetja e natyrshme: çfarë bëhet me buxhetin e komunës? Si është e mundur që pothuajse të gjitha projektet të jenë pjesë e subvencioneve, donacioneve apo investimeve të jashtme, e asnjë të mos proklamohet si komunale?

Projekte që kurrë nuk finalizohen

Nis një projekt, jemi drejt finalizimit. Nis një tjetër jemi drejt finalizimit. Nuk ka mjete, nuk ka kaluar buxheti, kjo ishte pengesë. Kjo është pengesa më e madhe, nuk është kompetencë e komunës, është në dikasterin e qeverisë, dhe në fund të ditës pse kjo duhet të jetë problem i qytetarëve?

Qytetarët kanë dhënë verdiktin e tyre, ata kanë zgjedhur kënd ti përfaqësojë dhe si ti përfaqësojë!?

Katër vite nuk janë pak. Së paku 30% e premtimeve duhej të ishin realizuar, jo që të mos përfundojë as edhe një projekt tërësisht komunal.

Do të ishte më e drejtë dhe më e dobishme që fillimisht të investohet me burime vetanake, e vetëm pastaj të vlerësohen si shtesë investimet e jashtme, donacionet dhe subvencionet. Nuk mund të quhet përparim fakti që në vazhdimësi, deri në vetëkënaqësi, paraqiten si arritje investimet e të tjerëve.

Përkundrazi, kjo formë tregon paaftësi qeverisëse dhe mungesë profesionalizmi në të gjitha sferat.

Në këtë mënyrë, komuna është shndërrohet në një lloj “vakëfi”, dhe një qytet ku zhvillohet mbi “lëmoshat” e të tjerëve. Ku dashamirët e jashtëm kontribuojnë me zemërgjerësi, ndërsa vetë ajo duket se nuk ka rol real në zhvillimin e saj.

Komuna është institucion i qytetarëve, që duhet të përdorë burimet e veta për të ndërtuar shkolla, rrugë, shërbime dhe të ardhme.

Çdo gjë tjetër është mashtrim politik dhe abuzim me besimin e qytetarëve, dhe si e tillë nëse nuk arrihen të realizohen objektivat e qeverisjes komunale, qytetarët duhet të jenë të vetëdijshëm në ndryshim.

Kjo tashmë po dëshmohet me rastin e komunës së Gjilanit se, mungesa e profesionistëve dhe studimi i fizibilitetit, si për projektet e mëdha ashtu edhe për ato të vogla, ka hendikepuar rëndë komunën. Si pasojë, ajo konsiderohet ndër komunat më të pazhvilluara në katër vitet e fundit dhe me performancën qeverisëse më të ulët krahasuar me komunat e tjera.

Përtej kësaj, qytetarët tani më e kanë të qartë se ndryshimi në komunën e Gjilanit duhet të vjen, dhe kjo nuk do shumë hamendje!

albinfo.ch

Zgjedhjet e 12 tetorit: Sot fillon regjistrimi i votuesve me nevoja të veçanta

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka njoftuar se ka filluar periudha për regjistrimin e votuesve me nevoja të veçanta për votim në zgjedhjet lokale për kryetarë të komunave dhe për Kuvende Komunale, të cilat do të mbahen më 12 tetor 2025.

Siç bëhet e ditur në një komunikatë për media, për të mundësuar votimin e personave të regjistruar si votues me nevoja të veçanta, KQZ do të angazhojë ekipet mobile në çdo komunë të Republikës së Kosovës, në ditën e zgjedhjeve, më 12 tetor 2025.

Procesi i regjistrimit dhe evidentimit ka filluar për votuesit me nevoja dhe rrethana të veçanta, ndërkaq për votuesit me lëvizje të kufizuar në institucione do të fillojë më 15 shtator.

Regjistrimi i këtyre votuesve mund të bëhet përmes platformës elektronike https://vpnv.kqz-ks.org ose fizikisht në Komisionin Komunal të Zgjedhjeve në komunën ku është votuesi.

Banori i Aargaut humbet tetë dele – dyshohet për vjedhje

Tetë dele duket se u vodhën nga një kullotë në Rupperswil, Aargau, gjatë natës së të shtunës. Vlera e kafshëve vlerësohet në disa mijëra franga. Pronari ka ngritur një padi penale, transmeton albinfo.ch.

Siç njoftoi policia kantonale e Aargaut të dielën, rrethanat e sakta të humbjes janë ende të paqarta. Hetimet zbuluan se as gardhi që rrethonte kullotën nuk ishte dëmtuar dhe as energjia elektrike e gardhit përreth kullotës nuk ishte shkëputur, shkruan sda.ch.

I kontaktuar nga mediat, zëdhënësi i policisë Adrian Bieri tha se kishte më shumë se tetë dele në kullotë. Pronari dyshon për vjedhje dhe asnjë dele e arratisur nuk është raportuar deei më tani në polici.

Kullota ndodhet pranë fabrikës së sheqerit Rupperswil.

Akuza kundër shefit të Nestlé-s pas shkarkimit të CEO-s, Freixe

Sipas “NZZ am Sonntag”, Presidenti i Nestlé-së, Paul Bulcke, mund të mos ketë reaguar sa duhet shpejt në lidhje me marrëdhënien sekrete të CEO-së Laurent Freixe me një vartëse femër të tij. Kjo marrëdhënie i ka kushtuar Freixe-it me shkarkim të menjëhershëm nga puna dhe ka bërë bujë të madhe në mediat e këtushme, transmeton albinfo.ch.

Burime të brendshme thanë se Bulcke mund të kishte reaguar ndaj shenjave paralajmëruese më herët, pasi Freixe kishte fshehur më parë një marrëdhënie të brendshme. Kjo marrëdhënie çoi në martesën e tij aktuale.

Prandaj, bordi i drejtorëve duhet ta pranojë akuzën se nuk i ka marrë mjaftueshëm seriozisht informacionet e brendshme, tha një ekspert i qeverisjes korporative.

Ndërsa një hetim i brendshëm u nis në maj, një hetim i tillë është një “mision vetëvrasës” për një CEO, sipas ekspertit. Freixe nuk pranoi të komentonte për gazetën, por deklaroi: “Nuk është koha e duhur për komente, por do të vijë.”

Nestle është kompania më e madhe zvicerane në pergjithësi dhe njëra ndër më të mëdhatë në botë, në industrinë e ushqimit.

Rritet interesimi i diasporës për zgjedhjet lokale, por jo sa për ato parlamentare

Për zgjedhjet lokale të ardhshme në Kosovë, është vërejtur një rritje e interesimit të diasporës për t’u regjistruar si votues me postë. Megjithatë, ky interesim mbetet më i ulët krahasuar me zgjedhjet parlamentare, shkruan albinfo.ch

Sipas të dhënave zyrtare, Suhareka kryeson listën e komunave me numrin më të madh të qytetarëve të regjistruar nga diaspora për të votuar me postë. Pas saj vijnë Gjakova dhe Dragashi.

Këto të dhëna shfaqen përmes një harte interaktive të Radio Evropa e Lirë, ku qytetarët mund të klikojnë për të parë detaje të plota për secilën komunë.

Gati gjysma e të gjithë votuesve të regjistruar për të votuar nga jashtë Kosovës vijnë nga Gjermania.

Lexoni po ashtu:

11 mijë të regjistruar nga Zvicra për të votuar në zgjedhjet lokale në Kosovë

Aksidenti me teleferik në Lisbonë: Ishte këputur kablloja

Tri ditë pas aksidentit të rëndë të teleferikut në Lisbonë, një komision hetimor qeveritar ka paraqitur një raport fillestar, paraprak mbi shkakun.

Gjatë ekzaminimit në vend të rrënojave, u përcaktua menjëherë se kablli që lidhte dy vagonët ishte liruar. Se si mund të kishte ndodhur kjo mbetet për t’u përcaktuar, transmeton albinfo.ch.

Arsyeja pse frenat nuk arritën ta ndalonin automjetin mbeti gjithashtu e paqartë në fillim, shkruan srf.ch. Një raport më i detajuar pritet pas afërsisht 45 ditësh, dhe një raport përfundimtar gjithëpërfshirës pas një viti.

Gjashtëmbëdhjetë persona, përfshirë një grua zvicerane, kanë gjetur vdekjen në aksident.

“Elevador da Glória” siç quhej ky teleferik-tramvaj është një nga monumentet e Lisbonës. I ndërtuar në Gjermani në shekullin e 19-të, ai lidh qytetin e poshtëm me lagjen e jetës së natës Bairro Alto. Rreth tre milionë njerëz udhëtojnë me këtë funikular çdo vit – turistë dhe vendas.

Fatkeqësia ndodhi të mërkurën në mbrëmje: Një nga dy vagonët u ngjit me shpejtësi në rrugën e pjerrët, u përshpejtua në mënyrë të pakontrollueshme, doli nga shinat dhe u përmbys. Në një kthesë, u përplas me fasadën e një ndërtese me një shpejtësi të vlerësuar prej 60 kilometrash në orë. E tëra çfarë mbeti nga vagoni ishte një grumbull mbeturinash.

Zvicra pret dorëzimin në kohë të avionëve F-35

Avionët e parë luftarakë F-35 që janë porositur vite më parë janë planifikuar të dorëzohen në Zvicër në mesin e vitit 2027, sipas një zëdhënësi të Zyrës Federale të Mbrojtjes, të cilin e raportoi agjencia e lajmeve Keystone-SDA.

Megjithatë, kohët e fundit ka pasur vonesa në dorëzimet e aeroplanëve të tipit në fjalë, në vende të tjera. Zvarritjet në dorëzim vitin e kaluar ishin mesatarisht tetë muaj, sipas një raporti nga Zyra e Auditimit të Kongresit të SHBA-së, për të cilin raportoi NZZ, transmeton albinfo.ch.

Sipas këtij raporti, prodhuesi supozon se nuk do të ketë më probleme me dorëzimin nga viti 2026 e tutje. Për këtë qëllim, paketa e softuerit e planifikuar fillimisht po zvogëlohet. Kjo do të ripajiset më vonë.

Zviceranët, kundër kufizimit të shpejtësisë në 30 km/orë

Popullsia zvicerane nuk dëshiron një kufizim të përgjithshëm të shpejtësisë prej 30 km/orë në rrugët në zonat urbane. Shumica besojnë se një kufizim i tillë i shpejtësisë ka shumë disavantazhe, siç tregon një sondazh i porositur nga TCS, transmeton albinfo.ch.

Përafërsisht dy të tretat e të anketuarve (64 për qind) kundërshtojnë futjen e përgjithshme të një kufizimi të shpejtësisë prej 30 km/orë brenda zonave të ndërtuara. Ky është rezultati i rezultateve të sondazhit, të cilat gazeta zvicerane frëngjishtfolëse e së dielës “Le Matin Dimanche” i botoi në numrin e saj të së dielës dhe të cilat Keystone-SDA arriti t’i kishte në dispozicion.

Sondazhi u krye nga instituti i kërkimit të tregut Yougov midis 1,207 personave të moshës 15 deri në 79 vjeç që jetojnë në qytete ose zona urbane, shkruan sda.ch.

Nëse do të futej një kufizim i përgjithshëm i shpejtësisë prej 30 km/orë, 61 për qind e të anketuarve kishin frikë se shumë shoferë do të shmangnin rrugët kryesore të trafikut dhe do të ngisnin në rrugët e lagjeve, përcjell albinfo.ch. Një shumicë dërrmuese gjithashtu beson se shërbimeve të emergjencës do t’u duhet më shumë kohë për të përfunduar përgjigjet e tyre ndaj emergjencave.

Granit Xhaka dhe Albian Ajeti mysafirë të veçantë në ndeshjen e FC Dardanisë

Një ditë pas ndeshjes mes Zvicrës dhe Kosovës, e cila përfundoi me fitoren bindëse të helvetikëve 4:0, FC Dardania pati kënaqësinë të mirëpresë një mysafir të veçantë: kapitenin e kombëtares zvicerane, Granit Xhaka.

Xhaka ndoqi nga afër ndeshjen e klubit, ku në rolin e trajnerit është vëllai i tij, Taulant Xhaka. Atmosfera në stadium ishte e mrekullueshme, me shumë tifozë të pranishëm, të cilët patën mundësinë të bëjnë fotografi dhe të marrin autografe nga Graniti.

Surpriza nuk përfundoi me kaq: edhe futbollisti i FC Basel, Albian Ajeti, nderoi klubin me praninë e tij, duke u pritur me shumë dashuri dhe respekt nga të gjithë të pranishmit.

Kryesia e klubit shpreh mirënjohjen e sinqertë për Granit Xhakën dhe Albian Ajetin për kohën e tyre dhe respektin e treguar ndaj klubit dhe tifozëve tanë.

LVV propozon Albin Kurtin për mandat të ri si kryeministër të Kosovës

Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka konfirmuar mbështetjen e saj për kryetarin e partisë, Albin Kurtin, duke e propozuar atë për një mandat të ri në krye të Qeverisë së Kosovës. Vendimi është marrë me votë unanime gjatë mbledhjes së 59-të të Këshillit të Përgjithshëm të subjektit politik, bëjnë të ditur mediat në Prishtinë, përcjell albinfo.ch.

Në zgjedhjet e parakohshme parlamentare të mbajtura më 9 shkurt, LVV doli forca e parë politike duke fituar 48 ulëse në Kuvend, por pa arritur shumicën e nevojshme për të formuar e vetme qeverinë e re.

Ky hap i LVV-së vjen vetëm disa ditë pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese, e cila vendosi një masë të përkohshme që u ndalon deputetëve të ndërmarrin veprime për krijimin e institucioneve të reja deri më 30 shtator. Ky vendim është kritikuar nga LVV, e cila ka theksuar nevojën për të mos e bllokuar procesin e formimit të qeverisë dhe për të ecur përpara me konstituimin e institucioneve.

Presidentja Osmani: Kushtetuta e Kaçanikut, themel i Republikës së Kosovës

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani permes një mesazhi të publikuar sot ka përkujtuar  35-vjetorin e miratimit të Kushtetutës së Kaçanikut.

Ajo me këtë rast është shprehur se më 7 shtator 1990, delegatët e Kuvendit të Kosovës hodhën themelet mbi të cilat u ngrit Republika e Kosovës.

“Kushtetuta e Kaçanikut ishte shkëndija që mbajti gjallë shpresën dhe qëndresën, si dhe themeli mbi të cilin u ngrit Republika e Kosovës”, ka thënë tutje Osmani.

Presidentja ka theksuar se ky akt historik ishte më shumë sesa një dokument juridik, ishte një betim kolektiv për lirinë e vendit. “Ky akt sublim ishte më shumë se një dokument juridik, ishte betim që Kosova do të jetë e lirë dhe e pavarur në mesin e kombeve të tjera të lira”, është shprehur ajo.

Presidentja Osmani përfundoi mesazhin e saj me një homazh për guximin dhe vizionin e delegatëve të asaj kohe:

“Sot, përulemi me nderim para atyre që guxuan atëherë kur duhej të rrezikonin gjithçka dhe me krenari vazhdojmë rrugën që ata trasuan”, tha Osmani.

Kushtetuta e Kaçanikut u miratua më 7 shtator 1990 nga delegatët shqiptarë të Kuvendit të Kosovës, si një hap historik drejt shpalljes së pavarësisë dhe rezistencës kundër regjimit të atëhershëm serb.

Orë letrare me përkthyesen Andrea Grill

‘‘Mos lëshoni rastin të merrni pjesë në këtë aktivitet letrar, i cili do të mbahet në Musikquartier, në qendër të Vjenës’’, shkruan në ftesën e  Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Austri ‘‘Aleksandër Moisiu’’. Kjo ngjarje kulturore do të mbahet të premten, me 19 shtator 2025, duke filluar nga ora 18:00, raporton albinfo.at.

Ky manifestim do të drejtohet nga Anton Marku ndërsa pjesë të përzgjedhura nga krijimtaria e Andrea Grill do të lexohen nga poetja Gabriela Muja. Me disa pika muzikore në piano do të paraqitet Vlora Melchard.

Përkthyesja austriake Andrea Grill ishte vetëm 17 vjeç kur shkoi për herë të parë në Shqipëri. Ishte viti 1992. Për të ky vend, i cili i kishte dhënë sinjale të çuditshme qëkurse ishte fëmijë, ishte një botë që duhej zbuluar. Një aventurë. Ajo sot është një shkrimtare që po fiton vend të rëndësishëm në letërsi si shkrimtare dhe si përkthyese. Në Austri Andrea Grill ka botuar disa libra, ndër ta edhe një roman, ku personazhi qendror është një shqiptar. Në fakt në të gjithë librat e saj ka aroma Shqipërie.

Si është të përkthesh nga një gjuhë kushtimisht e ‘‘vogël’’ në një gjuhë të ‘‘madhe’’, cilat janë sfidat me të cilat ballafaqohet një përkthyes, si e sheh Andrea Grill letërsinë shqipe të shkruar në Ballkan dhe si atë në diasporë, si ndërlidhet roli i përkthyesit me atë të shkrimtarit. Këto dhe tema të tjera do të jenë në fokus të këtij bashkëbisedimi, njofton albinfo.at

Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Austri ‘‘Aleksandër Moisiu’’ do të përmbyllë aktivitetin e saj për këtë vit me një orë letrare, e cila do të mbahet po ashtu në Vjenë, me 21 nëntor, me shkrimtarin Primo Shllakun nga Shkodra dhe poeten Vlora Ademi nga Prishtina.

 

Ministrja Baume-Schneider kërcënon Cyrihun me frëngjishte të detyrueshme

Sipas Këshilltares Federale Elisabeth Baume-Schneider, heqja e planifikuar e mësimit të gjuhës frënge në shkollat ​​fillore në Cyrih është një fyerje për Zvicrën frëngjishtfolëse. Vendimi synon zhvlerësimin e gjuhëve dhe kulturës kombëtare, është shprehur ajo në një intervistë me “SonntagsZeitung” dhe “Le Matin Dimanche”.

Nëse Kantoni i Cyrihut do të ndërmerrte këtë hap, kohezioni kombëtar, në një farë mënyre, do të ishte në rrezik, ka thënë ajo, transmeton albinfo.ch.

Në Zvicrën frëngjishtfolëse, sipas saj, tendenca është e ndryshme: Këtu, numri i mësimeve të gjermanishtes në fakt po rritet. Këshilltarja Federale beson se kantonet mund ta zgjidhin vetë çështjen e gjuhës. “Por ne gjithashtu e dimë se qeveria federale duhet të veprojë nëse kantonet nuk mund ta menaxhojnë atë”.

Ministrja Baume-Schneider e cila është në krye të Departamentit të Brendshëm planifikon ta sjellë çështjen në Këshillin Federal këtë muaj dhe të paraqesë opsionet. “Unë jam në favor të ndërmarrjes së veprimeve nga qeveria federale dhe të mandatimit të mësimit të gjuhës kombëtare në nivelin e shkollës fillore”, vazhdoi ajo.

46 viktima në vit nga ecjet në malet zvicerane

Sipas gazetave “Le Matin Dimanche” dhe “SonntagsZeitung”, mesatarisht 46 persona vdesin çdo vit në Zvicër gjatë ecjes në natyrë dhe pjesëmarrjes në aktivitete alpine. Gazetat citojnë me këtë rast të dhëna nga Klubi Alpin Zviceran (SAC) dhe Instituti Federal Zviceran për Parandalimin e Aksidenteve (BFU).

Pavarësisht një kulmi prej 68 vdekjesh në vitin 2020, rreziku i aksidenteve fatale gjatë ecjes në natyrë nuk është rritur vitet e fundit, transmeton albinfo.ch. Luhatjet mund të shpjegohen kryesisht nga kushtet e motit.

Deri tani, viktimat më të shumta janë në Zvicrën Qendrore, e ndjekur nga Valisi dhe Berner Oberland. Kjo për shkak të rajoneve të njohura të ecjes në natyrë si Mythen, ku nëntëmbëdhjetë persona kanë vdekur që nga viti 2012, dhe Mali Pilatus, i cili shtrihet përgjatë kantoneve të Lucernës, Obwalden dhe Nidwalden.

Sot, përvjetori i 35-të i shpalljes së Kushtetutës së Kaçanikut

Sot, më 7 shtator 2025, bëhen 35 vjet nga shpallja e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, e njohur si “Kushtetuta e Kaçanikut”.

Dy muaj pas shpalljes së Deklaratës Kushtetuese (7 shtator), e njohur si “Deklarata e Pavarësisë”, ( Më 2 korrik 1990, delegatët e Kuvendit miratuan publikisht Deklaratën Kushtetuese) të njëjtët delegatë nxorën aktin më të lartë juridik – Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe me këtë ata edhe formalisht e shpallën Kosovën Republikë.

Shpallja e Kushtetutës së Kosovës është bërë në Kaçanik më 7 shtator 1990, në një organizim të fshehtë, pasi vendi ishte i mbushur nga forcat policore dhe ushtarake të pushtuesit, të cilit kishin nisur një spastrim të hapur të institucioneve të Kosovës, duke i larguar punëtorët shqiptarë dhe futjen e masave të dhunshme.

Po ashtu, deputetët që kishin shpallur Deklaratën ishin edhe personat të cilët regjimi serb i asaj kohe ishte vënë në kërkim të tyre.

Kushtetuta e Republikës së Kosovës është shpallur në Kaçanik, pasi ishte qyteti më i afërt me kufirin me Maqedoninë e Veriut, dhe mundësia e shpalljes së Kushtetutës ishte më e lehtë.

7 Shtatori cilësohet si identitet i historisë së re të Kosovës dhe njëra nga datat më të rëndësishme të historisë së Kosovës.

Gjashtë lajme të rëndësishme nga Zvicra që duhet t’i lexoni këtë javë

Zviceranët do të votojnë për dy çështje në një referendum kombëtar, dhe studentët e huaj do të shohin tarifat e tyre të shkollimit të rriten — këto janë ndër lajmet që The Local raportoi këtë javë. Mund të gjeni gjithçka në këtë përmbledhje javore.

Dy çështje të nxehta janë në votimin kombëtar këtë muaj

Qytetarët zviceranë do të thonë fjalën e tyre për dy tema në referendumin e 28 shtatorit.

E para është një çështje e debatuar prej kohësh dhe ende e diskutueshme e kartës elektronike të identifikimit (e-ID), duke i lejuar Zvicrës të mbajë ritmin me tranzicionin digjital.

Çështja tjetër ka të bëjë me dëshirën e qeverisë për të hequr taksimin e vlerës së qirasë së imputuar që është aktualisht në fuqi për banesat kryesore dhe të dyta.

Kompanitë e sigurimeve mund t’u faturojnë ligjërisht të huajve prime më të larta për makinat

Nuk është sekret që shumë banorë të huaj paguajnë tarifa më të larta për sigurimin e tyre të automjeteve sesa shtetasit zviceranë, apo edhe qytetarët e vendeve të tjera. Kjo praktikë është e ligjshme në Zvicër – ndryshe nga BE.

Kompanitë e sigurimeve e justifikojnë këtë sistem duke theksuar se ai bazohet në statistika: në përcaktimin e primeve, ato marrin parasysh kritere të tilla si mosha, historiku i drejtimit, lloji i makinës dhe, po, edhe kombësia, transmeton albinfo.ch.

Të gjithë këta faktorë ndikojnë në probabilitetin e një aksidenti dhe të dhënat tregojnë se disa të huaj janë të përfshirë në më shumë aksidente se të tjerët, thonë ofruesit e sigurimeve.

Studentët e huaj do të paguajnë tarifa më të larta shkollimi në dy universitetet kryesore të Zvicrës

Kur të fillojë viti i ri akademik në EPFL më 8 shtator dhe në institucionin e saj simotër ETH në Cyrih më 18 shtator, studentët e rinj ndërkombëtarë do të shohin që tarifat e tyre të shkollimit të trefishohen.

Kjo do të thotë që tarifat e tyre do të rriten nga 1,460 franga në vit aktualisht në 4,380 franga.

Këto rritje kanë për qëllim të kompensojnë kontributet më të ulëta federale sepse nga viti 2025, ndihma financiare e qeverisë për dy institutet publike është ulur ndjeshëm.

Të huajt kanë ndjenja të përziera për jetesën në Zvicër

Sondazhi i fundit i Expat Insider i publikuar nga InterNations, e vendos Zvicrën në vendin e 29-të nga 46 vendet e përfshira.

Nuk mori një rezultat më të mirë sepse, megjithëse shumë banorë të huaj vlerësojnë stabilitetin politik dhe ekonomik, si dhe cilësinë e jetës që gjetën në Zvicër, një numër i të tjerëve ankohen për koston e lartë të jetesës dhe vështirësinë që kanë pasur për të bërë miq vendas – të njëjtat çështje që shumica e të huajve i gjejnë sfiduese.

Si planifikon qeveria zvicerane të zbusë efektin e tarifave amerikane

Për të ndihmuar sektorët e orientuar drejt eksportit të Zvicrës të përballojnë tarifat tregtare të SHBA-së, qeveria mbështet një ‘zgjerim urgjent të përfitimeve të punës me kohë të shkurtër’.

Sipas qeverisë, “puna me kohë të shkurtër i referohet një reduktimi të përkohshëm ose pezullimi të plotë të punës në një kompani, me anë të të cilit marrëdhënia kontraktuale e punësimit mbetet në fuqi”.

Me fjalë të tjera, ky sistem nuk është menduar për kompanitë që falimentojnë plotësisht, por vetëm për ato që përballen me vështirësi të përkohshme financiare jashtë kontrollit të tyre dhe, për këtë arsye, nuk janë në gjendje të paguajnë pagat e punonjësve të tyre, qoftë tërësisht ose pjesërisht.

Qiramarrësit mund të përfitojnë nga qira më të ulëta

Për herë të dytë në vitin 2025, normat referuese zvicerane – të përdorura për të përcaktuar qiratë – kanë rënë. Kjo do të thotë që shumë qiramarrës mund të presin që qiratë e tyre të ulen gjithashtu.

Konkretisht, norma referuese e interesit e vlefshme për përcaktimin e qirave në të gjithë Zvicrën ka rënë me 0.25 përqind dhe tani është 1.25 përqind.

Kjo do të thotë që qiramarrësit në përgjithësi kanë të drejtë të kërkojnë një ulje të qirasë prej 2.91 përqind nëse qiraja e tyre bazohet në normën e mëparshme të interesit referues prej 1.5 përqind.

Nëse, nga ana tjetër, bazohet në një normë më të lartë se 1.5 përqind, ulja e qirasë do të jetë më e lartë.