A më lejon leja ime e punës të lëviz nga një kanton zviceran në tjetrin?

Nëse jeni shtetas i huaj që punoni në Zvicër, e dini që leja juaj lëshohet nga një kanton i caktuar ku punoni.

Nëse duhet të qëndroni në këtë punë dhe/ose vendndodhje të caktuar për një kohë të gjatë varet nga disa faktorë, siç është kombësia juaj dhe lloji i lejes që keni.

Në përgjithësi, në shumicën e rasteve, banorët e përhershëm mund të zhvendosen në një kanton tjetër, por zbatohen disa rregulla, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Pasaporta juaj luan një rol

Shtetasit e BE-së/EFTA-s kanë privilegje në Zvicër që qytetarët e vendeve të treta nuk i kanë.

Njëra prej tyre është liria relative e lëvizjes brenda vendit: njerëzit nga shtetet e BE-së/EFTA-s dhe anëtarët e familjeve të tyre nuk kanë nevojë për një leje të re nëse zhvendosen në një kanton tjetër.

“Lejet e qëndrimit afatshkurtër, lejet e qëndrimit dhe lejet e vendosjes janë të vlefshme për të gjithë Zvicrën”, sipas Sekretariatit Shtetëror për Migracionin (SEM).

Megjithatë, ligji federal përcakton kushte specifike për lëvizjen brenda vendit. Ai përcakton që personat me leje qëndrimi L ose B që dëshirojnë të zhvendosen në një kanton tjetër “duhet të aplikojnë paraprakisht për lejen përkatëse nga kantoni i ri”.

Kjo do të thotë që leja juaj aktuale nuk transferohet automatikisht dhe nuk është e vlefshme në një kanton tjetër. Së pari duhet të kërkoni një të re dhe të zhvendoseni vetëm kur ta merrni atë.

A mund ta refuzojë kantoni i ri kërkesën tuaj?

Meqenëse ligji u lejon mbajtësve të lejeve të BE-së/EFTA-s të lëvizin brenda Zvicrës, normalisht nuk duhet të ketë probleme.

Megjithatë, ka përjashtime.

Për të marrë një leje të re, ajo aktuale duhet të jetë ende e vlefshme dhe duhet të keni një punë të planifikuar në një kanton tjetër. Siç përcakton ligji, mbajtësit e lejeve “kanë të drejtë të transferohen në një kanton tjetër me kusht që të mos jenë të papunë dhe të mos ketë arsye për revokimin” e lejeve të tyre.

Pra, nëse doni të transferoheni në një kanton tjetër sepse keni humbur punën ose lejen tuaj, nuk mund ta bëni këtë.

Po shtetasit e vendeve të treta?

Jo-evropianët i nënshtrohen kushteve më kufizuese sesa homologët e tyre të BE-së/EFTA-s, duke përfshirë lejet e bazuara në sistemin e kuotave.

Në total, 8,500 leje shpërndahen midis 26 kantoneve: 4,500 personave u jepet një leje qëndrimi B, dhe 4,000 të tjerëve u jepet një leje qëndrimi afatshkurtër L, duke u dhënë atyre të drejtën të punojnë në Zvicër deri në një vit.

Qytetarët e Mbretërisë së Bashkuar kanë një kuotë të veçantë: 2,100 autorizime B dhe 1,400 autorizime L, të ndara gjithashtu midis kantoneve.

Meqenëse kantonet individuale kanë vetëm një numër të kufizuar lejesh për shtetasit e vendeve të treta, dhe kërkesat e punësimit janë shumë specifike (vetëm profesionistë me kualifikim të lartë që nuk mund të gjenden as në Zvicër dhe as në BE/EFTA), nuk ka gjasa që këta persona të lejohen të ndryshojnë kantone.

Megjithatë, ka disa përjashtime.

Nëse shtetasi i vendit të tretë ka jetuar në Zvicër mjaftueshëm gjatë për të marrë një leje qëndrimi të përhershme B ose C, atëherë ai mund të lëvizë nëpër vend në të njëjtën mënyrë si njerëzit nga BE/EFTA.

Po pensionistët e huaj?

Nëse ju lejohet të qëndroni në Zvicër pasi të dilni në pension – me fjalë të tjera, nëse keni një leje C që ju jep të drejtën të qëndroni këtu për një kohë të pacaktuar – atëherë mund të lëvizni dhe të jetoni kudo që dëshironi.

Për të tjerët, zbatohen disa kufizime kryesisht të bazuara në të ardhurat e tyre pas daljes në pension.

Komuna ku balotazhi është formalitet

Në 18 komunat e Kosovës u nevojit një rund i dytë votimi për shkak të garës së ngushtë mes kandidatëve, megjithatë, është një komunë në këtë rund ku nuk do të ketë garë praktikisht.

Kllokoti – komunë me shumicë serbe – mban balotazh vetëm formalisht, sepse Sreqko Spasiq nga Iniciativa Qytetare Uniteti Kombëtar Serb, u tërhoq nga gara dhe u kërkoi mbështetësve të tij të votojnë për kundërshtarin e tij, Bozhidar Dejanoviq, i cili vjen nga Lista Serbe, njofton Evropa e Lirë.

Lista Serbe, partia më e madhe e serbëve të Kosovës që gëzon edhe mbështetjen e Beogradit, i fitoi nëntë komunat e tjera më shumicë serbe në rundin e parë më 12 tetor, transmeton albinfo.ch.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve në Kosovë shpjegoi se zgjedhjet në Kllokot duhet të mbahen formalisht, sepse afati i fundit për tërheqjen e kandidatëve nga gara ishte më 2 shtator, 2025. Spasiq u tërhoq në fillim të nëntorit.

Italia, më shumë kafshë shtëpiake sesa foshnje

Italia tani ka më shumë kafshë shtëpiake sesa foshnje, duke nxjerrë në pah një krizë gjithnjë e më të thellë të popullsisë, sipas “Italy Explores”.

Të dhënat e fundit tregojnë se normat e lindjeve kanë arritur nivelin më të ulët historik, ndërsa pronësia e kafshëve shtëpiake vazhdon të rritet.

Kostot në rritje të jetesës, pasiguria në punë dhe ndryshimet kulturore po i bëjnë shumë të rinj italianë të zgjedhin kafshët shtëpiake në vend të krijimit të familjeve pasi mendojnë se nuk mund t’i përballojnë, shkruan ATSh, transmeton albinfo.ch.

Italia tani ka më shumë kafshë shtëpiake sesa foshnje, me rreth 62 milionë kafshë krahasuar me 393,000 lindje në vit. Ndërsa shkalla e lindshmërisë në vend arrin nivele rekord, pronësia e kafshëve shtëpiake është rritur ndjeshëm, duke reflektuar një ndryshim kulturor – pasi shumë italianë i shohin kafshët e tyre shtëpiake si anëtarë të vërtetë të familjes.

Shifrat përfshijnë 8,2 milionë qen, 7,9 milionë mace, dhe gjithashtu zogj, peshq, zvarranikë dhe gjitarë të vegjël – që përbëjnë pjesën tjetër të kafshëve shtëpiake.

Kjo dashuri në rritje ka shkaktuar një ekonomi të lulëzuar për kafshët shtëpiake, me restorante që pranojnë kafshë shtëpiake, paketa pushimesh, sallone luksoze për kujdesin e kafshëve dhe madje edhe furra buke për qen që po bëhen gjithnjë e më të zakonshme.

Shumë të rinj italianë përmendin paqëndrueshmërinë ekonomike, kostot e e larta të strehimit dhe preferencat e stilit të jetës si arsye për shmangien e prindërimit, ndërsa përqafojnë shoqërinë e kafshëve shtëpiake në vend të të paturit fëmijë.

2025-ta, ndër vitet më të nxehta

Sipas Organizatës Botërore Meteorologjike, viti 2025 pritet të jetë i dyti ose i treti më i ngrohtë në histori, mes përkeqësimit të ngrohjes globale.

Në raportin “State of the Climate Update for COP30”, thuhet se temperatura mesatare globale pranë sipërfaqes ishte rreth 1.42 gradë Celsius më e lartë se mesatarja paraindustriale, ndërsa përqendrimet atmosferike të gazeve serrë dhe nxehtësia e oqeaneve arritën nivele rekord në vitin 2024 dhe vazhdojnë të rriten edhe në 2025.

Sipas raportit, shtrirja e akullit në Oqeanin Arktik në mars 2025 ishte më e vogla e regjistruar ndonjëherë që nga fillimi i matjeve satelitore, ndërsa akulli në Antarktidë ka mbetur shumë poshtë mesatares gjatë gjithë vitit.

Pasojat e kombinuara të temperaturave të larta dhe fenomeneve ekstreme të motit kanë dëmtuar tokat bujqësore, kanë përkeqësuar jetesën dhe thelluar varfërinë, duke shkaktuar zhvendosje në disa rajone të botës, thuhet në raport, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Sekretarja e Përgjithshme e Organizatës Botërore Meteorologjike, Celeste Saulo, theksoi se është pothuajse e pamundur që në vitet e ardhshme të arrihet objektivi për të kufizuar rritjen e temperaturës globale në 1.5°C mbi nivelet paraindustriale. Megjithatë, ajo shtoi se nuk ka vend për pesimizëm, pasi prirja ende mund të ndryshojë.

Një raport i mëparshëm i Organizatës vlerësoi se temperaturat globale do të mbeten në nivele rekord ose pranë tyre, duke shtuar rreziqet klimatike dhe ndikimin mbi shoqërinë, ekonominë dhe zhvillimin e qëndrueshëm.

Kurti voton dhe i fton qytetarët të shfrytëzojnë të drejtën e votës

Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti ka votuar në këtë raund të dytë të Zgjedhjeve Lokale.

Kreu i Vetëvendosjes ftoi të gjithë qytetarët të ushtrojnë të drejtën e tyre dhe të përcaktojnë se kush do t’i qeverisë për katër vitet e ardhshme, transmeton albinfo.ch.

“Është një ditë e mirë për demokracinë dhe vullnetin e lirë, Republika e Kosovës mbanë zgjedhjet për balotazh në 18 komuna të shtetit tonë”, deklaroi Kurti.

“Unë sapo votova në ndërtesën e Fakulteti Juridik andaj ju bëjë thirrje të gjithë qytetarëve që të shfrytëzojnë rastin për votë, dhe të vendosin për katërvjeçarin në vijim për këto komuna. KQZ dhe komisionerët e vëzhguesit janë në të gjitha vendet e tyre dhe procesi do të shkojë mbarë”, shton më tej ai.

Votimi në Kosovë fillon pa probleme

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi tha se materiali zgjedhor është shpërndarë me kohë në të gjitha qendrat, derisa procesi i votimit ka nisur në të gjitha qendrat.

“Raundi i dytë i zgjedhjeve mbahet në këto 18 komuna:  Gjakovë, Gjilan, Dragash, Kaçani, Klinë , Fushë Kosovë, Obiliq, Rahovec, Pejë , Prishtinë, Mitrovicë e Jugut, Prizren, Suharekë , Viti Vushtrri Junik, Mamush Kllokot. Sot procesi i votimit zhvillohet në 507 qendra të votimit merr gjithsej 1628 votime të cilat janë të hapura për të mundësuar votimin e rregullit dhe 18 qendra të tjera me 20 vendvotime për të mundësuar votimin me kusht. Numri i qytetarëve është 1 milion 316 mijë e 672 votues nëpër këto të  komuna. Në këtë listë të votues përfshihen edhe 1690 të rinj të cilët nuk kishin të drejtë vote në raundin e parë që kanë arritur moshën e votimit nga data 13 tetor deri sot”, tha Elezi.

Më tej Elezi tha se KQZ do të organizojë votimit edhe për 2541 votuesit me nevoja të veçanta.

“KQZ fton të gjithë qytetarët me të drejt vote që të marrin pjesë në procesin zgjedhor”, tha ai.

Sot votohet edhe në 5 bashki në Shqipëri

Pesë bashki në Shqipëri zgjedhin sot kryebashkiakët e rinj.

Janë 334.539 mijë votues në bashkitë, Vlorë, Berat, Cërrik, Mat, Tepelenë që pritet të votojnë sot që prej orës 07:00 të mëngjesit kur do të hapen edhe qendrat e votimit. Referuar përcaktimit në kodin zgjedhor, kur data e zgjedhjeve caktohet në periudhën zgjedhore nga 15 tetori deri më 15 nëntor, qendrat e votimit mbyllen në orën 18:00. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka shpërndarë tashmë materialet zgjedhore. Kutitë e votimit janë shpërndarë përgjatë kësaj të shtunë në KZAZ-të e ngritura në bashkitë e vendit, transmeton albinfo.ch.

Në Vlorë numri i qytetarëve do të votojnë në 232 qendra votimi janë 171.895.

Në Tepelenë votojnë 12 mijë e 667 qytetarë në 22 qendra votimi.

Në Mat janë 29 mijë e 92 qytetarë me të drejtë vote, ndërsa qendrat ku do të votojnë janë 47.

Në Cërrik ka 57 qendra votimi, dhe numri i zgjedhësve është 38 mijë e 724.

Në bashkinë e pestë ku ka zgjedhje Berati të drejtën e votës e kanë 82 mijë e 161 zgjedhës, të cilët do të votojnë në 116 qendra votimi.

Dita e Balotazhit në Kosovë

Tetëmbëdhjetë komuna janë pjesë e balotazhit për kryetar sot në Kosovë.

Qytetarët e Kosovës do t’iu drejtohen kutive të votimit për të zgjedhur njërën nga dy kandidatët potencialë për udhëheqjen e ardhshme katërvjeçare, transmeton albinfo.ch.

Pjesë e garës janë Prishtina, Prizreni, Gjakova, Gjilani, Dragashi, Kaçaniku, Klina, Fushë Kosova, Mitrovica e Jugut, Obiliqi, Peja, Rahoveci, Suhareka, Vitia, Vushtrria, Juniku, Kllokoti dhe Mamusha.

Një milion e 316 mijë e 672 qytetarë kanë të drejtën e votës në këto 18 komuna. Ky numër i votuesve është i shpërndarë në 507 qendra votimi, me gjithsej 1.628 vendvotime, të cilat do të hapen në orën 7:00 dhe do të mbyllen në orën 19:00.

Prishtina do të zgjedhë midis kryetarit aktual Përparim Rama LDK dhe Hajrulla Çekut VV. Këta të dy kanë diferencë prej 518 votash nga raundi i parë – Përparim Rama 33.71 për qind ose 35.595 vota, Hajrulla Çeku 33.21 për qind ose 35.077.

Betejë interesante pritet edhe në Mitrovicën e Jugut ndërmjet Faton Pecit nga Lëvizja Vetëvendosje dhe Arian Tahiri PDK. Diferenca mes tyre në garën e raundit të parë ishte vetëm 122 vota.

Garë e ngushtë pritet edhe në Obiliq midis Xhafer Gashit LDK dhe Halil Thaçit Lëvizja Vetëvendosje, ku diferenca nga raundi i parë është vetëm 233 vota.

Kryetari aktual Alban Hyseni nga VV dhe Arbër Ismajli LDK do të përballen në Gjilan. Alban Hyseni më 12 tetor kishte rreth 7 mijë vota më shumë. Gjakova do të vendosë ndërmjet dy kandidatëve me të njëjtën emër – Ardian Gjini AAK dhe Ardian Gola VV. Kandidati i partisë së Ramush Haradinajt në raundin e parë ka mbi 6500 vota epërsi.

Bexhet Xheladini LDK e Shaban Shabani PDK do të garojnë për Dragash. Xheladini në raundin e parë ka mbi 2500 vota më shumë se kundërkandidati i tij.

Shaqir Totaj PDK ka mbi 7 mijë vota epërsi ndaj kundërkandidatit Artan Abrashi nga VV-ja nga gara e 12 tetorit në Prizren. Bali Muharremaj nga AAK në raundin e parë ka më shumë se 4 mijë vota ndaj Ardian Shalës nga LDK-ja para balotazhit në Suharekë.

Vitia është në garë të ngushtë ndërmjet Sokol Halitit të LDK-së dhe Arsim Ademit nga VV.  Kandidati i LDK-së ka epërsi nga raundi i parë prej vetëm 944 votash.

Ferit Idrizi nga PDK-ja hyn në garë për kreun e Vushtrrisë me epërsi prej më shumë se 4400 votash nga raundi i parë përballë Sylejman Mehollit nga Lëvizja Vetëvendosje.

Me një diferencë me më pak se 400 vota garës së balotazhit në Junik më 9 nëntor i hyjnë Ruzhdi Shehu nga LDK-ja dhe Agron Kuçi nga AAK-ja.

Valon Prebreza hyn me rreth dy mijë vota epërsi nga raundi i parë në raport me kandidatin e LDK-së Besnik Osmani për kryetar të Fushë-Kosovës. Smajl Latifi nga AAK dhe Ali Dula Lëvizja Vetëvendosje garojnë në Rahovec, me epërsinë e kandidatit nga partia e Ramush Haradinajt nga raundi i parë me 2879 vota.

Në Kaçanik gara është midis Sabedin Vishit nga PDK-ja dhe Jeton Rakës nga Lëvizja Vetëvendosje, me epërsi prej rreth 300 votash nga kandidati i partisë së Memli Krasniqit nga raundi i parë më 12 tetor.

Peja vendos midis Gazmend Muhaxherit nga LDK-ja dhe Taulant Kelmendi nga Lëvizja Vetëvendosje. Më 12 tetor, kandidati i partisë së Lumir Abdixhikut ka epërsi prej 7903 votash. Në Klinë do të vendoset midis Zenun Elezajt nga AAK-ja dhe Sokol Bashtosë nga PDK-ja, me diferencë prej 2454 votash.

Në Mamushë garojnë Abdülhadi Krasniç nga KDTP, i cili ka epërsi prej vetëm 32 vota ndaj Fikret Morina Mamuşa Halk Hareketi. Kllokoti do të vendosë ndërmjet Bozhidar Dejanoviq – Lista Serbe dhe Sreçko Spasiq – Srpska Narodna Sloga (SNS), me diferencë 219 vota nga raundi i parë, ndonëse ky i fundit pati njoftuar se “tërhiqet nga gara”. Megjithatë KQZ ka sqaruar se tërheqja e tij është e vonshme dhe se emeri i tij tashmë ndodhet në fletëvotim.

Votuesit që votojnë jashtë Kosovës, të cilët janë regjistruar tashmë në raundin e parë të zgjedhjeve më 12 tetor, kanë pasur mundësi të votojnë me postë nga 27 tetori deri më 8 nëntor. Votuesit me nevoja të veçanta kanë pasur mundësi të regjistrohen për të votuar nga data 29 tetori deri më 4 nëntor.

Kujtojmë, këto janë zgjedhje të rregullta komunale me mandat katërvjeçar për kryetar. Në raundin e parë është votuar për kryetar dhe asamblistë të komunave.

Fituese e edicionit të tretë të Festivalit të Këngës: Arsi Bako

Kënga “Rreze zjarr” interpretuar nga Arsi Bako, me tekst dhe muzikë nga Gjergj Kaçinari dhe dirigjim orkestre nga Alfred Kaçinari ka fituar çmimin e parë të edicionit të tretë të Festivalit të Këngës në RTK.

Çmimin kryesor të festivalit, “Diamanti i kaltër”, këngëtares Arsi Bako ia dorëzoi ministri në detyrë i Kulturës, Hajrulla Çeku, shkruan rtklive.com.

Pas shpalljes fituese, ajo u shpreh shkurt: “Nuk e kam pritur fitoren, nuk e di ndihem shumë e lumtur dhe nuk di çfarë të them tani. Thjesht shumë faleminderit”.

Këtë vit fituesja e festivalit mori edhe një dhuratë speciale nga RTK, të cilin e ndau drejtoresha e marketingut në RTK, Ariana Pallata, një medaljon me 62 gurë diamant natyral nga “Flori Diamond”, transmeton albinfo.ch.

Arsi Bako u vlerësua edhe me Çmimin e Kryeqytetit, të cilin e dorëzoi kryetari i Komunës së Prishtinës, Përparim Rama, duke e bërë këtë triumf edhe më të veçantë për artisten.

Çmimi i dytë i festivalit shkoi për Florent Abrashin me këngën “Unë dhe Ti”, ndërsa Arjeta Palushaj me këngën “Andrra” u shpërblye me çmimin e tretë.

Performancat e spikatura nuk lanë pa vlerësim edhe artistët e tjerë: Art Lokaj me këngën “Ty” fitoi Çmimin e Orkestrës, ndërsa Teutë Halili me këngën “Amin” u shpërblye me “Penën e Argjendtë”.

Edicioni i tretë i Festivalit të Këngës në RTK u karakterizua nga një garë e fortë, performanca të shkëlqyeshme dhe një atmosferë madhështore, duke dëshmuar edhe njëherë rëndësinë e këtij eventi për skenën muzikore në vendin tonë dhe promovimin e talenteve të rinj por edhe këngëtarëve tashmë të afirmuar.

Zvicër: Dëmet nga katastrofat natyrore mbeten të sigurueshme

Më shumë ditë të nxehta dhe thatësirë ​​në verë, më pak borë në dimër, më shumë përmbytje dhe rrëshqitje dheu – efektet e ndryshimeve klimatike në Zvicër po bëhen gjithnjë e më të rënda dhe të kushtueshme.

Kjo tregohet nga skenarët e rinj klimatikë të qeverisë federale, transmeton albinfo.ch. Stefan Mäder, President i Shoqatës Zvicerane të Sigurimeve, shpjegon se si po merren siguruesit me ndryshimet klimatike.

Pavarësisht dëmeve në rritje nga moti i ashpër dhe valët e nxehtësisë, Mäder nuk sheh arsye për shqetësim që rreziqet klimatike të bëhen të pasigurueshme.

“Gjithçka mbetet e sigurueshme – faktori vendimtar është se sa parandalim zbatojmë”, tha ai në programin e lajmeve të së shtunës të SRF.

Mäder vuri në dukje progresin që nga përmbytjet e vitit 2005: Falë modeleve të përmirësuara, tani është e mundur të parashikohet më saktë se kur lumenjtë do të dalin nga shtrati.

Në të njëjtën kohë, ai vlerësoi ndjenjën e fortë të solidaritetit në Zvicër. Në fatkeqësi të tilla si rrëshqitja e tokës në Blatten, popullsia, autoritetet dhe siguruesit treguan gatishmëri të madhe për të ndihmuar.

Dy trupa të pajetë janë gjetur në Lozanë

Të shtunën në mëngjes, policia gjeti dy trupa në një zonë banimi në Lozanë, raporton gazeta “24 Heures”. Një burrë është hedhur nga apartamenti i tij në katin e gjashtë dhe ka vdekur. Kjo u konfirmua nga policia e qytetit të Lozanës.

Sipas fqinjëve, një trup i dytë u gjet në apartament, transmeton albinfo.ch. Policia më vonë konfirmoi se një grua u gjet e vdekur në apartamentin nga i cili u hodh burri. Besohet se ajo është gruaja e tij.

Me sa duket, një familje me katër anëtarë është prekur në këtë rast, raporton më tej “24 Heures”. Banorët e përshkruajnë çiftin si rreth 50 vjeç. Burri thuhet se është me origjinë etiopiane, gruaja me origjinë zvicerane. Dy fëmijët e tyre janë adoleshentë, një djalë dhe një vajzë midis 15 dhe 17 vjeç.

Nesër, në18 komuna të Kosovës votohet për kryetarë të rinj 

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka nisur shpërndarjen e materialit zgjedhor për proces e votimit në rundin e dytë të zgjedhjeve lokale. Në mbledhjen e sotme, përveç përgatitjeve për balotazh, anëtarët e KQZ-së, paraqitën edhe disa shqetësime në lidhje me siç thanë ata, votimin me asistencë, raporton rtklive.com.

“Refuzimi i disa zyrtarëve këtu për me zbatu ligjin e për qëllim e ka për me orkestru një proces zgjedhor qysh e kanë orkestru ‘votimin me asistencë” në rundin e parë, besa edhe në zgjedhjet parlamentare, po del që është një specialitet i dikujt me vjedh vota dhe vullnetin e qytetarëve. Votimi me asistencë është paraparë me ligjin e vjetër. Me ligjin e ri është hequr qëllimshëm për shkak të nivelit të lartë të keqpërdorimit të kësaj forme të votimit”, ka thënë Alban Krasniqi nga Lëvizja Vetëvendosje.

“Në çështjet te prokuroria nuk dhezin tek unë. Edhe unë e ftoj prokurorinë të tregoj se kush po merret me këto shkelje. Këshillat e vendvotimeve e kanë për obligim edhe me ruajt integritetin e procesit por edhe me iu mundësu çdo kategorie të shoqërisë tonë me ushtru të drejtën e tyre për të votuar. Natyrshëm duke u bazuar edhe në rregulla edhe në ligj. Nëse i referohemi ligjit i cili flet për aftësi ose pa aftësi e një qytetari për të votuar, një qytetar i cili është i paaftë për të votuar ose për të shënuar në fletëvotim është edhe një qytetar i cili nuk di shkrim- lexim. Unë nuk po kërkoj asgjë tjetër, mirëpo ne si institucion se çfarë dokumenti duhet me pas për me dëshmu që një person x-y personi është analfabet”, ka thënë Ilir Gashi nga Partia Demokratike e Kosovës

Drejtori i Sekretariatit të KQZ-së, Besnik Buzhala, tha se çdo votim me asistencë duhet të dëshmohet me dokumentacion zyrtar.

“Çdo votim me asistencë duhet të dëshmohet përmes dokumenteve të lëshuara nga institucioni përkatës. Për të votuar me asistencë, votuesit i lejohet votimi me asistencë, por nevoja e veçantë dëshmohet përmes dokumentit përkatës”, ka thënë Buzhalla.

Komunat ku nesër do të mbahet rundi i dytë i zgjedhjeve janë: Prishtina, Prizreni, Gjakova, Gjilani, Dragashi, Kaçaniku, Klina, Fushë Kosova, Mitrovica e Jugut, Obiliqi, Rahoveci, Peja, Suhareka, Vitia, Vushtrria, Juniku, Mamusha dhe Kllokoti.

KQZ po ashtu bëri të ditur se ka vënë në dispozicion disa linja telefonike për qytetarët e vëzhguesit, për raportim të parregullsive dhe për të kërkuar informacione apo udhëzime për procesin e votimit.

Grabitje në Migros në Villmergen – Autori i krimit ikën duarbosh

Një burrë i panjohur grabiti supermarketin Migros në Villmergen, Aargau, të shtunën në mëngjes. I maskuar dhe me një thikë në dorë, ai i kërkoi para një punonjësi të marketit, transmeton albinfo.ch. Por ai iku duarbosh.

Një kërkim vazhdoi deri në pasdite, por rezultoi i pasuksesshëm, raporton srf.ch

I dyshuari për grabitje mbetet i lirë, sipas policisë kantonale. Askush nuk është lënduar gjatë grabitjes. Policia po kërkon dëshmitarë dhe ka nisur një hetim për rastin

Kontradikta mbi kufizimin e shpejtësisë prej 30 km/orë në rrugët kryesore

Në kantonin e Cyrihut, më 30 nëntor do të mbahet një votim mbi të ashtuquajturën Iniciativë Lëvizshmërie. Ajo kërkon që kufizimet e shpejtësisë prej 30 km/orë në rrugët kantonale të mund të vendosen vetëm nga kantoni – dhe jo më nga vetë komunat, transmeton albinfo.ch.

Mbështetësit, përfshirë FDP, SVP, Partinë e Qendrës dhe EDU, paralajmërojnë kundër një mozaiku të kufizimeve të ndryshme të shpejtësisë. Ata argumentojnë se 30 km/orë në rrugët kryesore çon në bllokime trafiku dhe disavantazhe për bizneset dhe shërbimet e emergjencës, shkruan srf.ch.

SP, të Gjelbrit dhe GLP kundërshtojnë iniciativën. Ata theksojnë se një kufizim shpejtësie prej 30 km/orë rrit sigurinë, zvogëlon zhurmën dhe i bën zonat e banuara më të jetueshme, përcjell albinfo.ch. Për më tepër, ata argumentojnë se propozimi rrezikon autonominë komunale të komuniteteve lokale.

Për 45 vjet kryetar bashkie në detyrë

Attilio Savioni ushtron funksionin e kryetarit të bashkisë së komunës së vogël Castaneda të Kantonit Graubünden për 45 vjet. Bashkia në Luginën Calanca feston kryetarin më jetëgjatë të një bashkie të Zvicrës të shtunën (sot).

Ai u zgjodh për herë të parë kryetar bashkie në moshën 35 vjeçare, transmeton albinfo.ch. Ndër arritjet më të rëndësishme që ai ka ndihmuar të iniciohej është shkolla e re e ndërtuar në luginë, ku ndodhet komuna.

Në fillim të viteve 1980, një kompleks shkollor u ndërtua në Castaneda për t’i shërbyer të gjitha fshatrave në Luginën e Calancas, shkruan srf.ch. “Unë mbikëqyra të gjitha punimet e ndërtimit. Gjithashtu shërbeva si president i bordit të shkollës për 35 vjet”, shpjegon Savioni.

Përafërsisht 250 banorët po nderojnë përkushtimin e Savionit me një festë të madhe – përkushtim ky që është gjithçka përveçse i zakonshëm. Në shumë komuna të Zvicrës, gatishmëria për të shërbyer në poste publike po zvogëlohet.

Savioni thotë RSI se ka menduar të japë dorëheqjen. Megjithatë, ai shtoi se duhet të jemi të vetëdijshëm për angazhimin për ta çuar punën deri në fund. Ka momente të lehta dhe të vështira, tha kryetari i bashkisë.

Përkundër 45 viteve në detyrë, Savioni nuk mban rekordin për mandatin më të gjatë të kryebashkiakut në Zvicër. Sipas RSI, ky rekord i përket  Edwin Zeiter, i cili drejtoi fshatin Bister të Kantonit të Valisit për 48 vjet deri vitin e kaluar.

Izraeli sulmoi sërish Libanin, raportohet për të vdekur

Izraeli ka sulmuar me dronë Libanin dhe si pasojë dy persona kanë humbur jetën e shtatë të tjerë janë plagosur.

Sipas raportimeve, të dy sulmet ndodhën gjatë një vale të re ofensivash nga Izraeli, i cili ka deklaruar se po godet objektiva të lëvizjes libaneze Hezbollah.

Në njërin prej sulmeve, një dron izraelit goditi një automjet në një rrugë në juglindje të Libanit, ku u vranë dy vëllezër, raporton agjencia shtetërore libaneze e lajmeve NNA, transmeton albinfo.ch.

Ndërkaq, tensionet mes Izraelit dhe Hezbollahut janë rritur sërish kohët e fundit, pavarësisht armëpushimit të arritur në fund të nëntorit të kaluar.

Izraeli, me mbështetjen e Shteteve të Bashkuara, kërkon çarmatosjen e plotë të lëvizjes libaneze.

Cilat janë ligjet në Zvicër nëse keni një oxhak në shtëpinë tuaj?

Një numër shtëpish dhe apartamentesh në Zvicër kanë një oxhak, i cili është një veçori e mirë, por ai vjen me përgjegjësi të caktuara ligjore.

Në fakt, gjatë dimrit të vitit 2022, kur Rusia pushtoi Ukrainën, duke shkaktuar një krizë masive energjitike dhe, si pasojë, kosto më të larta ngrohjeje, oxhaqet u përdorën më shpesh si burim nxehtësie, domethënë, derisa çmimi i peletave të drurit u rrit gjithashtu.

Por, pavarësisht nëse përdoren për ngrohje apo për ambient të përgjithshëm, Zvicra ka rregulla të rrepta në lidhje me pastrimin dhe mirëmbajtjen e oxhaqeve. Dhe të gjitha ato përfshijnë figurën e veshur me të zeza të një pastruesi oxhaku.

I quajtur kaminfeger në gjermanisht, ramoneur në frëngjisht dhe spazzacamino në italisht, nuk mund ta shmangni praninë e një pastruesi oxhaku nëse ka një oxhak aktiv në shtëpinë tuaj.

Nëse ai (ose ajo) sjell vërtet fat të mirë është e diskutueshme; Megjithatë, ajo që është e sigurt është se nëse dikush shfaqet në pragun tuaj me shufra, furça dhe fshesa me korrent të ndryshme, duhet ta lini të hyjë.

Kjo sepse kushdo që ka një oxhak në shtëpinë e tij (ose një sobë me dru, e cila është mjaft e rrallë këto ditë) duhet ta pastrojë atë profesionalisht periodikisht – zakonisht një herë në vit – nga një pastrues oxhaku i njohur zyrtarisht në kantonin tuaj, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Zakonisht, do të merrni një shënim në kutinë tuaj postare që ju njofton datën dhe orën kur një pastrues oxhaku do të vijë në shtëpinë tuaj. Nëse ajo datë e veçantë nuk është e përshtatshme, mund të telefononi ose t’i dërgoni email kompanisë për të ndryshuar takimin.

Megjithatë, nuk mund të refuzoni pastrimin e oxhakut – jo vetëm sepse është kundër ligjit, por edhe sepse do të vini në rrezik shëndetin dhe sigurinë tuaj dhe të familjes suaj.

Me kalimin e kohës, një oxhak aktiv bllokohet me blozë dhe pluhur të grumbulluar, duke përfshirë një mbeturinë të quajtur kreozot, i cili jo vetëm që është toksik, por edhe shumë i ndezshëm.

Është e rëndësishme të hiqni këto materiale në mënyrë që të mos shkaktojnë dëme.

Ky është skenari më i zakonshëm, por disa njerëz u habitën (dhe jo këndshëm) kur panë pjesë të zogjve të ngordhur dhe kafshëve të tjera të bllokuara në oxhaqet e tyre, të cilat u zbuluan gjatë procesit të pastrimit.

Pra, pastrimi i oxhaqeve dhe oxhaqeve një herë në vit (ose çfarëdo frekuence që kërkon kantoni juaj) është një gjë e mirë; refuzimi për ta bërë këtë mund të rezultojë në një gjobë, shuma e së cilës do të përcaktohet nga bashkia juaj.

Çfarë ndodh kur një pastrues oxhaqesh vjen në shtëpinë tuaj?

Nëse jeni të shqetësuar se shtëpia juaj do të ndotet gjatë procesit, mos u shqetësoni.

Pastruesit e oxhaqeve vijnë të pajisur me çarçafë mbrojtës të cilët i shpërndajnë në dyshemetë tuaja rreth oxhakut dhe do të thithin çdo mbetje më pas.

Ato do të fillojnë nga oxhaku, një kanal përmes të cilit tymi del nga oxhaku juaj – dhe do të vazhdojnë lart, duke përfunduar te oxhaku në çati.

Sa kushton ‘pastrimi’ dhe kush e paguan atë?

Çmimi përcaktohet nga kantoni dhe zakonisht kushton disa qindra franga për një pastrim standard.

Nëse zbulohen probleme të paparashikuara gjatë procesit, pastruesi i oxhaqeve do t’ju njoftojë për koston shtesë. Megjithatë, gjithmonë duhet ta bëni këtë me shkrim, kurrë vetëm me gojë.

Sa i përket asaj se kush paguan për këtë shërbim, nëse jeni pronar i banesave tuaja, atëherë do të duhet të paguani ju. Nëse jeni qiramarrës, qiradhënësi juaj do ta bëjë këtë, përveç nëse marrëveshja juaj e qirasë përcakton ndryshe.

Alarmohet Norvegjia, autobusët e prodhuar në Kinë thuhet se mund të ndalen nga distanca

Një operator norvegjez i transportit publik ka thënë se do të prezantojë kërkesa më të rrepta sigurie dhe do të shtojë masat kundër “hakerimit”, pasi një test në autobusët e rinj elektrikë të prodhuar në Kinë tregoi se prodhuesi mund t’i ndalte nga distanca.

Operatori raportoi se rezultatet e testeve të publikuara javën e kaluar treguan se prodhuesi kinez i autobusëve Yutong Group kishte qasje në sistemet e tyre të kontrollit për përditësimet e softuerit dhe diagnostikimin.

Kompania raportoi se kjo çështje, “përputhet në mënyrë strikte” me ligjet dhe rregullat e vendeve ku operojnë automjetet e saj, teksa u shpreh se të dhënat në lidhje me autobusët e saj ruheshin në Gjermani, raporton theGuardian, transmeton albinfo.ch.

Gazeta citoi një zëdhënës të paidentifikuar të Yutong i cili tha se të dhënat janë të koduara dhe “përdoren vetëm për mirëmbajtje, optimizim dhe përmirësim të lidhur me automjetet për të përmbushur nevojat e klientëve për shërbim pas shitjes”.

Sipas faqes së internetit të Yutong, kompania ka shitur dhjetëra mijëra automjete në të gjithë Evropën, Afrikën, Amerikën Latine dhe rajonin e Azi-Paqësorit në dekadat e fundit.

Studimi u iniciua pjesërisht për shkak të shqetësimeve në lidhje me mbikëqyrjen, në një kohë kur shumë vende në Evropë, Amerikën e Veriut dhe më gjerë kanë ndërmarrë hapa për të mbrojtur të dhënat në lidhje me konsumatorët dhe operacionet në distancë.

Gjetjet treguan se “prodhuesi ka qasje të drejtpërdrejtë dixhitale në çdo autobus individual për përditësime të softuerit dhe diagnostikim”, tha Ruter, i cili thotë se drejton gjysmën e transportit publik të Norvegjisë dhe operon në Oslo dhe rajonin lindor të Akershus.

Në Danimarkën fqinje, kompania e transportit Movia tha se po shqyrtonte vlerësimet e rrezikut kur bëhet fjalë për sigurinë kibernetike dhe spiunazhin në autobusët e planifikuar, si dhe masat e mundshme për të parandaluar hakerimin, keqpërdorimin e të dhënave dhe rreziqet e çaktivizimit të autobusit.

Disa udhëtarë i paguajnë biletat e trenit shumë shtrenjtë në Zvicër

Midis udhëtarëve me abonime rajonale, disa paguajnë shumë për biletat e trenit duke i blerë ato në aplikacionin SBB. Sipas Aleancës SwissPass, baza qendrore e të dhënave nuk i njeh ende të gjitha abonimet që janë regjistruar atje.

Kur njerëzit që kanë një abonim rajonal marrin një biletë për një udhëtim që del nga zona e tyre, atyre u ngarkohet një tarifë për të gjithë udhëtimin, pa zbritur seksionin e mbuluar nga abonimi i tyre.

SBB e konfirmoi këtë informacion në një artikull të kohëve të fundit në Neue Zürcher Zeitung. Aleanca Swisspass, e cila bashkon rreth 250 kompani transporti dhe 20 komunitete tarifore, pranon, në të njëjtin artikull, se për një kohë të gjatë kjo çështje nuk ka qenë përparësi.

Nëse përdoruesit duan të shmangin pagesën e tepërt, ata duhet të kërkojnë stacionin e fundit para përfundimit të zonës së tyre të abonimit dhe të blejnë një biletë vetëm nga ky stacion.

Një nga zëdhënëset e Alliance SwissPass, Michelle Abbet, tregon se kompania ka qenë në dijeni të problemit për një kohë dhe po përpiqet ta zgjidhë atë, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

“Nëse ende nuk kemi qenë në gjendje ta zgjidhim, kjo ndodh sepse është mjaft kompleks. Shumë aktorë të ndryshëm hyjnë në lojë. Por ne po kërkojmë një zgjidhje. Me pak fat, rezultatet duhet të jenë aty në vitin 2026”, thotë ajo.

Teknikisht, mosfunksionimi qëndron në bazën e të dhënave kombëtare për transportin publik. “Sistemi qendror ende nuk i njeh të gjitha abonimet e regjistruara në sistem”, thotë zëdhënësja.

Në këtë pikë, zgjidhja tjetër për përdoruesit është të përdorin funksionin “EasyRide” në aplikacionin SBB: ai automatikisht merr parasysh abonimet rajonale dhe çmimi i saktë i biletës llogaritet në fund të udhëtimit.

Fshati zviceran i rrënuar nga rrëshqitja e dheut, shumë i rrezikshëm për t’u rindërtuar tërësisht

Pesë muaj e gjysmë pas rrëshqitjes së dheut në fshatin Blatten në kantonin Valais, është bërë përshtatja e hartës së rreziqeve natyrore. Fshati Ried nuk mund të rindërtohet dhe 70% e komunës Blatten në Lötschental është në zonën e kuqe të rrezikut, në të cilën nuk mund të ndërtohet.

Rrëshqitja e dheut më 28 maj ndryshoi rrënjësisht situatën në lidhje me rreziqet natyrore në vendbanimin Blatten dhe në veçanti në ish-qendrën e fshatit dhe Ried, sipas një deklarate nga Kancelarja e Shtetit Valais, shkruan swissinfo. Në bazë të hartave të rishikuara të rreziqeve, komuna në Valais të Epërme mund të fillojë të rishikojë planifikimin e saj të përdorimit të tokës, transmeton albinfo.ch.

Këto harta të rishikuara të rreziqeve përfshijnë të gjitha rreziqet gravitacionale natyrore, siç janë përmbytjet dhe erozioni i brigjeve, rrjedhjet e mbeturinave, rrëshqitjet e dheut, rënia e shkëmbinjve dhe gurëve, rënia e shkëmbinjve dhe gurëve, ortekët dhe rreziqe të tjera, siç janë valët impulsive dhe shembjet e akullnajave. U analizuan gjithashtu zinxhirët e proceseve, siç është një rrëshqitje dheu ose një rrjedhë mbeturinash me kthim prapa të lumit Lonza.

Përurohet droni i parë “Made in Kosova”

Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, ka njoftuar sot për përurimin e dronit “Skifteri” të prodhuar në Gjilan nga kompania “Future Minds Academy”.

Sipas tij, përveç furnizimeve nga jashtë, tash Kosova po prodhon vetë dronët e parë.

“Të ardhmen e industrisë së mbrojtjes dhe avancimit të dronëve luftarakë po e ndërtojmë e zhvillojmë edhe në Kosovë. Shteti ynë po shndërrohet në vend që prodhon. Në Gjilan, bashkë me kryetarin Hyseni, vizituam kompanitë e prodhimit të dronëve ushtarak ‘Skifteri’ dhe dronët civil, nga ‘Future Minds Academy’ dhe MIGA SkyShield MAR. ‘Made in Gjilan’ përveçse natyrisht ‘Made in Kosova’. Droni kamikaz ‘K1’, arrin shpejtësi maksimale prej 180km/h e lartësi deri në 2500 metra. Ndërsa ‘Skifteri’ arrin në 5000 metra lartësi, hapësirë operuese 20km dhe shpejtësi prej 270km/h”, ka shkruar ai, transmeton albinfo.ch.

Kurti ka premtuar se pas furnizimeve me dronët “Bayraktar TB-2”, “Puna” dhe “Skydagger”, do të vazhdojnë investimet për mbrojtje e siguri por edhe ngritje të kapaciteteve dhe prodhimtarisë.