Lidhja Demokratike e Kosovës po vazhdon serinë e takimeve me mërgatën. Pas tubimit të mbajtur në Gjermani, partia ka paralajmëruar një takim tjetër edhe në Austri, përcjell albinfo.ch.
Dega e LDK-së në Austri, së bashku me pesë nëndegët e saj, fton bashkatdhetarët në një tubim informues në Amstetten, ku do të prezantohet kandidati për deputet për zgjedhjet nacionale të 28 dhjetorit, Besart Berisha.
Në njoftimin e partisë bëhet e ditur se në takim do të jetë i pranishëm edhe ish-kryeministri Avdullah Hoti, raporton albinfo.at.
Takimi mbahet të premten, më 12 dhjetor 2025, nga ora 19:00
Adresa: Marktplatz 4, 3364 Neuhofen an der Ybbs, Austri
LDK ka paralajmëruar një tubim tjetër më 13 dhjetor në Frankenthaler të Gjermanisë, ku pritet të marrë pjesë edhe kryetari i partisë, Lumir Abdixhiku.
Xherdan Shaqiri ka mundësinë të bëhet “kampion bote” jozyrtar të enjten mbrëma me skuadrën e Baselit, në një përballje të rëndësishme ndaj Aston Villas, përcjell albinfo.ch.
Baseli do të ndeshet me klubin anglez të enjten nga ora 21:00, në kuadër të xhiros së gjashtë të Ligës së Evropës. Sipas mediumit zviceran “Blick”, një fitore e skuadrës zvicerane do t’i siguronte Baselit titullin simbolik të “kampionit të botës”.
Para sfidës, Shaqiri ka shprehur entuziazmin për përballjen me një ekip anglez:
“Aston Villa ka treguar formë të mirë së fundmi. Mezi pres këtë ndeshje sepse kam mundësinë të luaj sërish kundër një ekipi anglez. Do të jetë një sfidë e vështirë, por ne jemi të fortë në shtëpi dhe mund të mposhtim çdo kundërshtar”, ka deklaruar ai.
Aktualisht, titulli jozyrtar mbahet nga Aston Villa, pasi Emiliano Buendía shënoi golin e fitores në minutën e 95-të në triumfin 2-1 ndaj Arsenalit fundjavën e kaluar. Megjithatë, kjo situatë mund të ndryshojë pas sfidës së së enjtes.
Historia e këtij titulli të veçantë nis rreth 20 vjet më parë, kur një tifoz britanik krijoi platformën “Stevesfootballstats”, e cila ndjek ndeshjet që përcaktojnë kalimin e këtij “kurori” simbolik.
Sipas rregullit të këtij koncepti, çdo skuadër që e mposht kampionin aktual në një ndeshje zyrtare e fiton titullin. Ndërkohë, në nivel përfaqësuesesh, këtë titull formal aktualisht e mban Kosova.
Aktorja dhe modelja 24-vjeçare, Rina Lipa, motra e yllit të muzikës Dua Lipa pritet të debutojë në ekranin e madh me filmin kriminal britanik “A Gangster’s Life”, përcjell albinfo.ch.
Rina do të interpretojë rolin e Scarlett, një personazh i ftohtë dhe i pamëshirshëm, e përfshirë në botën e errët të mafies londineze, të mbushur me dhunë, tradhti dhe përplasje të rrezikshme. Filmi do të ketë premierën në janar.
Projekti regjisohet nga Zak Fenning, i cili vjen me debutimin e tij si regjisor filmi artistik, ndërsa më herët është vlerësuar për punën e tij si kameraman. Filmi i bën homazh klasikëve të zhanrit gangster si “Lock, Stock and Two Smoking Barrels” dhe “The Gentlemen” të režisorit Guy Ritchie.
Në kastin e filmit janë përfshirë edhe Jonny Weldon (One Day), Tony Cook (Dune: Part Two), si dhe Tomi May, Christina Gkioka, Bradley Turner dhe Sasha Latoya.
Ngjarja sillet rreth dy mashtruesve, Ant dhe Dick, të cilët përballen me një mafioz të rrezikshëm londinez të quajtur Emery, dhe më pas përfshihen me ngurrim në botën e tij kriminale. Personazhi i Rina Lipës, Scarlett, është pjesë e skuadrës së Emery-t, që i përdor dy protagonistët si vegla në aktivitetet kriminale, derisa historia i çon ata drejt Greqisë.
Familja Lipa ka tashmë përvojë në kinematografi, Dua ka pasur role të vogla në filma si “Barbie” (2023) dhe “Argylle” të regjisorit Matthew Vaughn.
Premiera digjitale e “A Gangster’s Life” në Mbretërinë e Bashkuar pritet më 19 janar, nën shpërndarjen e Miracle Media.
Talent i Kombëtares së Kosovës U-19, Leandro Maksutaj ka bërë debutimin e tij me ekipin e parë të Winterthur-it në Superligën zvicerane, në ndeshjen ndaj Basel-it, përcjell albinfo.ch.
18-vjeçari u inkuadrua në fushë në minutën e 89-të, duke shënuar një hap të rëndësishëm në karrierën e tij dhe duke konfirmuar zhvillimin e tij si një ndër talentet më premtuese në futbollin zviceran.
Winterthur u mposht me rezultat 1-2 nga Basel-i, në një duel ku protagonisti kryesor ishte Xherdan Shaqiri, i cili realizoi golin hapës për skuadrën e tij. Shaqiri fitoi gjithashtu një penallti, por ekzekutimi i Philip Otele u ndal.
Tregjet globale ranë në nëntor për shkak të shqetësimeve rreth një flluske të mundshme, dhe Bill Gates paralajmëron se disa kompani të inteligjencës artificiale mund të mos arrijnë vlerat e tyre aktuale.
Gates, bashkëthemelues i Microsoft dhe filantrop, tha gjatë Javës së Financave në Abu Dhabi se AI është njëkohësisht një “flluskë” dhe një “teknologji thelbësore që do të ndryshojë botën”. Ai shtoi se, megjithë vlerësimet e larta të disa kompanive, industria e AI-së është jashtëzakonisht konkurruese dhe jo të gjitha kompanitë do të jenë fituese.
“Një pjesë e kompanive që sot duken të mbivlerësuara, me kalimin e kohës nuk do të ruajnë vlerën e tyre,” shpjegoi Gates, duke theksuar se AI është një flluskë vetëm në kuptimin që disa vlerësime nuk do të mbijetojnë. Megjithatë, ai insistoi: “Është një teknologji me ndikim të thellë, që do ta transformojë botën.”
Shumë kompani të AI-së aktualisht kanë vlerësime mbi mesataren. Për shembull, raportet P/E të Palantir dhe Tesla janë mbi 200, krahasuar me mesataren e S&P 500 prej rreth 25. Rënia e tregjeve globale në nëntor lidhej pikërisht me frikën nga një shpërthim i mundshëm i kësaj flluske.
Megjithatë, Gates është optimist për ndikimin afatgjatë të AI-së: “Kjo teknologji do të ndryshojë jetën për mirë, duke përmirësuar shëndetësinë, arsimin dhe bujqësinë.”
Fondacioni Gates, së bashku me udhëheqës të tjerë ndërkombëtarë, sapo ka premtuar 1.9 miliardë dollarë për të luftuar poliomelitin dhe për të forcuar sistemet shëndetësore. Gates tha se vitin e ardhshëm do të jetë vendimtar për shëndetin global, falë përdorimit të mjeteve të AI-së, si mjekë virtualë që mbështesin dialektet lokale në Afrikë dhe këshilltarë bujqësorë për fermerët me parcela të vogla.
“Synimi ynë është të rrisim ndjeshëm produktivitetin e tyre, dhe kjo është e realizueshme,” përfundoi Gates.
Ambasadori i Austrisë në Kosovë, Georg Schnetzer, i ka dorëzuar sot Medaljen e Artë të Meritave të Republikës së Austrisë Profesor Edmond Hajrizit, themelues dhe rektor i Universitetit për Biznes dhe Teknologji (UBT). Çmimi i lartë shtetëror vjen si vlerësim për kontributin e tij shumëvjeçar në zhvillimin e arsimit të lartë dhe forcimin e marrëdhënieve akademike e ekonomike ndërmjet Austrisë dhe Kosovës.
Prof. Edmond Hajrizi themeloi UBT-në në vitin 2001, me vetëm 29 studentë, ndërsa sot institucioni numëron mbi 15 mijë studentë në disa kampuse dhe konsiderohet si universiteti më i madh privat në vend. Që nga fillimi, UBT është ndërtuar mbi modele dhe standarde austriake të arsimit, duke ofruar programe ndërdisiplinore, të orientuara në praktikë dhe të bazuara në inovacion.
Në hapat e parë të zhvillimit të UBT-së, bashkëpunimi me profesorët dhe hulumtuesit e Universitetit Teknik të Vjenës (TU Wien) dhe institucionet e tjera austriake ka qenë thelbësor. Me kalimin e viteve, UBT është shndërruar në një urë të rëndësishme akademike mes dy vendeve, duke zgjeruar partneritetet me universitete, institute kërkimore dhe qendra ekselence në Austri. Mes aktiviteteve të përbashkëta veçohet edhe programi EUROTRIP, i cili u mundëson çdo vit studentëve të UBT-së vizita studimore në Austri.
Përtej dimensionit akademik, UBT ka kontribuar edhe në forcimin e lidhjeve ekonomike ndërmjet Austrisë dhe Kosovës, përmes bashkëpunimeve me Odën Ekonomike të Austrisë (WKÖ), organizatat për zhvillim ekonomik (WIFI) dhe institucione të tjera. Po ashtu, UBT ka organizuar vazhdimisht aktivitetin “Ditët e Austrisë”, ndërsa ka luajtur një rol kyç në promovimin e modelit austriak të arsimit profesional dual në Kosovë.
Prof. Hajrizi ka lidhje të thella akademike dhe profesionale me Austrinë. Pas përfundimit të doktoraturës në TU Wien, ai nisi karrierën në këtë vend duke punuar në kompani si Siemens dhe Austro-Tech në pozita menaxheriale të projekteve softuerike. Marrëdhëniet e tij akademike me TU Wien vazhdojnë edhe sot.
Si ndërmarrës dhe inovator, ai ka themeluar mbi 30 kompani e laboratorë në vende të ndryshme, si dhe parkun e parë të shkencës dhe teknologjisë në Kosovë. Hajrizi është fitues i çmimeve prestigjioze ndërkombëtare, anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave dhe Arteve, dhe kontribuues aktiv në nisma që avancojnë arsimin, kërkimin, inovacionin dhe zhvillimin teknologjik.
Medalja e Artë e Meritave nga Republika e Austrisë përbën një vlerësim të rëndësishëm për kontributin e tij dhe një dëshmi të bashkëpunimit të qëndrueshëm mes dy vendeve.
A do t’i shohim ndonjë ditë dyqanet ushqimore në Zvicër apo Gjermani të ekspozojnë me krenari Produced in Kosovo? Kur do të nisë një shpërndarje në shkallë të gjerë e specialiteteve kosovare, të afta të rivalizojnë me ato që vijnë nga Kroacia apo Maqedonia? Pyetja mbetet ende e hapur, ndërsa disa do të përgjigjeshin me ironi: atë ditë kur vetë kosovarët do të njohin vlerën e prodhimit të tyre bujqësor dhe kur shteti më në fund do ta mbështesë këtë sektor po aq sa promovon degët e tjera të ekonomisë.
Suhareka, në jug të Kosovës, është një nga komunat kryesore bujqësore të vendit.
Edhe pse ekonomia kosovare po bëhet gjithnjë e më e njohur ndërkombëtarisht përmes sektorit të tretë që po zhvillohet me ritme të shpejta, themeli i saj historik dhe shoqëror mbetet thellësisht rural. Dhe bujqësia, ndonëse pak e mekanizuar, vazhdon të jetë një shtyllë ekonomike: në vitin 2022 ajo përfaqësonte 7.4 për qind të PBB-së dhe përfshinte 23 për qind të fuqisë punëtore. Sigurisht, madhësia mesatare e fermave, e vlerësuar nga FAO (Organizata e Kombeve të Bashkuara për Ushqim dhe Bujqësi) ndërmjet 1.5 dhe 3.2 hektarë, pasqyron trashëgiminë e një modeli vetëfurnizues: gati 50 për qind e sipërfaqes së përgjithshme të tokës së punueshme, pak mbi 420 mijë hektarë (që përbëjnë rreth gjysmën e territorit të Kosovës), shfrytëzohet nga ferma që kanë më pak se 5 ha, dhe njëra në dy nuk i kalon 1 ha. Prania e përhapur e traktorëve të vegjël të kuq IMT, të vjetër por të pathyeshëm, të përsosur për këto sipërfaqe, është një dëshmi e qartë vizuale e kësaj.
Disa fermerë kanë arritur të investojnë në makineri bujqësore të përshtatura për sipërfaqe të mëdha, si këta dy traktorë në afërsi të Suharekës.
Megjithatë, brenda gjysmë shekulli, struktura bujqësore e vendit ka kaluar një zhvillim të jashtëzakonshëm, gjë që shihet nga projektet e shumta inovative që kanë marrë jetë, falë sipërmarrësve të vegjël të qëndrueshëm dhe punëtorë, të cilët besojnë në konceptet e tyre dhe arrijnë të bashkohen për të krijuar sinergji efektive si në tregun e brendshëm ashtu edhe në eksport. Disa shembuj të tillë do të paraqiten në pjesën e dytë të kësaj serie prej tre artikujsh kushtuar bujqësisë kosovare. Modele frymëzuese, që kanë ditur të shfrytëzojnë potencialin bujqësor të vendit, një vend ku në disa rajone pothuajse çdo familje zotëron ende tokë të punueshme, po aq sa kanë ditur të shkojnë përtej tij. Dhe mbi të gjitha, ndërmarrje që arrijnë të kapërcejnë pengesat e shumta strukturore, madje edhe shoqërore, që ngadalësojnë zhvillimin e tyre. Duke i analizuar këto të fundit, kuptohet edhe më mirë merita e fermerëve që i përkushtohen profesionit të tyre dhe e shndërrojnë atë në një histori suksesi.
albinfo.ch albinfo.chalbinfo.ch
Traktori i fortë IMT, një mbijetues i epokës jugosllave, i përshtatur në mënyrë të përkryer për sipërfaqet e vogla të shumicës së fermave në Kosovë.
Sigurisht, do të ishte e padrejtë të thuhej se shteti i Kosovës i lë bujqit të arrangohen vetë. Bujqësia mbështetet realisht, si përmes një sistemi pagesash direkte të ngjashëm me atë të Zvicrës dhe vendeve të Bashkimit Evropian, ashtu edhe përmes subvencioneve të dhëna nga Ministria e Bujqësisë ose, në nivel rajonal, nga departamentet përkatëse të komunave. Por në praktikë, kjo mbështetje funksionon vetëm pjesërisht.
Fusha mes Suharekës dhe Mushtishtit (jug i Kosovës).
Së pari, sepse sistemi i pagesave direkte lidhet me sipërfaqen e deklaruar dhe për këtë arsye është i cenueshëm ndaj abuzimeve: për shkak të një farë paqartësie të krijuar nga copëtimi i skajshëm i fermave, shumë pronarë përfitojnë ndihma pa kultivuar asgjë në copën e tokës që posedojnë. Ministria e Bujqësisë, e vetëdijshme për problemin, po përpiqet të ndryshojë kriteret e dhënies së subvencioneve, duke u bazuar më shumë në shifrat reale të prodhimit sesa në sipërfaqen e regjistruar në kadastër. Një punë e gjatë, që kërkon hapa të ngadaltë por të qëndrueshëm.
Së dyti, edhe pse Ministria e Bujqësisë ka një buxhet subvencionesh prej 30 deri në 35 milionë euro në vit, pra më të madhin ndër ministritë, kërkesat e kalojnë shumëfish këtë shumë. Shefi i projektit dhe bashkëthemelues i BIOKS, një ndërmarrje shërbimi e specializuar në mbështetjen e bizneseve që kërkojnë të sigurojnë kredi dhe subvencione nga qeveria apo investitorët e huaj, Naim Kicaj është personi ideal për ta ditur këtë, aq më tepër kur më shumë se një e treta e klientëve të tij janë bujq. “Nga tetë kërkesa që arrijnë në ministri, vetëm njëra merr financim, tregon ky banor i Suharekës, një prej rajoneve kryesore bujqësore të Kosovës. Dhe ndërprerja e financimeve të USAID të vendosur nga administrata amerikane nuk do ta përmirësojë situatën.”
albinfo.chalbinfo.chalbinfo.ch
Ashtu si shumë ferma të tjera në Kosovë, edhe kjo fermë në afërsi të Suharekës bazohet në diversifikim. Mes dhjetëra arrave të mbjella së fundmi, pula të rritura në natyrë kullosin lirshëm.
Sigurisht, kur një sipërmarrës bujqësor arrin të sigurojë financimin për një projekt të caktuar, mbështetja nuk është e vogël, pasi shuma maksimale mund të variojë nga 100 mijë deri në 400 mijë euro për një projekt të madh në një sektor të caktuar, për shembull përpunimin e produkteve të mishit ose perimeve.
Por duhet arritur të kalohet përmes pengesave të shumta juridike dhe administrative për të përfituar nga fondet qeveritare. “Ndryshe nga pagesat direkte, subvencionet shtetërore nuk jepen automatikisht në bazë të sipërfaqes së punuar ose prodhimit,” shpjegon Naim Kicaj. “Patjetër duhet të plotësohet një nga tre kushtet e mëposhtme: të mund të dëshmohet pronësia e parcelës, të mund të dëshmohet se parcela i ka përkitur njërit prej të parëve në vijë të drejtë familjare, ose të ekzistojë një kontratë qiraje e nënshkruar te noteri. Mirëpo privatizimi i kooperativave shtetërore, të cilat ishin sistemi mbizotërues para luftës, ka bërë që 75 për qind e tokave bujqësore të Kosovës të mbeten pa pronar ligjor.” Kështu, shumë fermerë nuk kanë as mundësinë të kërkojnë një subvencion. Të vetëdijshme për problemin, autoritetet kanë krijuar një procedurë të certifikimit të pronësisë që kërkon praninë e dëshmitarëve, por kjo, ndonëse duket e thjeshtë, mund të bëhet shumë e ndërlikuar, sidomos kur trashëgimtarët jetojnë jashtë vendit. “Ky është një pengesë madhore për investimet në sektorin bujqësor,” thekson specialisti.
albinfo.ch
Rritja e pulave në afërsi të Suharekës.
Pasiguria juridike lidhur me pronësinë e tokës ka sjellë edhe një efekt anësor të dëmshëm që vërehet prej disa vitesh: tkurrjen e sipërfaqeve bujqësore në favor të parcelave të destinuara për industrinë. “Ekziston një planifikim hapësinor që përcakton se cilat parcela janë në zonë të mbrojtur, por shpesh shohim ndërtime të objekteve industriale në ato toka që teorikisht duhet të mbeten për bujqësi”, shprehet një burim në Departamentin e Pronave dhe Kadastrës në Suharekë. Ndërtimi i zonave industriale që respektojnë planin hapësinor do ta evitonte këtë problem, dhe kjo është ajo që po synon të bëjë Komuna.
Me pak fjalë, nuk është e lehtë të zhvillosh një projekt bujqësor në një kontekst të tillë. Aq më tepër që infrastruktura rurale mbetet shumë e mangët; shumë rrugë fshati dhe rrugë shërbimi për bujqësi janë në gjendje të keqe, madje të pakalueshme, dhe kërkesat për ndërhyrje hasin në buxhetet e kufizuara të komunave. Sa i përket ujitjes, ajo mbetet e pasigurt. Disa fshatra në zonat rurale presin prej dekadash të lidhen me një rrjet furnizimi me ujë dhe mund të mbështeten vetëm te pusët e ndërtuara nga banorët me shpenzimet e tyre, edhe pse shkurtësia e sezonit bujqësor e zbut për momentin ndikimin e thatësirave verore.
Vreshta në afërsi të Suharekës.
Së fundi, faktorët shoqërorë po ashtu e ngadalësojnë zhvillimin e sektorit. Bujqësia shpesh perceptohet si një veprimtari me pak vlerë krahasuar me sektorin e patundshmërisë apo atë të shërbimeve. Gratë janë aktive në këtë fushë, madje ndonjëherë edhe në krye të fermave inovative, por ato duhet të luftojnë për t’u njohur plotësisht si sipërmarrëse të pavarura. Sa i përket sinergjive kolektive, të domosdoshme të paktën për të lehtësuar barrën financiare që blerja e makinerive të prodhimit ose përpunimit ia imponon familjeve bujqësore, ato fatkeqësisht pengohen nga një mosbesim i vjetër ndaj kooperativave bujqësore, të lidhura me epokën socialiste.
Mbarështimi i lopëve qumështore dhe shitja direkte e qumështit dhe djathit janë baza e fermës së Drita Kabashit në Sallagrazhdë, në Komunën e Suharekës.
Si pasojë, pavarësisht gjallërisë së disa iniciativave lokale (si ato që do t’i prezantojmë në pjesën tonë të ardhshme), vendi është larg vetë-mjaftueshmërisë ushqimore. Varësia nga importet, veçanërisht përmes zinxhirëve të supermarketeve si VIVA Fresh, SPAR apo CONAD, të cilët kanë dominuar ndjeshëm mbi tregjet e fshatrave dhe dyqanet e vogla ushqimore, në një vend ku popullsia po përqendrohet gjithnjë e më shumë në qytete paraqet një problem. Ajo ngre çështje të sigurisë ushqimore në afat të gjatë, por edhe të shëndetit publik, pasi lidhet me praninë e produkteve të përpunuara shpesh me cilësi të dobët dhe që vijnë nga sisteme agro-industriale shumë intensive të vendeve fqinje si Maqedonia e Veriut, Kroacia e të tjera. E megjithatë, Kosova i ka të gjitha mundësitë për të prodhuar mirë, për të ushqyer mir dhe për të eksportuar mirë.
Islanda është bërë pjesë e një grupi vendesh që do të bojkotojnë Festivalin e Këngës Eurovision 2026, pas vendimit të Unionit Evropian të Transmetimeve (EBU) për të lejuar Izraelin të marrë pjesë në këtë konkurs.
Sipas raportimeve të BBC, Islanda i është bashkuar Spanjës, Irlandës, Sllovenisë dhe Holandës në vendimin për të mos marrë pjesë në Eurovision, i cili këtë vit do të zhvillohet në Austri, transmeton albinfo.ch.
Transmetuesi kombëtar islandez, RUV, tha se pjesëmarrja e Izraelit ka shkaktuar ndarje mes anëtarëve të EBU-së dhe debat të gjerë tek publiku.
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ka deklaruar se anëtarësimi i vendit në Bashkimin Evropian deri në vitin 2030 është plotësisht i realizueshëm.
Në Tiranë po zhvillohet Forumi Ekonomik, ku Rama ishte prezent gjatë hapjes së edicionit të pestë së bashku me zyrtarë të tjerë.
Gjatë fjalës së tij, Rama theksoi se Shqipëria po transformohet në një korridor zhvillimi nga veriu në jug dhe se vendi është i gatshëm për investime cilësore dhe afatgjata.
“Shqipëria qëndron si një shtyllë stabiliteti dhe partner i besueshëm në një Evropë që po ripërcakton sigurinë dhe ekonominë. Ne kemi përparuar shpejt me kapitujt e negociatave me BE, kemi dyfishuar buxhetin dhe PBB-në, ndërkohë që deficiti është minimal. Turizmi po rritet, infrastruktura po modernizohet nga portet tek hekurudhat, dhe transformimi digjital po zhvillohet me ritme të shpejta,” tha Rama, duke cituar “TRT Balkan”
Kryeministri gjithashtu vuri në dukje se revolucioni digjital ka ndryshuar mënyrën e qeverisjes dhe funksionimin e biznesit.
“Evropa 2030 nuk është vetëm një shpresë, por destinacioni ynë. Negociatat janë aktive, kapitujt po ecin përpara dhe objektivi është realist, por me kusht që Evropa të mbajë premtimin. Anëtarësimi në 2030 është i mundshëm dhe ne nuk presim Evropën, por e ndërtojmë atë këtu,” shtoi ai.
Rama theksoi se zhvillimi i infrastrukturës moderne do ta bëjë Shqipërinë një nyje logjistike mes Ballkanit dhe Evropës.
Ministrja për Evropën dhe Punët e Jashtme, Elisa Spiropali, pjesë e forumit, nënvizoi rëndësinë e Shqipërisë për sigurinë dhe zhvillimin rajonal dhe kontributin e saj në integrimin kontinental. Ajo theksoi gjithashtu mbështetjen për dialogun Kosovë–Serbi dhe thellimin e bashkëpunimit në rajon.
Forumi ka fokus diskutimi mbi ndryshimet globale, zhvillimin ekonomik të Shqipërisë si qendër rajonale, rrugën drejt BE-së dhe sfidat për investimet. Organizator është Forumi Ekonomik i Delfit, ndërsa pjesëmarrës janë zyrtarë, biznesmenë dhe ekspertë ndërkombëtarë.
Një shpërthim i madh nafte ka ndodhur mbrëmjen e së mërkurës në rajonin Brandenburg në veri-lindje të Gjermanisë, si pasojë e një “incidenti” në një tubacion nafte, njoftuan autoritetet rajonale.
“Ekipet e emergjencës janë në vendngjarje” për të zgjidhur situatën, e cila ka ndodhur “në nivelin e një valvule” të këtij tubacioni që i përket rafinerisë PCK, tha zëdhënësi i Ministrisë së Mjedisit të Brandenburgut.
Rafineria, e cila është në pronësi të një filiale gjermane të gjigantit rus të naftës Rosneft, është nën kontrollin e qeverisë gjermane që nga shtatori i vitit 2022.
Incidenti ndodhi në tubacionin që lidh portin gjerman të Rostock-ut (në veri) pranë bregdetit të Detit Baltik me Schwedt-in, vendndodhjen e rafinerisë në kufi me Poloninë. Qeveria rajonale nuk ka dhënë ende informacione mbi shkakun apo përmasat e dëmit.
Shkaktuar nga punimet ndërtimore
Sipas një zëdhënësi të rafinerisë, i intervistuar nga AFP, “gjetjet fillestare” tregojnë se “incidenti është shkaktuar nga punimet përgatitore për një test sigurie të planifikuar për nesër, të enjten, në tubacion.”
“Ndërhyrja e qëllimshme nga jashtë mund të përjashtohet në këtë fazë,” shtoi ajo. Sipas mediave rajonale, nafta po rrjedh nga tubacioni në një lartësi prej të paktën dhjetë metrash.
Që nga janari i vitit 2023, pas embargos së vendosur në nivel evropian pas pushtimit të Ukrainës, rafineria ka ndaluar furnizimin me naftë ruse.
Aktualisht, rafineria operon me zgjidhje alternative ndaj naftës ruse, duke marrë dërgesa përmes portit të Rostock-ut dhe portit të Gdansk-ut në Poloni.
Statistikat e Sekretariatit Shtetëror për Migracionin (SEM) tregojnë se rreth 62% e të huajve të dënuar për vjedhje deportohen, ndërsa përdhunuesit dhe vrasësit deportohen më rrallë – përkatësisht nën 50% dhe 38%. Kjo ka shkaktuar shqetësim në opinionin publik, raporton blick transmeton albinfo.ch.
Ekspertja ligjore Antonia Straden shpjegon se këto shifra nuk tregojnë një trajtim më të butë ndaj krimeve të rënda. Arsyeja kryesore është se numri i rasteve për përdhunim dhe vrasje është shumë i vogël, ndërsa ekzekutimi i deportimit shpesh vonohet për arsye ligjore dhe praktike, si:
Mbrojtja ndërkombëtare ndaj deportimeve në vende me rrezik torturash ose përndjekjesh,
Pengesa nga shteti i origjinës (mungesa e dokumenteve ose refuzimi për rikthim),
Dënime të gjata me burg që pengojnë deportimin menjëherë.
Straden thekson: “Rasti individual është vendimtar.” Disa persona nuk mund të deportohen menjëherë pavarësisht nga urdhri i gjykatës, për shkak të lidhjeve familjare ose kontekstit të veçantë social.
Shifrat nuk tregojnë se Zvicra është më e butë me përdhunuesit apo vrasësit, por reflektojnë faktorë praktikë, ligjorë dhe numra të vegjël rastesh.
Presidenti amerikan Donald Trump dhe administrata e tij po kritikon Evropën dhe BE-në për “censurë”, imigracion masiv dhe burokraci të tepruar. Strategjia e re kombëtare e sigurisë së SHBA-së paralajmëron për “shkatërrim civilizacional” dhe kërkon që Evropa të marrë përgjegjësitë e veta për mbrojtjen deri në vitin 2027, transmeton albinfo.ch.
Ekspertët e diplomacisë, si ish-ambasadori zviceran Walter B. Gyger, thonë se disa kritika janë të bazuara, duke theksuar burokracinë e lartë të BE-së dhe varësinë e Evropës nga SHBA-ja. Politologu Stefan Fröhlich paralajmëron se Evropa duhet të bëjë më shumë për të ruajtur ndikimin e saj dhe për të mos mbetur pasive.
Ministri i Jashtëm zviceran Ignazio Cassis tha se mesazhi i Trump është që Europa, përfshirë Zvicrën, duhet të marrë fatin e vet në dorë dhe të forcojë mbrojtjen dhe pavarësinë e saj.
Analistët paralajmërojnë se tensionet midis SHBA-së dhe Evropës mund të nxisin debate për unitetin evropian dhe rolin e kontinentit në marrëdhëniet ndërkombëtare.
Për shkak të punimeve ndërtimore në Tunelin Bazë të Gotthardit, pasagjerët e trenave zviceranë duhet të përgatiten për kohë më të gjata udhëtimi në gjysmën e dytë të janarit 2026. Pothuajse të gjithë trenat do të udhëtojnë përmes rrugës malore.
Siç njoftoi Hekurudha Federale Zvicerane, punimet do të kryhen 24 orë në ditë në tunelin 57 kilometra nga 12 deri më 23 janar 2026. Pothuajse të gjithë trenat EC dhe IC do të ridrejtohen përmes rrugës panoramike të vjetër.
Për pasagjerët, kjo do të thotë se udhëtimi do të zgjasë rreth një orë më shumë. Përjashtime bëjnë lidhjet e hershme dhe të vona, si dhe trenat që udhëtojnë midis Gjermanisë dhe Italisë, të cilët do të përdorin tunelin bazë. Edhe trenat me mallra mund të përdorin tunelin bazë, por me kapacitet të reduktuar.
Hekurudha Zvicerane e justifikoi mbylljen e gjatë të tunelit me punime mirëmbajtjeje. Disa nga këto punime kryhen gjatë natës të fundjavave, por intervalet tetë-orëshe nuk janë të mjaftueshme për disa lloj punimesh.
Për punime më të mëdha, një e treta e tunelit mund të mbyllet vazhdimisht për disa ditë në intervale të paracaktuara.
Punimet e ardhshme përfshijnë rinovimin e radios së tunelit, e cila do të zëvendësohet në faza midis 2024 dhe 2027. Radioja e tunelit ka qenë në funksion që para hapjes së tunelit dhe ka arritur fundin e jetës së saj shërbyese.
Swatch Group po hetohet nga Autoriteti Italian i Konkurrencës (AGCM) për dyshime mbi praktika konkurruese të pandershme. Hetuesit dyshojnë se kompania ka imponuar çmime fikse për shitësit e saj në Itali. Swatch po bashkëpunon plotësisht me hetimin dhe synon të sqarojë çdo shkelje të mundshme.
Grupi japonez Citizen, që përfshin markat Frédérique Constant, Alpina, Bulova dhe Vagary, po ashtu është nën vëzhgim për të njëjtat arsye. Autoriteti Italian thotë se kompanitë monitorojnë çmimet e shitësve dhe mund të marrin masa ndaj atyre që ofrojnë zbritje.
Në Turqi, Swatch ka përjetuar greva nga punonjësit e 16 dyqaneve të saj këtë vit, ku punonjësit arritën rritje page dhe ulje të orëve të punës pas një grevë dyjavore.
Shitjet e Swatch Group kanë vazhduar të bien në gjysmën e parë të vitit 2025, ndërsa sfidat e kompanisë shtrihen si në tregun vendas ashtu edhe në atë ndërkombëtar.
Duke filluar nga kjo e diel, udhëtimi midis Annemasse dhe Aeroportit të Gjenevës merr një nxitje të mirëpritur.
Léman Express po lançon linjën e saj të re L7, duke ofruar një lidhje të drejtpërdrejtë përmes tunelit të ri Châtelaine – duke shkurtuar 22 minuta, transmeton albinfo.ch.
Për momentin, shërbimi përfshin një tren herët në mëngjes për të ndihmuar udhëtarët të kapin fluturimet e para, dhe një kthim vonë në mbrëmje për ata që zbarkojnë natën.
L7 do të ketë gjithashtu ndalesa në Gjenevë, si Eaux-Vives, Champel dhe Pont-Rouge, si dhe Vernier. Por do të anashkalojë Cornavin.
Doganat për produktet zvicerane të eksportuara në Shtetet e Bashkuara janë ulur nga 39% në 15%, me efekt retroaktiv që nga 14 nëntori, njoftoi Konfederata Zvicerane. Përjashtimet për ilaçe, kimikate, ar dhe kafe mbeten në fuqi.
Në këmbim, Zvicra ul tarifat për peshq, produktet detare dhe disa produkte bujqësore, si dhe ofron kuota bilaterale pa tarifa për mish viçi, bisoni dhe pulë. Importuesit mund të kërkojnë rimbursim të tarifave nga autoritetet doganore, transmeton albinfo.ch.
Organizata Economiesuisse ka mirëpritur uljen e tarifave, duke theksuar se kjo do të ruajë vende pune dhe do t’i japë kompanive zvicerane akses më të mirë në tregun amerikan.
Austria ka një problem me racizmin, tha sot raportuesja speciale për format e reja të racizmit e Kombeve të Bashkuara, Ashwini KP, duke deklaruar se, megjithëse shoqëria austriake është e larmishme, format raciste të paragjykimeve dhe ndjenja e superioritetit janë “të rrënjosura thellë dhe të përhapura gjerësisht”.
Pavarësisht ligjeve ekzistuese mbi barazinë dhe mosdiskriminimin, Austria duhet “të marrë urgjentisht masa shtesë kyçe”, tha raportuesi, raportoi Spiegel.
Populizmi i krahut të djathtë, vlerësoi ajo, po bëhet gjithnjë e më i pranishëm në nivel federal dhe provincial, gjë që “inkurajon ndjeshëm” racizmin, shkruan Euronews, transmeton albinfo.ch.
Ashvini KP shprehu gjithashtu habi për ” pranimin e koncepteve etno-nacionaliste sipas të cilave identiteti austriak është i lidhur në thelb me ngjyrën e bardhë të lëkurës”.
Ajo kritikoi gjithashtu ndalimin e planifikuar të shamisë për vajzat nën moshën 14 vjeç. Në raport, ajo deklaroi se kishte “dyshime serioze” në lidhje me masën, sepse ajo mbështet stereotipin se “vajzat myslimane janë të cenueshme nga natyra” dhe se “shamia është një simbol i njëanshëm i shtypjes”.
Sipas saj, në Austri ekziston një mungesë gatishmërie e përhapur për të njohur racizmin dhe pasojat e tij.
Sistemit të internetit Starlink të Elon Musk i është dhënë leje lokale për të hapur një nga stacionet më të mëdha tokësore në Evropë në Leuk në kantonin Valais.
Zona është tashmë shtëpia e disa sistemeve të mëdha të komunikimit satelitor, transmeton albinfo.ch.
Vendasit po kundërshtojnë instalimin – duke pretenduar se frekuencat që do të përdoren nga sistemi tokësor do të jenë më të forta dhe më të larta se çdo sistem tjetër.
Ata gjithashtu pretendojnë se sistemi po përdoret për qëllime ushtarake. Ata po planifikojnë tani t’i çojnë ankesat e tyre në kanton, gjë që mund ta prishë projektin.
Ky vit pritet të jetë i dyti ose i treti më i nxehtë në histori, potencialisht vetëm pas vitit 2024, që shënoi temperatura rekord, sipas Shërbimit të Ndryshimeve Klimatike të Bashkimit Evropian (C3S).
Gjithashtu, 2025 pritet të përmbyllë periudhën e parë trevjeçare ku temperatura mesatare globale ka kaluar 1.5 gradë Celsius mbi periudhën paraindustriale 1850-1900, kur njerëzit filluan djegien industriale të lëndëve djegëse fosile.
Moti ekstrem vijoi të godiste rajonet në mbarë botën këtë vit. Tajfuni Kalmaegi vrau më shumë se 200 persona në Filipine muajin e kaluar. Spanja pësoi zjarret më dramatike në tridhjetë vitet e fundit, për shkak të kushteve të motit. “Këto etapa nuk janë abstrakte, ato reflektojnë frekuencën në rritje të ndryshimeve klimatike,” theksojnë studiuesit, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.
Viti i kaluar ishte më i nxehti në histori. Ndërsa modelet natyrore të motit i ndryshojnë temperaturat nga viti në vit, shkencëtarët kanë dokumentuar një trend të qartë ngrohjeje globale me kalimin e kohës. Ata kanë konfirmuar se shkaku kryesor i kësaj ngrohjeje janë emetimet e gazeve serrë nga djegia e lëndëve fosile.
10 vitet e fundit kanë qenë 10 vitet më të ngrohta që kur filluan regjistrimet, njoftoi Organizata Botërore Meteorologjike më herët këtë vit.
Kufiri global prej 1.5 gradë Celsius është limiti i ngrohjes që vendet u zotuan të parandalojnë nën Marrëveshjen e Parisit të vitit 2015. Por OKB ka deklaruar se objektivi nuk është realisht i arritshëm dhe u bëri thirrje qeverive që të reduktojnë sa më shpejt emetimet e dioksidit të karbonit.
Këtë fundjavë, ndryshimi i orarit hyn në fuqi. Për shërbimet ndërkombëtare, Hekurudhat Federale Zvicerane tani synojnë të shërbejnë më shumë destinacione pa u kërkuar pasagjerëve të ndërrojnë trena, shkruan swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.
Në të ardhmen, Zyra Federale e Transportit synon gjithashtu lidhje më të drejtpërdrejta. Qëllimi i ardhshëm është të mundësojë udhëtimin nga Zvicra në Londër në më pak se gjashtë orë, pa ndërruar trena. “Ne po zhvillojmë lidhje të mira me të gjitha vendet dhe në të gjitha drejtimet”, deklaron ministria.
Muajin e kaluar, Komisioni Evropian prezantoi planin e tij të veprimit për transportin hekurudhor me shpejtësi të lartë. Objektivi i këtij projekti ambicioz është të ndërtojë linja të reja me shpejtësi të lartë dhe të zvogëlojë ndjeshëm kohën e udhëtimit midis qyteteve evropiane.
Lidhje më të mira evropiane
Pavarësisht pozicionit qendror të Zvicrës në Evropë, KE synon të zgjerojë lidhjet duke anashkaluar shtetin alpin.
BE synon të krijojë dy linja të reja hekurudhore deri në vitin 2040: një nga Varshava në Detin Baltik dhe tjetrën nga Parisi në Lisbonë nëpërmjet Madridit. Në rrugët ekzistuese, kohët e udhëtimit pritet të ulen ndjeshëm. Për shembull, udhëtimi nga Berlini në Romë do të reduktohet nga 14 orë e 30 minuta në 10 orë e 15 minuta, dhe udhëtimi nga Parisi në kryeqytetin italian do të zgjasë 8 orë e 45 minuta në vend të 10 orë e 50 minutave.
“Ne do të bëjmë gjithçka që mundemi për të shmangur mbetjen prapa”, tha Véronique Stephan, drejtuese e tregut të pasagjerëve në Hekurudhat Federale Zvicerane, për transmetuesin publik zviceran RTS.
Gjeneva Ndërkombëtare po përballet me një nga sfidat e saj më serioze në dekada.
Qyteti, i cili pret 40 organizata ndërkombëtare dhe gati 500 OJQ, është tronditur nga shkurtime të ndjeshme të buxhetit pas reduktimit të kontributeve amerikane.
Tani, konkurrenca po intensifikohet: Austria dhe Italia thuhet se po bëjnë fushatë për të tërhequr institucione të mëdha – madje edhe disa qytete në Gjirin Persik, transmeton albinfo.ch.
UNICEF tashmë ka filluar të zhvendosë një pjesë të konsiderueshme të selisë së saj në Romë, dhe Organizata Ndërkombëtare e Punës po studion një zhvendosje të disa qindra posteve në Torino për të ulur kostot.
Ministri i jashtëm, Ignazio Cassis, thotë se disa qytete po pozicionohen në mënyrë agresive për të bindur organizatat me bazë në Gjenevë të zhvendosen.
Qeveria zvicerane po kërkon të ndihmojë Gjenevën ndërkombëtare. Votat parlamentare pritet të injektojnë 200 milionë CHF javën e ardhshme – më shumë se 5% sesa ishin caktuar më parë.
Megjithatë, shumë kompani po i planifikojnë vendimet e tyre për personelin më me kujdes duke pasur parasysh tremujorin e parë të vitit të ardhshëm ose po i shtyjnë disa prej tyre, sipas anketës së publikuar të martën nga agjencia e rekrutimit Manpower, shkruan swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.
Perspektiva neto e punësimit (NEO) u rrit me dy pikë përqindjeje krahasuar me tremujorin e mëparshëm në 27% – por ra me dy pikë krahasuar me vitin e kaluar. Kjo mat përqindjen e kompanive që duan të punësojnë punonjës të rinj minus ata që po shkurtojnë stafin.
Kompanitë hezitojnë
Shumica e punëdhënësve zviceranë po e mbajnë numrin e tyre të punonjësve konstant. Rreth një e treta mendojnë se ekipet e tyre ekzistuese janë të mjaftueshme. Kompani të tjera po vonojnë punësimin e stafit të ri për shkak të pasigurive ekonomike ose e konsiderojnë tregun të qëndrueshëm aktualisht.
Planet e rekrutimit gjithashtu kanë të bëjnë kryesisht me zëvendësimin e punonjësve që janë larguar nga kompania – 30% e kompanive të anketuara që duan të punësojnë staf të ri e përmendin këtë si arsyen kryesore. Të tjera përmendin iniciativat e rritjes ose zhvillimin e fushave të reja të biznesit. Dhe iniciativat për të promovuar diversitetin luajnë një rol për një të pestën e mirë.
Ekzistojnë gjithashtu arsye strategjike, të tilla si përqendrimi në ruajtjen e fuqisë punëtore ekzistuese ose mungesa e projekteve dhe zgjerimeve të mëdha. Kompanitë që po zvogëlojnë fuqinë e tyre punëtore përmendin kryesisht ristrukturimin dhe përshtatjen ndaj kërkesës, por edhe programet e efikasitetit dhe ndryshimin e kërkesave të kualifikimit.
Dallimet sipas sektorit dhe rajonit
Rënia është më e theksuar midis punëdhënësve më të mëdhenj të vendit në veçanti: kompanitë me më shumë se 5,000 punonjës raportojnë perspektivën më të dobët me një NEO prej 9%, një rënie e dukshme krahasuar me vitin e kaluar.
Tabloja ndryshon gjithashtu sipas sektorit. Perspektiva është veçanërisht e zymtë në sektorët e financave/sigurimeve dhe tregtisë/logjistikës. Në nivel rajonal, Zvicra qendrore tregon rënien më të rëndësishme. Edhe pse Cyrihu mbetet në një nivel relativisht të lartë punësimi, ai po përjeton gjithashtu një rënie nga viti në vit.
Rezultatet bazohen në një anketë globale nga e cila u përcaktuan rezultatet përkatëse për Zvicrën. Edicioni i ardhshëm i anketës së Manpower do të publikohet në mars 2026 dhe do të ofrojë informacion mbi tremujorin e dytë të vitit 2026.
