1 vit nga konflikti: Cilat janë pasojat e luftës në Ukrainë që kanë prekur edhe Zvicrën

Solidariteti dhe ndihma humanitare, sanksionet ekonomike, kriza energjetike dhe diskutimi mbi neutralitetin zviceran. Këto janë vetëm disa nga pasojat e luftës në Ukrainë që kanë prekur edhe Zvicrën

Ka pothuajse një vit që kur Rusia pushtoi Ukrainën. Një luftë që pati pasoja serioze edhe në Zvicër: sanksionet e BE-së për pritjen e dhjetëra mijëra refugjatëve, deri në shfaqjen e debateve mbi neutralitetin dhe rieksportin e armëve zvicerane, shkruajnë mediat zvicerane, përcjell albinfo.ch.

Më 24 shkurt 2022, ditën e sulmit të parë, Departamenti Federal i Punëve të Jashtme (FDFA) dënoi ashpër agresionin rus, duke i kërkuar Moskës që të tërheqë trupat e saj nga territori ukrainas. Në fillim të marsit, stafi i ambasadës zvicerane në Kiev largohet nga kryeqyteti. E mbyllur përkohësisht, përfaqësia zvicerane rihapet më 19 maj. Në fund të prillit, presidentja e Këshillit Kombëtar Irène Kälin (Të Gjelbërit/AG) udhëton në Ukrainë, e shoqëruar nga Këshilltarët Kombëtarë Roger Nordmann (PS/VD), Niklaus Gugger (ENP/ZH) dhe Yves Nidegger (SVP/GE). Në fund të shtatorit, Berna dënoi aneksimin rus të një pjese të territorit ukrainas, duke e quajtur atë “një shkelje të rëndë të ligjit ndërkombëtar”. Më 20 tetor, Presidenti i Konfederatës Ignazio Cassis është çuditërisht në Kiev për të takuar homologun e tij ukrainas Volodymyr Zelensky. Më 12 janar të këtij viti, si ministër i Jashtëm, i linduri në Ticino kritikoi agresionin rus në Ukrainë në fjalimin e tij të parë në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, ku Zvicra ka një vend prej dy vjetësh, përcjell tutje albinfo.ch.

Në frontin e brendshëm, demonstrata proteste janë mbajtur në shumë qytete zvicerane që nga fillimi i konfliktit dhe Berna furnizon Ukrainën me materiale humanitare. Mbi 1,000 ton ndihma janë dorëzuar drejtpërdrejt në Ukrainë dhe 4,765 ton ushqime janë blerë në vend. Zvicra gjithashtu ka dhuruar rreth 150 milionë franga për organizatat ndërkombëtare për Ukrainën. Vlen të përmendet vërshimi i bujarisë nga ana e popullatës, kantoneve, kishave, kompanive dhe organizatave të ndryshme. Në fund të vitit 2022, për shembull, Swiss Solidarity komunikon se ka marrë 130 milionë franga donacione për Ukrainën dhe vendet fqinje. Shumë qytetarë vihen në dispozicion për të mirëpritur ata që janë detyruar të ikin nga lufta. Dy javë pas fillimit të armiqësive, Këshilli Federal u jep një status të veçantë refugjatëve nga Ukraina (statusi i mbrojtjes S), me mbështetjen e të gjitha partive politike, edhe nëse SVP do të donte disa kufizime. Numri i refugjatëve që mbërritën në Zvicër arriti në 50,000 në mes të majit dhe i kaloi 70,000 në fund të 2022. Që nga shkurti 2023, ishin rreth 75,000.

Katër ditë pas pushtimit, Zvicra miraton paketën e parë të sanksioneve të BE-së kundër Rusisë, e cila do të pasohet nga disa të tjera, përfshirë kundër Bjellorusisë. Në fillim të prillit, asetet e ngrira në Zvicër arritën në 7.5 miliardë franga. Në qershor, me miratimin e sanksioneve të reja, u vendos edhe embargo për naftën bruto. Në gusht ndalohet edhe blerja e arit rus, si dhe importi dhe transporti i tij. Në fillim të nëntorit, Berna miraton edhe sanksionet e BE-së kundër Iranit. Ata synojnë prodhuesit e dronëve që furnizojnë Rusinë dhe personelin ushtarak të nivelit të lartë iranian. Në fund të nëntorit, krijohet një bazë ligjore për një kufi mbi çmimin e naftës bruto ruse dhe produkteve të naftës, siç është rënë dakord nga G7.

Ka pasoja politike. Në mes të marsit, tre javë pas pushtimit, ish-këshilltari federal Christoph Blocher njofton nisjen e një nisme popullore për neutralitetin e Zvicrës, për të parandaluar miratimin e sanksioneve ekonomike si ato kundër Rusisë. Në fillim të prillit, presidenti i FDP, Thierry Burkart, bën thirrje për një riorientim të politikës zvicerane të sigurisë dhe një afrim me NATO-n. Përkufizimi i neutralitetit zviceran po vihet gjithnjë e më shumë në pikëpyetje. Në fillim të shtatorit, Këshilli Federal deklaroi se Zvicra duhet të ruajë neutralitetin e saj, por duhet të orientojë politikën e saj të sigurisë dhe mbrojtjes në mënyrë më sistematike drejt bashkëpunimit ndërkombëtar. Në Forumin Ekonomik të Davosit (ËEF), i cili u zhvillua janarin e kaluar, neutraliteti i Zvicrës u kritikua, ndër të tjera, nga presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, nga kryetari i Bashkisë së Kievit, Vitali Klitschko dhe nga sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg. Në fund të janarit dhe fillim të shkurtit 2023, komisionet parlamentare të politikës së sigurisë po bëjnë thirrje për një lehtësim të Aktit Federal të Materialeve të Luftës. Ai i Nazionale rekomandon që plenumi të autorizojë vendet blerëse të materialit të luftës zvicerane për ta rieksportuar atë në raste të caktuara, veçanërisht në Ukrainë. Ai i shteteve propozon kufizimin e vlefshmërisë së deklaratave të mos-rieksportit të nënshkruara nga vetë vendet në pesë vjet. Në fund të janarit dhe fillim të shkurtit 2023, komisionet parlamentare të politikës së sigurisë po bëjnë thirrje për një lehtësim të Aktit Federal të Materialeve të Luftës. Ai i Nazionale rekomandon që plenumi të autorizojë vendet blerëse të materialit të luftës zvicerane për ta rieksportuar atë në raste të caktuara, veçanërisht në Ukrainë. Ai i shteteve propozon kufizimin e vlefshmërisë së deklaratave të mos-rieksportit të nënshkruara nga vetë vendet në pesë vjet. Në fund të janarit dhe fillim të shkurtit 2023, komisionet parlamentare të politikës së sigurisë po bëjnë thirrje për një lehtësim të Aktit Federal të Materialeve të Luftës. Ai i Nazionale rekomandon që plenumi të autorizojë vendet blerëse të materialit të luftës zvicerane për ta rieksportuar atë në raste të caktuara, veçanërisht në Ukrainë. Ai i shteteve propozon kufizimin e vlefshmërisë së deklaratave të mos-rieksportit të nënshkruara nga vetë vendet në pesë vjet.

Lufta thekson gjithashtu cenueshmërinë energjetike të Evropës. Në fillim të marsit 2022, Këshilli Federal vendos të miratojë një sërë masash për të siguruar furnizimin me gaz për dimrin e ardhshëm. Në prill, çmimet e energjisë elektrike, gazit dhe qymyrit arrijnë nivelet më të larta të të gjitha kohëve. Në fund të gushtit, qeveria nisi një projekt për uljen e konsumit të energjisë në baza vullnetare. Ai rekomandon uljen e temperaturës së ngrohjes së ndërtesave, përdorimin më pak të ujit të nxehtë, fikjen e pajisjeve elektrike dhe dritat, si dhe gatimin e ushqimit me përgjegjësi. Rekomandimet duket se po japin rezultat. Në vjeshtë, konsumi i gazit është më i ulët se një vit më parë, rezultat megjithatë i ndikuar edhe nga klima dukshëm e butë. Për të siguruar furnizimin me energji, Këshilli Federal miraton gjithashtu ndërtimin e një rezerve hidroelektrike dhe disa termocentrale rezervë, duke përfshirë një në Birr (AG) dhe një në Cornaux (NE). Një vit pas pushtimit rus të Ukrainës, spektri i mungesës së energjisë duket se po zvogëlohet: që nga fillimi i shkurtit 2023, çmimet e gazit në tregun me shumicë janë më të ulëta se para luftës.

---