Bora mbulon disa pjesë të Shqipërisë

Reshjet e dëborës kanë përfshirë edhe pikën turistike të Lëpushës në Kelmend të Shqipërisë, duke krijuar një peizazh të bukur dimëror.

Shtresa e parë e borës ka zbardhur të gjithë zonën malore, e njohur për natyrën e saj të paprekur dhe bukuritë alpine.

Në këtë periudhë, Lepusha dhe Vermoshi janë ndër destinacionet më të kërkuara për turistët që pëlqejnë dëborën, udhëtimet malore dhe pushimet në natyrë, shkruan TCH, transmeton albinfo.ch.

Bujtinat janë në pritje të vizitorëve, ndërsa rrugët drejt zonës raportohen të kalueshme, pavarësisht kushteve të ftohta.

Festë e shkronjave shqipe në Vjenë

Autor: Anton Marku

Në shënim të ditës së alfabetit të gjuhës shqipe dhe në prag të festës së flamurit kombëtar lidhja e shkrimtarëve dhe krijuesve shqiptarë në Austri ‘‘Aleksandër Moisiu’’ organizoi një aktivitet kulturor festiv në të cilin morën pjesë shkrimtari dhe përkthyesi i njohur nga Shkodra, Primo Shllaku dhe poetja nga Prishtina, Vlora Ademi. Në këtë manifestim morën pjesë edhe dy diplomate nga ambasadat e Shqipërisë dhe Kosovës. Kjo ngjarje artistike u përcoll edhe me tinguj të muzikës qytetare dhe lexime nga krijuesit tanë në diasporë.

Në qendër të Vjenës artdashësit shqiptarë në Austri patën rastin të përjetojnë një mbrëmje të veçante artistike në të cilën, pos tjerash, u fol edhe për jetën, njerëzoren dhe mesazhet që përçon arti. Të pranishmit fillimisht i përshëndeti Anton Marku, kryetar i lidhjes së shkrimtarëve dhe krijuesve shqiptarë në Austri ‘‘Aleksandër Moisiu’’, i cili ndër të tjera theksoi se ky format i orëve letrare tashmë është etabluar në Austri dhe se publiku po përfshihet gjithnjë e më tepër në debatet që kanë të bëjnë me të sotmen dhe të ardhmen e identitetit tonë kombëtar.

Mbrëmja ishte e ndarë në tri pjesë. Në pjesën e parë u zhvillua një bashkëbisedim me profesor Primo Shllakun, njërin ndër emrat me të spikatur të letërsisë moderne shqipe. Përpos si poet dhe romansier ai njihet edhe për përkthimet e tij, kryesisht nga gjuha frënge në atë shqipe, por jo vetëm, të Hygoit, Balzakut, Kafkës, etj. Ai ka botuar disa libra me poezi, tregime dhe romane. Temat të cilat u elaboruan gjatë kësaj bisede kishin të bëjnë me artin e shkrimit pas rënies së diktaturës komuniste, bashkëjetesën mes dialekteve e gjuhës shqipe, teatrit si mjet komunikimi me masat, etj.

Në pjesën e dytë studentja Gabriela Mujaj zhvilloi një bisedë me poeten Vlora Ademi, diplomate kulturore dhe autore e përmbledhjes me poezi ‘‘Katërdhjetë e pak’’ si dhe themeluese dhe udhëheqëse e dy festivaleve të poezisë në Kosovë, tashmë me renome edhe ndërkombëtare, ‘‘Republika’’ në Prishtinë dhe ‘‘ResPoetika’’ në Prizren. Në fund të kësaj pjese u lexuan edhe disa poezi të përzgjedhura nga vëllimi i lartpërmendur. Publiku pati rastin që të parashtrojë pyetje dhe bëj sugjerime dhe komente.

Në pjesën e tretë para publikut dolën autore dhe autorë shqiptarë me banim në Austri, Violeta Allmuça. Gjergj Jozef Kola, Angjelina Marku dhe Zaim Toska. Me prezencën e tyre këtë aktivitet e nderuan dhe Anila Ajvazi, konsulle e Shqipërisë në Vjenë dhe Marigona Vrajolli, sekretare e dytë në ambasadën e Kosovës në Austri.

Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Austri ‘‘Aleksandër Moisiu’’ shfrytëzoi rastin që të përgëzojë anëtaret e saj për sukseset e kohëve të fundit, në radhë të parë Gjergj Jozef Kolen për përzgjedhjen si laureat i qytetit të Vjenës dhe mbështetjen e dy projekteve të tij në fushën e dramës në gjuhën gjermane si dhe Gabriela Mujaj për botimin e librit të saj të parë ‘‘I dashuni jem zdrukthëtar’’ nën përkujdesjen e shtëpisë botuese ‘‘Onufri’’ nga Tirana, libër ky që u promovua disa ditë me parë në kuadër të panairit të letërsisë në kryeqytetin e shtetit shqiptar. Po ashtu u mirëprit edhe anëtarësimi në shoqatë i poetes nga qyteti i Grac-it Fitnete Krasniqi, autore e dy librave. Organizatorët ndanë edhe mirënjohje për donatorët dhe përkrahësit e përhershëm, afaristët Samed Vinca dhe Mair Istrefi.

Kësaj mbrëmje artistike i dhanë një sharm edhe më kombëtar pikat muzikore të interpretuara me mjeshtri nga Vlora Melchard në piano dhe Ersela Nekaj në violinë.

Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Austri ‘‘Aleksandër Moisiu’’ është themeluar në vitin 2011. Ajo është adresë e parë e krijuesve shqiptarë në Austri dhe pikë referimi për sa i përket letërsisë shqipe në këtë shtet. Duke u imponuar me një qasje serioze dhe kualitet në organizimin e më shumë se 70 orëve letrare dhe promovimeve të librave, ajo ka komunikuar në mënyrë shumë të frytshme me institucionet në nivel kombëtar, si Ministritë e Kulturës, të Arsimit dhe Diasporës, me Ambasadat e Shqipërisë dhe Kosovës në Vjenë, me shoqatat dhe individët e ndryshëm, etj. Ajo po ashtu ka bashkëpunim shume domethënës edhe me organizatat austriake, sidomos me PEN Klubin e Austrisë dhe Lidhjen e Shkrimtarëve të Austrisë.

Ushtarët zviceranë mund të marrin përsëri municione në shtëpi së shpejti

Ushtarëve zviceranë mund t’u lejohet së shpejti të mbajnë përsëri municione në shtëpi. Komiteti i Politikave të Sigurisë i Këshillit të Shteteve ka votuar, me shtatë vota pro dhe pesë kundër, për të udhëzuar Këshillin Federal të përgatitet për rikthimin e të ashtuquajturave municione xhepi, duke përmendur mjedisin e përkeqësuar të sigurisë në Evropë, raportoi SRF, transmeton albinfo.ch.

Për dekada të tëra, Zvicra ka ngritur habi jashtë vendit duke i lejuar rekrutët të ruanin jo vetëm pushkët e tyre të sulmit të prodhuara nga ushtria, por edhe një kuti të mbyllur me municione në dollapët e tyre. Praktika u ndalua në vitin 2007 pas një serie vetëvrasjesh dhe vrasjesh në familje që përfshinin armë ushtarake. Qeveria tha në atë kohë se nëse situata strategjike ndryshonte, politika mund të rishikohej.

Werner Salzmann, një anëtar i SVP/UDC i Këshillit të Shteteve dhe një mbështetës i hershëm i sigurisë, nxiti përmbysjen e kësaj kërkese. Situata ka ndryshuar, thotë ai. Josef Dittli i FDP/PLR pajtohet, duke argumentuar se ushtarët duhet të jenë të gatshëm të veprojnë me një njoftim të shkurtër. Depot qendrore të municioneve janë të prekshme në një krizë, thotë ai; qasja më e shpejtë në armë dhe municione do t’u lejonte trupave të mbronin infrastrukturën kritike.

Kritikët nuk janë të bindur. Disa studime e kanë lidhur praninë e armëve të zjarrit ushtarak dhe municioneve të ruajtura në shtëpi me shkallë më të larta të vdekjeve nga armët. Vetëvrasjet që përfshijnë armë ushtarake kanë rënë që kur municionet në shtëpi u tërhoqën. Franziska Roth e Partisë Socialiste e quan vendimin e komitetit katastrofik, duke akuzuar shumicën e qendrës së djathtë se ka zhbërë arritjet e kaluara të sigurisë për hir të një skenari jashtëzakonisht të pamundur të luftimeve në tokën zvicerane.

Salzmann kundërshton duke thënë se rënia e vdekjeve nga armët është kryesisht për shkak të shqyrtimit psikologjik të futur në vitin 2007: ushtarëve të konsideruar të paqëndrueshëm nuk u jepen më armë. Propozimi tani i shkon Këshillit të Shteteve të plotë – dhe më pas Këshillit Kombëtar – përpara se çdo kanaçe municioni të kthehet në shtëpitë zvicerane.

 

 

Gazetarët zviceranë përballen me armiqësi në rritje

Gjashtë në dhjetë profesionistë të medias zvicerane janë përballur me fyerje ose gjuhë urrejtjeje vitin e kaluar, sipas studimit të parë sistematik mbi sigurinë e gazetarëve në vend.

Hulumtimi, nga Universiteti i Shkencave të Aplikuara të Cyrihut (ZHAW), paraqet një pamje të një profesioni gjithnjë e më të ekspozuar ndaj ngacmimit.

Njëmbëdhjetë përqind e të anketuarve raportuan ngacmim fizik (19%) ose verbal (81%); 17% u përballën me sulme dixhitale, një përqindje më e lartë midis gazetarëve investigativë. Katër në dhjetë u kërcënuan me veprime ligjore, transmeton albinfo.ch.

Rastet e rastit të profilit të lartë lënë të kuptohet se ka presione. Në mesin e nëntorit, Pascal Crittin, drejtor i transmetuesit në gjuhën frënge RTS, mori një kërcënim me vdekje, raportoi Blick. Raste të tilla mbeten të rralla. Megjithatë, shumë të tjera nuk raportohen. Gazetarët mendojnë disa herë për atë që bëjnë publike, në mënyrë që të mos ekspozohen më tej.

Gjetjet i shqetësojnë autorët e studimit. Incidente të tilla ndikojnë në mirëqenien dhe punën gazetareske, thotë Vinzenz Wyss, i cili udhëhoqi hulumtimin. Studimi sugjeron që vetëm një pakicë e vogël – rreth 15% – zbulojnë publikisht armiqësinë me të cilën përballen.

Liria e shtypit, thotë Reporterët pa Kufij, është nën presion në të gjithë botën, e gërryer nga luftërat, krizat dhe autoritarizmi në rritje. Sulmet fizike dhe verbale në Zvicër u lehtësuan disi pas pandemisë dhe kushtet mbeten relativisht më të mira. Por ato nuk janë aq të mira sa mund të ishin, sipas organizatës.

Monitoruesi i kërcënimeve ZHAW arrin në përfundimin se mjedisi i përgjithshëm i sigurisë në Zvicër është ende i favorshëm sipas standardeve ndërkombëtare. Por Wyss nuk është optimist. Pa të dhëna afatgjata të brendshme, trendet janë të vështira për t’u ndjekur, thotë ai, por supozoj se kërcënimet do të rriten. Ne duhet të mbetemi vigjilentë – madje edhe në Zvicër.

Pothuajse gjysma e punëtorëve zviceranë thonë se e mbyllin ditën e tyre të rraskapitur

Pothuajse gjysma (41%) e punëtorëve zviceranë thonë se e mbarojnë ditën e tyre të rraskapitur, sipas “Barometrit të Kushteve të Punës” më të fundit, të botuar nga federata sindikale Travail.Suisse.

Studimi sugjeron që, megjithëse kënaqësia e përgjithshme në punë mbetet e lartë, stresi i orëve të gjata, kufijve të paqartë dhe ngarkesës së punës në rritje po ndikon negativisht, transmeton albinfo.ch.

Edicioni i vitit 2025 i anketës raporton se 82.6% e të anketuarve janë të kënaqur me punën e tyre – një rritje e lehtë krahasuar me vitin e kaluar. Megjithatë, katër në dhjetë (41%) thonë se ndihen rregullisht të lodhur deri në fund të ditës. Më shumë se një e katërta pritet të mbeten të arritshëm jashtë orarit të punës, duke penguar rikuperimin. Një e treta thonë se u mungon koha e mjaftueshme për të pushuar, dhe 42.4% raportojnë stres të shpeshtë ose shumë të shpeshtë. Një e pesta e konsideron pothuajse të pamundur balancimin e punës dhe jetës private.

Travail.Suisse argumenton se lodhja emocionale është bërë një rrezik serioz në vendin e punës, i përkeqësuar nga ndarja e dobët midis punës dhe shtëpisë dhe nga periudhat e pamjaftueshme të pushimit.

Orari shtesë mbetet i përhapur: gjysma e të anketuarve regjistrojnë orë shtesë, dhe gati një e katërta punojnë më shumë se dhjetë orë në ditë – një shifër më e lartë me rreth 2.5 pikë përqindjeje nga viti i kaluar. Prezenca në punë, e cila ra shkurtimisht gjatë pandemisë, është rikthyer në nivelet para Covid. Efektet e ngarkesës së punës të lidhura me stresin vazhdojnë të rriten, duke sinjalizuar rreziqe në rritje për shëndetin.

Puna në distancë po thellon përçarjet. Rreth 42% e të anketuarve punonin nga shtëpia të paktën me kohë të pjesshme dhe kanë tendencë të jenë më të kënaqur, falë autonomisë dhe fleksibilitetit më të madh. Punët që nuk mund të bëhen nga distanca shoqërohen me kushte më të ashpra. Megjithatë, puna në distancë e ndërlikon ndarjen e jetës profesionale nga ajo private.

Barometri është kryer çdo vit që nga viti 2015 nga Travail.Suisse dhe Universiteti i Shkencave të Aplikuara i Bernës. Edicioni i vitit 2025 anketoi 1,422 persona në të gjithë Zvicrën.

Zvicër: Mungojnë masat kundër ngacmimit

Kompanitë zvicerane duhet të zbatojnë masa për të luftuar sjelljen seksiste ose ngacmimin seksual në vendin e punës. Kjo është kërkesa e pjesëmarrësve në Kongresin Feminist të Federatës Zvicerane të Sindikatave.

Ata kritikojnë faktin se një në pesë kompani nuk ka masa parandaluese dhe ndërhyrëse. Për më tepër, auditimet e jashtme shpesh mungojnë. Ngacmimi seksual në vendin e punës mbetet i përhapur.

Sipas shifrave federale të vitit të kaluar, pothuajse 60 për qind e punonjëseve femra kanë përjetuar sjellje seksiste ose ngacmim seksual gjatë jetës së tyre profesionale.

Grabitet posta në Wettingen (AG), autori i krimit në arrati

Zyra postare në Wettingen është grabitur të premten. Autori i krimit ka ikur me para në dorë dhe policia ende nuk ka arritur ta gjejë atë, transmeton albinfo.ch.

Menjëherë pas orës 16:30 pasdite, një burrë i panjohur grabiti postën në Wettingen. Ai ishte i armatosur me një pistoletë dhe i kërkoi para një punonjësi. Më pas ai iku nga vendi i sulmit me një sasi të panjohur parash, sipas Policisë Kantonale të Aargaut, shkruan aargauerzeitung.ch.

Policia ka kontrolluar zonën me disa patrulla, por ende nuk ka pasur sukses. Autori i krimit përshkruhet si midis 185 dhe 190 cm i gjatë dhe afërsisht 25 deri në 35 vjeç.

Ai mbante veshur një kapelë leshi të zezë, një shall të zi, pantallona të zeza dhe një xhaketë të zezë. Gjatë grabitjes ai mbante në duar një qese letre ngjyrë kafe.

Policia kantonale ka nisur një hetim. Kushdo që ka informacion në lidhje me krimin, lutet të kontaktojë policinë (Tel. 062 835 81 81 / [email protected]). (jbl) (aargauerzeitung.ch)

Shpëtohet babai me fëmijën, të zhytur në liqen, me makinë

Një shofer 37-vjeçar është përplasur në liqenin Lungern të premten së bashku me një fëmijë pesëvjeçar në makinën e tij. Një shef zjarrfikësish që po kalonte aty pranë reagoi menjëherë dhe shpëtoi shoferin dhe fëmijën, raporton policia kantonale, transmeton albinfo.ch.

Të dy treguan shenja të hypoternmisë, por nuk janë lënduar, shkruan policia kantonale e Obwalden në një deklaratë.

Shërbimi i ambulancës i ka trajtuar ata në vendngjarje.

Sipas policisë, aksidenti ndodhi të premten në orën 17:15. Shoferi humbi kontrollin e automjetit për arsye që janë ende të paqarta, raporton srf.ch.

Shefi i zjarrfikësve të komunës së Lungernit që po kalonte aty pranë hyri menjëherë në ujë dhe shpëtoi shoferin dhe fëmijën nga automjeti.

Më pas ai e siguroi makinën për të parandaluar rrëshqitjen e saj më tej në liqen. Automjeti u shkatërrua plotësisht, raportoi policia. Rruga Brünigstrasse midis Lungern North dhe fshatit Lungern ishte e mbyllur për afërsisht dy orë.

Foto: Kapo Obwalden

Ukraina Planifikon Bisedime me SHBA-në në Zvicër

Ukraina synon të zhvillojë konsultime të nivelit të lartë me SHBA-në në Zvicër në lidhje me parametrat e mundshëm për një marrëveshje paqeje në të ardhmen.

Sekretari i Këshillit të Sigurisë të Ukrainës, Rustem Umerov e e ka bërë këtë njoftim në Facebook, sot. Fillimisht mungonte konfirmimi nga Zvicra.

Ukraina shprehu vlerësim për gatishmërinë e Uashingtonit për t’u angazhuar në “bisedime thelbësore”. Umerov më vonë e rishikoi deklaratën e tij, duke hequr një referencë për partnerët evropianë.

Presidenti Volodymyr Zelenskyy tashmë ka miratuar përbërjen e delegacionit. Bisedimet do të drejtohen nga shefi i stafit të tij dhe do të përfshijnë disa zyrtarë të lartë të sigurisë.

Kongresi i Manastirit, akt historik dhe evropian i shqiptarëve

Me një seancë solemne, Qeveria e Maqedonisë së Veriut shënoi sot 117-vjetorin e mbajtjes së Kongresit të Alfabetit të gjuhës shqipe. Kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickovski e cilësoi këtë përvjetor si një simbol të fuqishëm historik dhe kulturor.

“Në Kongresin e vitit 1908, intelektualët shqiptarë hodhën një hap vendimtar drejt krijimit të një alfabeti të unifikuar – një gur themeli për kohezionin gjuhësor dhe kulturor të shqiptarëve. Ky ishte një akt me peshë të madhe evropiane, një hap drejt modernizimit të arsimit dhe hapjes së shoqërisë. Në një periudhë sfiduese për Ballkanin, Kongresi i Manastirit dëshmoi se forca e një populli buron nga dijeja, gjuha dhe besimi në të ardhmen,” u shpreh Mickovski, raportojnë mediat nga Shkupi.

Zëvendëskryeministri Arben Fetai theksoi në fjalën e tij rëndësinë e jashtëzakonshme që Kongresi i Manastirit ka për zhvillimin arsimor dhe kulturor të vendit.

“Kjo ditë na rikujton një moment kyç në historinë arsimore e kulturore të vendit tonë. Ajo na kujton se gjuha e standardizuar nuk është vetëm një mjet komunikimi, por një hap i domosdoshëm drejt modernizimit të shoqërisë dhe ndërtimit të institucioneve funksionale,” deklaroi Fetai.

Urime për Ditën e Kongresit të Alfabetit Shqiptar kanë përcjellur edhe drejtues të tjerë shtetërorë dhe politik në Maqedoninë e Veriut.

Kongresi i Manastirit, i zhvilluar nga 14 deri më 22 nëntor të vitit 1908, vendosi me unanimitet të heqë dorë nga alfabeti i Stambollit dhe të miratojë alfabetin latin me 36 shkronja — atë që përdoret edhe sot në gjuhën shqipe.

Arbnor Spahiu pas lirimit nga burgu i Serbisë: Jam mirë, më i fortë se kurrë

Ish-pjesëtari i Policisë së Kosovës, Arbnor Spahiu, i arrestuar nga autoritetet serbe më 7 qershor të këtij viti, është liruar të enjten në mesditë nga burgu i Serbisë.

Përmes një postimi në rrjetet sociale, ai ka deklaruar se akuzat ndaj tij ishin pjesë e një “procesi plotësisht politik dhe të padrejtë”.

Ai ka deklaruar se është mirë dhe se e ka përballuar me forcë periudhën e vështirë të paraburgimit, duke shprehur mirënjohje të thellë për mbështetjen e marrë nga familja, miqtë, bashkëfshatarët, ish-kolegët e Policisë së Kosovës, institucionet vendore dhe shqiptarët kudo që jetojnë.

“Gëzimin që po shoh në sytë e njerëzve dhe lumturinë për lirimin tim nuk mund ta përshkruaj me fjalë”, ka shkruar ai, duke theksuar se liria e tij ka sjellë emocion të madh tek të gjithë ata që e kanë mbështetur. Zoti ju bekoftë të gjithëve!”, ka thënë ai, transmeton albinfo.ch.

Reuten drejtuar BE-së: Hiqni menjëherë masat ndaj Kosovës dhe procesoni aplikimin për anëtarësim

Europarlamentari Thijs Reuten i ka bërë thirrje Komisionit Evropian që t’i propozojë shteteve anëtare heqjen urgjente të masave ndaj Kosovës, ndërsa njëkohësisht të fillohet edhe procedimi i aplikimit për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Përmes një reagimi në rrjetin social “X”, Reuten theksoi se nuk ka asnjë arsye që BE-ja të vazhdojë zvarritjen e këtij procesi.

“Komisioni Evropian duhet t’u propozojë shteteve anëtare heqjen e menjëhershme të masave kundër Kosovës dhe të fillojë përpunimin e kërkesës për anëtarësim në BE”, ka shkruar ai, transmeton albinfo.ch.

Kosovë: Nga e hëna, televizioni publik në grevë të përgjithshme

Nga e hëna do të nisë greva e përgjithshme në Radiotelevizionin e Kosovës.

Sindikata e Punëtorëve të RTK-së ka bërë të ditur se greva do të zhvillohet çdo ditë nga ora 11:00 deri në 13:00, me pezullimin e të gjitha punëve në çdo sektor të institucionit, transmeton albinfo.ch.

Sipas njoftimit, greva vjen pas një periudhe të gjatë kërkesash të injoruara dhe rrezikut për vazhdimësinë e RTK-së për shkak të pagave të bllokuara.

Sindikata ka paralajmëruar bojkot të plotë nëse nuk merret një qëndrim teksa paralajmërohet edhe një protestë para Qeverisë, ndërsa kërkohet nga Ministria e Financave që të ndërhyjë urgjentisht për zgjidhjen e situatës.

Zvicra do të shtojë trenin e natës Bernë-Cyrih-Winterthur në vitin 2026

Hekurudhat Federale Zvicerane njoftuan se planifikojnë të shtojnë shërbimin hekurudhor të natës në itinerarin Bernë-Cyrih-Winterthur, pas disa fluturimeve prove gjatë pranverës dhe vjeshtës.

Lidhjet e natës do të ofrohen shumicën e netëve të premteve dhe të shtunave, duke u nisur nga Winterthur në orën 1:40 të mëngjesit dhe duke mbërritur në Bernë në orën 3:04 të mëngjesit.

Një tren do të niset gjithashtu nga Berna në orën 3 të mëngjesit dhe do të mbërrijë në Winterthur në orën 4:32 të mëngjesit.

Itinerari do të ndalet gjithashtu në Aeroportin e Cyrihut, duke e bërë atë një zgjedhje të përshtatshme për udhëtarët me fluturime herët në mëngjes, shkruan thelocal. Treni i natës do të mbërrijë në aeroport në orën 4:16 të mëngjesit.

Tashmë, trenat e natës kalojnë midis Fribourg-Lausanne dhe Aeroportit të Gjenevës, Sion dhe Aeroportit të Gjenevës, dhe Biel-Lausanne dhe Aeroportit të Gjenevës në shumicën e fundjavave, transmeton albinfo.ch.

Vitin tjetër, SBB do të vendosë nëse do të vazhdojë të ofrojë një shërbim kombëtar treni natën.

Kompania gjithashtu ka plane për të futur shërbim fundjave 24 orë në ditë midis Cyrihut dhe Gjenevës, Oltenit dhe Bazelit, Bernës dhe Thunit, Lozanës dhe Sionit, dhe Cyrihut dhe Çurit.

Pse propozimi anti-imigracion i Zvicrës mund të “vërë në rrezik jetën e njerëzve”

Duke iu referuar një studimi që tregon se si cilësia e kujdesit shëndetësor në Mbretërinë e Bashkuar është përkeqësuar pas Brexit-it, një deputet zviceran paralajmëron se e njëjta gjë do të ndodhë edhe në Zvicër nëse propozimi i së djathtës ekstreme për frenimin e imigracionit miratohet në një referendum.

Studimi në fjalë, i kryer nga Instituti Gjerman për Kërkime mbi të Ardhmen e Punës, analizoi ndikimin e Brexit-it në sistemin britanik të kujdesit shëndetësor.

Ai zbuloi se fundi i marrëveshjes për lëvizjen e lirë të personave ka lënë shumë institucione mjekësore në Mbretërinë e Bashkuar pa staf të kualifikuar, dhe pozicionet tani po plotësohen nga individë më pak të trajnuar nga vendet jo-anëtare të BE-së.

Studimi raportoi se Brexit po ka një ndikim të rëndësishëm në Sistemin Kombëtar Shëndetësor (NHS) të Mbretërisë së Bashkuar: me rregulla më të rrepta të imigracionit për qytetarët e BE-së, cilësia e kujdesit po bie dhe vdekshmëria po rritet.

Çfarë lidhje ka kjo me Zvicrën?

Për deputetin e Gjelbër-Liberal Patrick Hässig, i cili është infermier i regjistruar në jetën private, “këto rezultate duhet të jenë një thirrje zgjimi për Zvicrën sepse i njëjti skenar mund të ndodhë edhe këtu.”

Hässig i referohet iniciativës “Jo 10 milionëve” të nisur nga Partia Popullore Zvicerane (SVP) e krahut të djathtë, e cila do të votohet në një referendum në vitin 2026.

Ajo synon të zvogëlojë në mënyrë drastike fluksin e të huajve në Zvicër, në mënyrë që popullsia e vendit të mos kalojë shifrën prej 10 milionësh, të cilën SVP pretendon se do ta mbingarkojë ndjeshëm infrastrukturën kyçe, siç janë strehimi, transporti publik, sistemi shëndetësor dhe shkollat, transmeton albinfo.ch.

‘Shkatërruese për Zvicrën’

Sipas Hässig, nëse propozimi i SVP miratohet në kutitë e votimit dhe qeveria lëviz për të frenuar imigracionin nga Bashkimi Evropian, “kjo do të ishte shkatërruese për Zvicrën”.

Kjo për shkak se një përqindje e lartë e punonjësve të kujdesit shëndetësor në spitalet zvicerane përbëhet nga shtetas të BE-së: një në tre infermierë dhe pothuajse gjysma e të gjithë mjekëve janë të huaj (me këtë përqindje, Zvicra është shumë mbi mesataren e OECD-së prej 19 përqind), shkruan thelocal.

“Këta janë njerëzit që e mbajnë sistemin tonë të kujdesit shëndetësor në punë,” tha Hässig, dhe “nëse e shfuqizojmë lëvizjen e lirë të njerëzve, do ta zhytim një sistem tashmë të mbingarkuar në kaos.”

“Atëherë do të na duhet t’u themi sinqerisht pacientëve se kujdesi i tyre do të jetë më i gjatë dhe me cilësi më të ulët,” shtoi ai.

Për më tepër, një kufizim i tillë “do të përfaqësonte gjithashtu një rrezik të drejtpërdrejtë për sigurinë e pacientit. Prandaj, iniciativa e SVP-së nuk është vetëm një rrezik shëndetësor, por në fakt vë në rrezik jetën e njerëzve.”

Më pak emigrantë

Ky rrëfim paralajmërues nuk duket se i shqetëson deputetët e SVP-së që kishin nxitur propozimin në radhë të parë sepse, thonë ata, një numër i kufizuar shtetasish të huaj do të lejoheshin ende të punonin në Zvicër.

Për shembull, deputeti i partisë Thomas Matter i tha The Local se SVP “gjithmonë ka mbrojtur imigracionin e menaxhuar dhe të moderuar. Fatkeqësisht, sot pothuajse kushdo mund të vijë në vendin tonë, pavarësisht nëse ka mungesë të punëtorëve të kualifikuar apo jo.”

“Për ne, imigracioni duhet të menaxhohet sipas interesave të të gjithë ekonomisë,” shtoi Matter.

I njëjti mesazh vjen nga një tjetër deputet i SVP-së, Thomas Aeschi.

“Imigrantët do të jenë ende në gjendje të vijnë, por në numër më të vogël se sot,” tha ai. “Nëse na duhet personel më i kualifikuar, mund ta rrisim kuotën.”

Qeveria e Shqipërisë planifikon 1 miliard lekë për përballimin e përmbytjeve në 2026-ën

Shqipëria po përballet me mot të keq dhe reshje intensive, gjë që po sjellë pasoja në përmbytje të tokave bujqësore, dëme ekonomike për familjet shqiptare dhe humbje të jetëve.

Qeveria e vendit, në vitin 2025, për emergjencat civile përfshirë këtu përmbytjet dhe rikonstruskionet në hidrovore, i ka dedikuar një fond mbi gjysmë miliardë lekë, shkruan TCH, transmeotn albinfo.ch. Por pavarësisht këtyre masave të cilat një pjesë janë realizuar përmbytjet në vend kanë qenë të ndjeshme në shumë qarqe.

Për t’i paraprirë përmbytjeve dhe rregulluar dëmet e evidentuara në lumenj, diga apo hidrovorë dhe marrë parasysh paralajmërimeve të Bankës Botërore se këtë vit vendi ynë rrezikohet edhe më shumë, qeveria parashikon për 2026 një fond afro 1 miliardë lekësh, më të madhin në 5-vjecarin e fundit.

Fonde të cilat do të përfshijnë këtu riparim argjinature, rehabilitim lumenjsh, digash, hidrovoresh dhe kanalesh ujitës.

Konkretisht këto para do të shkojnë për infrastrukturën e mbrojtjes nga përmbytja kolektorin e Roskovecit, mbrojtjen e lumit të kalasë, Shushicës në Vranisht, lumit të Vjosës në Kashisht, lumit Mat në Skuraj, lumit Drin në Bahcallëk, lumit Buna në Darragjatë dhe Oblik të Shkodrës, ndërsa mbrojtje nga gërryerja dhe përmbytja e lumit Osum në Starovë. Ndërhyrjet në argjinaturë do të kryhen në lumin Seman , Shkumbin dhe kolektorin e Butrintit.

Vetëm për hidrovoret në 2026 fatura arrin në 159 milionë lekë. Me qëllim kryesor rikonstruktimin e 3 hidrovorëve në Durrës dhe një në Orikum dhe të tjerëve që do të kenë nevojë për ndërhyrje. Fond I cili deri në 2028 parashikohet në 700 milionë lekë.

Kjo faturë për emergjencat civile deri në 2028 pritet të arrijë në 2.7 miliardë lekë.

FONDI PËR PËRMBYTJET NË 2025-ën

Infrastruktura e mbrojtjes nga përmbytja 451 mln lekë
Përmirësimi i hidrovoreve 206 mln lekë

FONDI PËR PËRMBYTJET NË 2026-ën

2024 132 mln
2025 451 mln
2026 855 mln
2027 620 mln
2028 639 mln

RIKONSTRUKSIONET E HIDROVORËVE

2026-2028
700 mln lekë

Kosovë: Rritet rreziku i vërshimeve, IHMK lëshon alarm të verdhë

Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës ka lëshuar paralajmërim me nivel të verdhë për reshje të dendura dhe rrezik potencial të vërshimeve në disa rajone.

Sipas njoftimit, situata pritet të përkeqësohet nga mbrëmja e sotme.

“Duke pasur parasysh, situatën e përgjithshme të pa qëndrueshme hidrometeorologjike gjatë këtyre ditëve, e cila përfshin reshje, duke shkaktuar edhe vërshime në disa zona të vendit. Aktualisht lumenjtë në tërë vendin kanë pësuar rënie, por reshjet e shiut të cilat parashikohen të bien gjatë orëve në vijim, sidomos në pjesën lindore (Pellgu e Moravës së Binçës), do të ndikojnë që të rriten përsëri prurjet e ujit nga pjesët e larta malore dhe rrjedhimisht edhe Lumin Morava e Binçës me degën kryesore Kriva Reka, të cilat mund të shkaktojnë vërshime”, thuhet në njoftim, përcjell albinfo.ch.

Bëhet e ditur se situata e tillë do të dominojë edhe në pjesë tjera të vendit, sidomos pjesa veri-lindore, (Pellgu i Llapit), qendrore (Sitnica) dhe jugore (Pellgu i Lepencit), ndërsa sipas njoftimit, moti është potencialisht i rrezikshëm.

“Fenomenet e motit që janë parashikuar nuk janë të pazakonta, por kini kujdes nëse keni ndërmend të praktikoni aktivitete të ekspozuara ndaj rreziqeve meteorologjike. Qëndroni të informuar rreth kushteve të pritshme meteorologjike dhe mos merrni përsipër rreziqe të shmangshme”, thuhet ndër të tjera në njoftim.

22 nëntori, Dita e Alfabetit të Gjuhës Shqipe

Sot, më 22 nëntor, shënohet Dita e Alfabetit të Gjuhës Shqipe, tashmë festë zyrtare në Shqipërisë.

Kjo ditë ka simbolikë të veçantë dhe konsiderohet si momenti më i madh unifikues i shqiptarëve, ndërsa kujton Kongresin e Manastirit, të zhvilluar mes datave 14 deri në 22 nëntor të vitit 1908.

Në këtë periudhë, Këshilli i Ministrave miratoi një vendim për një ndryshim për ligjin për festat kombëtare dhe ditët përkujtimore, duke i propozuar Kuvendit të Shqipërisë shtimin e Ditës së Alfabetit si një nga festat tona kombëtare, transmeton albinfo.ch. Dita e Alfabetit u miratua nga Kuvendi në shkurt të këtij viti dhe kjo është hera e parë që kremtohet si festë zyrtare.

Në Kongresin e Manastirit morën pjesë 50 delegatë nga 26 qytete të ndryshme, klube dhe shoqata. Në këtë Kongres u miratua vendimi që të pranohet alfabeti latin me disa ndryshime të shkronjave duke i përshtatur ato për gjuhën shqipe. Në Manastir morën pjesë intelektualë shqiptarë nga të gjitha trojet.

Kryetar i kongresit u zgjodh Mid’hat Frashëri, kurse nënkryetarë ishin Luigj Gurakuqi dhe Gjergji Qiriazi, ndërsa motra e tij Parashqevi Qiriazi ishte gruaja e vetme në këtë kongres. Në bazë të numrit dhe rëndësisë së pjesëmarrësve, Kongresi i Manastirit ka qenë ngjarja më e rëndësishme e popullit shqiptar në fillimet e shekullit XX, dhe si rezultat i kësaj pune më 28 nëntor 1912 u shpall edhe pavarësia e Shqipërisë.

Adelboden investon 35 milionë franga në hekurudhën e re malore

Adelboden po planifikon të ndërtojë gondolën e re “Direttissima”, që do të shkurtojë ndjeshëm kohën e udhëtimit nga stacioni në fshat deri në malin Sillerenbühl, nga 25 minuta në vetëm 10 minuta. Projekti, i cili do të zëvendësojë pjesërisht liftin ekzistues Sillerenbahn, synon të reduktojë pritjet në ditët e ngarkuara dhe të rrisë frekuentimin edhe gjatë pranverës, verës dhe vjeshtës. përcjell albinfo.ch.

Kostot e ndërtimit kanë shkuar në 35,5 milionë franga, rreth 12 milionë më shumë se parashikimi fillestar, për shkak të inflacionit, çmimeve të lëndëve të para dhe vonesave administrative. Ekziston mundësia që kostoja të rritet edhe 15% tjetër, duke arritur afërsisht 41 milionë franga. Ndërsa shumica e pronarëve të tokës kanë dhënë miratimin, tre parti kanë depozituar një ankesë kolektive, dhe data e fillimit të punimeve ende nuk është përcaktuar.

Me këtë investim, Adelboden synon të ofrojë një përvojë më të shpejtë dhe tërheqëse për skijatorët dhe vizitorët gjatë gjithë vitit.

https://www.blick.ch/wirtschaft/mega-projekt-im-berner-oberland-adelboden-investiert-35-millionen-franken-in-neue-bergbahn-id21444453.html

Një 17-vjeçar u godit nga një tramvaj në linjën 8 në Cyrih

Një aksident i rëndë ndodhi të premten mbrëma në Cyrih, pranë stacionit të trenit Stadelhofen. Rreth orës 22:00, një 17-vjeçar u godit nga një tramvaj i linjës 8 dhe u lëndua rëndë, përcjell albinfo.ch.

Sipas dëshmitarëve, në vendngjarje mbërritën forca të shumta të policisë, zjarrfikës dhe ambulanca. Pamjet e dërguara nga lexuesit tregonin praninë e madhe të ekipeve të emergjencës rreth tramvajit të ndaluar.

Rreth orës 23:00, i lënduari u nxor nga poshtë tramvajit dhe u dërgua me urgjencë për trajtim mjekësor. Policia e Cyrihut nuk ka zbuluar ende identitetin apo gjendjen e tij shëndetësore.

Për shkak të aksidentit, qarkullimi i tramvajeve në zonën e Sechseläutenplatz u ndërpre përkohësisht. Hetimet mbi rrethanat e sakta të ngjarjes janë në zhvillim.

https://www.blick.ch/schweiz/zuerich/unfall-beim-bahnhof-stadelhofen-person-wird-in-zuerich-von-tram-erfasst-und-verletzt-id21446516.html

Partitë politike pa koalicione në garë zgjedhore

Pas caktimit të datës së zgjedhjeve partitë politike kanë filluar mobilizimin e tyre për të hyrë në garë. Deri më tash asnjë subjekt politik nuk preferon që të ketë koalicion parazgjedhor. Deputeti i LVV-së, Artan Abrashi, fajëson partitë e tjera parlamentare që vendi po shkon në zgjedhje të jashtëzakonshme. Por, thotë se nuk do të kenë koalicion paraprak, përcjell albinfo.ch.

“Natyrisht se do të bëhemi gati për zgjedhje dhe besoj se do të dalim fitues të padiskutueshëm. Nuk kemi diskutuar për koalicion. Besoj se tash e tutje hapen këto tema. Por, LVV-ja do të garojë ashtu siq e do qytetari, pra koalicion me qytetarin”, ka thënë Abrashi.

Ndërsa, PDK ka kërkuar prej kohësh zgjedhje të jashtëzakonshme duke e fajësuar për bllokadë institucionale LVV-në. Deputeti PDK-së, Rashit Qalaj, tha për RTV21 se janë të gatshëm për zgjedhje, por pa koalicion parazgjedhor.

“Ka muaj që ne jemi duke kërkuar që vendi të shkojë në zgjedhje për shkak se vendi ka qenë në bllokadë. Ne do të shkojmë në zgjedhje e vetme si PDK dhe me qëllimin që ti fitojmë zgjedhjet”.

Edhe nga LDK-ja thanë se pas shpalljes së datës së zgjedhjeve kanë filluar diskutimet me akterë të rëndësishëm të fushave të ndryshme për zgjerimin e bashkëpunimeve. Por, deputeti i këtij subjekti politik, Krenar Xhaferi, thotë se kjo nuk nënkupton se LDK do të hyjë në koalicion parazgjedhor me ndonjë subjekt politik.

“LDK-ja do të del jashtëzakonisht mirë në këtë proces zgjedhor. LDK-ja asnjëherë nuk ka hyrë nën siglen e koalicioneve në zgjedhje, por hynë me siglen e vet LDK-në. Ne jemi të hapur për bashkëpunimet me partitë politike”, deklaroi Xhaferi.

Koalicion parazgjedhor nuk preferojnë as në AAK. Deputetja e këtij subjekti politik, Time Kadrijaj, tha për RTV21 se janë të përgatitur për zgjedhje.

“Kemi thënë se ne do të garojmë të vetëm në zgjedhje. AAK-ja nuk do të ketë koalicione parazgjedhore. Jemi të përgatitur për zgjedhje sepse nuk e kemi ndalur fashtën e zgjedhjeve. Kish qenë mirë që të formohet një Qeveri pa LVV-në për shkak të disa dështimeve që kanë pasur brenda këtyre pesë viteve të qeverisjes”, tha Kadrijaj.

Presidentja, Vjosa Osmani, u ka kërkuar partive politike garë të drejtë dhe demokratike duke thënë se edhe gjuha ndërpartiake që përdoret në duhet të jetë brenda suazave të normales.

Zvicër: Një central në Gösgen mbyllet

Termocentrali bërthamor Gösgen është i mbyllur që nga pranvera dhe, për shkak të riparimeve shtesë të kërkuara nga inspektorati bërthamor ENSI, pritet të qëndrojë jashtë funksioni deri në shkurt 2026. Aktualisht, centrali nuk prodhon asnjë kilovat energji, përcjell albinfo.ch.

Megjithatë, 660 punonjësit nuk rrezikojnë vendet e punës dhe vazhdojnë të punojnë normalisht.
Sipas drejtorit të centralit, Herbert Meinecke:

punëtorët e mirëmbajtjes vazhdojnë pastrimin,

inxhinierët kontrollojnë dhe testojnë pajisjet,

stafi financiar merret me administrimin dhe kontabilitetin,

të gjitha detyrat që nuk lidhen drejtpërdrejt me prodhimin e energjisë vazhdojnë si më parë.

Ndryshimi i vetëm është atmosfera në central: turbinat e fuqishme nuk punojnë më, dhe për t’i mbrojtur nga ndryshku dhe dëmtimet, po përdoren sisteme të përkohshme ngrohjeje dhe ventilimi. /Albinfo.ch

https://www.srf.ch/news/schweiz/atomkraftwerk-goesgen-ein-akw-steht-still-was-bedeutet-das-fuer-die-angestellten