Tragjedi në Tetovë: Një 25-vjeçare nga Kosova gjendet e pajetë

Trupi i një 25-vjeçareje nga Kosova, që dyshohet të jetë studente në Tetovë, është gjetur i pajetë.

Ngjarja ka ndodhur rreth orës 19:00, dhe hetuesit po konsiderojnë mundësinë e vrasjes, ndërkohë që nuk përjashtohen edhe shkaqe të tjera.

Sipas raportimeve të AlsatMk, trupi i saj është gjetur nga kalimtarë pas tregut të gjelbër në Tetovë.

Policia dhe Prokurori Publik janë në vendngjarje dhe po kryejnë hetimet e nevojshme.

 

Si i keqpërdorën ndihmat sociale të Zvicrës të dyshuarit për financim të terrorizmit?

Dy simpatizantë të ISIS-it nga Gjeneva, me origjinë kosovare, janë duke u gjykuar para Gjykatës Federale Penale. Ata mohojnë akuzat. Rasti ndjek modele të njohura.

Marrja e subvencioneve për fëmijë që nuk jetojnë më në Zvicër. Marrja e ndihmës sociale ndërkohë që punon si taksist pa e deklaruar. Falsifikimi i aksidenteve automobilistike për të përfituar nga sigurimet. Apo marrja e kredive të fryra të Covid-19 dhe përdorimi i tyre për të financuar një organizatë terroriste që synonte të krijonte një shtet islamik në Ballkan sipas ligjit Sharia.

Akuzat e ngritura nga Zyra Federale e Prokurorit Gjerman ndaj dy burrave nga Gjeneva duken të guximshme, por nuk janë incidente të izoluara. Për shembull, Anis Amri, që kreu sulmin në një treg Krishtlindjesh në Berlin, përdori disa identitete të rreme dhe mori përfitime sociale në Gjermani si azilkërkues. Sulmuesit në Francë gjithashtu jetuan me ndihmë sociale ose përfitime të papunësisë, ndonjëherë ligjërisht.

Rreth 40 për qind e potencialëve kryesve marrin përfitime të ndryshme sociale – si ndihma sociale, sigurimi i paaftësisë ose përfitime të papunësisë.

Sipas Miryam Eser nga Departamenti i Punës Sociale në Universitetin e Shkencave të Aplikuara të Cyrihut (ZHAW), rrjedha e përfitimeve sociale drejt organizatave terroriste nuk është e pazakontë as në Zvicër. Në një studim të vitit 2019, ajo analizoi të dhëna të mbledhura nga shërbimi i inteligjencës mbi të ashtuquajturit “terroristë potencialë”. “Rreth 40 për qind e këtyre individëve marrin përfitime të ndryshme sociale—si ndihmë sociale, sigurim paaftësie ose përfitime të papunësisë,” tha Eser, transmeton albinfo.ch.

“Simpatizantë të ISIS-it” pa qëllime të dhunshme?

Nëse individët u radikalizuan për shkak të varfërisë apo radikalizimi i tyre çoi në vështirësi, për shembull duke humbur punën, studiuesit nuk mundën ta përcaktojnë për shkak të mungesës së të dhënave. Nuk kishte asnjë informacion mbi mashtrimet e ndihmës sociale. Eser nuk hulumtoi nëse simpatizantët e ISIS-it përdorin qëllimisht programet e ndihmës sociale për të financuar terrorizmin. Sipas saj, nevojiten më shumë studime për të kuptuar pse kaq shumë individë të radikalizuar marrin mbështetje nga shteti.

Gjykata Federale Penale

Rasti para Gjykatës Federale Penale nxjerr në pah faktin se fondet e ndihmës sociale ose përfitimet e sigurimeve nga vendet perëndimore përdoren herë pas here për të mbështetur terrorizmin islamist.

Dy burrat nga Gjeneva pranojnë se kanë marrë përfitime në mënyrë të paligjshme. Megjithatë, ata theksojnë se iu duhej paratë për veten dhe familjet e tyre dhe nuk i përdorën për të financuar terrorizmin. Ata ishin, në më të shumtën, “simpatizantë të ISIS-it,” por nuk e mbështetën atë drejtpërdrejt, shpjegoi njëri prej të akuzuarve gjatë gjyqit në Bellinzonë. Grupi kosovar “Frères de Viti,” për të cilin ata mblodhën para, nuk konsiderohet një organizatë terroriste.

Kërkohen dënime të gjata me burg

Tjetri i akuzuar u tha gjykatësve se armët e blera ishin për vetëmbrojtje të Kosovës – për shembull, për t’u mbrojtur kundër Serbisë. Ai pretendoi se nuk kishte kurrfarë qëllimi për të përdorur dhunë. Dy idealistë të pafajshëm, pra? Zyra Federale e Prokurorit mendon ndryshe. Ata kërkojnë dënime me burg prej nëntë dhe nëntë e gjysmë vjet për mashtrim, mbështetje të terrorizmit dhe shkelje të tjera. Vendimi pritet në javët në vijim.

Ilaçet zëvendësuese mund të kushtojnë më shtrenjtë se origjinali

Në farmacitë që i përkasin Grupit Galenica, disa ilaçe zëvendësuese kushtojnë më shumë se medikamentet origjinale me markë. Prodhuesi argumenton se këto janë produkte të pavarura dhe jo ilaçe zëvendësuese “në kuptimin e vërtetë”. Megjithatë, Ligji për Produktet Terapeutike i konsideron ato si ilaçe zëvendësuese.

Një klient i Coop Vitality përjetoi një situatë të pazakontë kur kërkoi një version zëvendësues të tabletave efervescentë kundër kollës Solmucol. Farmacistja i ofroi versionin e farmacinë, i cili rezultoi të ishte mbi 85% më i shtrenjtë se origjinali.

Shembuj të çmimeve:

10 tableta Solmucol origjinale: 5.70 franga

14 tableta Solmucol zëvendësuese të farmacinë: 14.95 franga

20 tableta paracetamol të markës private: 5.20 franga

Ilaçe zëvendësuese të konkurrentëve për të njëjtën sasi: 2.40 franga

Shembuj të ngjashëm gjenden edhe në farmacitë Amavita dhe Sun Store, të gjitha pjesë e Grupit Galenica.

Arsyetimi i kompanisë:

Sipas Grupit Galenica, çmimet e produkteve pa recetë varen nga kushtet e blerjes, logjistika dhe tregu. Kompania thekson se markat e saj private janë produkte të pavarura dhe jo ilaçe zëvendësuese “në kuptimin e vërtetë”, duke pranuar se informacioni mund të ketë krijuar keqkuptime tek klientët.

Qasja e Autoriteteve:

Zyra Federale e Shëndetit Publik (FOPH) thekson se çmimet e ilaçeve pa recetë janë të lira dhe varen nga tregu. Megjithatë, FOPH konfirmon se markat private që përmbajnë të njëjtët përbërës aktivë, formë dozimi dhe dozë, sipas ligjit konsiderohen ilaçe zëvendësuese. Autoriteti rekomandon që gjithmonë të kërkohet ilaçi më i lirë dhe të krahasohen çmimet.

Këshilla për pacientët:

Pyesni gjithmonë për versionin më të lirë të ilaçit.

Krahasoni çmimet midis farmacive dhe markave zëvendësuese.

Fokusohuni te përbërja e aktivëve, jo vetëm te marka.

Shkalla minimale e interesit për fondet e pensioneve profesionale mbetet 1.25%

Këshilli Federal ka vendosur që shkalla minimale e interesit për skemat e pensioneve profesionale të qëndrojë 1.25% edhe për vitin e ardhshëm. Kjo do të thotë se të paktën me këtë normë, pasuritë e pensioneve të personave të siguruar në skemën e detyrueshme duhet të gjenerojnë interes.

Sipas ligjit, faktorët vendimtarë për përcaktimin e normës janë performanca e obligacioneve federale, si dhe të ardhurat nga aksionet, obligacionet dhe pronat e paluajtshme.

Në një deklaratë, Këshilli Federal theksoi se një ulje e shkallës minimale të interesit nuk ishte e justifikuar. Pas rënies së vitit 2022, situata financiare e fondeve të pensioneve është stabilizuar falë kthimeve të forta gjatë dy viteve të fundit dhe pritshmërisë për një kthim lehtësisht pozitiv në vitin 2025. “Në një nivel të mirë,” shkruan qeveria.

Këshilli Federal gjithashtu nuk pa arsye për rritjen e interesave mbi kursimet e detyrueshme të pensioneve. Normat e interesit mbi obligacionet federale aktualisht janë të ulëta. Qeveria shtoi se ndërprerjet ekonomike, tregtare dhe gjeopolitike, së bashku me pasigurinë e shoqëruar, janë faktorë të rëndësishëm.

Komisioni Federal për Pensionet Profesionale dhe shumica e partnerëve socialë të konsultuar gjithashtu mbështetën ruajtjen e shkallës minimale të interesit prej 1.25%.

Zvicra ndërmerr masa për thirrjet mashtruese me numra të falsifikuar

Qeveria zvicerane po merr masa për të ndaluar thirrjet mashtruese me numra të falsifikuar. Nga 1 janari 2026, thirrjet nga jashtë që tregojnë një numër zviceran do të identifikohen ose bllokohen automatikisht nga ofruesit e shërbimeve telefonike. Nga 1 korriku 2026, kjo do të aplikohet edhe për numrat celularë.

Thirrësit shpesh paraqiten si policë, banka ose institucione qeveritare për të marrë të dhëna sensitive, si informacionet e kartave të kreditit. Këto thirrje zakonisht vijnë nga jashtë, por shfaqin një numër zviceran, duke e bërë të vështirë identifikimin e mashtrimit.

Zyra Federale e Komunikimeve (OFCOM) ka zhvilluar masat në bashkëpunim me ofruesit e telekomunikacionit. Sipas Swisscom, rreth një milion thirrje të tilla bllokohen çdo muaj. Masat kanë precedentë të ngjashëm në Austri dhe Gjermani, ku incidenca e thirrjeve mashtruese ka rënë ndjeshëm.

Megjithatë, OFCOM paralajmëron se mashtruesit gjithmonë gjejnë mënyra të reja për të vepruar, dhe lufta kundër “call spoofing” mbetet një lojë macja-me-mishin.

BMW hap epokën ‘hands-free’ në Evropë: iX3 mund të drejtohet pa duar deri në 130 km/h

BMW ka marrë homologimin ndërkombëtar për sistemin e saj të ndihmës së Nivelit 2, duke i lejuar drejtuesit të përdorin teknologjinë “hands-free” në disa autostrada deri në 130 km/h. Modeli i ri BMW iX3 do të ofrojë këtë funksionalitet, duke mundësuar që drejtuesit të heqin duart nga timoni dhe makina të ruajë trajektoren, të ndryshojë korsinë dhe të ndalojë automatikisht kur është e nevojshme.

BMW e përshkruan sistemin si një bashkëpunim “simbioz” midis njeriut dhe makinës: drejtuesi mund të ndërhyjë në çdo moment pa ndërprerë funksionimin e sistemit. Me këtë homologim, BMW bëhet prodhuesi i parë evropian i autorizuar për këtë lloj teknologjie në 60 vende, përfshirë Zvicrën dhe shtetet e BE-së.

Ekspertët theksojnë se certifikimi garanton besueshmërinë e sistemit, ndërsa ndryshime të vogla infrastrukturore do të jenë të nevojshme për sinjal të qëndrueshëm 4G/5G, sidomos në tunele. Ligjërisht, përgjegjësia mbetet te drejtuesi i automjetit.

 

Zvicra prezanton sistemin e ri të dosjes elektronike shëndetësore

Qeveria Federale e Zvicrës ka prezantuar një projekt të ri për menaxhimin digjital të të dhënave shëndetësore, pas dështimit të sistemit aktual të dosjes elektronike të pacientit. Sipas Ministres së Shëndetësisë, Elisabeth Baume-Schneider, projekti i ri – i quajtur Dosja Elektronike Shëndetësore (DES) – do të jetë më i thjeshtë, më funksional dhe do të krijohet automatikisht për çdo qytetar që nga viti 2030.

Sistemi do të ofrojë qasje të sigurt përmes e-ID-së së re ose sporteleve publike, ndërsa pacientët do të kenë kontroll të plotë mbi të dhënat e tyre, duke vendosur vetë kush mund t’i shohë ato. Një regjistër i hyrjeve do të lejojë verifikimin e çdo aksesimi.

Të gjitha profesionet shëndetësore – nga mjekët te farmacistët – do të kenë detyrim ligjor të përdorin sistemin e ri dhe të regjistrojnë informacionet e nevojshme për trajtimin e pacientëve.

Në këtë mënyrë pritet të përmirësohet cilësia e kujdesit shëndetësor, të ulet burokracia dhe të shmangen përsëritjet e panevojshme të ekzaminimeve.

Ndryshe nga sistemi aktual, që menaxhohet nga kompani private, Konfederata Zvicerane do të marrë përgjegjësinë për infrastrukturën teknike dhe sigurinë e të dhënave, të cilat do të ruhen brenda territorit të Zvicrës dhe nën mbrojtjen e ligjit zviceran.

Projekti do të kalojë tani për shqyrtim në Parlament dhe pritet të hyjë në funksion në fillim të vitit 2030.

Platformat kineze kundër shpërndarësve zviceranë: lufta e tarifave postare

Në debatin publik në Zvicër është ngritur sërish çështja e avantazheve tregtare të platformave kineze si Shein dhe Temu, pas raportimeve se ato mund të përfitojnë nga tarifa postare më të favorshme për dërgesat ndërkombëtare.

Gjatë një interviste në emisionin Forum të RTS, themeluesi i faqes zvicerane të shitjeve Qoqa, Pascal Meyer, deklaroi se platformat kineze “nuk paguajnë tarifa transporti drejt Zvicrës, pasi trajtohen si vende në zhvillim”.

Megjithatë, Bashkimi Postar Universal (UPU), me seli në Bernë, sqaron se Kina nuk gëzon më trajtim të tillë. Sipas UPU-së, prej reformave të viteve 2016 dhe 2019, tarifat e Kinës janë përafruar me ato të vendeve të industrializuara, si Kanadaja, Japonia apo Australia. Këtë e konfirmon edhe Posta Zvicerane, e cila thotë se që nga viti 2016, Kina nuk konsiderohet më vend në zhvillim.

Megjithatë, sipas Postës Zvicerane, çmimet ndryshojnë në rastet kur dërgesat organizohen jashtë sistemit të UPU-së, nëpërmjet kanaleve private logjistike. Çmimet në këto raste varen nga shërbimi, distanca, mënyra e transportit dhe sasia e mallrave.

Ekspertët theksojnë se transparenca mbi tarifat ndërkombëtare postare mbetet e kufizuar, ndaj është e vështirë të krahasohen kostot reale që paguajnë shitësit zviceranë dhe platformat kineze.

Sipas Pascal Meyer, dallime ekzistojnë edhe në përcaktimin e madhësisë së “paketës së vogël”: në Zvicër ajo kufizohet në 500 gram, ndërsa ndërkombëtarisht mund të arrijë deri në 2 kg, çka u jep avantazh shitësve të huaj në kosto transporti.

 

Gjykata e Lartë e SHBA shqyrton tarifat e mëdha të Donald Trump

Gjykata e Lartë e Shteteve të Bashkuara ka nisur të mërkurën shqyrtimin e ligjshmërisë së një pjese të konsiderueshme të tarifave tregtare të vendosura nga ish-presidenti Donald Trump, në një çështje që mund të përcaktojë kufijtë e fuqisë presidenciale në fushën ekonomike.

Ekzekutivi amerikan po ushtron presion mbi nëntë gjyqtarët e Gjykatës – gjashtë konservatorë dhe tre progresistë – që të ruajnë tarifat për produktet e importuara, të cilat kanë sjellë miliarda dollarë të ardhura dhe, sipas administratës, kanë ndihmuar në sigurimin e kushteve më të favorshme për eksportuesit amerikanë.

Donald Trump deklaroi të martën se ruajtja e këtyre tarifave është “çështje jete a vdekje” për SHBA. “Përndryshe, do të mbetemi pothuajse të pambrojtur ndaj vendeve që na kanë përfituar prej vitesh,” shkroi ai në rrjetin e tij social, Truth Social.

Vendimi i Gjykatës mund të vonohet për disa muaj, por mund të shpallet edhe më shpejt, në varësi të zhvillimeve.

Gjermania shpërbën shoqatën “Muslim Interaktiv” pas akuzave për nxitje urrejtjeje dhe thirrje për kalifat

Gjermania ka marrë vendim të mbyllë shoqatën “Muslim Interaktiv”, duke e akuzuar atë për veprimtari që bien ndesh me kushtetutën, përfshirë thirrje për krijimin e një kalifati islamik. Lajmi është bërë i ditur nga Ministria e Brendshme gjermane të mërkurën.

Sipas autoriteteve, policia ka kryer bastisje në shtatë lokacione në qytetin e Hamburgut, ku ndodhej selia e shoqatës. Ministri i Brendshëm, Alexander Dobrindt, theksoi se shteti nuk do të tolerojë organizata që “minojnë shoqërinë e lirë gjermane përmes urrejtjes dhe propagandës kundër vendit”.

Shoqata “Muslim Interaktiv” kishte rënë në qendër të vëmendjes publike në prill të vitit 2024, kur organizoi një protestë në Hamburg me mbi 1,200 pjesëmarrës. Gjatë manifestimit, disa protestues mbanin pankarta me mbishkrimin “Kalifati është zgjidhja”, gjë që shkaktoi reagime të ashpra dhe debat të gjerë në Gjermani.

Ministria e Brendshme tha se organizata është akuzuar gjithashtu për përhapje të ideve që mohojnë të drejtat e grave dhe për nxitje të urrejtjes ndaj Izraelit. Për pasojë, ajo do të shpërbëhet plotësisht dhe pasuritë e saj do të konfiskohen.

Autoritetet lokale të Hamburgut deklaruan se “Muslim Interaktiv”, e themeluar në vitin 2020, vepronte kryesisht në internet dhe akuzonte qeverinë gjermane për diskriminim ndaj komunitetit mysliman. Ministri i Brendshëm i Hamburgut, Andy Grote, e përshëndeti vendimin, duke e quajtur “eliminim të një grupi islamist të rrezikshëm dhe aktiv”.

Në të njëjtën ditë, policia zhvilloi bastisje edhe në Berlin dhe në landin e Heses, në kuadër të hetimeve ndaj dy grupeve të tjera islamiste: Generation Islam dhe Realitaet Islam.

Gjermania ka ndërmarrë edhe më herët masa të ngjashme kundër organizatave myslimane që dyshohen për ekstremizëm. Një prej tyre është organizata “Ansaar”, e ndaluar në vitin 2021 për financim të terrorizmit nën maskën e bamirësisë.

Berna miraton planin për zhvendosjen e Brienz

Rregullimet në Bernë kanë të bëjnë edhe me rrugën anashkaluese të Shën Marias në Val Monastero.

Këshilli Federal ka miratuar një ndryshim në planin master kantonal për zhvendosjen e fshatit Brienz/Brinzauls, i cili u evakuua pothuajse një vit më parë.

Rregullimet e Bernës ndikojnë edhe në rrugën anashkaluese të Shën Marias në Val Müstair. Me këtë miratim, Këshilli Federal ka konfirmuar kushtet kornizë të planit master për planifikimin lokal, njoftoi sot Kancelaria Kantonale. Planet e komunës për zonat shtesë të ndërtimit të nevojshme për zhvendosjen janë bërë tashmë publike. Hapi tjetër është një votim në komunën Albula/Alvra, transmeton albinfo.ch.

Me rishikimin e planit master të miratuar nga Konfederata, çështja e rëndësishme e koordinimit territorial për bypassin e fshatit Sta. Maria në Val Monastero është sqaruar, sipas deklaratës. Zyra Teknike së shpejti do të vazhdojë me studimet gjeologjike dhe një studim të varianteve. Qëllimi është optimizimi i itinerarit, integrimi i portaleve të tunelit në peizazh dhe kështu zvogëlimi i trafikut. Në këtë kohë, nuk është ende e mundur të përcaktohet një datë fillimi për punën, e cila pritet të zgjasë 6-7 vjet.

 

 

 

Ekonomia zvicerane përmirësohet pavarësisht tarifave

Situata e biznesit u përmirësua ndjeshëm në tetor, sipas treguesit të trendit të biznesit të llogaritur nga Qendra për Kërkime Ekonomike (KOF) e ETH Zurich.

Ky tregues ka arritur përsëri nivelin e korrikut, pra nivelin para rritjes së tarifave të SHBA-së mbi importet zvicerane, tregoi KOF në një shënim sot, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Parashikimet e biznesit për gjashtë muajt e ardhshëm janë bërë gjithashtu përsëri më optimiste. “Në përgjithësi, pritjet nuk kanë qenë kurrë kaq pozitive që nga fillimi i vitit. Ekonomia zvicerane po rifiton vrullin”, tha KOF. Rimëkëmbja është veçanërisht e dukshme në sektorin industrial.

Negociatat për pagat janë të rënduara nga frika e tarifave

Ndërsa punonjësit e IT-së dhe telekomunikacionit do të jenë ata me fat, me një rritje mesatare prej 1.7%, sektori i orëve dhe bizhuterive ka të ngjarë të duhet të përballojë vetëm 0.4%, shkruan swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

“Sektori i orëve dhe bizhuterive është qartësisht i prekur nga tarifat e SHBA-së, por edhe nga kërkesa e dobët në Azi, veçanërisht në Kinë”, shpjegoi James Mazeau, ekonomist në UBS.

Shumica dërrmuese e sektorëve të tjerë, nga metalurgjia te turizmi, ndërtimi dhe shitja me pakicë, janë në përputhje me mesataren kombëtare.

Duke marrë parasysh inflacionin, rritja reale e pagave ka të ngjarë të ngadalësohet në 0.5%, pas 1.2% këtë vit.

Në përgjithësi, kompanitë eksportuese presin një rritje mesatare prej 0.2% në terma realë, ndërsa homologët e tyre që përqendrohen në tregun vendas po flasin më shumë në terma 0.5%.

Prodhuesi zviceran i çokollatës Barry Callebaut rrit fitimet pas rritjes së çmimeve

Të ardhurat u rritën me 42.4% në 14.79 miliardë CHF, të nxitura nga rritja e çmimeve, raportoi përpunuesi dhe tregtari i produkteve të kakaos të mërkurën.

Vëllimet e shitjeve ranë me 6.8% në 2.13 milionë ton. Çokollata globale pati rënie me 5.3%, ndërsa kakaoja globale pati rënie me 12.8%.

Fitimi operativ (EBIT) u rrit me 42.4% në 635.1 milionë CHF, ndërsa EBIT periodik mbeti i qëndrueshëm (-0.1%) në 703.4 milionë CHF, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Fitimi neto arriti në 188.4 milionë CHF, duke rënë me 1.3% në krahasim me vitin e kaluar. Megjithatë, duke përjashtuar efektin e kurseve të këmbimit, ai u rrit me 7.2%. Fitimi neto periodik ra me 40.2%, ose 35.9% në monedhat lokale, në 249.6 milionë CHF. Kjo për shkak të vëllimeve dhe investimeve më të ulëta.

Dividendi i propozuar për aksionarët është 29 CHF për aksion. Këto shifra janë në përputhje me parashikimet e analistëve të konsensusit të AWP.

Kompania parashikon një kthim në rritje, duke pritur një mjedis nën presion në gjysmën e parë të vitit aktual financiar dhe një përmirësim në të dytën.

Cila është gjuha më e përshtatshme për Inteligjencën Artificiale

Nga 26 gjuhë të ndryshme, polonishtja rezulton të jetë më efektive për komandimin e modeleve të inteligjencës artificiale, ndërsa anglishtja renditet vetëm e gjashta, sipas një studimi të Universitetit të Maryland dhe Microsoft.

“Eksperimenti ynë solli disa rezultate surprizuese. Së pari, anglishtja nuk performoi më mirë në të gjitha modelet; në fakt, renditej e gjashta nga 26 gjuhë kur u vlerësuan tekstet e gjata, ndërsa polonishtja rezulton të jetë gjuha udhëheqëse në këtë aspekt,” shkruhet në raportin e autorëve, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Një ekip studiuesish testoi mënyrën se si modelet kryesore të inteligjencës artificiale, duke përfshirë OpenAI, Google Gemini, Qwen, Llama dhe DeepSeek, reaguan ndaj të njëjtave udhëzime në shumë gjuhë të ndryshme. Rezultatet treguan se polonishtja kishte një saktësi mesatare prej 88% në kryerjen e detyrave.

“Sipas analizës, kjo është gjuha më e saktë për dhënien e komandave ndaj inteligjencës artificiale. Deri tani, polonishtja konsiderohej gjerësisht si një nga gjuhët më të vështira për t’u mësuar. Rezulton se njerëzit kanë vështirësi me të, por jo inteligjenca artificiale,” njoftuan burimet polake.

Sistemet e teknologjisë së re e kuptuan shumë mirë gjuhën polake, edhe pse korpusi i të dhënave në këtë gjuhë është dukshëm më i kufizuar sesa ai në anglisht ose kinezisht.

Nga ana tjetër, gjuha kineze performoi dobët, duke u renditur e katërta nga fundi ndër 26 gjuhët e testuara. Frëngjishtja renditet e dyta me 87%, e ndjekur nga italishtja me 86% dhe gjuha spanjolle me 85%. Më pas pozicionohet gjuha ruse, me një saktësi prej 84%, ndërsa anglishtja renditet e gjashta me 83.9%.

 

 

Zvicra po punon për të shmangur mungesën e pilotëve ushtarakë

Ushtria Zvicerane ka humbur më shumë se 30 pilotë ushtarakë profesionistë në pesë vitet e fundit. Për të mbetur tërheqëse, ajo planifikon t’i sjellë kushtet e saj të punës në përputhje me ato në sektorin privat, transmeton albinfo.ch.

Që nga viti 2020, 33 pilotë ushtarakë profesionistë i kanë kthyer shpinën ushtrisë, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Kjo përfaqëson 26 pilotë helikopterësh dhe shtatë pilotë luftarakë, tha zëdhënësi i ushtrisë Stefan Hofer për Agjencinë Zvicerane të Lajmeve Keystone-ATS të martën, duke konfirmuar një raport në Blick. Megjithatë, disponueshmëria e forcës ajrore mbetet e garantuar, tha ai.

Forcat e armatosura po përballen me konkurrencë në rritje nga sektori civil. Kjo vlen veçanërisht për shpërblimin, ekuilibrin midis punës dhe jetës personale dhe mbajtjen afatgjatë të personelit shumë të specializuar, të cilit mund t’i duhen vite për t’u zëvendësuar, tha Hofer.

Forcat Ajrore po i rishikojnë vazhdimisht kushtet e tyre të punës dhe po bëjnë çdo përshtatje të nevojshme sa herë që është e mundur. Në këtë mënyrë, ato synojnë të mbeten një punëdhënës tërheqës në një treg pune konkurrues, duke marrë parasysh mjedisin e tensionuar të sigurisë. Përveç kësaj, nga viti 2027 e tutje, sistemi i ri i pagave të qeverisë do t’i sjellë pagat e rekrutimit për pilotët e rinj në përputhje me normat e tregut.

Forcat e armatosura së shpejti do të përballen me sfida të reja. Në vitet e ardhshme, ato do të duhet të zhvillojnë aftësi të reja në lëvizshmërinë ajrore dhe transportin ajror si pjesë e përpjekjes së tyre për të forcuar aftësitë e tyre mbrojtëse. Prandaj, është thelbësore që forcat e armatosura të kenë një numër të mjaftueshëm profesionistësh të specializuar në radhët e tyre.

Tashmë janë marrë masa për të optimizuar kohëzgjatjen e trajnimit, duke ruajtur cilësinë e tij. Kjo do të bëjë të mundur zëvendësimin e shpejtë të pilotëve që largohen.

Kurti publikon një letër që në 2022-tën ia dërgoi Gjykatës Speciale

Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, ka publikuar një letër të vitit 2022 drejtuar kryetares së Gjykatës Speciale, Ekaterina Trendafilova, në lidhje me procesin në Hagë, përmes së cilës kishte kërkuar lirimin me kusht nga paraburgimi të ish-krerëve të UÇK-së.

Përmes një postimi në Facebook, Kurti ka thënë se që nga fillimi si kryeministër ka punuar “në heshtje” në lidhje me procesin e gjykimit në Hagë.

Në letrën që i ka dërguar Trendafiloves në vitin 2022, Kurti ka ofruar garanci shtetërore për lirimin me kusht të të gjithë të akuzuarve. “Menjëherë pasi që kishte vënë lule të freskëta te varri i Astrit Deharit, më 5 nëntor 2020, Rexhep Selimin e dërguan në burgun e Hagës ku ende po e mbajnë. Përveç tij, edhe Hashim Thaçi, Kadri Veseli dhe Jakup Krasniqi po ndodhen në paraburgim tash e pesë vjet. Pesë vite pritje, pesë vite pas hekurave ndërkohë që arsyeja e njëjtë përsëritet në çdo vendim për refuzimin e lirimit: “rreziku i ndikimit mbi dëshmitarët” – ka shkruar fillimisht Kurti.

Ai ka thënë se Prokuroria e Gjykatës Speciale ka përfunduar rastin e saj me dëshmitarët dhe sipas tij, nuk ka arsye ligjore e as morale që të akuzuarit të mbahen ende në paraburgim.

“Kështu kam menduar që nga dita e parë. Kemi punuar gjatë dhe me përkushtim për këtë çështje, në heshtje, sepse shpesh puna e mirë bëhet pa zhurmë. Por ndonjëherë puna që nuk shihet, nuk dihet. Si Kryetar i Lëvizjes VETËVENDOSJE! e si deputet prej vitit 2014 bashkë me Rexhën i patëm paraqitur të gjitha argumentet e qëndrimet për këtë Gjykatë që është sot duke gjykuar” – ka shkruar tutje Kurti.

Ai ka thënë se ka vendosur sot që ta bëj publike letrën e vitit 2022, për shkak se beson se është e drejtë që të akuzuarit të kthehen në Kosovë dhe ta mbrojnë në liri luftën e drejtë çlirimtare.

 

Bisedimet tregtare me SHBA-në vlerësohen nga Trump

Presidenti amerikan Donald Trump thotë se ka zhvilluar bisedime me zyrtarë të lartë zviceranë rreth tregtisë dhe çekuilibrit të vazhdueshëm tregtar.

Duke shkruar në platformën e tij Truth Social, Trump vlerësoi atë që e quajti “një punë të bërë mirë” dhe tha se përfaqësuesi i tij tregtar, Jamieson Greer, do të vazhdonte diskutimet me udhëheqësit zviceranë, transmeton albinfo.ch.

Bern nuk ka komentuar ende për takimin ose se kush mori pjesë.

Zvicra është goditur rëndë nga politikat tregtare të Trump, duke u përballur me tarifa ndëshkuese deri në 39 përqind për produktet duke përfshirë orët, makineritë, çokollatën dhe djathin.

Është ndër tarifat më të larta të vendosura ndaj çdo partneri tregtar të SHBA-së.

Kur një birrë e Gjenevës nuk është birrë e Gjenevës?

Adhuruesit e birrës artizanale në Gjenevë mund të ndiejnë se po tregohen besnikë duke zgjedhur birrë të prodhuar në vend – si Calvinus ose La Meltingpote – por ato në të vërtetë nuk prodhohen në kanton.

Praktika e etiketimit të një birre nga një zonë, por më pas e prodhimit diku tjetër, është e ligjshme – por e diskutueshme.

Shoqata e Birrarive të Pavarura të Gjenevës dëshiron një ndryshim në ligj, transmeton albinfo.ch.

Calvinus në të vërtetë prodhohet në Appenzell dhe La Meltingpote në kantonin Vaud.

Por prodhuesit e birrës pretendojnë se kostot e prodhimit në kantonin e Gjenevës janë shumë të larta – me kostot e tokës dhe qiranë – por ata thonë se duan ta sjellin prodhimin në vend.

A duhet Zvicra të kufizojë apo të inkurajojë imigracionin?

Partia Popullore Zvicerane (SVP) ka nisur nismën “Jo për 10 milionë banorë”, e cila kërkon të kufizojë rritjen e popullsisë së përhershme të Zvicrës në më pak se 10 milionë deri në vitin 2050. Sipas partisë, imigracioni i tepërt po rrezikon infrastrukturën, shëndetësinë, arsimin dhe cilësinë e jetës në vend, përcjell albinfo.ch.

Aktualisht, Zvicra ka rreth 9 milionë banorë, prej të cilëve 2.5 milionë janë të huaj, rreth 27% e popullsisë. SVP kërkon që qeveria federale dhe kantonet të sigurojnë “zhvillim të qëndrueshëm të popullsisë” dhe të mbrojnë burimet natyrore e sistemin social.

Deputetët e SVP, si Yvan Pahud dhe Thomas Matter, thonë se nisma nuk është kundër të gjithë emigrantëve, por synon “të ndalë imigracionin e pakontrolluar” dhe të ruajë identitetin zviceran. Ata kërkojnë imigracion të moderuar, të përshtatur me nevojat e tregut të punës.

Nga ana tjetër, ekspertët paralajmërojnë se kufizimi i imigracionit mund të dëmtojë ekonominë. Sipas Patrick Leisbach nga “Avenir Suisse”, një sistem i ngurtë do të pengonte inovacionin dhe rritjen ekonomike, si dhe do të përkeqësonte balancën demografike mes punëtorëve dhe pensionistëve.

Qeveria federale gjithashtu paralajmëron se nisma mund të izolojë Zvicrën ndërkombëtarisht dhe të krijojë probleme të reja ekonomike.

OVL-UÇK me aksion para EULEX-it

OVl e UÇK-së ka mbajur aksion para selisë së EULEX-it në 5 vjetorin e arrestimit të ish krerëve të UÇK-së , Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi e Rexhep Selimi, përcjell albinfo.ch.

Në murin në hyrje të këtyre zyrave, është vendosur një baner me fytyrat e krerëve të UÇK-së.

Kryetari i OVL- UÇK-së, Hysni Gucati në këtë aksion tha se sot bëhen pesë vitë padrejtësi e pafajësi.

“Pesë vitë larg familjes e bashkëluftëtareve, pesë vite që shumë të dashurit e tyre kanë ndërruar jetë e ata nuk kanë qenë të pranishëm as për ‘u dhënë lamtumirën e fundit, pesë vite që burrat e lirisë po mbahen të mbyllur për një luftë që solli paqen dhe lirinë për shtetin tonë. Ne sot kemi dalë t’i tregojmë UNMIK-ut, EULEX-it dhe ndërkombëtarëve që  jeni duke i mbajt peng njerëzit i keni kindnapuar ata njerëz të cilët sollën lirinë paqen dhe demokracinë në vend.”, tha ai.

Më tej ai tha se UÇ ka bërë luftë të drejtë.

“EULEX-i dhe njerëzit e EULEX-it tentojnë që luftën çlirimtare të Kosovës ta barazojnë me hordhitë serbe çetnike paramilitare, ne nuk jemi ata njerëz”, tha ai.

Disa pika kufitare mes Gjenevës dhe Francës mund të mbyllen gjatë natës

Kantoni i Gjenevës, që ka rreth 60 pika kalimi kufitar, ka miratuar një mocion për mbylljen e disa pikave të vogla për qarkullimin e automjeteve gjatë natës, përcjell albinfo.ch.

Megjithatë, deputetët shprehin shqetësimin se kjo masë mund të rrisë trafikun në pikat e tjera kufitare.

Pierre Maudet, shefi i Departamentit të Shëndetësisë dhe Lëvizshmërisë në Gjenevë, tha se autoritetet franceze dhe zvicerane do të bashkëpunojnë për të gjetur një zgjidhje që të shmanget “zhvendosja e trafikut” nga një pikë në tjetrën.