Gazeta prestigjioze gjermane, FAZ.NET – Frankfurter Allgemeine Zeitung, ka publikuar një recension mbresëlënës për romanin debutues “Ë” të shkrimtares Jehonë Kicaj, i cili është nominuar për Çmimin Gjerman të Librit, transmeton albinfo.ch.
Recensimi i botuar nga FAZ.NET përshkruan romanin si një vepër të vlefshme dhe domethënëse, duke vlerësuar qasjen artistike dhe thellësinë e tregimit të autorës.
Për lexuesit që dëshirojnë të njihen më shumë me këtë recension, artikulli mund të gjendet në këtë link: FAZ.NET – Recension për romanin “Ë”.
Ky vlerësim ndërkombëtar përforcon prezencën e Jehonë Kicaj në skenën letrare gjermane dhe e vendos romanin e saj në qendër të diskutimeve të rëndësishme të letërsisë bashkëkohore. /Albinfo.ch
Etrit Gashi nga Lipjani ka arritur të shkëlqejë në arenën ndërkombëtare me kompaninë e tij “Foto Vjosa”. Mbrëmjen gala “THE BEST OF EUROPE AWARDS” në Stamboll, arti dhe puna e tij u vlerësuan lart, duke e shpërblyer me çmimin prestigjioz “The Best International Wedding Video Company”, transmeton albinfo.ch.
Ky vlerësim tregon se krijimtaria e Etritit ka kapërcyer kufijtë e vendlindjes dhe është bërë model për industrinë kreative në Evropë. Çmimi nuk është vetëm një sukses personal, por edhe një njohje për gjithë ekipin dhe rrugëtimin e ndërtuar përmes “Foto Vjosa”, e cila për vite me radhë ka ruajtur momentet më të bukura të shumë familjeve dhe çifteve me profesionalizëm dhe art.
Çdo projekt i Etrit Gashit karakterizohet nga mjeshtëria teknike dhe një sy artistik që kap emocionin, ndjenjën dhe shpirtin e ngjarjes. Ky çmim ndërkombëtar është dëshmi se puna e palodhshme, vizioni i qartë dhe besimi në talent çojnë drejt majave.
Etrit Gashi dhe “Foto Vjosa” janë një shembull frymëzues për të rinjtë që duan të ndjekin ëndrrat e tyre, duke treguar se edhe nga një qytet i vogël mund të arrihet sukses ndërkombëtar. /Albinfo.ch
Ambasada e Zvicrës në Kosovë ka shprehur shqetësimin e saj lidhur me përpjekjet e fundit për të diskredituar punën e organizatave të shoqërisë civile. Sipas ambasadës, këto përpjekje “gërryejnë besimin publik, tkurrin hapësirën qytetare dhe dobësojnë themelet e vetë demokracisë”, përcjell albinfo.ch.
Në komunikatë theksohet se media dhe shoqëria civile luajnë një rol kyç në promovimin e transparencës, përmirësimin e llogaridhënies publike dhe fuqizimin e qytetarëve. Ambasada nënvizon rëndësinë e respektimit të etikës gazetareske dhe raportimit faktik.
Zvicra do të vazhdojë të mbështesë organizatat e shoqërisë civile që punojnë për të promovuar dialogun, të drejtat e njeriut dhe pajtimin në Kosovë.
Sopranoja e njohur kosovare, Elbenita Kajtazi, pas disa muajsh të mbushur me lumturinë e të qenit nënë, ka njoftuar rikthimin e saj në skenën operistike për sezonin 2025/2026, transmeton albinfo.ch.
Kajtazi është shprehur se: Pas muajsh të mbushur me lumturinë më të madhe, atë të të qenit nënë, zemra ime kthehet sërish në skenë. Sezoni 2025/2026 do të jetë i veçantë: rikthim me role të dashura dhe debutime të reja si Alice (Falstaff), Luisa (Luisa Miller) dhe Fiordiligi (Così fan tutte). Jam mirënjohëse për çdo hap në këtë udhëtim të ri, ku arti dhe jeta ndërthuren në mënyrën më të bukur.”
Rikthimi i saj pritet të sjellë emocione të reja për publikun dhe të forcojë më tej karrierën ndërkombëtare të sopranos, e cila prej vitesh është një nga zërat më të spikatur shqiptarë në skenat botërore të operës. /Albinfo.ch
Kosova shënoi fitore të madhe ndaj Suedisë në kualifikimet për Kupën e Botës 2026.
Dardanët fituan 2:0 në Prishtinë, shkruan albinfo.ch.
Elvis Rexhbeqaj shënoi në minutën e 26-të pas një kundërsulmi të suksesshëm, ndërsa golin e dytë po ashtu nga kundërsulmi me një goditje të fuqishme e shënoi Vedat Muriqi në minutën e 42-të.
Pjesa e dytë nuk prodhoi gola dhe kështu Kosova fitoi 2:0.
Kosova ka tri pikë, ndërsa Suedia e Sllovenia nga një, kurse lidere është Zvicra me gjashtë.
Dardanët kanë harruar shpejt ndeshjen me Zvicrën dhe kanë qenë të jashtëzakonshëm në pjesën e parë ndaj Suedisë.
Kosova po fiton 2:0 në Prishtinë në stadiumin e mbushur me tifozë, shkruan albinfo.ch.
Elvis Rexhbeqaj shënoi në minutën e 26-të pas një kundërsulmi të suksesshëm, ndërsa golin e dytë po ashtu nga kundërsulmi me një goditje të fuqishme e shënoi Vedat Muriqi në minutën e 42-të.
Zvicra po fiton bindshëm edhe ndaj Sllovenisë, shkruan albinfo.ch.
Nati po fiton 3:0 në pjesën e parë në takimin që po zhvillohet në Bazel, edhe pse stadiumi nuk është i mbushur me tifozë.
Golin e parë e realizoi Elvedi në minutën e 18-të, derisa Embolo ngriti epërsinë në minutën e 33-të, kurse pesë minuta më vonë Ndoye shënoi golin e tretë.
Kombëtarja shqiptare U-21 luajti miqësoren e dytë të shtatorit ndaj Zvicrës në stadiumin “Brügglifeld” të Aaraut.
Kuqezinjtë u mposhtën në këtë takim me rezultatin 2-1. Golin e Shqipërisë e realizoi Aidon Shehu.
Zvicra gjeti golin në minutën e 27-të pas një gabimi në mbrojtje. Liam Chipperfield i dha avantazhin helvetëve.
Shqipëria i shkoi shumë pranë barazimit në minutën e 38-të me Elton Fikajn, por goditja e mbrojtësit u ndal nga traversa. Pjesa e parë u mbyll 1-0.
Fraksioni i dytë nisi me dy ndryshime për Shqipërinë. Trajneri Bushi aktivizoi Rashicën dhe Përndrecën, ndërsa nga loja dolën Gudjufi dhe Osmani, njofton FSHF, transmeton albinfo.ch.
Kuqezinjtë dominuan lojën në pjesën e dytë dhe në minutën e 65-të barazuan rezultatin me Aidon Shehun, i cili realizoi një gol spektakolar me një goditje fantastike nga jashtë zone.
Zvicra mori sërish avantazhin në minutën e 81-të me Dircssi Ngonzo.
Djemtë kuqezi tentuan deri në fund për të barazuar dhe i shkuan shumë pranë në minutën e 90-të, por goditja e Përndrecës kaloi ngjitur me shtyllën.
Ndeshja në fund u mbyll me fitoren e Zvicrës U-21 me rezultatin 2-1.
Janë publikuar formacionet e ndeshjes Kosova-Suedia, që zhvillohet nga ora 20:45, shkruan albinfo.ch.
Ndaj Suedisë, Albion Rrahmani starton në sulm përkrah Vedat Muriqit, ndërsa Baton Zabërgja luan në krahun e djathtë të sulmit.
Ndaj Zvicrës në krahun e djathtë ishte Ermal Krasniqi. Në stol ka mbetur edhe Muharrem Jashari. Dion Gallapeni starton në vend të Leart Paçaradës në krahun e majtë të mbrojtjes. Ndërkohë në vend të Amir Rrahmanit në qendër të mbrojtjes paraqitet Fidan Aliti.
Alexander Isak nuk do të startojë te Suedia ndaj Kosovës, në ndeshjen që zhvillohet nga ora 20:45 në “Fadil Vokrri”.
Sulmi i Suedisë përbëhet nga Viktor Gyokeres dhe Anthony Elanga, dy yje të tjerë të Premier Leagues.
Përzgjedhësi i Suedisë, Jon Dahl Tomason ka vendosur për formacion 3-5-2.
Napoli ka konfirmuar zyrtarisht shkallën e dëmtimit që pësoi qendërmbrojtësi Amir Rrahmani gjatë pushimit të ndeshjeve ndërkombëtare, por raportet fillestare tregojnë se ai nuk pritet të qëndrojë jashtë fushave për një periudhë të konsiderueshme kohore.
Rrahmani u tërhoq nga kampi i ekipit kombëtar të Kosovës gjatë fundjavës pasi u raportua se pësoi një dëmtim muskulor ndaj Zvicrës.
Ai nuk do të jetë i përfshirë në ndeshjen kualifikuese të Kupës së Botës kundër Suedisë të hënën në mbrëmje, transmeton albinfo.ch.
Napoli ka konfirmuar se Rrahmani ka pësuar një “dëmtim të shkallës së lehtë në bicepsin femoral të kofshës së djathtë”. Klubi gjithashtu ka konfirmuar se lojtari tashmë ka filluar punën e tij të rehabilitimit.
Siç qëndrojnë gjërat, 31-vjeçari pritet të humbasë ndeshjen e ardhshme të Napolit në Serie A kundër Fiorentinës këtë fundjavë, por mund të jetë në radhë për t’u rikthyer në skuadër për raundin e parë të Ligës së Kampionëve 2025-26, e cila, për Napolin, bie kundër Manchester City më 18 shtator.
Rrahmani ka luajtur si titullar në të dyja ndeshjet e para të Napolit në Serie A të sezonit, të dyja së bashku me Juan Jesus. Antonio Conte mund të jetë i gatshëm t’i zëvendësojë të dy me Alessandro Buongiorno, i cili është afër një rikthimi të plotë në formë, dhe nënshkrimin e verës Sam Beukema.
Pas një grabitjeje të rëndë dhe një shkëmbimi zjarri me policinë të premten në Amstetten, dy grabitës të dyshuar u dërguan në Qendrën Korrektuese të St. Pölten-it. Sipas policisë, ata janë një shtetas i Kosovës, 58-vjeçar dhe një i Shqipërisë, 55-vjeçar, transmeton albinfo.ch.
Dy autorët e dyshuar, së bashku me një person të tretë që është ende në arrati, u kapën në flagrancë të premten. Ata dyshohet se hynë me forcë në shtëpinë e një çifti pensionistësh. Gruaja, e cila ishte vetëm në ndërtesë, me sa duket u detyrua tu dorëzonte para pasi ata “kanë përdorur forcë fizike dhe kanë kërcënuar me një pistoletë dhe një objekt të fortë”, tha policia në një njoftim për shtyp, shkruan orf.at.
Kur një punonjës i një kompanie shpedicioni ka ndaluar në shtëpi rreth orës 7:00 të mëngjesit, të dyshuarit kanë ikur. Shoferi i shpërndarjes ka telefonuar 911 dhe ka pasuar një kërkim në shkallë të gjerë. Sipas policisë, 55-vjeçari refuzoi të dëshmonte gjatë marrjes në pyetje pasuese, ndërsa 58-vjeçari ka pranuar fajin. Hetimet janë duke vazhduar në lidhje me bashkëpunëtorin e dyshuar.
Njëri nga të arrestuarit dyshohet se ka qëlluar ndaj policëve
Sipas hetimit, njëri nga burrat besohet se ka qëlluar ndaj zyrtarëve të policisë kur ata u përpoqën t’i ndalonin. Njëri nga zyrtarët u kundërpërgjigj me zjarr, përcjell albinfo.ch. Të dyshuarit, të cilët nuk kanë leje qëndrimi të ligjshëm në Austri, u arrestuan dhe me atë rast u konfiskua edhe një pistoletë. Nuk pati të lënduar.
Zyra e Policisë Kriminale Shtetërore të Austrisë së Poshtme mori përsipër hetimin. Përdorimi i armëve të shërbimit po hetohet – siç kërkohet me ligj – nga Zyra e Hetimit dhe Ankesave për Akuzat për Keqtrajtim (EBM), e cila ndodhet brenda Zyrës Federale për Parandalimin dhe Luftimin e Korrupsionit (BAK).
Shqipëria do të ndeshet me Letoninë në Tiranë, në kuadër të Kualifikueseve të Botërorit 2026, të martën e 9 shtatorit.
Në një konferencë për mediat, trajneri i Kombëtares shqiptare, Sylvinho, tha:
“Sigurisht që do herë një ndeshje kyçe, por po flasim për dy situata të ndryshme. Dy ditë më parë ne pamë ndeshjen e Letonisë me Serbinë dhe ndeshja ishte aty-aty. Rezultatet të tipit 6-0 si Spanja mbrëmë ndodhin rrallë herë. Më vjen keq ta them, por nuk jemi në atë nivel. Sa i përket Letonisë, është një ekip fizik dhe i organizuar. Janë gjithmonë aty për të luftuar për topin e tyre. I kemi analizuar ndeshjet e tyre të fundit. Sa i përket Gjibraltarit, ishte atmosferë ndryshe. Medon Berisha për shembull kishte 6 muaj me ne, por ishte hera e parë që startonte me Kombëtaren. T’i kërkosh lojtarëve të rinj të fitojnë 6-0 është e vështirë, por që e vërtet, prisja më shumë”, u shpreh braziliani, duke shtuar:
“E kam thënë 10 ditë më parë, nuk e kam vendosur 11-shen e parë, por që do ndryshojmë në dy pika. Si në aspektin defensivë, ashtu dhe në atë ofensiv. Kemi sot stërvitjen e fundit dhe formacionin do ta vendos nesër.
Edhe disa pyetje që iu bënë disa pyetje Gjimshitit, nëse është moment i mirë apo jo, është gjithmonë moment i mirë kur i ke vetë gjërat në dorë.
Siç e thashë më përpara, është një moment i mirë i Kombëtares. Në futboll luan 11 kundër 11. Ekziston çdo rezultat. Futbolli është i tillë. Kur ke rezultat të mirë, gjërat ndryshojnë. Më shumë sesa për të shqetësohen për lojtarët që nuk janë në listat e ekipeve të tyre për Evropën, shqetësohem për lojtarët që kanë ndryshuar skuadrën. Nuk jemi në atë nivelo që të zgjedhim lojtarët që kanë më shumë minuta. Kam zgjedhur lojtarë që kanë pasur zero minuta”, shtoi tutje ai.
“Pas ndeshjes me Gjibraltarin, nuk mund të thoja që 4 lojtarë që kanë luajtur për herë të parë se kanë bërë një ndeshje të keqe. Kur kam debutuar me Brazilin, nuk kam fjetur gjithë natën. Ata nuk kishin luajtur ndonjëherë me njëri-tjetrin. Edhe elementi i moshës. Dajsinani për shembull, më pëlqen shumë, ose Simon Simoni. Nuk mund t’i vendos në presion. Më korrigjoni nëse e kam gabim, por nuk e di nëse ndokush te Shqipëria ka shënuar ndonjë tripletë. Jam i sigurt që nesër do të herë një ndeshje shumë e mirë.
Nëse dy vite e gjysmë, skuadra ka ndryshuar shumë. Unë e kam thënë shumë herë që Kombëtarja është e hapur. Javën e parë të punës, më pëlqen kur shoh lojtarë të rinj dhe sa kanë luajtur. Sa i përket Brojës dhe Asanit, janë shumë mirë, në gjendje optimale. Asani ka kaluar pak më shumë kohë me ne. Nuk mund të them që ata do luajnë nesër, por të dy kanë pëlqimin tim”, nënvizoi trajneri i Shqipërisë.
“Ndaj Anglisë bëmë një ndeshje të mirë. Me Andorrën kishim një rezultat të mirë. Me Serbinë bëmë një ndeshje të mirë, rezultati jo dhe aq. Në ndeshjen e fundit ndaj Letonisë nuk më pëlqyen 45-minutat e para. Nëse do të shkosh në Botëror, janë gabime që i paguan shumë shtrenjtë”.
A është edhe si një finale për Sylvinhon? Nuk do i përgjigjem asaj. Siç e thashë më përpara, çdo ndeshje është e rëndësishme. Edhe ajo në Riga ishte e rëndësishme. Të gjithë duhet të përgatitemi si ekipi. Ne jemi një. Duhet të futesh në fushë dhe të fitosh ndeshje të tilla. Nuk mendon për tetorin dhe nëntorin”.
Babai i Granit Xhakës, Ragip Xhaka, ka reaguar ashpër ndaj fyerjeve dhe shpifjeve të adresuara ndaj familjes së tij dhe sidomos ndaj mesfushorit të Zvicrës, Granit Xhaka.
Në një reagim të gjatë, ai tha se sulmet ndaj djemve të tij janë sulme ndaj gjithë shqiptarëve që ndihen krenarë për arritjet e tyre, transmeton albinfo.ch,
Reagimi i Ragip Xhakës
Reagim ndaj shpifjeve e fyerjeve ndaj familjes Xhaka – veçanërisht ndaj Granitit
Edhe pse zakonisht nuk ndërhyj në komente apo polemika që nuk më përkasin drejtpërdrejt, këtë herë ndjej detyrë morale të reagoj. I drejtohem të gjithëve atyre që shkruajnë e flasin në mënyrë të ulët ndaj vëllezërve Xhaka – e në veçanti ndaj Granitit.
O ju të mjerë, të verbër në zemër dhe në mendje – kur tentoni ta njollosni Granitin, në fakt po e njollosni veten tuaj. Kur e shani, po e tregoni vetëm ligësinë, zilia dhe neverinë që keni brenda vetes.
Pse, prisnit që Graniti t’jua falte lojën? Pse nuk e doni suksesin e dikujt që ka ngritur flamurin kuqezi me krenari, që ka mbrojtur nderin e shqiptarëve në fushën e gjelbër dhe në çdo dalje publike?
A harruat se Serbia ishte ajo që na vrau, na dhunoi dhe na dëboi nga trojet tona – dhe sot, në vend që të sulmoni ata që na nderojnë, po sulmoni një shqiptar që kurrë nuk e mohoi prejardhjen e tij?
A harruat se kur Taulanti, me shokë, dilte ballë për ballë me tifozët serbë në Beograd për të mbrojtur flamurin kombëtar, ju ishit krenarë?
A harruat se Graniti ngriti shqiponjën në zemër të Rusisë, në një botëror ku gjithë bota po e shihte?
A harruat se sa herë e ka ngritur zërin për Kosovën, për Shqipërinë, për nënat shqiptare dhe për të drejtën tonë për ekzistencë?
Vëllezërit Xhaka – dhe shumë sportistë të tjerë shqiptarë në diasporë – e kanë ngritur lart imazhin e shqiptarëve në Zvicër, në Evropë dhe në gjithë botën. Ata kurrë nuk e kanë mohuar se janë shqiptarë. Përkundrazi – çdo intervistë, çdo dalje publike, çdo ndeshje është dëshmi e krenarisë së tyre kombëtare.
Zvicra ka qenë ndër vendet e para që e ka njohur Kosovën. Ajo na ka strehuar në kohët më të vështira dhe na ka dhënë mundësinë të ndërtojmë jetë më të mirë. Dhe sot, kur njerëz si Graniti i kthejnë Zvicrës kontribut me krenari, ju i thoni “zvicra-zvicra” me përbuzje?
O të shitur, o të paditur, turp t’ju vijë!
Kur e shani Granitin, nuk po shani vetëm një futbollist. Po shani familjen tuaj, po shani një emblemë krenarie shqiptare. Sepse Xhakat kurrë nuk janë gjunjëzuar – dhe nuk kanë për t’u gjunjëzuar!
Duke komentuar vendimin e fundit kontrovers të Cyrihut për të hequr mësimet e frëngjishtes në shkollat fillore, Ministrja e Punëve të Brendshme, Elisabeth Baume-Schneider e kritikoi këtë veprim si një hap drejt “zhvlerësimit të kulturës dhe kohezionit kombëtar”.
“Ky është një zhvillim që e marr shumë seriozisht”, tha ajo, transmeton albinfo.ch.
Baume-Schneider theksoi se Këshilli Federal “beson se kantonet do të jenë në gjendje ta rregullojnë vetë çështjen e gjuhës. Por ne gjithashtu e dimë se qeveria federale duhet të veprojë nëse kantonet nuk mund ta menaxhojnë atë”.
Prandaj, “Unë jam në favor të qeverisë federale që të ndërmarrë veprime dhe ta bëjë mësimdhënien e gjuhës kombëtare të detyrueshme në nivelin e shkollës fillore”, shtoi ajo.
Tuneli rrugor i Gotthard, i shumëudhëtuar, do të jetë i mbyllur për trafikun nga sot deri të premten, më 18 shtator, transmeton albinfo.ch.
Do të jetë i mbyllur nga ora 20:00 deri në orën 05:00 për punime rutinë mirëmbajtjeje, të cilat përfshijnë kontrollin e sipërfaqes së rrugës, ventilimit dhe sistemeve të sigurisë.
Organizata e automobilave TCS rekomandon një devijim nëpërmjet Qafës së Gotthard.
Ata që dëshirojnë të ndjekin rrugë më të gjata mund të përdorin edhe Rrugën e San Bernardino (A13) ose Qafën Simplon. Megjithatë, këto rrugë pritet të përjetojnë trafik më të dendur, veçanërisht gjatë orës së pikut.
Mbylljet e Gotthard janë planifikuar gjithashtu për 15 deri më 19 shtator, 22 deri më 26 shtator dhe 29 shtator deri më 3 tetor.
Me urdhër të Zyrës Federale të Rrugëve (ASTRA), policia zvicerane ka ndaluar një përpjekje për të përdorur një robot shpërndarës për të transportuar qebapë te klientët në Cyrih.
Ende në fazën e testimit, ky robot ka ‘shpërndarë’ ushqim për rreth një javë, përpara se ASTRA ta klasifikonte atë si një automjet dhe tani kërkon një inspektim sigurie para përdorimit të mëtejshëm, transmeton albinfo.ch.
Pas këtij veprimi policor, startup-i Rivr, i cili krijoi robotin me katër këmbë, tani po shqyrton zhvendosjen e operacioneve të tij jashtë vendit, pasi sheh shumë pak hapësirë për eksperimentime teknologjike në Zvicër.
Në fund të qershorit 2025, një grua italiane 22-vjeçare kishte ngarë makinën me shpejtësi 225 kilometra në orë në autostradën A2 pranë Balerna TI. Limiti i shpejtësisë në atë vend ishte vetëm 100 kilometra në orë, transmeton albinfo.ch.
Pas dy muajsh hetimi, policia kantonale e Ticinos arriti të përcaktojë identitetin e shoferes dhe ta gjejë atë, shkruan blick.ch.
Gruaja, e cila jeton në provincën e Milanos, është marrë në pyetje që atëherë.
Ajo tani përballet me pasoja ligjore dhe nuk lejohet më të drejtojë automjet në Zvicër.
Një konstatim që duhet bërë që në hyrje dhe që nuk do shumë koment është se në asnjë shtet ku jetojnë shqiptarët jashtë vendit nuk ka kaq shumë organizime të komunitetit shqiptar, sikur këtu, në Zvicër. Askund si në Zvicër nuk funksionojnë kaq shumë shoqata, organizata, rrjete dhe subjekte të tjera që bëjnë bashkë shqiptarët. Kjo sigurisht ka një arsye dhe kryesisht lidhet me dendësinë që elementi shqiptar ka në këtë evnd, kompaktësinë e tij, afërsinë me vendin e prejardhjes dhe mbase, edhe me standardin e jetesës, i cili në Zvicër është më i larti, të paktën në Evropë.
Organizimi i shqiptarëve të Zvicrës nëpër shoqata, kryesisht kulturore dhe sportive, ka filluar në fillim të viteve `80 të shekullit të kaluar, në kohën kur këtu po zinte fill angazhimi rreth kauzës politike për Kosovën Republikë, gjegjësisht për çlirimin e trojeve shqiptare në Ish Jugosllavi. Aktivitetet rreth kësaj kauze barteshin nga Kosova dhe viset, përmes aktivistëve politikë të përndjekur që kishin gjetur strehim në Zvicër. Kështu, në disa qendra si në Gjenevë, Bernë etj., krahas aktiviteteve politike që zhvilloheshin rreth LPK-së, kishte edhe disa përpjekje për organizim kulturor në nivel shoqatash, që, në mënyrë sporadike, shfaqnin programet e tyre artistike në kuadrin e ngjarjeve si protesta ose manifestime përkujtimore.
Koha e organizimeve masive, në shërbim të zhvillimeve në vendlindje
Por në këtë kohë ende nuk mund të flitet për organizime masive dhe me bazë më të gjerë të jetës shoqërore të shqiptarëve këndej. Kjo do të fillonte në vitet `90 kohën kur numri i mërgimtarëve kishte arritur një masë kritike që mundësoi zhvillimin e komunitetit dhe profilizimin e tij nëpër organizime në lëmenj të ndryshëm. Edhe ky zhvillim lidhej me organizimin politik të mërgatës, i cili ishte bartur nga ai në atdhe, ku ishte në vlug themelimi dhe veprimi i partive politike se LDK në Kosovë, PPD e PDSH në Maqedoni etj.
Sa u përket organizimeve shoqërore, në fillim, nga viti 1990 ishte zhvillimi i mësimit plotësues në gjuhën shqipe. Pak më vonë, këtë mision e mori Lidhja e Arsimtarëve Shqiptarë e cila në vitin 1995 do të shndërrohej në LAPSH, (pasi organizimit do t`i bashkoheshin edhe prindërit e nxënësve).
Ndërsa aktivitetet do të merrnin hov sidomos në vitet 1993-1995 kur do të lindnin një numër i konsiderueshëm shoqatash, kryesisht kulturore dhe sportive por edhe mbi bazë profesionesh. Është kjo koha kur themelohen shoqatat kulturore artistike ose ansamblet si “Shota”, “Vatra”, “Dardania”, “Ilirët”, “Teuta” etj. por edhe organizata të tjera si ajo e intelektualëve, e krijuesve shqiptarë, shoqatat e para të studentëve në disa universitete të Zvicrës, ABSM, Bazel etj.
Është kjo koha e ngritjes së shkallës së organizimit dhe të përfshirjes së gjerë të mërgimtarëve në shoqatat dhe subjektet që po themeloheshin. E gjithë kjo vinte si reflektim i frymës së angazhimit për çlirim të vendit por njëherësh sillte edhe emancipimin e komunitetit që bëhej pjesë e zhvillimeve të rëndësishme kulturore, sportive, profesionale etj. Duhet cekur se krahas vullnetit të padyshimtë të bashkatdhetarëve, ishte edhe toleranca dhe në raste edhe ndihmesa e autoriteteve zvicerane, që mundësoi këtë ngritje të shkallës së organizimit të shqiptarëve të këtushëm.
Shkalla e tillë, e lartë, e organizimit dhe e rrjetëzimit brenda komunitetit shqiptar, ka qenë përcaktuese edhe në zhvillimet rreth luftës që ishte në prag respektivisht mobilizimit konkret të një numri të konsiderueshëm të bashkatdhetarëve për këtë luftë. Në Zvicër, siç dihet, kanë vepruar disa nga celulat e para në mbështetje të luftës së UÇK-së dhe UÇPMB-së, në Kosovë dhe Maqedoni.
Organizimi mbi baza profesionale, një ngritje cilësore e komunitetit
Por, si shkallë më e lartë, cilësore e organizimit brenda një komuniteti jashtë vendit konsiderohet ai mbi bazën e profesioneve. Për tu ngritur një organizim i tillë, me segmentin integrues në vendin pritës, nevojitej një kohë më e qetë dhe pas “ftohjes” së frymës së organizimeve për çlirim të vendit. Dhe kjo kohë, erdhi pas një periudhe jo të shkurtë të një dezorganizimi, në vitet e para të pas luftës. Ishin vitet 2010-2012 kur në disa qendra të Zvicrës po merrte hov ngritja e projekteve, shoqatave dhe rrjeteve të ndryshme profesionale dhe afariste shqiptare, në nivel të vendit. Për një numër prej tyre ishte meritore edhe mbështetja ose stimulimi nga autoritetet federale zvicerane të asaj kohe, që bëhej me qëllim rritjen e shkallës së integrimit të komunitetit në shoqërinë e këtushme.
Ndër të parat ishte mediumi informativ Albinfo.ch, i krijuar si projekt me mbështetje federale në mesin e vitit 2010. Ky projekt do të bëhej platformë e rëndësishme jo vetëm për informimin (në tri gjuhë) të komunitetit por edhe për integrimin e suksesshëm të shqiptarëve në rrjedhat e shoqërisë së Zvicrës. Për më tepër, Albinfo.ch do të ishte edhe mbështetëse serioze për krijimin dhe ngritjen e projekteve dhe shoqatave të tjera, profesionale që do të lindnin në vazhdim. Kështu, i kësaj kohe është themelimi i Kuvendit të Shqiptarëve të Zvicrës, i menduar si “organizatë çati” e shoqatave shqiptare të Zvicrës, që vepron edhe sot. Edhe shoqata ose rrjete si Lidhja e Inxhinierëve Shqiptarë të Zvicrës, Rrjeti i Bizneseve Shqiptare të Zvicrës etj., janë themeluar në periudhën e përmendur. Edhe mjekët, krijuesit letrarë etj. kishin bërë përpjekje për organizim në këtë periudhë por pa ndonjë qëndrueshmëri. Kështu, Lidhja e Mjekëve Shqiptarë të Zvicrës do të (ri)themelohej vetëm në vitin 2018 kur do të merrte baza më të forta për veprim më të qëndrueshëm dhe më cilësor.
Të kësaj kohe janë edhe nismat për themelimin e shoqatave të një profili tjetër, më specifik, profesional. Kështu në vitin 2016 u themelua Shoqata e Bankierëve Shqiptarë të Zvicrës (SAFA), me ambicie të mëdha për tu shndërruar në një subjekt serioz që bën bashkë punonjësit shqiptarë të bankave zvicerane. Ndonëse veproi pak vite, kjo shoqatë ishte tregues për potencialin e shqiptarëve edhe në një sektor kaq “zviceran”, çfarë është sektori bankar.
Në vazhdën e saj erdhi në vitin 2019 shoqata Swissalbs, e cila dha mjaft shembuj të organizimit me nivel të afaristëve shqiptarë në Zvicër. Me mbajtjen e mbrëmjeve gala dhe kompeticioneve për zgjedhjen e afaristëve të dalluar, të rinj shqiptarë, ajo përfshiu edhe emra të njohur të biznesit dhe të politikës në nivel Zvicre. Me ambicie dhe profile të ngjashme janë edhe rrjetet ose shoqatat si CHAPEN, AES etj., të cilat kanë sjellë në sipërfaqe një model të ri të shqiptarit, të rritur, arsimuar e të kultivuar në Zvicër, atë të shqiptarit që komunikon i barabartë de pa ndjenjë inferioriteti me shoqërinë zvicerane.
Të gjitha këto dhe organizime të tjera, tregues dhe meritorë për ngritjen e imazhit të komunitetit tonë në Zvicër, përmes profileve dhe intervistave të realizuara me to, janë subjekt i këtij numri tematik të revistës Albinfo.ch.
Nga janari deri në korrik të këtij viti, qyteti ka mirëpritur rreth 500 mijë vizitorë, shumë prej të cilëve shprehen të mahnitur nga bukuria dhe mikpritja shqiptare.
“Është si një udhëtim në kohë, një përzierje e historisë me artin popullor”, shprehet një turiste gjermane. Një tjetër vizitor nga Italia shton: “Gjirokastra është një perlë e vërtetë, këtu ndihesh sikur koha ka ndaluar.”
