Archives

Nëntë në dhjetë familje austriake përballen me vështirësi në kostot e energjisë

Posted on by erezzaademi

Kostot e energjisë mbeten një shqetësim i madh për familjet austriake këtë vit. Pothuajse nëntë nga dhjetë familje po përpiqen të kursejnë energji, sipas Monitorit të Çmimeve të Energjisë nga firma konsulente EY. Pothuajse gjysma e të gjitha familjeve tashmë duhet të ulin shpenzimet për shkak të kostove më të larta të energjisë, dhe 17 përqind e të anketuarve thanë se aktualisht nuk mund t’i paguajnë faturat e tyre në kohë.

Siç tregojnë shifrat e vitit të kaluar, austriakët mbeten të ngurruar për të ndërruar ofruesin e energjisë elektrike pavarësisht barrës financiare, shkruan theinternational. Edhe pse çmimet kanë rënë krahasuar me vitin 2023, katër nga dhjetë të anketuar thanë se po merrnin në konsideratë një ndryshim, por në realitet, vetëm 17 përqind kanë ndërruar ofruesin, transmeton albinfo.at.

Kosto më të larta të energjisë elektrike

Rreth 46 përqind e të anketuarve thanë se faturat e tyre të energjisë elektrike ishin më të larta këtë vit sesa vitin e kaluar. Katërmbëdhjetë përqind raportuan rritje çmimesh prej të paktën 31 përqind, ndërsa 3 përqind thanë se kostot e tyre u rritën me më shumë se 61 përqind. Rreth një e katërta raportuan çmime të pandryshuara, dhe 20 përqind thanë se faturat e tyre ishin më të ulëta, megjithëse pak panë një ulje të konsiderueshme. Vitin e kaluar, 35 përqind raportuan fatura më të ulëta të energjisë elektrike krahasuar me vitin e kaluar, ndërsa 31 përqind raportuan fatura më të larta.

Lidhur me tarifat e rrjetit, 57 përqind e të anketuarve thanë se tarifat e rrjetit të tyre të energjisë elektrike ishin rritur, ndërsa 49 përqind vunë re tarifa më të larta të rrjetit të gazit në faturat e tyre.

Ndër burimet e energjisë, të anketuarit përmendën më së shpeshti energjinë elektrike, e ndjekur nga ngrohja qendrore dhe gazi. Rreth një e pesta (21 përqind) e familjeve përdorin energji elektrike të gjeneruar vetë, me gjysmën e atyre që kanë depozitë në shtëpi dhe një e treta planifikojnë të blejnë një të tillë.

Një në pesë familje ngrohet me peleta, ashkla druri ose dru zjarri – kryesisht në zonat rurale. Tetë përqind ende ngrohen me naftë, nga 11 përqind vitin e kaluar, me më shumë se një të tretën e këtij grupi që planifikojnë të kalojnë në një sistem tjetër ngrohjeje. Metodat alternative si pompat e nxehtësisë ajër/ujë (rreth 10 përqind), sistemet termike diellore (7 përqind) ose biomasa (1 përqind) ende nuk kanë fituar një përdorim të gjerë. Nevojiten më shumë stimuj për të promovuar këto opsione, tha Christina Khinast-Sittenthaler, drejtuese e sektorit të energjisë në EY Austria.

Mali i Zi vendos vizat për shtetasit e Turqisë

Posted on by erezzaademi

Kryeministri i Malit të Zi, Millojko Spajiq ka njoftuar se qeveria e vendit do të heqë sot me procedurë të përshpejtuar regjimin pa viza për shtetasit e Turqisë.

“Do të nisnim bisedime intensive me Turqinë për të gjetur, në frymën e bashkëpunimit të mirë dhe aleancës, modelin më të mirë në interes të të dyja palëve”, deklaroi ai përmes një postimi në rrjetin social “X”, ndërsa nuk dha arsye për heqjen e regjimit pa viza, transmeton albinfo.ch.

Njoftimi i Spajiqit erdhi pasi policia gjatë një aksioni në lagjen Zabello të Podgoricës arrestoi rreth 50 shtetas të Turqisë, përfshirë dy persona për të cilët dyshohet se morën pjesë në një përleshje ku një banor i Podgoricës, u plagos me thikë.

Ndryshe, Turqia është një ndër vendet për të cilat Mali i Zi ka hequr vizat, gjë për të cilën Komisioni Evropian ka kërkuar nga Podgorica që të harmonizojë politikën e vizave me Bashkimin Evropian. Shtetasve turq u kërkohet vizë për të hyrë në vendet e BE-së.

Sipas raportit për Vlerësimin e Rrezikut të Krimit të Organizuar dhe të Rrezikshëm (SOCTA, në Mal të Zi, vitet e fundit janë bërë gjithnjë e më të pranishme grupet kriminale të huaja, veçanërisht turke, gjeorgjiane dhe ruse.

Në të dy rastet ndaj Thaçit rrëzohet kërkesa e tij për ndryshimin e protokollit të kontaktit për disa dëshmitarë

Posted on by erezzaademi

Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë kanë marrë vendim për të refuzuar kërkesën e mbrojtjes së ish-presidentit Hashim Thaçi, për ndryshime të protokollit të kontaktit, në mënyrë që ai të mos zbatohet më për disa dëshmitarë të Prokurorisë, të cilët janë dëshmitarë në rastin për krime lufte e po ashtu edhe në atë kundër administrimit të drejtësisë.

Mbrojtja e Thaçit ka pretenduar se protokolli i kontaktit në rastin për krime lufte është shumë më i rreptë se ai në rastin kundër administrimit të drejtësisë, pasi kërkon njoftim paraprak 10-ditor për çdo dëshmitar, pëlqim të informuar nga dëshmitari, video-incizim të kontakteve dhe ndarjen e regjistrimeve me palët e tjera dhe trupin gjykues, raporton BetimipërDrejtësi, transmeton albinfo.ch.

Veç kësaj, mbrojtja pretendon se ekipe tjera mbrojtëse në rastin 12, e po ashtu edhe Prokuroria- kanë një kornizë kontakti më të butë, ndërsa ekipi i Thaçit ka një kornizë më të rreptë për shkak të rastit për krime lufte në lidhje me dëshmitarët e përbashkët.

Në këtë linjë, mbrojtja argumenton se kjo krijon pabarazi të armëve midis ekipit të Thaçit në rastin kundër administrimit të drejtësisë dhe palëve të tjera.

Si rrjedhojë, ata kanë kërkuar nga trupi gjykues që të ndryshojë protokollin e kontaktit në rastin për krime lufte, në mënyrë që kontaktet me dëshmitarët e përbashkët në rastin kundër administrimit të drejtësisë të zbatohen sipas kornizës për rastin e fundit.

Kurse, trupi gjykues thotë se nuk është vërtetuar asnjë shkelje e parimit të barazisë së armëve.

“Trupi gjykues përfundon se nuk është vërtetuar asnjë shkelje e parimit të barazisë së armëve dhe çdo ndikim i mundshëm i ardhshëm negativ mbi aftësinë e Mbrojtjes Thaçi për të zhvilluar hetimet e saj është hipotetik dhe spekulativ në këtë fazë”, thuhet në vendim.

Prokuroria e kishte kundërshtuar këtë kërkesë, pasi sipas tyre, edhe Apeli ka konstatuar se kjo kornizë nuk e ngarkon në mënyrë të tepruar mbrojtjen e Thaçit. Ngjashëm ka konstatuar edhe trupi gjykues në vendimin e tij.

“Trupi gjykues konsideron se fakti që ZPS-ja mund të jetë në gjendje të kontaktojë dëshmitarët që do të thirren nga ekipi i mbrojtjes së Thaçit në Rastin 12 jashtë parametrave të Protokollit të Kontaktit në Rastin 06, nuk ndikon në ato konstatime. Ajo që ka rëndësi është që të dyja Palët, në parim, i nënshtrohen të njëjtave kufizime dhe kushte lidhur me kontaktet e tyre me dëshmitarët e Rastit 06 nën Protokollin përkatës, në mënyrë që të ruhet barazia e armëve për aq sa ka të bëjë me këtë rast”, thuhet në vendim.

Sipas Prokurorisë, mbrojtja e Thaçit ankohet për pabarazi të armëve, por ankesa e saj fokusohet kryesisht në pozitën e Thaçit krahasuar me bashkë të akuzuarit në Rastin 12.

Prokuroria thotë se trupi gjykues ka sqaruar se protokolli i kontaktit në Rastin 06 zbatohet për të gjithë dëshmitarët e atij rasti, ndërsa në Rastin 12 provat e ZPS-së janë kryesisht dokumentare, jo të bazuara në dëshmitë e dëshmitarëve të përbashkët.

“ZPS-ja pohon se: (i) ekipi i Mbrojtjes Thaçi në Rastin 12 nuk është i penguar të zhvillojë hetimet e tij brenda parametrave të Protokollit të Kontaktit në Rastin 06; (ii) e drejta e Mbrojtjes së Thaçit për të intervistuar dëshmitarët e palës kundërshtare nuk është e pakufizuar; dhe (iii) në rrethanat e rastit, Ndryshimet e Kërkuara nuk janë as të përshtatshme dhe as të nevojshme”, thuhet në vendim.

Asllani në formacionin e javës në Bundesligë

Posted on by BR

Sulmuesi i Kosovës, Fisnik Asllani, ka shkëlqyer këtë fundjavë në Bundesligë me skuadrën e Hoffenheim-it

Asllani shënoi gol në fitoren e kësaj skuadre kundër Heidenheimit dhe kjo paraqitje pozitive ka bërë që ylli dardan të hyj në formacionin e javës, transmeton albinfo.ch.

Përndryshe Asllani u vlerësua me notën 8.7 nga faqja “Sofascore”, teksa notën më të madhe se 23 vjeçari ka marrë Jonathan Burkardt i Eintracht Frankfurt-it.

Kujtojmë që Fisnik Asllani në 8 ndeshje ka shënuar 5 gola, si dhe regjistroi 1 asistim.

Diaspora fillon votimin për balotazh

Posted on by BR

Nga 27 tetori deri më 8 nëntor, qytetarët e Kosovës që jetojnë jashtë vendit mund të votojnë përmes postës për rundin e dytë të zgjedhjeve për kryetarë të komunave.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) njoftoi se të drejtë vote kanë vetëm 29.712 shtetas të Kosovës që ishin regjistruar me sukses për votim jashtë vendit për rundin e parë të zgjedhjeve lokale të mbajtura më 12 tetor, raporton Evropa e Lirë, transmeton albinfo.ch.

“KQZ ka nisur procesin e votimit jashtë vendit para certifikimit të rezultateve për të shmangur vonesat në procesin zgjedhor dhe për të siguruar që çdo qytetar i regjistruar të ketë mundësinë të ushtrojë të drejtën e tij kushtetuese për të votuar në kohë”, u tha në njoftim.

Më 25 tetor, KQZ-ja shpalli rezultatet përfundimtare për zgjedhjen e kryetarëve në 35 komuna, ndërkaq rezultatet ende nuk janë shpallur për Prishtinën, Junikun dhe Mamushën, pasi në këto komuna ka afat ligjor prej 48-orësh për parashtrimin e ankesave në Panelin Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa.

KQZ-ja u dërgon qytetarëve të diasporës përmes postës pakon me fletëvotim për kryetarin e komunës. Më pas, votuesi është i detyruar që atë pako me fletëvotim ta dërgojë në ndonjërën prej kutive postare të KQZ-së në 22 vende të botës dhe në Kosovë.

Rundi i balotazhit do të zhvillohet më 9 nëntor në 18 komuna dhe KQZ-ja veçse ka certifikuar listën e votuesve për votimet.

Komunat ku do të ketë balotazh janë Gjakova, Gjilani, Dragashi, Kaçaniku, Klina, Fushë Kosova, Mitrovica e Jugut, Obiliqi, Rahoveci, Peja, Prishtina, Prizreni, Suhareka, Vitia, Vushtrria, Juniku, Mamusha dhe Kllokoti.

Sipas vendimit të KQZ-së, për këtë rund zgjedhjesh do të shtypen 1.158.015 fletëvotime – rreth 16 për qind më pak se numri i përgjithshëm i qytetarëve me të drejtë vote në këtë rund.

Më pak fëmijë po mësojnë të ngasin biçikletë në Zvicër

Posted on by BR

Më pak fëmijë po mësojnë të ngasin biçikletë në Zvicër. Roger Bader, Drejtor i Udhëzimeve të Trafikut në Policinë Kantonale të Solothurnit, po ngre alarmin.

Bader i tha gazetës Blick se “kur fillojmë përgatitjet për testin e biçikletës në klasën e katërt, gjithnjë e më shumë fëmijë nuk kanë ngarë kurrë biçikletë”.

Ai tha se kishte frikë se fëmijët që nuk kanë mësuar kurrë si të ngasin biçikletë, gjithmonë do të preferojnë të ngasin makinën sesa të ngasin biçikletë, transmeton albinfo.ch.

Një studim i kantoneve tregon se nuk është vetëm Solothurni, por në të gjithë vendin, dhe më keq në qytete sesa në zonat rurale.

Sipas Anketës Federale të Lëvizshmërisë, përdorimi i biçikletës nga fëmijët dhe të rinjtë është përgjysmuar që nga viti 1994. Sot, më pak se një në pesë 13- deri në 15 vjeç ngasin biçikletë çdo ditë.

Bader u kërkon prindërve t’u mësojnë fëmijëve të tyre sigurinë e biçikletave dhe të mos mbështeten te shkollat.

Spotify rrit çmimet e abonimeve me pagesë në Zvicër

Posted on by BR

Pas rritjes së çmimeve të abonimeve nga Netflix në fillim të këtij muaji, shërbimi suedez i transmetimit të muzikës Spotify po përgatitet të bëjë të njëjtën gjë.

Në Zvicër, abonimi “individual” në Spotify do të rritet nga 13.95 në 15.95 franga në muaj, transmeton albinfo.ch.

Abonimi “duo”, i cili aktualisht kushton 21.95 franga, do të rritet në 24.95, dhe oferta “familjare” do të rritet nga 26.95 franga në 30.95 në muaj, duke përfaqësuar një rritje prej 12 deri në 17 përqind.

SPEAK@ODA – Shqiptarët ndërmjet 3 brezave në Zvicër

Posted on by albinfo.ch

Platforma mediale  albinfo.ch, në bashkëpunim me CH-APEN, fton të gjithë të interesuarit të  marrin pjesë në eventin inspirues SPEAK@ODA, ku shqiptarët e Zvicrës nga tre breza do të ndajnë përvojat, arritjet dhe sfidat e tyre.

 

Programi përfshin:

Rrëfime frymëzuese nga tre breza shqiptarësh në Zvicër

Ekspozitë artistike dhe dokumentar kushtuar tre brezave

Prezantime mbi sfidat dhe arritjet e organizatave më të mëdha shqiptare në Zvicër:

Lidhja e Mjekëve Shqiptarë në Zvicër

Lidhja e Inxhinierëve Shqiptarë në Zvicër

Rrjeti i Bizneseve të Diasporës Shqiptare në Zvicër

Kuvendi i Shqiptarëve të Zvicrës

RRBDSH – Rrjeti i Bizneseve të Diasporës Shqiptare në Zvicër
Lidhja e Mjekëve Shqiptar të Zvicrës
Kuvendi i Shqiptarëve të Zvicrës
AES

Në kuadër të këtij eventi, CH-APEN do të inaugurojë Business Franga Club, si një hap simbolik drejt faktorizimit të shqiptarëve të Zvicrës si pjesë e denjë e mozaikut shoqëror zviceran.

Pjesë artistike: Performancë muzikore nga Trina Haliti, një prej talenteve të reja të muzikës shqiptare.

Pas programit: Darkë e përbashkët me mysafirët dhe pjesëmarrësit.

Mbrëmjen do ta moderojnë aktori i njohur Fatmir Spahiu—Bufi dhe redaktori I albinfo.ch Bekim Dalipi

Mos e humbisni këtë ngjarje që bashkon kujtesën, identitetin dhe suksesin shqiptar mes tre brezave!

Rezervoni vendin tuaj: linku

Sot priten reshje të dendura dëbore në disa pjesë të Zvicrës

Posted on by BR

Instituti federal i meteorologjisë, MeteoSwiss, lëshoi ​​një alarm të nivelit 3 për reshje të dendura dëbore dhe erëra të forta që priten sot në lartësi mbi 1,000 metra.

Alarmi i nivelit 3 (nga 5), ​​i cili tregon “rrezik të konsiderueshëm”, prek kryesisht Zvicrën gjermanishtfolëse, me një brez të gjerë që shtrihet afërsisht nga Valais verior dhe zgjerohet në lindje deri në kufirin austriak, transmeton albinfo.ch.

Intensiteti më i lartë pritet midis mesditës dhe orës 6 pasdite, me dëborën që potencialisht mund të prishë trafikun si në rrugë ashtu edhe në hekurudhë.

Ligji i ri i BE-së do të kërkojë teste mjekësore dhe do t’i japë fund ‘patentave të drejtimit të automjeteve për jetë

Posted on by BR

Shtimi i një ekzaminimi të detyrueshëm mjekësor për shoferët ka qenë një debat i vazhdueshëm në BE për disa vite – me avokatët që thonë se kjo do të ndihmojë në sigurimin që shoferët e moshuar të jenë ende të aftë për të drejtuar në mënyrë të sigurt.

Më 21 tetor, eurodeputetët në Parlamentin Evropian votuan për të miratuar një paketë rregulloresh të reja që synojnë përmirësimin e sigurisë rrugore dhe uljen e numrit të aksidenteve. Aktualisht, rreth 20,000 njerëz humbasin jetën në rrugët e BE-së çdo vit. BE-ja synon të arrijë zero vdekje në rrugë deri në vitin 2050.

Këto përfshijnë vendosjen e ndalimeve në të gjithë BE-në për shoferët që humbasin patentën e tyre – por gjithashtu i jep fund praktikës së vendeve që lëshojnë ‘patente për jetë’, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Në vend të kësaj, një patentë drejtimi e lëshuar në një vend të BE-së do të jetë e vlefshme për 15 vjet – dhe më pas shoferët do të duhet ta rinovojnë atë.

Megjithatë, ndërsa BE sugjeron që vendet të shtojnë një ekzaminim mjekësor si kërkesë për të rinovuar një patentë, vendimi përfundimtar për procesin e saktë të rinovimit varet nga secili vend.

Për shembull, ata mund të zgjedhin të zëvendësojnë ekzaminimin mjekësor me formularë vetëvlerësimi ose sisteme të tjera vlerësimi të hartuara në nivel kombëtar.

Periudha e vlefshmërisë mund të reduktohet edhe për shoferët mbi moshën 65 vjeç, në mënyrë që ata të detyrohen t’i nënshtrohen ekzaminimeve mjekësore dhe kurseve rifreskimi më të shpeshta – përsëri, kjo do të varet nga secili vend.

Çdo shtet anëtar i BE-së tani ka tre vjet për të vendosur për procesin që dëshiron të përdorë dhe për të futur sistemin.

Disa vende të BE-së tashmë kërkojnë teste mjekësore për shoferët e moshuar, ndërsa vende të tjera në Evropë – si Mbretëria e Bashkuar – kërkojnë që shoferët e moshuar të rinovojnë patentën e tyre, por nuk e imponojnë një test mjekësor.

Holanda, Danimarka, Spanja, Italia, Finlanda, Greqia dhe Republika Çeke kërkojnë që shoferët e moshuar të kryejnë një kontroll mjekësor për të mbajtur patentën e tyre – mosha e testit varion nga 50 në 70 vjeç – ndërsa Belgjika kërkon teste të rregullta për shoferët e të gjitha moshave.

Rriten raportet për raste të dyshuara të pastrimit të parave

Posted on by BR

Rritje eksponenciale: rritje prej 40 përqind – kjo është rritja e lartë e raporteve që kreu i Zyrës Zvicerane të Raportimit të Pastrimit të Parave (MROS), Anton Brönnimann, pret për të gjithë vitin. Në terma absolutë, kjo përfaqëson një rritje nga 15,000 raporte vitin e kaluar në 21,000 këtë vit. “Kemi përjetuar një rritje eksponenciale për 10 vjet,” tha Brönnimann për SRF, transmeton albinfo.ch.

Ndërgjegjësim i shtuar dhe teknologji të reja: “Çështja ka qenë e pranishme kudo për 15 vjet, dhe presioni nga autoritetet rregullatore dhe të zbatimit të ligjit është rritur, së bashku me ndërgjegjësimin në industri,” thotë Brönnimann. Kjo pjesërisht sepse Zvicra ka përjetuar disa skandale pastrimi parash që kanë çuar edhe në dënime. Organet raportuese, veçanërisht bankat, po përpiqen të shmangin çdo rrezik.

Raportimi me shtypjen e një butoni: Përparimet teknologjike gjithashtu luajnë një rol. “Bankat sot përdorin robotë dhe elementë të tjerë të automatizuar për zbulim dhe mund të shkaktojnë raportime me shtypjen e një butoni,” thotë kreu i zyrës së raportimit. Është më mirë të raportosh një incident më shumë sesa një më pak.

Rreziku në rritje i rasteve të humbura: Numri i raportimeve është rritur aq ndjeshëm sa afërsisht 55 punonjës të MROS nuk mund ta përballojnë më. “Ne nuk mund ta përballojmë thjesht rritjen e madhe; burimet tona njerëzore janë të shtrira në kufijtë e tyre. Prandaj, ne përdorim një qasje të bazuar në rrezik”, thotë Brönnimann. Në mënyrë specifike, MROS nuk i përpunon më të gjitha rastet, dhe disa raporte të aktivitetit të dyshimtë nuk përpunohen më me të njëjtin nivel detajesh. “Ne përqendrohemi në krime të rënda si financimi i terrorizmit, krimi i organizuar dhe krimi i rëndë ekonomik.” Këto zakonisht janë raste që përfshijnë rrjete të tëra kriminelësh.

Nevojitet dyfish më shumë staf: Rezultati është raste që rrëshqasin. “Rreziku rritet natyrshëm që të humbasim raste të caktuara të pastrimit të parave. Kjo përfshin edhe raste që do të duhej t’u referoheshin autoriteteve të zbatimit të ligjit.” Megjithatë, situata e kufizuar e personelit nuk lë asgjë për të dëshiruar. Për ta bërë punën siç duhet, thotë Brönnimann, nevojitet dyfish më shumë staf sesa sot. Kjo do të ishte rreth 110 punonjës.

Inteligjenca artificiale (IA) synon të ofrojë një zgjidhje: Brönnimann synon ta kundërshtojë këtë me automatizim dhe mjete dixhitale. “Po përpiqemi të automatizojmë sa më shumë të jetë e mundur me dixhitalizimin dhe shpresojmë të bëjmë përparim të mëtejshëm në të ardhmen falë inteligjencës artificiale.” Megjithatë, numri i rasteve të raportuara po rritet aq shpejt sa përparimet dixhitale nuk po japin fryte.

Thellohet më tej deficiti tregtar në Kosovë

Posted on by BR

Të dhënat nga Tregtia e Jashtme e Mallrave në Kosovë tregojnë se në muajin shtator 2025 është shënuar një deficit tregtar prej 21,2% në raport me të njëjtën periudhë të vitit 2024.

Deficiti arriti vlerën e 520,5 milionë eurove, krahasuar me 429,4 milionë euro vitin e kaluar.

Sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të Kosovës (ASK) eksporti mbulon importin me vetëm 14.1%. Eksportet e mallrave në muajin shtator 2025 ishin 85,8 milionë euro, ndërsa importet 606,2 milionë euro. Kjo reflekton një rritje prej 10.7% për dërgesat dhe një zgjerim prej 19.6% për importet, duke e krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024, transmeton albinfo.ch.

Grupet kryesore të shitjeve jashtë vendit përbëhen nga metalet bazë (19.1%), plastika dhe goma (12.5%), si dhe produktet minerale me 12.4%. Ndërsa mallrat më të importuara ishin produktet minerale (14.6%), makineritë, pajisjet mekanike dhe elektrike (11.3%), etj.

Eksportet e Kosovës në vendet e BE-së arritën në 28,0 milionë euro, ose rreth 32.7% e totalit, me një rritje prej 2.6%. Partnerët kryesorë për eksportin e mallrave në BE janë: Gjermania me 11.5%, Italia me 2.9% dhe Holanda (2.6%). Importet e Kosovës nga vendet e bllokut arritën rreth 249 milion euro, ose 41.1% e totalit të përgjithshëm, duke u zgjeruar me 17.3%. Gjermania renditej në krye me 12.7%, ndërsa Italia e dyta me 6.1%.

Ndërkaq në muajin shtator, dërgesat e Kosovës në vendet e CEFTA-s arritën në 40,6 milionë euro, ose 47.4% të vlerës së përgjithshme, me një rritje prej 21.4%. Partnerët kryesorë për eksporte nga vendet e CEFTA-s janë: Shqipëria (21,4%), Maqedonia e Veriut (11,0%), Serbia (8,4%). Ndërsa, importet nga vendet e CEFTA-s në muajin shtator 2025, arritën në 87,8 milionë euro, ose 14,5% të totalit.

“Forbes”: Shqipëria ka bërë revolucion me Diellën

Posted on by BR

Revista prestigjioze “Forbes” i ka kushtuar një artikull të gjatë Diellës, ministres virtuale të Shqipërisë, duke e cilësuar si një revolucion global në qeverisje dhe në luftën kundër korrupsionit.

Sipas “Forbes”, Diella nuk është thjesht një projekt teknologjik, por një sistem real që tashmë funksionon në praktikë, duke shënuar një moment historik për administratën publike shqiptare.

Roli i saj është i qartë, theksohet në ketë artikull, të pastrojë tenderët nga ndikimi njerëzor dhe të garantojë transparencë të plotë në prokurimet publike, një fushë ku prej vitesh është kërkuar reformë e thellë.

Artikulli vlerëson se kjo nismë mund të kthehet në model për vendet që duan të forcojnë ekonominë dhe besimin e investitorëve, duke sjellë rezultate të dukshme në qeverisje, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

“Forbes” thekson se Shqipëria ka hyrë në epokën e re të inteligjencës artificiale në një moment vendimtar, pikërisht kur hyn në fuqi Akti i Inteligjencës Artificiale i Bashkimit Evropian, që vendos standarde të reja për përdorimin e AI-së në administratë.

Përdorimi i inteligjencës artificiale nga studentët, një fenomen gjithnjë e më i shpeshtë

Posted on by Alb

Gjithnjë e më shumë studentë në universitetet zvicerane po përdorin inteligjencën artificiale (IA) për të shkruar punimet e tyre. Në Universitetin e Gjenevës, bibliotekarët kanë zbuluar gabime serioze në bibliografi, për shkak të përdorimit të pakontrolluar të këtyre mjeteve. Disa referenca ishin të pasakta, të paarritshme apo edhe plotësisht të trilluara.

Sipas Igor Milhit, bibliotekar në Fakultetin e Mjekësisë, “është shqetësuese që studentët dorëzojnë punime me burime që nuk ekzistojnë. Kjo ngre pikëpyetje për cilësinë e prodhimit shkencor të ardhshëm.” Në një nga rastet, IA kishte krijuar një libër “të botuar mes shekujve XV dhe XVI”, i cili nuk mund të gjendej askund.

Një studim i vitit 2024 tregon se 56% e studentëve të Universitetit të Gjenevës kanë përdorur tashmë mjete gjenerative të IA-së në studimet e tyre, dhe 16% i përdorin ato për më shumë se gjysmën e punimeve. Profesorët vërejnë se punimet janë bërë më të mirëstrukturuara dhe pa gabime drejtshkrimore, por shpesh me një stil tepër uniform.

Për të menaxhuar këtë fenomen, universitetet zvicerane kanë vendosur udhëzime dhe trajnime për përdorimin e përgjegjshëm të inteligjencës artificiale. Studentët duhet të deklarojnë nëse kanë përdorur IA në punimet e tyre; në të kundërt, kjo mund të konsiderohet si plagjiaturë, me pasoja disiplinore deri në përjashtim.

Fenomeni nuk kufizohet vetëm te studentët: edhe kërkuesit shkencorë po e përdorin gjithnjë e më shumë inteligjencën artificiale për të shkruar artikuj. Disa studime tregojnë se rreth 36% e përmbledhjeve të artikujve shkencorë janë përpunuar me ndihmën e IA-së. Ekspertët paralajmërojnë për rrezikun e “infeksionit” të të dhënave të rreme, që mund të përhapen në botën akademike përmes referencave të pasakta.

Për momentin, verifikimi manual nga njerëzit mbetet mënyra e vetme e sigurt për të kontrolluar saktësinë e burimeve, ndërsa disa revista shkencore kanë filluar të kërkojnë transparencë të plotë për përdorimin e IA-së nga autorët.

 

Kamala Harris: Nuk e mbyll plotësisht derën, mund të kandidoj për presidente

Posted on by Alb

Ish-zëvendës presidentja amerikane, Kamala Harris, ka lënë të kuptohet se nuk përjashton mundësinë e një gare të re për Shtëpinë e Bardhë.

Në një intervistë për BBC, Harris tha se ekziston mundësia që një ditë një grua të udhëheqë Dhomën Ovale.

“Nuk e kam mbyllur këtë kapitull. Për gjithë karrierën time kam qenë në shërbim, dhe kjo është pjesë e imja,” u shpreh ajo.

Duke paralajmëruar një mundësi për të kandiduar sërish në vitin 2028, pas humbjes ndaj Donald Trump vitin e kaluar, Harris hodhi poshtë sondazhet që e paraqesin atë si një figurë të pakënaqshme mes demokratëve për zgjedhjet e ardhshme.

“Po t’i besoja sondazheve, nuk do të kisha hyrë kurrë në garën e parë, dhe nuk do të hyja as në të dytën. Më e rëndësishmja, nuk do të isha këtu ku jam sot,” shtoi Harris, përcjell albinfo.ch.

Gjatë intervistës, ajo nuk ngurroi të kritikojë ish-presidentin Trump, të cilin e quajti “tiran,” duke theksuar se paralajmërimet e saj gjatë fushatës po konfirmohen.

Ndërsa demokratët kërkojnë përgjigje për humbjen ndaj Trump, pjesa më e madhe e kritikave është drejtuar ndaj Joe Biden për tërheqjen e tij të vonuar nga garat. Megjithatë, disa pyetje mbeten mbi mënyrën se si Harris mund të kishte drejtuar fushatën e saj dhe të kishte komunikuar më qartë prioritetet, veçanërisht çështjet ekonomike.

Zvicra pa mbrojtje efektive kundër dronëve dhe raketave

Posted on by Alb

Ushtria zvicerane aktualisht nuk ka pajisje tokë–ajër të afta për t’u mbrojtur nga dronët dhe raketat, duke nxjerrë në pah një boshllëk serioz në sistemin e saj të mbrojtjes ajrore. Ministri i ri i Mbrojtjes, Martin Pfister, e ka cilësuar forcimin e kësaj mbrojtjeje si prioritet kryesor, transmeton albinfo.ch.

Sipas autoriteteve, Zvicra zotëron vetëm 27 topa Oerlikon 35 mm dhe 96 hedhës raketash portativë Stinger, të cilët mund të godasin objektiva deri në 4 km distancë dhe 3 km lartësi — sisteme të përshtatshme për helikopterë apo avionë që fluturojnë ulët, por jo për dronë modernë.

Deputetët Pierre-Alain Fridez dhe Thomas Hurter kanë paralajmëruar se vendi “nuk është ende i përgatitur” për kërcënimet ajrore të reja, duke kërkuar investime urgjente në zbulimin dhe neutralizimin e dronëve.

Në rreze mesatare, Zvicra nuk ka asnjë sistem aktiv, megjithëse ka porositur pesë sisteme IRIS-T që pritet të hyjnë në funksion midis viteve 2028 dhe 2031.

Ndërsa në rreze të gjatë, sistemi Patriot, i blerë nga SHBA për të mbrojtur vendin nga raketat balistike, ende nuk është dorëzuar për shkak të vonesave nga pala amerikane.

Ekspertët vlerësojnë se rreziku për Zvicrën mbetet i ulët, por jo inekzistent, dhe se vonesat në modernizimin e mbrojtjes ajrore mund ta lënë vendin të pambrojtur ndaj sulmeve të mundshme me dronë apo raketa.

Maqedoni: Fillon orari dimëror i fluturimeve në aeroportet e Shkupit dhe Ohrit

Posted on by Alb

Këtë fundjavë hyn në fuqi orari i dimrit për fluturimet për vitin 2025/26. Nga Aeroporti Ndërkombëtar i Shkupit do të ketë lidhje me 49 destinacione të rregullta që do të shërbehen nga 17 kompani ajrore, si dhe 13 destinacione charter që do të operohen nga një kompani ajrore.

Nga Aeroporti “Shën Apostol Pavle” në Ohër, janë planifikuar pesë destinacione që do të shërbehen nga tre kompani ajrore, njoftuan për MIA nga TAV Maqedonia, koncesionari i aeroporteve maqedonase.

Të dy aeroportet maqedonase do të lidhen me 10 destinacione të reja gjatë sezonit dimëror, i cili do të zgjasë deri në fund të marsit të vitit të ardhshëm. Nëntë nga këto do të operohen nga kompania Wizz Air, me subvencione nga Qeveria. Bëhet fjalë për fluturimet nga Shkupi drejt Barit dhe Stokholmit, që fillojnë më 27 tetor, ndërsa në të njëjtin datë fillon edhe linja ajrore nga Ohri drejt Bazelit. Më 28 tetor, kryeqyteti do të lidhet për herë të parë me Madridin, një nga destinacionet më të kërkuara nga pasagjerët tanë. Të njëjtën ditë rikthehet edhe linja drejt Larnakës.

Nga 15 dhjetori, Shkupi do të lidhet për herë të parë me Pragën, ndërsa rikthehet edhe linja drejt Këlnit.

Nga 30 marsi 2026, të dy aeroportet do të lidhen me tre destinacione të reja. Nga Aeroporti Ndërkombëtar i Shkupit, Wizz Air rikthen linjën e rregullt drejt Budapestit, ndërsa të njëjtën ditë kompania hap një destinacion të ri pushimesh në Itali – Napoli, destinacion për të cilin pritet kërkesë e madhe.

Më 30 mars 2026, Aeroporti “Shën Apostol Pavle” në Ohër do të lidhet me Milano. Destinacioni i dhjetë i ri është linja nga Shkupi drejt Gjenevës, që EasyJet do ta rikthejë më 3 nëntor.

 

Novartis do të blejë një kompani udhëheqëse në trajtimin e sëmundjeve neuromuskulare

Posted on by Alb

Kompania zvicerane Novartis ka njoftuar se do të blejë Avidity Biosciences, një kompani amerikane që zhvillon terapi inovative për trajtimin e sëmundjeve neuromuskulare gjenetike. Marrëveshja u bë publike të dielën përmes një njoftimi për shtyp nga grupi me seli në Bazel.

Sipas njoftimit, Novartis do të blejë aksionet e Avidity Biosciences për 72 dollarë për aksion, çka përfaqëson një premium prej 46% mbi çmimin e mbylljes në bursën e Nju Jorkut. Kjo e vlerëson kompaninë amerikane me rreth 12 miliardë dollarë.

Avidity, me seli në San Diego, është e specializuar në zhvillimin e terapive me ARN (RNA therapies) për trajtimin e sëmundjeve të rënda gjenetike neuromuskulare. Me këtë marrëveshje, Novartis siguron qasje në një platformë të diferencuar të ARN-së dhe disa programe të avancuara zhvillimi klinik, theksohet në deklaratë.

Këto programe do të mbështesin strategjinë e Novartis në fushën e neuroshkencës dhe do të plotësojnë portofolin aktual të kandidatëve për terapi të reja të kategorisë “first-in-class”, sipas kompanisë.

Transferimi i disa programeve

Marrëveshja përfshin edhe transferimin e programeve të kardiologjisë precize të Avidity në një kompani të re të pavarur (Spinco). Për çdo dhjetë aksione të Avidity që zotërojnë, aksionarët do të marrin një aksion të Spinco-s dhe/ose një pagesë në para në rast të shitjes së aseteve të saj, sqaron Novartis, transmeton albinfo.ch.

Bordet e të dy kompanive kanë rekomanduar njëzëri miratimin e transaksionit. Marrëveshja pritet të miratohet nga autoritetet përkatëse dhe nga aksionarët e Avidity, ndërsa përfundimi i saj parashikohet në gjysmën e parë të vitit 2026.

Novartis pret që blerja të rrisë të ardhurat me 5–6% gjatë periudhës 2024–2029. Deri në përfundimin e procesit, të dy kompanitë do të vazhdojnë të veprojnë në mënyrë të pavarur.

Qyteti gjerman që ka ‘gjetur’ zgjidhjen kundër shpejtësisë së ngasësve me automjete

Posted on by Alb

Në qytetin gjerman Fritlingen, një banor ka gjetur një mënyrë të pazakontë për të ulur shpejtësinë e makinave në dalje të vendbanimit. Thilo Wenzler ka vendosur një radar të rremë në parcelën e tij private, dhe rezultatet kanë qenë të dukshme.

“Shoferët tani ngadalësojnë shpejtësinë dhe lëvizin më të sigurtë,” thotë një banor lokal. Wenzler shton se kjo zgjidhje ka rritur ndjeshëm sigurinë në rrugë dhe ka përmirësuar qetësinë e komunitetit.

Përpjekjet e mëparshme për vendosjen e një radari zyrtar në këtë zonë kanë qenë të pasuksesshme. Policia ka bërë të ditur se instalimi i një radari të rremë nuk është i paligjshëm për sa kohë që nuk është pajisje zyrtare dhe nuk rrezikon përdoruesit e rrugës. Megjithatë, autoritetet po hetojnë për pasojat ligjore të mundshme.

Kjo metodë krijon një efekt psikologjik tek drejtuesit e automjeteve: duke parë radarin, ata besojnë se po kontrollohen dhe ngadalësojnë shpejtësinë, duke përmirësuar kështu sigurinë rrugore pa nevojën e ndërhyrjes shtetërore.

Ngjarje e rrallë në Tiranë: Lindin katërnjakë

Posted on by Alb

Një ngjarje e rrallë ka ndodhur në Spitalin Universitar Obstetrik-Gjinekologjik “Koço Gliozheni” në Tiranë, ku një nënë ka sjellë në jetë katër fëmijë njëherësh.

Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale njoftoi se katërnjakët, të cilët quhen Roal, Alrda, Roar dhe Auro, janë lindur natyralisht dhe pas një muaji kujdesi intensiv shëndetësor janë gati të kthehen në shtëpi.

MSHMS vlerësoi punën e stafit mjekësor, duke theksuar përkushtimin e bluzave të bardha në të gjithë vendin, veçanërisht në maternitet ku lind jeta.

Familja do të përfitojë edhe nga bonusi i bebes, një program mbështetës i qeverisë që nis që nga viti 2019. Ky bonus ofron 40,000 lekë për fëmijën e parë, 80,000 lekë për të dytin dhe 120,000 lekë për fëmijën e tretë, për familjet që jetojnë dhe kontribuojnë në Shqipëri.

Xhaka i jep Sunderlandit statusin e një ekipi të fortë dhe me ambicie

Posted on by Alb

Saga e Sunderlandit me Granit Xhakën vazhdon. Me një fitore dramatike në minutat e fundit ndaj Chelseat, skuadra e sapongjitur në Premier League ka arritur të pozicionohet ndër tre ekipet kryesore, ndërkohë që mesfushori zviceran shkëlqen përsëri.

Ekipi që sapo është rikthyer në elitë realizoi një fitore surprizë të shtunën, duke mundur Chelsean 2-1. Megjithëse Blutë e Londrës kaluan shpejt në avantazh me golin e Garnachon pas vetëm katër minutash, Sunderland nuk u dorëzua dhe barazoi pas 22 minutash. Për të gjithë kohën që ndoqi ndeshjen, rezultati dukej i paqartë, deri kur Chemsdine Talbi realizoi golin vendimtar në minutën e 93-të, duke shkaktuar gëzim te tifozët vizitorë.

Në qendër të fushës, Granit Xhaka ishte fenomenal. Kapiteni i kombëtares zvicerane luajti një rol vendimtar, duke kontrolluar mesfushën dhe duke e mbajtur jashtë loje dy yjet e Chelseat, Moses Caicedo dhe Enzo Fernandez, të cilët së bashku vlerësohen mbi 220 milionë euro. Ai fitoi më shumë duelë se çdo lojtar tjetër dhe nuk regjistroi asnjë faull.

“Transferimi më i suksesshëm i sezonit”

Sezoni i Xhakës ka qenë i shkëlqyer deri tani. Me shiritin e kapitenit te Sunderland, ai nuk ka humbur asnjë minutë të ndeshjeve të skuadrës dhe po fiton statusin e idhullit në Angli. Sky Sport e ka cilësuar si “transferimin më të mirë të sezonit”, duke theksuar se Xhaka është bërë lideri kryesor i klubit të tij të ri. Fitorja kundër Chelseat ka një domethënie të veçantë, pasi ai ka luajtur më parë për rivalët e qytetit, Arsenalin, ku ka fituar katër nga pesë përballjet e fundit ndaj Chelseat. Ribashkimi me ish-klubin e tij do të ndodhë pas dy javësh.

Nga liga e tretë në majat e Premier League

Sunderland ka rikuperuar shpejt statusin e një klubi të madh. Tre vjet më parë, ekipi i pronarit zviceran Kyril Louis-Dreyfus ende luante në divizionin e tretë. Tani, ekipi i trajnerit francez Régis Le Bris ka regjistruar vetëm dy humbje dhe ka arritur pesë fitore, duke u bërë një surprizë e madhe e këtij sezoni. Fitorja ndaj kampionëve botërorë të klubeve është kulmi i një rritjeje të shpejtë dhe të jashtëzakonshme.

 

Ambasada e Kosovës në Vjenë uron Ditën Kombëtare të Austrisë

Posted on by Alb

Ambasada e Republikës së Kosovës në Austri ka uruar sot Austrinë për Ditën e saj Kombëtare. Në një komunikim zyrtar, ambasada ka shprehur urimet për qytetarët dhe institucionet austriake.

Dita Kombëtare e Austrisë, e cila festohet më 26 tetor, shënon përvjetorin e shpalljes së neutralitetit permanent të Austrisë pas Luftës së Dytë Botërore në vitin 1955. Kjo ditë konsiderohet një nga festat më të rëndësishme kombëtare në Austri dhe shërben si rast për të reflektuar mbi historinë dhe identitetin e vendit.