Me ndryshimin e orarit më 14 dhjetor, kompania hekurudhore Schweizerische Zentralbahn (ZB) do të ofrojë më shumë vende dhe do të rregullojë trenat shtesë. Kjo duhet të përfitojë kryesisht udhëtarët gjatë fundjavave dhe në orët e pikut, transmeton albinfo.ch.

Hekurudha Zentralbahn, e cila operon në linjat Lucerne–Engelberg, Lucerne–Interlaken Lindje dhe Meiringen–Innertkirchen, po përgjigjet ndaj rritjes së kërkesës, njoftoi kompania të hënën. Shërbimet e mbrëmjes të Lucerne–Interlaken Express dhe Lucerne–Engelberg Express do të operohen me më shumë vagona, u tha në njoftim.

Gjithashtu, planifikohet më shumë hapësirë për linjat S4 (Lucerne–Stans/Wolfenschiessen) dhe S5 (Lucerne–Giswil): Sipas një komunikate për shtyp, të dy linjat do të operohen me dy trena të bashkuar gjatë të gjitha fundjavave gjatë gjithë vitit. ZB thekson se kjo do të dyfishojë kapacitetin e vendve të disponueshme.

Nga maji 2026, kohët e nisjes dhe ndalesat do të ndryshojnë në linjën Lucerne–Interlaken Lindje. Për më tepër, trenat shtesë që operojnë nga 2 maji deri më 1 nëntor 2026 do të riorganizohen.

Në linjën Lucerne–Engelberg, shërbimet do të zgjerohen gjatë fundjavave dhe pjesërisht do të funksionojnë gjatë gjithë vitit.

Spitalet në Zvicër po përballen me presion të madh: gjysma e tyre funksionojnë me humbje financiare dhe mungesa e stafit të kualifikuar është e ndjeshme. Për më tepër, parlamenti federal ka miratuar disa mocione që kërkojnë planifikim më të madh federal për spitalet.

Drejtorët shëndetësorë kantonalë kanë prezantuar një plan mesatar afat që synon të reduktojë numrin e shërbimeve të ofruara në të gjitha spitalet. Lukas Engelberger, president i Konferencës së Drejtorëve Shëndetësorë Kantonale (GDK), shpjegon: “Synojmë të përcaktojmë së bashku se cilat shërbime janë kujdes bazik, cilat do të planifikohen dhe ofrohen në nivel kantonal, dhe cilat janë shërbime të specializuara që do të planifikohen më rajonalisht.”

Për shembull, një apendektomi e thjeshtë do të konsiderohet kujdes bazik, ndërsa një operacion kompleks i shtyllës kurrizore do të konsiderohet shërbim i specializuar. Kjo mund të nënkuptojë që pacientët të udhëtojnë më larg për shërbime të specializuara, por kjo praktikë tashmë po pranohet më shumë, transmeton albinfo.ch.

Për momentin, këto janë vetëm rekomandime, të cilat secili kanton mund t’i zbatojë sipas vullnetit të tij. Sipas Engelberger: “Çdo kanton duhet të vendosë vetë, duke ruajtur demokracinë lokale dhe cilësinë e kujdesit shëndetësor.”

Konferenca e Drejtorëve Shëndetësorë Kantonale beson se plani i tyre përmbush kërkesën për bashkëpunim më të ngushtë mes kantoneve pa rrezikuar federalizmin. Madje, parlamenti ka kërkuar që qeveria federale të ketë mundësinë të ndërhyjë në planifikimin spitalor nëse koordinimi ndërkantonal rezulton i pamjaftueshëm.

Një iniciativë e re për të ndaluar shamisë në shkollat zvicerane ka arritur në Bernë. Komiteti i Egerkingen, i lidhur me Partinë Popullore Zvicerane (UDC), dorëzoi të hënën një peticion me 12,000 nënshkrime në Bernë. Kjo pason një debat të ashpër që filloi verën e kaluar në pjesën gjermanishtfolëse të Zvicrës.

Historia nisi këtë verë në Eschenbach, një qytet me rreth 10,000 banorë në kantonin St. Gallen. Një mësuese myslimane – ose së paku një grua që dëshironte të jepte mësim në një shkollë fillore lokale – i u refuzua pozita për shkak të shamisë, pas reagimeve të një pjese të popullsisë që kërkonte një arsim “të neutralitetit fetar”.

Në Zvicrën gjermanishtfolëse, çështja mori shpejt një dimension politik. Ndalimi i shamisë në shkolla po diskutohet tani në parlamentet kantonale të St. Gallen dhe Aargau. Edhe në Cyrih, Partia Popullore Zvicerane (SVP/UDC) ka rilindur këtë ide.

Ndalimi është i fokusuar vetëm tek Islami

Komiteti i Egerkingen ka bërë një peticion që kërkon ndalimin e shamisë islame në shkollat publike zvicerane, për të gjithë mësuesit dhe nxënësit, nga kopshtet deri në universitet. Mbulesat e kokës të feve të tjera, si kippa hebraike, nuk do të preken.

Sipas Walter Wobmann, president i komitetit të Egerkingen dhe ish-këshilltar kombëtar i SVP-së, ky ndalim është një mënyrë për të parandaluar indoktrinimin. “Shamija simbolizon vlera shumë të ndryshme nga ato të vendit tonë, i cili është demokratik dhe i lirë. Pozicione kaq ekstreme, si ato të Islamit politik, nuk kanë vend këtu. Nuk duhet lejuar të rrënjosin gradualisht.”

“Për të kufizuar ndikimin e Islamit në shkolla”

Teksti i peticionit shtrihet edhe në praktikat e tjera fetare: nuk duhet të riorganizohen provimet gjatë Ramazanit, dhe nuk duhet asnjë pushim për festat islame. Wobmann argumenton se kjo është një mënyrë për të kufizuar ndikimin e Islamit në shkolla, transmeton albinfo.ch.

“Ne nuk duam rregulla të veçanta për fëmijët myslimanë sepse jetojmë në një vend me orientim kristian, një vend perëndimor. Nuk ka nevojë të krijohet një fe e re në shkolla që të bëhet dominante. Kjo është problemi: ne kemi festat tona dhe nuk ka nevojë për rregulla speciale për myslimanët,” insiston ai.

Drejt një votimi kombëtar?

Për sociologen Mallory Schneuwly Purdie, ligjëruese e lartë në Qendrën Zvicerane për Islam dhe Shoqëri, argumentet e Wobmann-it, të bazuara në frikën e një “zëvendësimi të madh”, janë të pabazuara. “Popullsia myslimane mbetet e qëndrueshme: po rritet në numra absolutë, por po ashtu edhe popullsia zvicerane,” vë në dukje ajo.

Megjithatë, Këshilli Federal duhet të marrë në konsideratë peticionin. Megjithatë, duket e pamundur që të ndjekë kërkesat e tij. Qeveria së fundmi ka refuzuar idenë e ndalimit të shamisë për nxënësit, duke preferuar një qasje më liberale, ku gratë myslimane vendosin vetë nëse do ta mbajnë atë apo jo.

Debati është larg përfundimit. Komiteti i Egerkingen ka pasur tashmë disa suksese në referendume, duke qenë pas ndalimeve të minaretëve dhe burkës. Aktualisht po shqyrton mundësinë e nisjes së një iniciative popullore për shamisë në shkolla. Një referendum kombëtar nuk është i përjashtuar dhe mund të çojë në ndalim, paralajmëron Schneuwly Purdie.

“Argumentet rreth shamisë në shkolla mobilizojnë si ata kundër imigracionit, mbështetësit e sekularizmit, ashtu edhe disa që mbrojnë të drejtat e grave. Këto perspektiva të ndryshme mund të gjejnë një terren të përbashkët rreth kësaj çështjeje,” shton ajo.

Që prej 1 dhjetorit, drejtuesit e automjeteve në qytetin e Fribourg-ut mund të përfitojnë nga ora e parë e parkimit falas. Kjo masë vjen si rezultat i një nisme popullore të miratuar në qershor 2024 me 58% të votave pro. Megjithatë, parkimi nuk është më automatikisht falas gjatë intervalit 12:00–13:00.

Kjo orë e parë falas, e paraqitur si mbështetje për bizneset dhe restorantet lokale, nuk ishte e dëshiruar nga Këshilli Komunal, i cili paralajmëron humbje të mëdha financiare — pasi ora e parë ka qenë historikisht më fitimprurësja.

Autoritetet vlerësojnë humbjen potenciale në 3.6 milionë franga, ndërkohë që makinat e parkimit prodhuan rreth 4.2 milionë franga gjatë vitit 2023. Sipas Këshillit Komunal, ekziston rreziku që shumica e drejtuesve të mos qëndrojnë më shumë se një orë në qendër të qytetit, çka do të zbehte ndikimin pozitiv për tregtarët dhe restorantet.

Në një intervistë për edicionin e lajmeve të 12:45 në RTS, këshilltari komunal Pierre-Olivier Nobs shprehu hapur skepticizmin e tij:

“Nismëtarët pretendojnë se humbja do të kompensohet nga të ardhurat shtesë tatimore të gjeneruara nga bizneset. Shpresojmë që nga 1 dhjetori të shohim rezultatet e mëdha që do të sjellin klientët për bizneset e qytetit!”, u shpreh ai me ironi.

Në Zvicër pati një rritje të ndjeshme të falimentimeve të kompanive në 11 muajt e parë të vitit. Sektorët e ndërtimit, shërbimit të ushqimit dhe shitjes me pakicë në veçanti pësuan dëme.

Falimet e kompanive u rritën me mbi 36% nga janari deri në nëntor krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, sipas shërbimit të informacionit ekonomik Crif të hënën. Konkretisht, 11,057 kompani falimentuan në 11 muajt e parë të vitit. Kjo do të thotë që ritmi i falimentimeve është përshpejtuar që nga fundi i shtatorit. Pas nëntë muajsh, rritja kishte qenë vetëm pak nën 20%.

Sipas Crif, shumica e falimentimeve ishin në industrinë e ndërtimit (1,576 raste), e ndjekur nga shërbimi i ushqimit (1,090) dhe shitjes me pakicë (774). Një arsye për rritjen është një ndryshim në ligj, shkruan swissinfo. Që nga 1 janari 2025, borxhet tatimore të kompanive në regjistrin tregtar mund të kërkohen edhe në procedurat e falimentimit. Më parë, ishte e mundur që autoritetet tatimore të mbledhin taksat e papaguara vetëm me anë të sekuestrimit, transmeton albinfo.ch.

Bizneset e reja vazhdojnë të rriten gjithashtu

Në të njëjtën kohë, numri i formimeve të kompanive të reja mbetet në një nivel të lartë: deri në fund të nëntorit, një total prej pothuajse 49,000 kompanish të reja ishin regjistruar në regjistrin tregtar këtë vit: një rritje prej 4.4% krahasuar me vitin e kaluar.

Sipas sektorit, tregtia me pakicë (3,924 biznese të reja), konsulenca menaxheriale (3,902) dhe sektori i pronave (3,650) kryesuan fushën e bizneseve të reja të reja.

Fushat e shërbimeve të teknologjisë së informacionit (-19.7%), hotelerisë (-10.4%) dhe tregtisë me pakicë (7.3%) regjistruan një rënie të ndjeshme në numrin e bizneseve të reja.