Giganti farmaceutik Novartis do të ndalojë përfundimin e tabletave dhe kapsulave në fabrikën e tij në Stein, afër Bazelit, deri në vitin 2027. Ky hap do të çojë në heqjen e rreth 550 vendeve të punës të përhershme deri në atë kohë.
Fabrika në Stein, e cila aktualisht punëson 1,600 persona, do të automatizohet dhe do të vazhdojë të funksionojë si një qendër ekselence për format sterile të dozimit dhe për prodhimin komercial të terapive komplekse dhe të personalizuara të qelizave, njoftoi Novartis të martën në një komunikatë për media. Për këtë qëllim, është planifikuar një investim prej 21 milion frangash zvicerane.
Procesi i konsultimit dhe plani social
Novartis ka nisur një proces konsultimi dhe punonjësit e prekur kanë një plan social, i zgjatur deri në vitin 2028, i cili do të nxisë veçanërisht pensionimin e hershëm.
80 vende të reja pune në një tjetër fabrikë
Në të njëjtën kohë, Novartis planifikon të investojë gati 65 milion franga zvicerane në prodhimin e saj në fabrikën Schweizerhalle dhe të krijojë rreth 80 vende të reja pune me kohë të plotë deri në fund të vitit 2028. Ky investim synon zhvillimin e terapive siRNA, një element i rëndësishëm i strategjisë së grupit në fushën e sëmundjeve kardiovaskulare, renale dhe metabolike.
Në total, Novartis ka rreth 10,000 punonjës në Zvicër, që përbëjnë 13% të fuqisë së saj totale punëtore (78,310).
Reagimi i sindikatës
Sindikatat, përfshirë Unia, kanë dënuar fuqishëm këto shkarkime, duke i quajtur “të pakuptimta”. Corinne Schärer, bashkudrejtuese e sektorit të industrisë në sindikatë, deklaroi: “Gjatë diskutimeve që zhvillohen çdo vjeshtë me partnerët socialë, ne pyetëm shprehimisht grupin nëse vendet e punës në Stein ishin të rrezikuara, veçanërisht në lidhje me tarifat e reja në Shtetet e Bashkuara. Na u garantua se vendi ishte i sigurt.”
Në botën e sporteve marciale, kampionët dallohen jo vetëm nga teknikat dhe rezultatet, por edhe nga qetësia që i shoqëron në momentet vendimtare. Këtë veçori të rrallë e mishëron në mënyrë të jashtëzakonshme Lorian Musa, një talent i ri i karatesë zvicerane, i cili pavarësisht moshës së re, shfaq pjekuri sportive që destabilizon çdo kundërshtar.
Loriani prej dy vitesh është pjesë e ekipit kombëtar të Zvicrës në karate, dhe në këtë periudhë ka arritur një progres mbresëlënës. Ai është renditur i 11-ti në botë në kategorinë U-16, -57 kg, ndërsa pritjet janë që shumë shpejt të ngjitet mes dhjetë më të mirëve në rang botëror.
Viti që po lëmë pas ishte një vit i artë për Lorianin. Ai dominoi të gjitha ligat zvicerane, fitoi një numër të madh podiumesh ndërkombëtare e europiane dhe këtë të dielë në Sursee kurorëzoi sukseset e tij duke fituar titullin që i mungonte: Kampion i Zvicrës. Ky triumf vulosi edhe njëherë klasën e tij si një prej talentëve më premtues në skenën evropiane të karatesë.
Në dhjetëditëshin e parë të dhjetorit, 15-vjeçari do të përfaqësojë Zvicrën në turneun botëror në Venecia të Italisë, ndërsa tashmë është edhe zyrtarisht i seleksionuar për Kampionatin Evropian që do të mbahet në Qipro, në fund të muajit shkurt.
Për arritjet e tij, një mirënjohje e veçantë u shkon trajnerëve Olivier Knupfere dhe Illiana Bartolota, si edhe gjithë stafit të SKF – Swiss Karate Federation, të cilët kanë kontribuar në zhvillimin dhe suksesin e Lorianit.
Lorian Musa vazhdon të shkruajë historinë e tij në sportin e karatesë – një histori që sapo ka filluar, por që premton shumë.
Pilotët e Swiss International Air Lines kanë vendosur të përfundojnë marrëveshjen aktuale kolektive të punës (CBA), e cila mbetet e vlefshme deri në fund të vitit 2026. Anëtarët e sindikatës Aeropers shprehen se kushtet e punës nuk kanë përmirësuar ashtu si ishte pritur që nga pandemia.
“Për anëtarët e Aeropers, rinegocimi duhet të fillojë sa më shpejt. Është urgjente të rrisim ndikimin tonë mbi planifikimin e orarit të punës,” thanë Thomas Steffen, anëtar i komitetit drejtues dhe zëdhënës i Aeropers, në një deklaratë për shtyp të martën. Ata shtuan se pilotët duhet të kenë mundësinë të jenë prezent në ditëlindjet e fëmijëve të tyre të vegjël.
Me një pjesëmarrje prej 93%, pilotët votuan me 85% për të përfunduar marrëveshjen e vitit 2023, e negociuar gjatë pandemisë së koronavirusit. Sipas tyre, për shkak të mungesës së vullnetit nga ana e menaxhmentit, ata ndihen se nuk kanë përparuar më shumë se tre vjet më parë.
Me rritjen e sulmeve ndaj stafit të transportit publik, Sindikata e Punonjësve të Transportit (SEV) dhe rreth pesëdhjetë kompani në këtë sektor nënshkruan të martën një kartë të re kundër dhunës, transmeton albinfo.ch.
Teksti u nënshkrua nga Sindikata e Punonjësve të Transportit (SEV) dhe Unioni i Transportit Publik (UTP), që përfaqëson palën e punëdhënësve, gjatë një ngjarjeje të organizuar në Bernë për të shënuar 25-vjetorin e kartës së parë në këtë fushë.
Sipas SEV (Sindikata Zvicerane e Hekurudhave), format më të shpeshta të dhunës përfshijnë abuzimin verbal. “Po shohim që sulmet verbale po bëhen gjithnjë e më të zakonshme dhe të pabaza,” thekson Pablo Guarino, zv/president i SEV, në programin informativ të RTS në orën 12:30. “Por ka edhe dhunë fizike, ndonjëherë shumë serioze, e cila gjithashtu po rritet.”
Duke rinovuar kartën, sindikata shpreson të frenojë këtë fenomen. Dokumenti thekson veçanërisht se Ligji për Transportin e Pasagjerëve parashikon ndjekje të automatizuar ligjore në rastet e sulmeve ndaj stafit të transportit publik (Art. 59 LTV), edhe pse ekzistojnë dallime në zbatimin e tij midis kantoneve.
“Duam të bashkojmë të gjithë aktorët relevantë – bizneset, aktivistët, autoritetet, prokurorët, etj. – që të gjithë të jenë të vetëdijshëm për këtë problem,” thotë Pablo Guarino. “Dhe sigurisht, po kërkojmë që çdo sulm të raportohen sistematikisht tek autoritetet.”
Pasagjerët gjithashtu preken
Edhe pasagjerët mund të jenë viktima të dhunës në transportin publik. Karta ka për qëllim të sigurojë sigurinë e tyre dhe të krijojë një kulturë respekti të ndërsjellë. “Qëllimi është që pasagjerët dhe stafi të udhëtojnë në kushte paqeje,” shpjegon Pablo Guarino. “Për këtë arsye po kërkojmë që të ketë mjaftueshëm staf për të ndihmuar pasagjerët, në mënyrë që të gjithë të marrin trenin ose autobusin me qetësi të plotë.”
Data e nënshkrimit të kartës përkon me Ditën Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave, dhe dokumenti i rinovuar i kushton vëmendje të veçantë dhunës me bazë gjinore në transportin publik. “Kjo kartë e rinovuar fokusohet në dhunën ndaj grave, sepse shohim që shpesh gratë sulmohen thjesht sepse janë gra,” sqaron zv/presidenti i SEV.
“Fatkeqësisht, nuk kemi shifra shumë të besueshme, sepse shumë sulme nuk raportohen, por besojmë që ato janë të tejzgjatura,” shton ai.
Lufta globale kundër HIV/AIDS po përjeton “humbjen më të madhe në dekada”, paralajmëron UNAIDS, duke vënë në dukje krizën ndërkombëtare të ndihmës që ka shkaktuar një “tërmet” në vendet më të prekura nga kjo sëmundje.
“Reagimi global ndaj HIV ka pësuar goditjen më të madhe në dekada,” tha Winnie Byanyima, drejtoreshë ekzekutive e UNAIDS, gjatë një konference për shtyp në Gjenevë.
Duke prezantuar një raport të ri, Byanyima paralajmëroi për “pasojat shkatërruese të prerjeve brutale të buxhetit nga shumë donatorë ndërkombëtarë, të cilat kanë shkaktuar tronditje në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme.”
“Ndërprerja e menjëhershme e financimit nga Shtetet e Bashkuara”
Ajo përmendi veçanërisht “ndërprerjen e menjëhershme të financimit nga Shtetet e Bashkuara” pas rikthimit të presidentit Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë më herët këtë vit, por theksoi se edhe donatorët e tjerë kryesorë kanë ulur ndjeshëm ndihmën e tyre publike për zhvillim.
“Prerjet janë dramatike dhe të gjera,” u shpreh Byanyima. Që nga fillimi i vitit, “ekosistemi kompleks që mbështet shërbimet për HIV në dhjetëra vende me të ardhura të ulëta dhe të mesme është tronditur thellësisht.”
Drejtoresha ekzekutive e UNAIDS tha se është veçanërisht e shqetësuar për një “kolaps” të shërbimeve të parandalimit të HIV, duke paralajmëruar se pa masa adekuate mund të ndodhin “3.3 milion infeksione të reja” deri në vitin 2030.
Një muaj pas grabitjes spektakolare në zemër të Parisit, në Muzeun e Luvrit, katër të dyshuar të rinj janë arrestuar dhe do të merren në pyetje nga hetuesit, të cilët ende nuk kanë arritur të gjejnë bizhuteritë e çmuara të vjedhura.
Sipas prokurorisë, të arrestuarit janë dy burra të moshës 38 dhe 39 vjeç dhe dy gra 31 dhe 40 vjeç, të gjithë nga rajoni i Parisit. Autoritetet nuk kanë dhënë detaje mbi dyshimet ndaj tyre, përpara përfundimit të marrjes në pyetje.
“Katër persona janë vënë tashmë nën akuzë në kuadër të hetimit gjyqësor të hapur më 29 tetor 2025,” kujtoi prokurorja e Parisit, Laure Beccuau. Ajo shtoi se të arrestuarit “nuk kanë ende qasje në elementet e çështjes, prandaj nuk mund të komunikoj më shumë rreth dyshimeve ndaj tyre”.
Gazeta Le Parisien raporton se ndër të arrestuarit e së martës mund të jetë edhe anëtari i katërt i grupit që kreu grabitjen spektakolare në muze, transmeton albinfo.ch.
Deri më tani, hetuesit e Brigadës Antibandë të Policisë Gjyqësore të Parisit (BRB) dhe Zyrës Qendrore për Luftimin e Trafikut të Veprave Kulturore (OCBC) kishin arritur të arrestonin vetëm tre nga katër anëtarët e dyshuar të ekipit të grabitjes, në dy operacione të veçanta — por jo ideatorin ose ideatorët e krimit.
Pavarësisht burimeve të konsiderueshme të angazhuara që nga fillimi i hetimit, bizhuteritë e vjedhura më 19 tetor — tetë xhevahire të shekullit XIX, shpallur pasuri kombëtare — ende nuk janë gjetur. Ndër to është edhe diadema e Perandoreshës Eugénie, e zbukuruar me gati 2,000 diamante. Vlera e përgjithshme e plaçkës vlerësohet në 88 milionë euro, por në gjendjen aktuale është e pashitshme.
Paralelisht me hetimet gjyqësore, është ndezur një debat politik lidhur me sigurinë e Luvrit. Kontrolli i Llogarive të Shtetit ka konkluduar se muzeu më i vizituar në botë ka “privilegjuar operacionet tërheqëse dhe të dukshme”, duke lënë pas dore sigurinë.
Përballë vjetërsimit të sistemit të sigurisë, Presidenti Emmanuel Macron njoftoi në fillim të vitit një projekt “kolosal” për të modernizuar dhe çliruar fluksin e vizitorëve, me një hyrje të re, një sallë të dedikuar për “Mona Lisa”-n dhe bileta më të shtrenjta për vizitorët jashtë BE-së.
Zvicra nuk është ende e përgatitur si duhet për t’u përballur me një tërmet të madh, edhe pse një skenar i tillë mbetet i mundshëm. Edhe pse vitin e kaluar lëkundjet ishin më të pakta, ato ishin më të forta në intensitet, transmeton albinfo.ch.
Ky ishte konkluzioni kryesor i Konferencës së Mbrojtjes Civile 2025, e mbajtur të martën në Biel/Bienne, ku morën pjesë mbi 300 profesionistë nga Policia, Zjarrfikësit, shërbimet shëndetësore e teknike dhe njësitë e mbrojtjes civile. Në takim mori pjesë edhe këshilltari federal Martin Pfister.
“17 mangësi” në menaxhimin e rrezikut
Sipas ekspertëve, një tërmet i rëndë ndodh në Zvicër çdo 50 deri në 150 vjet, por vendi nuk është akoma i përgatitur për t’u kujdesur për një numër shumë të madh të plagosurish apo për të strehuar dhjetëra apo qindra mijëra persona të mbetur pa shtëpi.
Në total janë identifikuar 17 mangësi, nga faza akute deri tek rindërtimi, shpjegon Blaise Duvernay, përgjegjës për rrezikun sizmik në Zyrën Federale për Mjedisin.
Duvernay siguron se Zvicra ka punuar mbi këtë rrezik prej rreth 25 vitesh, sidomos në fushën e parandalimit dhe të ndërtimit antisizmik, duke forcuar godinat dhe duke ulur cenueshmërinë e tyre. Gjatë pesë viteve të fundit është shtuar fokusi te gatishmëria operacionale.
Teknologji të reja: dronë, robotë dhe inteligjencë artificiale
Në konferencë u trajtuan edhe teknologjitë moderne si dronët, robotët dhe inteligjenca artificiale për menaxhimin e pasojave të tërmeteve. Megjithatë, Duvernay thekson se këto teknologji ende nuk mund t’i parashikojnë tërmetet në Zvicër.
Normat e reja evropiane e vështirësojnë procesin
Një tjetër shqetësim është integrimi i standardeve të reja evropiane të ndërtimit antisizmik në Zvicër. Sipas Duvernay, këto norma janë “shumë më të ndërlikuara” se ato zvicerane dhe e bëjnë punën më të vështirë pa qenë domosdoshmërisht të nevojshme.
Mungon një mekanizëm financimi për rindërtimin
Duvernay nënvizon se Zvicra nuk ka ende një mekanizëm të qartë financiar për rindërtimin pas një tërmeti të madh. Ideja e një sigurimi të detyrueshëm është kundërshtuar gjerësisht, ndaj aktualisht po shqyrtohet një model me “angazhim të kushtëzuar”: një fond i përbashkët që do të financohej nga pronarët pas një tërmeti.
Bitcoin dhe kriptovalutat e tjera kanë hyrë në një periudhë rënieje të thellë gjatë javëve të fundit. Pas arritjes së një rekordi prej mbi 126 mijë dollarësh, Bitcoin ka rënë me më shumë se 30% dhe aktualisht tregtohet rreth 87 mijë dollarë. Ekspertët identifikojnë disa arsye kryesore pas kësaj lëvizjeje drastike.
Kthesa e papritur në tregjet financiare
Investitorët janë bërë më të kujdesshëm për shkak të frikës se Rezerva Federale e SHBA nuk do të ulë normat e interesit. Normat e larta e bëjnë investimin më të shtrenjtë, ndërsa asetet e rrezikshme – si kriptovalutat – humbasin tërheqjen e tyre. Optimizmi i muajve të fundit është kthyer në pasiguri, transmeton albinfo.ch
Goditjet në sektorin e teknologjisë
Rënia e aksioneve të kompanive të mëdha teknologjike si Amazon, Nvidia dhe Microsoft ka shtuar tensionet. Humbjet miliardëshe në Nasdaq kanë rritur frikën në treg, duke nxitur largimin nga investimet e rrezikshme.
Treg i brishtë dhe mungesë blerësish
Pas një rënieje të fortë më 10 tetor, interesi i blerësve në platformat e kriptove ka rënë dukshëm. Shumë investitorë po shesin për të siguruar fitimet e muajve të fundit, ndërsa numri i blerësve nuk mjafton për të stabilizuar çmimin. Kjo po e bën tregun shumë të ndjeshëm ndaj luhatjeve.
Pritshmëri politike që nuk po mbajnë më peshë
Shpresa se administrata amerikane do të sillte një klimë më miqësore për kriptovalutat i ndihmoi çmimet të ngjiteshin më parë. Por këto pritshmëri tashmë janë konsumuar. Ndërkohë, tensionet gjeopolitike dhe kushtet e vështira ekonomike po ndikojnë më shumë se deklaratat politike.
Çfarë pritet të ndodhë?
Sipas analistëve, Bitcoin ndodhet në një moment kyç: ose do të gjejë një impuls të ri për t’u rikthyer në rritje, ose tendenca negative do të thellohet. Në mungesë të lajmeve pozitive dhe me tregjet globale nën presion, rikuperimi i shpejtë duket i vështirë.
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës (MPJD) ka njoftuar se pas marrjes së informacionit për arrestimin e shtetasit të Kosovës, Avni Qenaj, nga autoritetet serbe, institucionet përkatëse kanë ndërmarrë menjëherë veprimet e para zyrtare.
Sipas MPJD-së, Zyra Ndërlidhëse e Republikës së Kosovës në Serbi ka dorëzuar kërkesë zyrtare te Zyra Ndërlidhëse e Serbisë në Kosovë, për konfirmimin e arrestimit, sqarimin e arsyeve të ndalimit, vendndodhjen aktuale të të arrestuarit, si dhe informacione shtesë të nevojshme për trajtimin e mëtejshëm të çështjes.
Paralelisht, për rrethana më transparente, Zyra Ndërlidhëse ka informuar edhe Delegacionin e Bashkimit Evropian në Serbi, duke kërkuar monitorim të shtuar të procedurave të ndërmarra nga autoritetet serbe.
MPJD bën të ditur se misioneve diplomatike të vendeve të Quint-it të akredituara në Serbi u është dërguar notë verbale, me qëllim sigurimin e mbështetjes ndërkombëtare për garantimin e të drejtave dhe sigurisë së shtetasit të Kosovës.
Institucionet kosovare pritet të parashtrojnë kërkesë zyrtare për lejimin e vizitës së Qenajt sapo të konfirmohet lokacioni i saktë i mbajtjes së tij.
Në deklaratë, MPJD rithekson angazhimin e plotë dhe të pandërprerë për zbardhjen e të gjitha rrethanave të rastit, duke siguruar se opinioni publik do të informohet rregullisht për çdo zhvillim të ri, transmeton albinfo.ch.
Ministria i ka bërë sërish thirrje bashkësisë ndërkombëtare të rrisë vigjilencën dhe presionin ndaj autoriteteve të Serbisë, për shkak të praktikave të vazhdueshme të ndalimeve dhe keqtrajtimit të shtetasve të Republikës së Kosovës, të cilat MPJD thotë se bien ndesh me standardet ndërkombëtare për të drejtat e njeriut.
Spitalet zvicerane ngushtuan humbjet e tyre vitin e kaluar, duke shënuar një deficit prej 347 milionë frangash (429 milionë dollarë) – nga 777 milionë franga në vitin 2023. Por të dhënat federale tregojnë se dy të tretat e spitaleve raportuan një përkeqësim të situatës financiare, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.
Spitalet zvicerane panë një rritje të të ardhurave me 3.6% midis viteve 2023 dhe 2024, duke arritur në 36.6 miliardë franga zvicerane. Shpenzimet u rritën gjithashtu, por me një ritëm më të ngadaltë – me 2.3% në 36.95 miliardë franga zvicerane.
Viti financiar 2024 përfundoi me një humbje prej 347 milionë CHF, një përmirësim i dukshëm nga 777 milionë CHF të regjistruara në vitin 2023, tha Zyra Federale e Statistikave në një deklaratë të martën.
Pothuajse dy të tretat e spitaleve publike (62%) e përfunduan vitin 2024 me humbje, krahasuar me pak më shumë se një të tretën (37%) të klinikave private. Në përgjithësi, dy nga tre spitale raportuan një pozicion më të keq financiar sesa në vitin 2023.
Sot, më 25 nëntor 2025, Shefi i Misionit Konsullor të Republikës së Kosovës në Cyrih, z. Vigan Berisha, u prit në një takim zyrtar nga z. Mario Fehr, anëtar i Qeverisë Kantonale dhe drejtues i Departamentit për Siguri të Kantonit të Cyrihut. Ky departament mbikëqyr policinë kantonale, rendin publik, mbrojtjen civile, koordinimin e emergjencave, sistemin penitenciar dhe politikat për parandalimin e ekstremizmit – një strukturë kyçe në garantimin e sigurisë dhe stabilitetit publik në kanton.
Takimi u zhvillua në një atmosferë bashkëpunuese dhe konstruktive, i fokusuar në thellimin e koordinimit ndërinstitucional ndërmjet Konsullatës së Republikës së Kosovës në Cyrih dhe autoriteteve të sigurisë së Kantonit të Cyrihut. Të dy palët ndanë qëndrime të qarta për forcimin e komunikimit, shkëmbimin e praktikave dhe avancimin e projekteve që lidhen drejtpërdrejt me mirëqenien e qytetarëve.
Në theks të veçantë u vu mërgata jonë në Cyrih, një ndër komunitetet më të mëdha dhe më të organizuara të diasporës, i cili prej vitesh kontribuon në jetën ekonomike, sociale dhe kulturore të kantonit, duke krijuar ura të qëndrueshme integrimi dhe bashkëjetese.
Në fund të takimit, z. Berisha shprehu mirënjohjen e tij për bashkëpunimin e vazhdueshëm me autoritetet kantonale, duke deklaruar:
“Është kënaqësi të konfirmoj se bashkëpunimi ynë me institucionet e Kantonit të Cyrihut mbetet i shkëlqyer. Ky dialog i hapur dhe profesional na mundëson të adresojmë me efikasitet çështjet që prekin drejtpërdrejt qytetarët tanë dhe të ndërtojmë mekanizma të qëndrueshëm të koordinimit. Jemi të angazhuar që këtë partneritet ta forcojmë edhe më tej në të gjitha fushat ku bashkëpunimi ynë sjell rezultate konkrete.”
Takimi u mbyll me zotimin e të dy palëve për vazhdimësi të komunikimit dhe hapjen e perspektivave të reja të bashkëpunimit, duke reflektuar një qasje institucionale të pjekur dhe të orientuar drejt së ardhmes.
Një numër rekord amerikanësh do të dalin për blerje këtë të premte me rastin e “Black Friday”, por shpenzimet e tyre pritet të jenë më të kufizuara, pasi ofertat janë zbehur nga kostot e larta të tarifave.
Duke shënuar pjesëmarrjen më të madhe ndonjëherë gjatë pesë ditëve midis Festës së Falënderimeve dhe “Cyber Monday” (1 dhjetor), 186.9 milionë njerëz do të dalin për blerje, nga 183.4 milionë një vit më parë.
Megjithatë, rritja e shitjeve për dy muajt e fundit të vitit, vendimtare për shitësit me pakicë, pritet të ngadalësohet, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.
Festa e Falënderimeve bie më 27 nëntor këtë vit, duke u dhënë shitësve një ditë shtesë në periudhën e festave, që zakonisht përbën një të tretën e fitimeve vjetore. Shitësit kanë nisur promovimet e hershme për të siguruar blerjet: fushata e Walmart filloi më 14 nëntor dhe do të zhvillohet në tre faza deri më 1 dhjetor, me anëtarët e Walmart+ që përfitojnë akses të hershëm. Amazon nisi javën e ofertave të Black Friday në datën 20 nëntor, ndërsa Macy’s hapi një portal të dedikuar për këtë ditë.
Shitjet në nëntor dhe dhjetor, si në dyqane fizike ashtu edhe “online”, parashikohen të tejkalojnë për herë të parë 1 trilion dollarë, duke u rritur me 3.7% deri në 4.2%, por zgjerimi do të ketë një ritëm më të ngadaltë krahasuar me 4.8% të vitit të kaluar.
Teksa çmimet më të larta mund të dekurajojnë disa blerës, të tjerët po kufizojnë shpenzimet, duke marrë parasysh kostot më të mëdha të nevojave të tjera.
Blerësit ende kanë shumë fonde të kursyera, pasi familjet e të gjitha niveleve të të ardhurave mbajnë më shumë depozita sesa në vitin 2019, para pandemisë COVID-19, sipas të dhënave të Bank of America për nëntorin. Të dhënat tregojnë gjithashtu se konsumatorët nuk po përdorin ndjeshëm kursimet e tyre.
Federata vlerëson se shpenzimet mesatare për dhurata dhe artikuj sezonalë, si dekorime, kartolina, ushqime dhe ëmbëlsira, do të arrijnë në 890 dollarë për person, pak më pak se 902 dollarët e vitit të kaluar. Gati dy të tretat e 8,427 konsumatorëve të anketuar thonë se do të presin ofertat e fundjavës së Falënderimeve, nga 59% në 2024, me blerësit më të moshuar që udhëheqin këtë trend.
Ndërsa disa shitës duket se po tërhiqen nga promovimet, Walmart po sinjalizon disa ulje të ndjeshme çmimesh për Black Friday.
Kongresszentrum Allresto në Bernë u mbush mbrëmjen e 24 Nëntorit me dritë, solemnitet dhe elegancë. Flamuri i Shqipërisë dhe ai i Zvicrës qëndronin të ngritur krah për krah në skenë, duke mishëruar miqësinë dhe respektin mes dy vendeve.
Në hyrje, stafi i Ambasadës dhe organizatorët, të veshur me kostume kombëtare, mirëpritnin të ftuarit me edukatë dhe ngrohtësi, ndërsa ekspozita etnografike me veshje tradicionale shqiptare, e vendosur brenda mureve të sallës, sillte një prekje të çmuar kulture dhe trashëgimie.
Programi u hap me prezantimin e Rezhina Prodës, e cila vendosi tonin ceremonial të mbrëmjes duke theksuar rëndësinë e Ditës së Flamurit për komunitetin shqiptar në Zvicër. Artistët Gentjana Tafili dhe Rafael Lishi sollën interpretimin solemn të himneve të Shqipërisë, Zvicrës dhe Lihtenshtajnit, një moment që u prit me heshtje të plotë respekti.
Pjesa kryesore e mbrëmjes ishte fjala zyrtare e Monika Zguro, e ngarkuara me punë në Ambasadën e Republikës së Shqipërisë në Bernë. Me ton të qëndrueshëm institucional, ajo nënvizoi domethënien historike të 28 Nëntorit për kombin shqiptar, duke kujtuar ngritjen e flamurit nga Skënderbeu në vitin 1443 dhe shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë në 1912.
Ajo e lidhi festën edhe me 81-vjetorin e Çlirimit të Shqipërisë, një tjetër moment kyç i historisë shtetformuese. “Dita e Pavarësisë është festa jonë përbashkuese. Kudo që jemi, ne shqiptarët bëhemi një: një flamur, një zemër dhe një atdhe.”
Në vijim, znj. Zguro theksoi rëndësinë e 55-vjetorit të marrëdhënieve diplomatike Shqipëri–Zvicër, duke vlerësuar bashkëpunimin afatgjatë, partneritetin zhvillimor dhe respektin e ndërsjellë mes dy vendeve.
Ajo vuri në dukje kontributin e diasporës shqiptare në Zvicër: “Diaspora shqiptare në Zvicër është shembull integrimi dhe vlerash qytetare që pasurojnë realitetin shoqëror dhe profesional të këtij vendi.”
Programi vijoi me përshëndetjen e Amb. Pierre Yves Fux, Drejtor i Departamentit të Eurazisë në MPJ të Zvicrës, i cili vlerësoi marrëdhëniet e mira dypalëshe dhe rolin e komunitetit shqiptar në ndërtimin e urave të bashkëpunimit mes të dy vendeve.
Në sallë ishin të pranishëm përfaqësues të lartë diplomatikë dhe institucionalë, ndër ta: Valon Gashi, Sekretar i Parë i Ambasadës së Republikës së Shqipërisë në Bernë; Shkëlqesia e Tij Mentor Latifi, Ambasador i Republikës së Kosovës në Bernë; Rexhep Demiri, Ambasador i Republikës së Maqedonisë së Veriut; Vigan Berisha, Konsull i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës në Cyrih si dhe znj. Shukrije Ramadani, përfaqësuese nga Ambasada e Republikës së Kosovës. Të pranishëm ishin gjithashtu Dr. Vaxhid Sejdiu nga LAPSH-i “Kori Lulkuqet” Bernë, përfaqësues të jetës shoqërore, biznesit dhe mediave.
Ekspozita “Koleksioni Etnografik Kristian Zefi”
albinfo.ch
Çifti Zefi prezantoi një ekspozitë të çmuar me veshje tradicionale shqiptare nga trevat e ndryshme, mes tyre Shkodra dhe Kosova. Veshjet e ruajtura me kujdes, me motive të qëndisura dhe elemente të vjetra, sollën një ndjesi origjinale dhe një vlerësim të madh nga publiku.
Pianistja Flutura Bytyqi solli një performancë të shkëlqyer me melodi të frymëzuara nga tradita shqiptare, përfshirë “Moj e bukura Arbëri” dhe “Moj e bukura More” duke krijuar një atmosferë akoma më festive.
Mbrëmja u përmbyll me një koktej ku të ftuarit shijuan gastronominë dhe verërat shqiptare, ndërsa në ekran shfaqeshin pamje të Shqipërisë turistike, duke prezantuar peizazhet, qytetet dhe bukuritë natyrore të vendit.
Kjo mbrëmje në Bernë dëshmoi se, pavarësisht distancave, shqiptarët nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Lugina e Preshevës ruajnë një lidhje të përbashkët me identitetin dhe historinë e tyre. Në një ambient ku diplomacia, kultura dhe komuniteti u ndërthurën natyrshëm, u rikujtua se shteti shqiptar, në thelb të tij, mbetet pikëreferenca e përbashkët e të gjithë shqiptarëve anembanë botës, një hapësirë identiteti, kulture dhe përkatësie, që i lidh brezat me rrënjët dhe simbolikat shtetërore, kudo që ata jetojnë dhe veprojnë.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, u ka bërë thirrje të gjithë qytetarëve që jetojnë jashtë vendit, sidomos atyre që planifikojnë të udhëtojnë për festat e fundvitit, që të shmangin kalimin nëpër territorin e Serbisë.
Në një njoftim në Facebook të martën, Osmani theksoi se dje e kishte pritur në takim ish-policin Arbnor Spahiu, i cili u lirua nga burgu në Serbi javën e kaluar. Dhe nga aty bëri apel që të shmanget kalimi nëpër Serbi.
Sipas Osmanit, institucionet dhe strukturat në Serbi vazhdojnë të jenë të njëjta në mendësi me regjimin e kaluar serb, duke paraqitur rrezik për qytetarët kosovarë, transmeton albinfo.ch.
Spahiu ishte arrestuar në qershor të këtij viti nga Serbia nën dyshimet për “vrasje të rëndë” në Banjskë të Zveçanit.
Gjatë ditës së sotme nënkryetari i Organizatës së Veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Gazmend Syla, konfirmoi se Serbia ka arrestuar një ish-pjesëtar të UÇK-së. Sipas tij, Avni Qenaj nga fshati Romajë i Prizrenit, që u arrestua sot, ishte pjesë e brigadës 138 “Agim Ramadani” në Koshare.
Aeroporti i Brukselit do të anulojë 110 nga 203 fluturimet hyrëse të planifikuara për të mërkurën, përveç fluturimeve në nisje që janë anuluar tashmë për shkak të një greve mbarëkombëtare, ka thënë një zëdhënës, duke konfirmuar një raport nga transmetuesi belg VRT.
Ai ka deklaruar se do të jetë në dorë të linjave ajrore të ridrejtojnë fluturimet e anuluara dhe se aktualisht nuk priten anulime midis 93 fluturimeve të mbetura hyrëse.
Një pjesë e stafit të sigurisë dhe të shërbimit tokësor të aeroportit do të marrë pjesë në grevë, e cila po mbahet në shenjë proteste ndaj planeve të kursimit të qeverisë.
Greva e cila ka nisur të hënën, ka prekur transportin publik në pothuajse të gjithë Belgjikën, transmeton albinfo.ch.
Ylli shqiptar i futbollit, Granit Xhaka po konsiderohet si blerja më e mirë e edicionit në Ligën Premiere pas paraqitjeve të jashtëzakonshme me Sunderland.
Mesfushori shqiptar, i transferuar nga Bayer Leverkusen për rreth 17 milionë funte, ka bërë një ndikim të menjëhershëm te skuadra e sapongjitur në elitë.
Sipas Sky Sports, Xhaka ka fituar më së shumti vota në sondazhin për blerjen e sezonit, duke lënë pas emra të mëdhenj, transmeton albinfo.ch.
Ai ka sjellë stabilitet, përvojë dhe lidership në mesfushë, duke kontribuar në sukseset e skuadrës.
Ministrja për Evropën dhe Punët e Jashtme e Shqipërisë, Elisa Spiropali, priti sot në Tiranë, Ministren Federale për Evropën dhe Punët e Jashtme të Austrisë, Beate Meinl-Reisinger, në vizitën e saj të parë zyrtare në Shqipëri.
Në konferencën e përbashkët për shtyp, Spiropali vlerësoi marrëdhëniet e shkëlqyera mes dy vendeve dhe rolin historik të Austrisë në mbështetje të shtetit shqiptar, transmeton albinfo.ch.
Duke kujtuar marrëdhëniet e hershme mes dy vendeve, Spiropali tha se Austria ka qenë “një nga miqtë më të besuar të Shqipërisë” dhe se vizita e sotme vjen në një moment vendimtar për integrimin evropian.
Ministrja tha se Shqipëria synon mbylljen e negociatave të anëtarësimit brenda vitit 2027 dhe anëtarësimin e plotë brenda kësaj dekade.
Sipas saj, mbështetja e Austrisë ka qenë thelbësore në reformat kryesore dhe do të vijojë të jetë e tillë në procesin e integrimit.
Spiropali theksoi se raporti i Komisionit Evropian evidenton një përparim të paprecedent, duke kujtuar se “hapja e të gjithë grup-kapitujve për 14 muaj është risi në historinë e BE-së”. Ajo nënvizoi se Shqipëria mbetet e angazhuar për të kthyer rekomandimet në programe konkrete pune. Ministrja vuri në dukje rolin e rëndësishëm të investimeve austriake në sektorë si energjia, bankat, ndërtimi, turizmi dhe teknologjia, duke i cilësuar ato si motorë të zhvillimit të qëndrueshëm të ekonomisë shqiptare.
Ajo theksoi se forcimi i pranisë së sipërmarrjeve austriake në Shqipëri mbetet prioritet absolut.
Spiropali dhe Meinl-Reisinger ranë dakord të vijojnë dialogun strategjik dhe të hapin kapituj të rinj bashkëpunimi në politikë, ekonomi dhe siguri. Ministrja shqiptare theksoi se të dy vendet ndajnë të njëjtat vlera për stabilitetin, barazinë dhe të drejtat e njeriut.
Në fund, Spiropali u shpreh mirënjohëse për mbështetjen e palëkundur të Austrisë, duke kujtuar fjalët e albanologut Maximilian Lambertz: “Historia e Europës nuk do të jetë e plotë pa kapitullin e Shqipërisë.”. Ajo konfirmoi se së shpejti do të marrë pjesë në Vjenë në takimin e “Grupit të Miqve të Ballkanit Perëndimor”, të organizuar nga homologia austriake.
Nënkryetari i Organizatës së Veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Gazmend Syla, konfirmoi se Serbia ka arrestuar një ish-pjesëtar të UÇK-së.
Sipas tij, Avni Qenaj nga fshati Romajë i Prizrenit, që u arrestua sot, ishte pjesë e brigadës 138 “Agim Ramadani në Koshare.
“Ai është arrestuar dhe sipas informacioneve që kemi, me gjasë ia kanë gjetur kartelën e anëtarësisë së veteranit që e kemi, në xhep kur e kanë kontrolluar. Ndërkaq, sipas informacioneve që morëm ne, Qenaj kishte kaluar dy-tri herë andej [nëpër Serbi] dhe nuk ka pasur ndonjë problem”, tha Syla, transmeton albinfo.ch.
Më herët, Ministria për Punë të Brendshme të Serbisë tha se është arrestuar një ish-pjesëtar i UÇK-së, të cilin e identifikoi vetëm me inicialet A.Q.
Sipas kësaj ministrie, ai dyshohet se gjatë luftës në Kosovë ka kryer veprën penale të organizimit të një grupi dhe nxitjen për kryerjen e gjenocidit dhe krimeve të luftës.
Në njoftim pretendohet se i dyshuari në prill të vitit 1998 i është bashkuar shtabit lokal të UÇK-së për fshatin Romajë në komunën e Prizrenit dhe se si pjesëtar i brigadës 138 “Agim Ramadani” ka marrë pjesë në sulmin ndaj posti kufitar serb në Koshare në vitin 1999.
Të dyshuarit A.Q. (1973) i është caktuar masa e ndalimit prej 48-orësh dhe MPB-ja serbe shtoi se në prokurorinë kompetente ndaj tij do të dorëzohet një kallëzim penal.
Autoritetet në Kosovë ende nuk kanë reaguar për këtë pretendim të Serbisë.
Radio Evropa e Lirë i është drejtuar me pyetje Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Diasporës për këtë çështje dhe është në pritje të përgjigjes.
Viteve të fundit, në Serbi janë arrestuar disa qytetarë të Kosovës, të cilët Beogradi pretendon se kanë kryer krime të luftës.
Në korrik të këtij viti, Lulzim Halili u arrestua nga Serbia nën dyshimet për krime lufte dhe nën pretendimet se kishte qenë pjesë e brigadës 138 “Agim Ramadani” në Koshare. Atëbotë, Organizata e Veteranëve të UÇK-së, tha se emri i tij nuk figuronte në listën e veteranëve e as në atë të pjesëmarrësve në këtë betejë.
Në Koshare ishte një post ushtarak i Ushtrisë së Republikës Federale të Jugosllavisë (RFJ) në kufirin mes Shqipërisë dhe Kosovës, ku nga 9 prilli 1999, gjatë bombardimeve të NATO-s mbi RFJ, për 67 ditë u zhvilluan luftime mes ushtrisë jugosllave dhe UÇK-së.
Ministria e Mbrojtjes së Serbisë më vonë bëri të ditur se në betejën e Koshares u vranë 108 pjesëtarë të Ushtrisë Jugosllave. Zyrtarët nga Kosova thanë se janë vrarë 114 pjesëtarë të UÇK-së. Autoritetet jugosllave thanë se NATO bombardoi Kosharen në maj të vitit 1999.
Beteja në këtë post kufitar mes RFJ-së dhe Shqipërisë përfundoi më 14 qershor, kur Ushtria e Jugosllavisë u tërhoq nga Kosova në bazë të marrëveshjes me të cilën përfunduan bombardimet e NATO-s mbi RFJ.
NATO-ja i nisi sulmet në caqet ushtarake policore në ish-Jugosllavi pas masakrës së Reçakut, në mars të vitit 1999.
Pas 78-ditësh të sulmeve, bombardimet u ndërprenë më 10 qershor 1999, me Marrëveshjen Teknike të Kumanovës, e cila parashihte tërheqjen e të gjitha forcave ushtarake dhe policore serbe nga Kosova.
Që nga përfundimi i luftës në Kosovë, më 9 prill në Serbi shënohet si një betejë heroike e forcave ushtarake të Jugosllavisë, pjesë autonome e së cilës në atë kohë ishte Kosova, ndërsa në Kosovë kremtohet si fitore e UÇK-së.
Serbia gjatë viteve ’90 e karakterizoi UÇK-në si organizatë terroriste, ndërsa për Kosovën, UÇK-ja është organizata që mbrojti popullsinë lokale nga represioni i forcave të armatosura jugosllave.
Ministrja e Punëve të Jashtme në detyrë e Kosovës, Donika Gërvalla, ka njoftuar se Asambleja Nacionale e Sllovenisë, ka miratuar ligjin me anë të së cilit njihen patentë shoferët e Republikës së Kosovës.
“Sot Asambleja Nacionale e Republikës së Sllovenisë miratoi ligjin që njeh patentë-shoferët e Republikës së Kosovës. Lajm i mirë për qytetarët tanë dhe mërgatën në Slloveni. Urime!”, ka shkruar Gërvalla në një postim në Facebook.
Ky është një hap shumë i rëndësishëm për marrëdhëniet mes dy vendeve dhe një lajm shumë i mirë për vozitësit që vozitin në Slloveni.
Sipas studimit, politikanët e rinj në Zvicër përballen me abuzim online me ritme të ngjashme. Por natyra e armiqësisë ndryshon ndjeshëm në varësi të faktit nëse objektivi është një grua apo një burrë, shkruan Swissinfo.ch.
Gratë kanë shumë më tepër gjasa të përballen me sulme të lidhura me gjininë e tyre, shpjegoi Universiteti i Bazelit të hënën. Këto shpesh përfshijnë komente seksiste ose të seksualizuara, si dhe vërejtje përçmuese në lidhje me pamjen ose aftësitë e tyre politike, transmeton albinfo.ch.
Ky lloj abuzimi ka një ndikim veçanërisht të fortë në motivimin e grave për të qëndruar në politikë, sipas një ankete të Universitetit të Bazelit të anëtarëve të partive rinore zvicerane.
Gratë e reja kishin shumë më tepër gjasa sesa burrat të thoshin se përvojat personale të urrejtjes online kishin penguar punën e tyre politike ose madje i kishin shtyrë të hiqnin dorë krejtësisht.
Gratë dekurajohen që para se të kandidojnë për poste zyrtare
“Shumë gra dekurajohen që para se të kenë mundësinë të kandidojnë për poste zyrtare”, thotë Daniel Höhmann, autori kryesor i studimit, në një njoftim për shtyp të Universitetit të Bazelit.
Studimi u botua në Journal of Women, Politics & Policy. Studiuesit anketuan 175 anëtarë të rinj të partive rinore zvicerane. Ata vërejnë se, ndërsa pjesëmarrja ishte relativisht e ulët, mostra përfshinte përfaqësues nga të gjitha kampet kryesore politike. Si rezultat, ajo pasqyron përbërjen ideologjike të partive rinore zvicerane – megjithëse jo domosdoshmërisht balancën e tyre gjinore ose të gjithë të rinjtë e angazhuar politikisht në Zvicër.
Me tone të ngritura të zërit po zhvillohet diskutimi mes anëtarëve të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve rreth buxhetit të zgjedhjeve parlamentare të 28 dhjetorit.
Për të dytën ditë me radhë, anëtarët e këtij komisioni nuk po gjejnë pajtim për ta hedhur në votim buxhetin e zgjedhjeve.
Kjo pasi ka mospajtime për mënyrën e votimit të diasporës, raporton RTK, transmeton albinfo.ch.
Anëtarët e PDK-së po insistojnë që fletëvotimet t’u shkojnë me postë diasporës në vendvotime.
Me ta po pajtohen edhe anëtari i LDK-së dhe ai i AAK-së. Sekretariati i KQZ-së ka vlerësuar se kjo mënyrë e votimit do të dështojë për shkak të periudhës së shkurtër kohore deri në zgjedhje.
Anëtarët e LVV-së thanë se, nëse ndiqet kjo mënyrë e votimit, atëherë diasporës do t’i pamundësohet votimi, pasi siç theksuan ata zarfet me fletëvotime do t’u shkojnë me vonesë.
Plani i paqes i presidentit amerikan Donald Trump ka nevojë për përmirësime që të bëhet i pranueshëm për Ukrainën dhe Evropën, ka thënë të martën presidenti francez, Emmanuel Macron për radion RTL, përcjell albinfo.ch.
“Është iniciativë që shkon në drejtimin e duhur: drejt paqes. Megjithatë, ka aspekte të atij plani që meritojnë të diskutohen, negociohen, përmirësohen. Ne duam paqe, por nuk duam paqe që në fakt është kapitullim”, ka thënë Macroni.
Ai shtoi se vetëm ukrainasit mund të vendosin se çfarë lëshimesh territoriale janë të gatshëm të bëjnë.
“Ajo që u vu në tryezë na jep një ide se çfarë do të ishte e pranueshme për rusët. A do të thotë kjo se kjo është ajo që duhet të pranohet nga ukrainasit dhe evropianët? Përgjigja është jo”, shtoi Macroni.
Ai më tej është shprehur se asetet e ngrira ruse janë në Evropë dhe vetëm Evropa mund të vendosë se çfarë të bëjë me to.
Plani amerikan do të vendoste një kufizim në madhësinë e ushtrisë së Ukrainës dhe do t’i jepte Uashingtonit një lloj kontrolli mbi asetet e ngrira ruse.
