Gjysmë milioni qytetarë të BE-së mund të jetojnë në Zvicër pa pasur nevojë të punojnë, dhe pse kufizimi i imigracionit do të ishte i dëmshëm për ekonominë e Zvicrës, janë ndër lajmet që morën më shumë vëmendje për këtë javë.

Gjysmë milioni qytetarë të BE-së mund të jetojnë në Zvicër pa pasur nevojë të punojnë

Nëse traktatet e reja midis Bernës dhe Brukselit miratohen në një referendum, 570,000 shtetas të BE-së mund të lejohen papritmas të jetojnë në Zvicër, pa kushte të bashkangjitura – duke përfshirë edhe të paturit e një pune.

Kjo për shkak se Berna u zotua të zgjerojë marrëveshjen për lëvizjen e lirë të njerëzve.

Konkretisht, qeveria zvicerane do të duhet të miratojë Direktivën e të Drejtave të Qytetarëve të BE-së, e cila u lejon shtetasve të BE/EFTA-s të lëvizin lirisht brenda të gjitha shteteve kontraktuese (një nga të cilat është Zvicra) dhe u jep atyre të drejta të përhershme qëndrimi pas pesë vitesh jetese në vend.

Të kesh një punë – ose, për këtë çështje, të jesh i vetëmjaftueshëm financiarisht – nuk do të jetë më një kërkesë, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Kufizimi i imigracionit do të ishte i dëmshëm për ekonominë e Zvicrës, thotë eksperti

Nisma e së djathtës ekstreme “Jo 10 milionë njerëzve”, nëse miratohet në një referendum të ardhshëm, do të ketë një ndikim të madh në ekonominë e Zvicrës dhe në vendin në tërësi.

Sipas Patrick Leisbach, ekspert i migracionit dhe tregut të punës në organizatën kërkimore Avenir Suisse, nëse votuesit përfundojnë duke e miratuar këtë propozim, “kufizimet e ngurta të popullsisë dhe kontrolli burokratik do të pengonin dinamizmin ekonomik dhe gradualisht do të gërryenin një nga avantazhet kryesore konkurruese të Zvicrës”.

Kjo masë “ka të ngjarë të dobësojë rritjen, inovacionin dhe prosperitetin afatgjatë të Zvicrës”, shtoi Leisbach.

Zvicra ka shkallën më të keqe të vdekshmërisë nga aksidentet rrugore në Evropë

Gjatë pesë viteve të fundit, numri i aksidenteve rrugore fatale në Zvicër është rritur me 34 përqind, ndërsa mesatarja evropiane ka rënë me 12 përqind gjatë të njëjtës periudhë kohore.

“Asnjë vend tjetër evropian nuk ka përjetuar një rritje kaq dramatike gjatë kësaj periudhe”, sipas Byrosë së Parandalimit të Aksidenteve (BFU), e cila shtoi se “deri më sot, Zvicra nuk ka arritur ta përmbysë këtë trend dhe të ndalojë rritjen e aksidenteve fatale”.

Kjo ia hedh fajin ligjvënësve që dështuan të miratojnë një ligj që kërkon përdorimin e helmetave për çiklistët.

Universitetet zvicerane nuk do t’u ngarkojnë studentëve të BE-së tarifa më të larta

Përballë një mungese financiare, shumë universitete publike në Zvicër – duke përfshirë dy institutet politeknike federale, ETH në Cyrih dhe EPFL në Lozanë – u detyruan të rrisnin tarifat për studentët ndërkombëtarë.

Megjithatë, traktatet e reja të lidhura nga Zvicra dhe Bashkimi Evropian në dhjetor 2024 mund të eliminojnë këto tarifa shtesë.

Kjo për shkak se marrëveshjet e reja midis Bernës dhe Brukselit do t’i ndalojnë universitetet zvicerane t’u ngarkojnë qytetarëve të BE-së tarifa më të larta shkollimi sesa studentëve vendas.

Pagat janë më të lartat në sektorin financiar, zbulon studimi

Një studim i publikuar nga agjencia e rekrutimit Michael Page zbuloi se “sektori i shërbimeve financiare vazhdon të udhëheqë tregun zviceran në kompensimin e ekzekutivit, me kapitalin privat që tregon kërkesë në rritje”.

Një ekzekutiv nën nivelin e CEO-s – domethënë, ata që nuk janë “në krye” – mund të marrin paga bruto që variojnë nga 350,000 deri në 500,000 franga në vit, varësisht nga lloji i punës që kryejnë brenda kësaj industrie të veçantë.

Ndër industritë e tjera me paga të larta janë Burimet Njerëzore (mesatarisht 280,000 franga) si dhe Inxhinieria dhe Prodhimi – 180,000 franga, zbuloi studimi.

Delegacioni i biznesit zviceran në Uashington për të negociuar një marrëveshje më të mirë tarifore

Udhëheqësit e biznesit zviceran janë takuar me Presidentin e SHBA-së Donald Trump për t’i tërhequr vëmendjen ndaj ndikimit që tarifat e larta po u shkaktojnë kompanive të tyre.

Qëllimi i tyre ishte të bindnin presidentin e SHBA-së të ulte tarifat doganore prej 39% të vendosura ndaj kompanive zvicerane, të cilat kanë pasur një ndikim të rëndësishëm në industritë e orientuara drejt eksportit të Zvicrës.

Megjithëse rezultati i vizitës nuk dihet ende, Trump njoftoi se bisedimet do të vazhdojnë.

“Takimi u ndërpre me mirëkuptimin se Përfaqësuesi ynë i Tregtisë, Jamieson Greer, do t’i diskutojë më tej temat me udhëheqësit e Zvicrës”, tha ai.

Gati 10,000 njerëz zbuluan magjinë e çokollatës në edicionin e 12-të të Chocolatissimo në Neuchâtel në Zvicrën perëndimore.

Një mbrëmje jashtë, shfaqje filmash, degustacione të të gjitha llojeve të delikatesave, punëtori për fëmijë: publiku shfrytëzoi në maksimum aktivitetet e shumta të ofruara, thanë organizatorët, shkruan swissinfo.

Gjatë konkursit të prodhimit të çokollatës, 33 praktikantë i bënë drejtësi temës së fantazisë së edicionit të këtij viti dhe prezantuan versione çokollate të dragonjve, grifonëve, zanave dhe krijesave të tjera fantastike, transmeton albinfo.

Në total, u degustruan më shumë se 100 kilogramë çokollatë, u shpërndanë 8,000 biskota nga shatërvani i çokollatës dhe u shitën 400 xhuxha çokollate. Çokollatat e edicionit special Chocolatissimo 2025 – çokollatë me qumësht me grurë të fryrë dhe piper butanez, çokollatë e bardhë me bajame dhe kokos, dhe çokollatë e zezë me qershi amaranti dhe amaretti – do të mbeten në shitje deri sa të mbarojnë stoqet. Edicioni i ardhshëm do të zhvillohet nga 30 tetori deri më 7 nëntor 2026.

Targat e identifikimit të automjeteve zvicerane mund të rezervojnë shumë surpriza për një sy të informuar. Sidomos në Zvicër, ku disa veçori ka të ngjarë të habisin turistët që kalojnë.

1. Targa është personale dhe nuk lidhet me automjetin

Në shumicën dërrmuese të vendeve, targat janë të lidhura me automjetin. Konkretisht, një numër targe krijohet kur një automjet regjistrohet për herë të parë dhe më pas mbetet i lidhur me atë automjet gjatë gjithë karrierës së tij rrugore, pavarësisht nga personi që e zotëron atë. Ky numër zakonisht shkatërrohet kur automjeti hiqet përgjithmonë nga qarkullimi dhe nuk do t’i caktohet më kurrë. Ky është rasti në Francë, për shembull.

Zvicra, nga ana tjetër, është një nga vendet e pakta ku targat nuk janë të lidhura me një automjet, por me pronarin e tij. Shumë më pak i përhapur, ky sistem ekziston edhe në Lihtenshtajn, Norvegji, Suedi ose në disa shtete amerikane si Kalifornia ose Oregoni.

Konkretisht, në Zvicër, ju merrni një palë targa herën e parë që blini një automjet dhe zakonisht e mbani atë gjatë gjithë jetës suaj. Këto targa transferohen sa herë që ndërroni automjete. Është gjithashtu e mundur të përdorni të njëjtin grup targash të ndërrueshme nëse keni dy automjete.

Për më nostalgjikët, është e mundur ta transferoni këtë numër te një anëtar i familjes kur hiqni dorë nga drejtimi i automjetit ose ta rezervoni atë për ta gjetur kur depozitoni targat tuaja për një periudhë më shumë se një vit. Në rast të mospërdorimit të përhershëm, numri shkatërrohet ose mund t’i ricaktohet një përdoruesi të ri; praktika ndryshon nga kantoni në kanton.

Në të vërtetë, targat menaxhohen nga kantonet e ndryshme. Për pronarët e shtëpive, ky sistem federalist ka një pasojë konkrete: nuk është e mundur të mbani numrin tuaj kur zhvendoseni në një kanton tjetër, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

2. Shoferët mund të identifikohen lehtësisht

Targat standarde zvicerane kanë një sfond të bardhë me karaktere të zeza. Ekzistojnë gjithashtu variante për përdorime më të kufizuara, për shembull një sfond i zi me karaktere të bardha për automjetet e ushtrisë.

Targat standarde janë drejtkëndëshe përpara dhe drejtkëndëshe ose katrore në pjesën e prapme. Karakteret përbëhen nga dy shkronja që përfaqësojnë kantonin (për shembull BE për Bernën) dhe një seri shifrash të përdorura për identifikim (maksimumi gjashtë). Pllaka e pasme tregon gjithashtu distinktivat zvicerane (majtas) dhe kantonale (djathtas).

Në shumicën e vendeve, regjistrat e regjistrimit nuk janë të arritshëm për publikun e gjerë, por janë të rezervuar për organizata të tilla si kompanitë e zbatimit të ligjit ose kompanitë e sigurimeve. Në Zvicër, praktika është shumë më fleksibile. Të dhënat janë të disponueshme në internet dhe në përgjithësi bëjnë të mundur marrjen e emrit dhe bashkisë së banimit të mbajtësit.

Edhe këtu, rregullat nuk janë të njëjta në varësi të kantoneve dhe interpretimit të tyre pak a shumë të rreptë të Aktit Federal të Mbrojtjes së të Dhënave. Disa, si Ticino, nuk lejojnë publikun e gjerë të konsultohet me direktorinë online, ndërsa të tjera, si Fribourg, janë shumë fleksibile. Të tjera, si Berna, ndjekin një rrugë të mesme duke kërkuar një regjistrim online për të konsultuar regjistrin dhe pagesën e një page prej një frang për rezultat.

Sidoqoftë, praktika duket në shumicën e rasteve shumë fleksibile. Megjithatë, sipas nenit 89 të Aktit të Trafikut Rrugor, është e mundur të kundërshtoni zbulimin e të dhënave tuaja duke e kërkuar atë. Shërbimet e ndryshme kantonale të automobilave ofrojnë një formular online për ta bërë këtë.

3. Një kanton i vogël në Zvicrën lindore është popullor në rrugë

Disa targa janë të rralla në rrugët zvicerane. Nga ana tjetër, është shumë më e zakonshme të kryqëzosh një ari të zi në një sfond të bardhë me shkronjat AI, një shenjë se automjeti vjen nga Appenzell Rhodes-Intérieures. Megjithatë, ky kanton i vogël është shumë i pakët në popullsi dhe larg qendrave të mëdha urbane. A duhet të konkludojmë se banorët e Appenzello-s kanë një shpirt aventuresk që i shtyn ata më shumë se të tjerët të kalojnë rrugët e vendit?

Jo tamam: ka shumë mundësi që të mos jetë një person me vendbanim në Appenzell që drejton, por një turist. Në të vërtetë, një pjesë e madhe e makinave me qira janë të regjistruara në Appenzell Rhodes-Intériores. Dy arsye për këtë: kantoni ofron taksa rrugore shumë të ulëta dhe procedura administrative të thjeshtuara për regjistrimet, gjë që tërheq kompanitë e qirasë.

Ky biznes gjeneron të ardhura të qëndrueshme për këtë kanton të vogël. Dhe suksesi është i siguruar, pasi çdo vit ka aq regjistrime sa ka banorë. Duhet theksuar se ky nuk është i vetmi kanton që e bën këtë. Ky është edhe rasti në Schaffhouse, i cili gjithashtu ka shumë makina me qira.

4. Numrat “specialë” mund të paguajnë shumë

Në kantonet më të populluara, sistemi i regjistrimit me gjashtë shifra po i vjen fundi së shpejti, prandaj lindi ideja e lejimit të krijimit të targave të personalizuara që kombinojnë numra dhe shkronja. Por në fund të vitit të kaluar, Zyra Federale e Rrugëve tregoi se do të hiqte dorë nga kjo ide, sepse një rishikim total i sistemit do të ishte shumë i kushtueshëm, veçanërisht në një kohë kur shteti po kursen. Për të zgjidhur problemin, OFROU po vë bast për kalimin në një sistem regjistrimi me 7 shifra.

Ky vendim zhgënjeu disa kantone – veçanërisht Ticino – të cilat menduan se mund të gjeneronin të ardhura të konsiderueshme me targa të personalizueshme. Por për fat të mirë për financat kantonale, sistemi aktual tashmë i lejon ata të shtojnë pak gjalpë në spinaq.

Shumica e shërbimeve të automobilave ju lejojnë të zgjidhni nga numrat që ende nuk janë caktuar kundrejt pagesës. Dhe një zgjidhje edhe më fitimprurëse, disa të ashtuquajtur numra “specialë” – për shembull me një shifër të vetme ose me numra identikë – dalin rregullisht në ankand.

Për momentin, rekordi absolut ka të bëjë me targën ZH 24 (Cyrih) e cila u shit në ankand për shumën prej 299,000 frangash më 3 korrik 2024, si pjesë e një shitjeje të organizuar me rastin e Euro 2024. Rekordi i mëparshëm kishte të bënte me targën ZG 10 (Cug), e shitur në vitin 2018 për 233,000 franga. Në Zvicrën frëngjishtfolëse, rekordi është 160,100 franga për VS 1 (Valais) dhe në Ticino për TI 10 të shitur për 135,000 franga.

5. Targat zvicerane nuk janë në nivelin e duhur për sa i përket sigurisë

Qoftë kasaforta, kartëmonedha, pasaporta apo ruajtje të dhënash, Zvicra ka një reputacion të fortë për sigurinë. Por targat hedhin një hije mbi pamjen.

Të pandryshuara që nga viti 1971, ato nuk i plotësojnë më standardet aktuale të sigurisë dhe janë lehtësisht të falsifikueshme. Mund të porosisni falsifikime jashtë vendit nëpërmjet internetit. “Sa i përket sigurisë, ne jemi në Parahistori”, denoncoi në shtyp André Seiler, shefi i Plaques Suisses, kompanisë lider në treg që prodhon targa në njëzet kantone.

Ky problem ka gjetur një stafetë në nivelin politik me Këshilltarin e Shtetit Werner Salzmann, i cili së fundmi sfidoi qeverinë. Në përgjigje, Këshilli Federal tregon se janë zbuluar 20 raste falsifikimi që nga viti 2024, por se nuk ka statistika kombëtare mbi këtë temë. Në seancën e fundit parlamentare, para Dhomës së Lartë, Ministri i Transportit Albert Rösti e vuri problemin në perspektivë, duke treguar se nuk ka ndonjë rrezik të madh për sigurinë shtetërore.

Mjaft i pakënaqur me përgjigjen, Werner Salzmann paraqiti një kërkesë duke i kërkuar Këshillit Federal ta studiojë çështjen në më shumë detaje.

Javën e kaluar, SBB njoftoi fillimin e një linje të re treni nate nga Bazeli në Malmö. Por tani udhëtimi me tren nate kërcënon të përfundojë para se të fillojë.

Disa politikanë duan të parandalojnë subvencionimin e lidhjes. Aktualisht, qeveria federale ofron rreth 47 milionë franga për mbështetje deri në vitin 2030. Megjithatë, buxheti ende nuk është miratuar nga parlamenti. “Nëse nuk është kështu, treni i natës nuk mund të funksionojë”, shkruan SBB.

Vitin e ardhshëm, qeveria federale do të subvencionojë çdo udhëtim me rreth 45,000 franga dhe kështu çdo biletë individuale treni me më shumë se 100 franga. Nëse vetëm 200 nga 350 vendet janë të zëna në një udhëtim, pjesëmarrja është edhe më shumë se 200 franga për person.

“Personalisht, unë do ta refuzoj subvencionin në parlament”, shpjegon për gazetën Presidenti i Mitte, Philipp Matthias Bregy. Ai e justifikon këtë me faktin se nuk ka fluturime direkte për në Malmö. Kjo tregon një kërkesë të ulët, shkruan 20minuten.

“Ky është një argëtim i shtrenjtë në kohë kur kursen në transportin rajonal të pasagjerëve”, shton ai. Megjithatë, në parim, ai nuk ka asgjë kundër subvencioneve për trenat e natës për në metropolet evropiane, ku përndryshe shumë njerëz do të udhëtonin me aeroplan.

Për Këshilltarin Kombëtar të FDP-së, Christian Wasserfallen, pjesëmarrja është “një ide nga libri i kafshëve”: Mbështetja e një lidhjeje me tren nate, e cila mund të përdoret edhe nga njerëzit e biznesit, mund të “diskutohet së shpejti”. Por linja për në Malmö shërben “vetëm për trafik argëtimi”, sipas politikanit. Nuk është detyrë shtetërore të subvencionojë destinacione të pastra pushimi me tren me miliona, përcjell albinfo.ch.

SVP gjithashtu kritikon përfshirjen e qeverisë federale. “Subvencionet për linjën e trenit të natës për në Malmö janë joproporcionale dhe nuk kanë efekt”, thotë Këshilltari Kombëtar Christian Imark për gazetën e së dielës. Paratë u “hedhën nga dritarja”.

Këshilltarja Kombëtare e SP-së, Ursula Zybach, nga ana tjetër, është në favor të mbështetjes financiare. “Subvencionet për trenat e natës kanë një efekt të rëndësishëm sinjalizues për të arritur qëllimet e mbrojtjes së klimës”, shpjegon ajo. Ajo i konsideron kontributet prej 47 milionë frangash “jo të mbingarkuara”. Trafiku ajror do të zbritet shumë më tepër – për shembull, vajguri dhe biletat në fluturimet ndërkombëtare janë të përjashtuara nga taksat dhe TVSH-ja.

Edhe pse trenat e natës do të gëzonin “popullaritet të madh midis udhëtarëve”, siç shkruan SBB, ata kanë nevojë për subvencione nga qeveria federale. Për shkak të kostove të larta për shkak të inventarit lëvizës, tarifave të itinerarit dhe personelit, ato nuk janë fitimprurëse.

SBB sheh “potencial të madh” në itinerarin Bazel – Malmö. Oferta u drejtohet gjithashtu turistëve nga veriu. Gjatë rrugës për në Suedi, treni ndalet në disa stacione gjermane – por Deutsche Bahn nuk kontribuon në kosto. Sipas SBB, ndalesat në Gjermani ofrohen sepse supozohet se ka edhe një kërkesë për një lidhje treni nate me Skandinavinë në këtë zonë.

Nëse mbështetja anulohet vërtet nga parlamenti, treni i natës për në Malmö nuk mund të funksionojë. “Në këtë rast, SBB do t’i informojë udhëtarët në një fazë të hershme dhe do t’i rimbursojë biletat që janë rezervuar tashmë”, sipas SBB.