Archives

Zbulohet një plantacion i kanabisit në Vjenë, arrestohen dy shqiptarë

Posted on by BR

Autoritetet e Zyrës së Krimeve të Landit në Vjenë kanë sekuestruar një plantacion për kultivimin e kanabisit me 2.190 bimë në Floridsdorf.

Përveç kësaj, ata gjetën në një banesë në Stammersdorf më shumë se 15.8 kilogramë maja kanabisi dhe 69.4 gramë rrëshirë kanabisi.

Tre persona u arrestuan dhe u dërguan në institucionin e drejtësisë, raportoi policia, transmeton albinfo.ch.

Fillimisht, policët kontrolluan një 64-vjeçar shqiptar, i cili kishte në çantën e shpinës vegla, kabllo dhe pajisje për një laborator kultivimi.

Gjatë një kontrolli të banesës, të urdhëruar nga Prokuroria e Vjenës, u gjetën edhe dy të dyshuar të tjerë: një rumun 34-vjeçar dhe një shqiptar i të njëjtës moshë.

Ndërron jetë një grua, ishte në veturë me targa të huaja

Posted on by BR

Një grua ka mbetur pa shenja jete sot rreth orës 07:40 në autostradën “Ibrahim Rugova”.

Tutje bëhet e ditur se në këtë aksident kanë qenë të përfshira mes një veture dhe një mjeti të rëndë transportues-kamion, me targa vendore.

“Sot, rreth orës 07:40, në autostradën “Ibrahim Rugova” në kilometrin e 26-të ka ndodhur një aksident trafiku me pasoja fatale. Në këtë aksident kanë qenë të përfshira një mjet i rëndë transportues-kamion, me targa vendore dhe një veturë me targa të huaja. Si pasojë e aksidentit drejtuesja e veturës ka humbur jetën, ndërsa drejtuesi i kamionit ka pësuar lëndime”, ka thënë Kelani.

Kelani po ashtu ka thënë se vdekjen e viktimës e ka konstatuar ekipi mjekësor në vendin e ngjarjes, transmeton albinfo.ch.

“Në vendin e ngjarjes përveç njësive policore të cilat janë duke u marrë me rastin, kanë dalë edhe njësia e zjarrfikësve dhe njësitë relevante. Policia e Kosovës, apelon për respektim të rregullave të trafikut dhe të kenë kujdes të shtuar gjatë pjesëmarrjes në trafik”, ka thënë Kelani.

Shqipëria miraton buxhetin prej 8.8 miliardë euro

Posted on by BR

Pas mesnatës, Kuvendi i Shqipërisë miratoi me 81 vota pro buxhetin e shtetit për vitin 2026.

Totali i fondit buxhetor arrin në 886.7 miliardë lekë, ose rreth 8.8 miliardë euro, të cilat do të vihen në dispozicion të institucioneve shtetërore.

Të ardhurat pritet të rriten në 8.2 miliardë euro nga 7.7 miliardë euro që janë aktualisht. Kjo rritje atribuohet zgjerimit të aktivitetit ekonomik, vijimit të ritmeve të turizmit dhe përmirësimit të administrimit fiskal, transmeton albinfo.ch.

Borxhi publik për vitin 2026 parashikohet të ngjitet në 14.9 miliardë euro, nga 14.2 miliardë euro i këtij viti. Ndërkohë, rritja ekonomike është planifikuar në nivelin 4%, e mbështetur kryesisht nga sektori i turizmit dhe ai i ndërtimit.

Si ndahen fondet?

Buxheti i ri parashikon zbatimin e formulës së re të rritjes së pensioneve, që përfshin bonuse mujore. Për bonuset e pensionistëve janë planifikuar 100 milionë euro, ndërsa 16.5 milionë euro do të përdoren për indeksimin e tyre.

Po ashtu, buxheti mbështet rritjen e pagës minimale nga 40 mijë në 50 mijë lekë, si dhe indeksimin me 2.5% të pagave në administratën publike duke nisur nga 1 janari.

Investimet publike për vitin e ardhshëm do të arrijnë në 1.8 miliardë euro, nga 1.6 miliardë euro të këtij viti.

Në shëndetësi, 13.5 miliardë lekë janë parashikuar për kompensimin e medikamenteve, ndërsa 1.5 miliardë lekë do të përdoren për barnat onkologjike.

Remitancat në Shqipëri: 817 milionë euro për 9 muaj

Posted on by BR

Paratë që emigrantët sjellin tek familjet e tyre në Shqipëria po vijojnë të kenë një tendencë rritjeje, duke reflektuar ciklin e ri të emigracionit në vend.

Të dhënat e Bankës së Shqipërisë në bilancin e pagesave bënë të ditur se të ardhurat nga emigrantët ishin 817 milionë euro në janar-shtator 2025, me një rritje prej 5.9% në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Ritmet e rritjes u përshpejtuan në tremujorin e tretë, që tradicionalisht ka flukse më të larta hyrjeve për shkak se emigrantët vijnë në Shqipëri gjatë pushimeve të verës. Për korrik-shtator 2025, emigrantët sollën tek të afërmit në vendlindje 285 milionë euro, ose 8.8% më shumë në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë, transmeton albinfo.ch.

Që nga viti 2013, paratë që emigrantët sjellin në Shqipëri janë rritur vazhdimisht, duke reflektuar një cikël të ri emigracioni, që nisi kryesisht pas vitit 2015.

Pas një rënieje në vitin 2020, si efekt i pandemisë, tendenca rritëse u përshpejtua dukshëm. Në 9 muajt e parë të 2024-s, për herë të parë u tejkalua kufiri prej 800 milionë eurosh. Me këto ritme viti mund të mbyllet me nivele rekord prej mbi 1 miliardë euro (në tremujorin e fundit 2024 prurjet ishin 273 milionë euro).

Emigrantët e rinj duket se nuk ikin pa e kthyer kokën pas, duke u kujdesur për të afërmit që lënë në Shqipëri.

Sipas të dhënave të Eurostat, vetëm në 2022-2023 u dhanë gjithsej 154 mijë leje qëndrimi për herë të parë. Që nga viti 2008, kur Eurostat raporton të dhënat kanë marrë leje qëndrimi për herë të parë rreth 920 mijë shtetas shqiptarë, të cilët janë një potencial për të dërguar para tek të afërmit që kanë lënë në Shqipëri.

Akterët e tregut pohojnë se kanalet kryesore vijojnë të mbeten vendet tradicionale ku ka emigracione, si Greqia e Italia, por vitet e fundit ka pasur rritje dhe nga destinacionet e reja si Anglia dhe Gjermania.

Remitancat llogariten nga Banka e Shqipërisë si pjesë e llogarisë korrente në bilancin e pagesave, sipas standardeve të FMN-së (BPM6).

Ato përfshijnë të gjitha prurjet monetare që emigrantët dërgojnë drejt familjeve dhe individëve rezidentë në Shqipëri, si përmes kanaleve formale (bankat, institucionet financiare dhe operatorët e transfertave), ashtu edhe përmes vlerësimeve të prurjeve informale.

Për këtë qëllim, Banka përdor të dhënat e sistemit bankar, raportimet periodike të subjekteve të licencuara dhe anketa specifike tek familjet përfituese, duke synuar të kapë tërësinë e flukseve reale të remitancave në ekonomi.

Ligje të reja për ngjarjet e mëdha: Gjithçka që ndryshon në Zvicër në vitin 2026

Posted on by BR

Janar

Nga data e parë e muajit:

Prime më të larta të sigurimit shëndetësor do të hyjnë në fuqi

Primet e sigurimit shëndetësor zviceran do të rriten me 4.4 përqind në vitin 2026.

Kjo është mesatarja kombëtare – normat e disa kantoneve do të jenë edhe më të larta: Me një rritje prej 6.9 përqind mbi primet aktuale, banorët e Ticinos do të përballen me rritjen më të lartë – 582 franga në muaj, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Tjetra është Valais (5.8 përqind – 439 franga); Appenzell-Innerrhoden (5.5 përqind – 322 franga); Uri (5.3 përqind – 363 franga); Cyrih (5.1 përqind – 451 franga); dhe Graubünden (5 përqind – 400 franga).

Vit i ri, vinjeta e re autostrade

Keni kohë deri në fund të muajit për të ngjitur ngjitësen e vitit 2026 në xhamin e përparmë të automjetit tuaj, ose për të blerë një version dixhital në internet.

Nëse kapeni duke ngarë pa të në një autostradë zvicerane nga 1 shkurti, do të gjobiteni me një gjobë prej 200 frangash.

Ka edhe disa ligje të reja që do të hyjnë në fuqi nga 1 janari:

Përndjekja do të bëhet vepër penale

Deri më tani, viktimat e përndjekjes kishin mundësi të kufizuara për të ndjekur penalisht autorët e këtij lloji ngacmimi.

Kryesisht, ato duhej të drejtoheshin në procedura civile ose të mbështeteshin në ligje më të gjera penale

Por nga 1 janari, personat e dënuar për përndjekje mund të dënohen deri në tre vjet burg.

Policia zvicerane do të përdorë pesë ngjyra të ndryshme lëkure për të kategorizuar shkelësit

Qeveria do të modernizojë sistemin kombëtar të kërkimit Ripol, i cili centralizon raportet që lidhen me personat e zhdukur, të kërkuar, të deportuar ose të rrezikshëm.

Zyra Federale e Policisë (Fedpol) njoftoi në një njoftim për shtyp të shtunën se do të përfshihen pesë opsionet e mëposhtme për ngjyrën e lëkurës së shkelësve: shumë e çelët, e çelët, mesatare, e errët ose shumë e errët.

Sa i përket kategorisë ‘lloji’, ajo do të mbulohet nga nëntë opsione, që korrespondojnë me rajonet gjeografike – përkatësisht Evropën Veriore, Afrikën e Veriut, Azinë dhe Amerikën e Jugut.

Mbrojtje më e mirë për blerësit e pronave

Kushdo që blen një shtëpi ose apartament do të ketë më shumë fleksibilitet në kërkimin e kompensimit ose në kërkimin e riparimeve nëse kompania e ndërtimit nuk arrin të kryejë siç duhet punën.

Periudha e njoftimit për defektet e dukshme dhe ato të fshehura do të zgjatet në 60 ditë nga data e blerjes ose zbulimi i defekteve.

Shkurt

Basel Fasnacht

Karnavali më i madh dhe më i famshëm i Zvicrës do të fillojë – fjalë për fjalë me një bum – në orën 4 të mëngjesit më 23 shkurt, për dy ditë e netë gëzimi.

Pushime për ski

Si çdo vit, shkurti është një muaj tradicional i “skijimit familjar”, kur fëmijët marrin një javë pushim nga shkolla, kështu që familjet mund të shkojnë në vendpushimet malore.

Datat e këtyre pushimeve dimërore ndryshojnë midis kantoneve; mund t’i shihni ato për rajonin tuaj këtu.

Mars

Referendumi

Katër çështje do të jenë në votim më 8 mars – raundi i parë i referendumeve të vitit 2026:

Faturën më të ulët për transmetimin publik – dhe iniciativën që kërkon të kufizojë tarifën vjetore të licencës prej 330 frangash për Korporatën Zvicerane të Transmetimeve në 200 franga.

Taksa individuale – Votuesit do të duhet të vendosin për planin e qeverisë për të futur taksimin individual, i cili do të hiqte sistemin aktual të taksimit të të ardhurave të përbashkëta të çifteve të martuara.

Për një politikë të drejtë të energjisë dhe klimës – kjo iniciativë kërkon fonde federale për projekte dhe politika të ndryshme miqësore me mjedisin.

“Paraja është liri”: Ai synon të përfshijë paratë e gatshme në Kushtetutë, duke garantuar që monedhat dhe kartëmonedhat të mbeten në qarkullim dhe se çdo zëvendësim i frangës zvicerane me një monedhë tjetër do të kërkonte miratim në një referendum kombëtar.

Ora Verore

Do të fillojë më 29 mars.

E dini tashmë detyrën: lindja dhe perëndimi i diellit do të jenë rreth një orë më vonë që nga ajo ditë e tutje.

Do t’i shtyjmë orët tona një orë përpara dhe do të humbasim një orë gjumë.

Mirë se erdhe përsëri, pranverë!

E ashtuquajtura Ekuinoksi i Pranverës, dita e parë e pranverës, do të vijë më 20 mars në orën 15:46.

Afati i fundit për deklarimin e taksave

Dhe për të përfunduar muajin mars, deklaratat tatimore duhet të dorëzohen në Zvicër më së voni më 31 mars.

Prill

Pushimet shkollore të Pashkëve — përsëri të ndryshme sipas kantoneve.

Ngjarja kryesore këtë muaj janë Pashkët, të cilat do të festohen të dielën më 5 prill.

Maj

14 maji do të jetë Ngjitja e Krishtit, një festë publike në Zvicër.

Dhe më 24 maj është Pentekosti (E hëna e bardhë) e cila, ashtu si Ngjitja e Krishtit, është një festë publike në Zvicër.

Qershor

Referendumi i dytë vjetor është planifikuar për më 14 qershor.

Çështjet për të cilat do të votohet nuk janë publikuar ende, por mendohet se iniciativa kontroverse e së djathtës ekstreme, “Jo 10 milionëve”, do të jetë në fletëvotim.

Vera fillon — të paktën zyrtarisht

21 qershori shënon ditën e parë të verës në Hemisferën Veriore – përfshirë Zvicrën – kur dielli do të jetë në pikën e tij më veriore në qiellin e Tokës.

Korrik

Me shkollat ​​në pushimet verore, korriku është një muaj tradicional pushimesh në Zvicër dhe pjesa më e madhe e vendit ndalet (njësoj si Italia dhe Franca në gusht).

Këshilli Federal dhe parlamenti janë gjithashtu në pushim, kështu që jeta politike ngadalësohet gjithashtu.

Gusht

Ky muaj fillon me Ditën Kombëtare të Zvicrës më 1 gusht, e cila, pa dyshim, është një festë publike në të gjitha kantonet.

Gushti shënon gjithashtu muajin e kthimit në shkollë, me data që ndryshojnë sipas kantoneve.

Shtator

Falënderimet

Më 20 shtator, të gjitha kantonet zvicerane (përveç Gjenevës) festojnë Ditën Federale të Falënderimeve, Pendimit dhe Lutjes, e njohur në nivel lokal si Eidgenössischer Dank-, Buss- und Bettag (gjermanisht), Jeûne federal (frëngjisht), Digiuno federale (italisht) dhe Rogaziun federala (romanisht).

Është një ditë solidariteti dhe vëllazërie, që bashkon njerëzit dhe u tregon besimtarëve se kanë një përgjegjësi të përbashkët për njëri-tjetrin dhe për botën.

Gjeneva është i vetmi kanton që e feston këtë ditë veçmas, më 10 shtator.

Mirupafshim verë, përshëndetje vjeshtë

Sezoni i vjeshtës do të fillojë zyrtarisht më 22 shtator.

Kutia e votimit (po, përsëri)

Raundi i tretë i referendumeve kombëtare është planifikuar për 27 shtator, por çështjet për të cilat do të votohet nuk dihen ende.

Tetor

Shkollat ​​në Zvicër do të jenë në pushim vjeshtor për dy javë.

Kthejeni orët prapa

Më 25 tetor, Ora e Verës do të përfundojë, me orët të kthyera prapa një orë, që do të thotë se do të ketë më shumë dritë në mëngjes.

Prime të reja të publikuara

Ofruesit zviceranë të sigurimeve shëndetësore do të publikojnë tarifat e tyre zyrtare për vitin 2027, të cilat, shpresojmë, do të jenë më të ulëta se ato aktuale.

Nëntor

Në atë që tashmë është bërë një udhëtim i njohur drejt qendrave të votimit, zviceranët do të votojnë në raundin e katërt (dhe të fundit) të referendumeve më 29 nëntor.

Çështjet nuk janë publikuar ende.

Kjo është gjithashtu dita e fundit për të anuluar sigurimin tuaj shëndetësor dhe për të kaluar në një të ri.

Nëntori është një muaj i rëndësishëm për njerëzit që kanë një sigurim shëndetësor të detyrueshëm (që praktikisht e kanë të gjithë në Zvicër), pasi 30 nëntori është afati i fundit për të anuluar planin tuaj dhe për të kaluar në një tjetër për vitin pasardhës – nëse kjo është ajo që dëshironi të bëni.

Dhjetor

Orari i ri i transportit publik

Si çdo vit, të dielën e dytë të dhjetorit, Hekurudhat Federale Zvicerane (SBB) do të publikojnë orarin e tyre të vitit 2027 më 13 dhjetor.

Trenat, autobusët dhe tramvajet në të gjithë Zvicrën do të përshtasin oraret e tyre në përputhje me rrethanat.

Pensioni i 13-të do të paguhet për herë të parë

Qeveria vendosi të fillojë pagesën e këstit të 13-të të pensionit shtetëror (AHV/AVS), i cili u miratua në një referendum në mars 2024 – në dhjetor 2026, dhe të vazhdojë çdo vit më pas.

Dimri ka ardhur

21 dhjetori shënon fillimin e sezonit të dimrit.

Dita e Krishtlindjeve (25 dhjetor) është një festë kombëtare.

Dhe (sikur të kishit nevojë të na kujtohej), viti 2025 do të përfundojë, shpresojmë në një notë paqësore dhe të lumtur, më 31 dhjetor.

Dhe edhe një gjë…

Letërnjoftimi i ri biometrik do të hyjë në fuqi diku në vitin 2026, megjithëse data e saktë nuk është njoftuar ende.

Ndalohet pengimi i prindërve për të takuar fëmijët: Parlamenti zviceran miraton krijimin e një vepre penale

Posted on by Alb

Një prind që pengon ish-partnerin e tij të takojë fëmijën duhet të ndëshkohet. Të enjten, Këshilli i Shteteve në Zvicër, me 23 vota pro ndaj 18 kundër dhe kundër këshillimit të komitetit të tij, miratoi një mocion nga Këshilli Kombëtar për krijimin e një vepre të re penale që ndëshkon pengimin e të drejtave të vizitave, transmeton albinfo.ch.

Refuzimi i të drejtave të vizitës për prindin tjetër krijon një rrezik të konsiderueshëm të alienimit prindëror. Ekspertët e konsiderojnë këtë një formë keqtrajtimi, si ndaj fëmijës ashtu edhe ndaj prindit të përjashtuar, siç thekson autori i mocionit, Këshilltari Kombëtar Philippe Nantermod (FDP/VS).

E drejta për të mbajtur marrëdhënie personale me një prind, qoftë kujdestar apo jo, është një e drejtë themelore e fëmijës, e mbrojtur nga Kushtetuta dhe Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut. Autori i mocionit argumenton se pengimi i padrejtë i vizitave duhet të ndëshkohet në të njëjtën mënyrë si rrëmbimi i një të mituri nga prindi jo-kujdestar. Gjatë debatit në Këshillin Kombëtar, përfaqësuesi i Valais-it sqaroi se propozimi nuk kishte për qëllim të burgoste prindërit.

Pirmin Schwander (SVP/SZ) mbrojti futjen e kësaj dispozite. Ai argumentoi se është e nevojshme për rastet më serioze, kur fëmijët duan të shohin të dy prindërit, por kjo u pengohet, dhe kur të gjitha masat e tjera të disponueshme, përfshirë ndërmjetësimin, dështojnë. Schwander përmendi, për shembull, raste ku vizitat e planifikuara anuloheshin shpesh në minutën e fundit, pa arsye të verifikueshme.

Jo zgjidhja e duhur

Futja e një dispozite penale rrezikon të shtojë tensione në situata familjare që janë tashmë delikate, argumentoi Carlo Sommaruga (Partia Social Demokrate/Gjenevë) në emër të komitetit. Ai sugjeroi që është më mirë të forcohet ndërmjetësimi. Sanksioni penal nuk do të përmirësojë marrëdhënien midis prindërve, por do të ngarkojë autoritetet penale, shtoi Isabelle Chassot (Qendra/Fribourg).

Ministri i Drejtësisë, Beat Jans, gjithashtu theksoi se duhet bërë më shumë për të zbutur konfliktet midis prindërve, por ndërhyrja në nivel penal nuk është zgjidhja e duhur. Përpjekjet e tij nuk dhanë rezultat.

 

Konsullja e Kosovës, pjesëmarrëse në ceremoninë “Escalade” në Gjenevë

Posted on by albinfo.ch

Trupi konsullori i Republikës së Kosovës në Gjenevë  mori pjesë në ceremoninë tradicionale të Escalade, një ngjarje me rëndësi të veçantë historike dhe protokollare për qytetin.

Aktiviteti u zhvillua në prani të autoriteteve të larta kantonale, përfshirë znj. Ana Roch, Presidente e Parlamentit Kantonal, z. Alfonso Gomez, Kryetar i Komunës së Gjenevës, dhe znj. Marion Bordier, Shefe e Protokollit, duke reflektuar atmosferën e respektit institucional dhe bashkëpunimit ndërkombëtar.

Gjatë ceremonisë, Konusllja Kabashi mori pjesë në ritin simbolik të thyerjes së marmite de l’Escalade, së bashku me ish ministrin kantonal Dominique Föllmi. Me këtë rast, ajo u shpreh: “Është nder të marr pjesë në një traditë që mishëron vlerat e respektit, solidaritetit dhe dialogut diplomatik.”

Ceremonia shënoi një moment të rëndësishëm afirmimi dhe pranie të shtetit në skenën konsullore të qytetit.

 

Më shumë gra në Zvicër po vdesin nga kanceri i mushkërive, numrat janë dyfishuar

Posted on by Alb

Kanceri i mushkërive dikur konsiderohej kryesisht një sëmundje mashkullore, por sot ai është shkaku i dytë më i shpeshtë i vdekjes tek gratë. Kjo ndodh pjesërisht për shkak se duhanpirësit sot thithin më thellë, dhe pjesërisht për shkak të hormoneve që rrisin rrezikun e zhvillimit të kancerit të mushkërive tek gratë.

Sipas Maurice Roeder, specialist i pneumologjisë në Klinikën Hirslanden në Cyrih, kjo ndryshim ka disa arsye. Duhet theksuar se pirja e duhanit mbetet një nga faktorët më të rrezikshëm për zhvillimin e kancerit të mushkërive.

Historikisht, kanceri i mushkërive ishte më i përhapur tek meshkujt, pasi ata pinin më shumë dhe ekspozoheshin më shpesh ndaj ndotjes së ajrit ose substancave të tjera kancerogjene në punë. Por tani, situata po ndryshon: në Gjermani, për herë të parë këtë vit, kanceri i mushkërive ka tejkaluar kancerin e gjirit si shkak i vdekjes tek gratë.

Edhe në Zvicër numrat po rriten ndjeshëm. Sipas të dhënave të fundit të Zyrës Federale të Shëndetit Publik (BAG), midis viteve 2018 dhe 2022, 1,364 gra vdiqën nga kanceri i mushkërive – vetëm gjashtë më pak se nga kanceri i gjirit. Për më tepër, numri i grave që vdesin nga kanceri i mushkërive është më shumë se dyfishuar që nga vitet 1990.

Pse po ndodh kjo?

Roeder shpjegon se ndryshimet në përbërjen e duhanit dhe mënyra më e thellë e thithjes mund të çojnë në zhvillimin e adenokarcinomës – një formë e kancerit të mushkërive që origjinon në indin gjëndror. Gratë janë më të ndjeshme ndaj kësaj forme të kancerit sesa meshkujt.

Ai shton se edhe gratë jo-duhanpirëse po preken gjithnjë e më shumë nga kanceri i mushkërive, duke sugjeruar se faktorët gjenetikë dhe hormonalë mund të rrisin riskun e zhvillimit të kësaj sëmundjeje tek gratë.

 

Trump synon të “largojë” katër vende nga BE, sipas një dokumenti të përfolur sekret të SHBA-së

Posted on by Alb

Sipas një dokumenti të dyshuar sekret, administrata e ish-presidentit Donald Trump planifikon të ndikojë në të ardhmen e Europës duke mbështetur qeveri konservatore dhe duke nxjerrë disa vende nga Bashkimi Evropian.

Dokumenti, i cili mohohet nga Shtëpia e Bardhë, përmend veçanërisht Austrinë, Hungarinë, Italinë dhe Poloninë si shtetet me të cilat SHBA duhet të krijojë lidhje më të ngushta. Qëllimi, sipas dokumentit, është që këto vende të mbështesin sovranitetin dhe vlerat tradicionale evropiane, duke ruajtur lidhjet pro-amerikane, dhe në të njëjtën kohë të ndahen gradualisht nga BE-ja, shkruan 20 min.ch transmeton albinfo.ch.

Strategjia sugjeron gjithashtu një fokus më të madh mbi hemisferën perëndimore dhe një bashkëpunim të ngushtë me “kampionët rajonalë” për stabilitetin global, duke hequr dorë nga ambicia për hegjemoni absolute.

Ky dokument përmban edhe moton “Bëje Europën të Madhe përsëri”, e frymëzuar nga lëvizja MAGA, dhe propozon selektivisht partneritete me qeveri dhe lëvizje të djathta, duke shmangur vendet që sipas SHBA-së nuk ndajnë të njëjtat vlera.

Shtëpia e Bardhë ka mohuar ekzistencën e versionit të dytë të strategjisë, duke theksuar se vetëm Strategjia Kombëtare e Sigurisë (NSS) zyrtare është në fuqi.

I ftohti, gripi, RSV apo Corona: Si të dalloni simptomat

Posted on by Alb

Sezona e sëmundjeve respiratore është në kulm: shumë viruse qarkullojnë njëkohësisht, duke përfshirë gripin, Covid-19, RSV dhe të ftohtin e zakonshëm. Njohja e simptomave mund t’ju ndihmojë të merrni masat e duhura për t’u shëruar, transmeton albinfo.ch.

Simptomat kryesore për sëmundje të zakonshme respiratore:

Gripi: Fillon papritur, me ethe të larta, kollë të thatë, dhimbje fyti, lodhje, dhimbje muskujsh dhe nyjesh, dhimbje koke dhe rrjedhje hundësh. Zakonisht zgjat 5–7 ditë.

I ftohti i zakonshëm: Shfaqet gradualisht, preken kryesisht rrugët e frymëmarrjes, me kollë, hundë të rrjedhshme, dhimbje fyti të lehta dhe lodhje. Zakonisht zgjat 7–10 ditë.

Covid-19 (variante të reja si XFG “Frankenstein”): Shfaq simptoma të ndryshme, përfshirë dhimbje të forta fyti, ethe, kollë të thatë, dhimbje muskujsh dhe lodhje. Mund të ketë edhe dobësi dhe vështirësi në frymëmarrje.

RSV: Shfaqet me kollë, rrjedhje hundësh dhe ethe të lehta, por te foshnjat mund të shkaktojë bronkit ose pneumonia.

Këshilla të përgjithshme:

Qëndroni në shtëpi dhe pushoni derisa simptomat të ulen.

Lehtësimi i simptomave mund të bëhet me barna të lehta ose ilaçe shtëpiake.

Pasojat më të rënda mund të shmangen me vaksina kundër Covid-19, gripit dhe RSV.

Vetëm testet dhe ekzaminimet laboratorike japin diagnozë të saktë, por njohja e simptomave ndihmon për të dalluar llojin e infeksionit dhe për të vepruar shpejt.

 

 

Zvogëlimi i tarifave amerikane do të shpëtojë firmat zvicerane

Posted on by Alb

Federata Zvicerane e Biznesit, economiesuisse, shpreh lehtësim pas uljes së tarifave amerikane për Zvicrën nga 39% në 15%, efektive retroaktivisht nga 14 nëntori, transmeton albinfo.ch.

Sipas shoqatës, kjo masë do të lehtësojë marrëdhëniet ndërkombëtare të biznesit dhe do të ruajë shumë vende pune në vend. Për disa kompani, tarifat e larta kishin rrezikuar ekzistencën e tyre.

Tani kompanitë zvicerane kanë të njëjtat mundësi konkurrimi si homologët e tyre nga BE/EFTA dhe Japonia, ndërsa negociatat me SHBA-të mund të rifillojnë më shpejt, thekson economiesuisse.

Aeroporti i Cyrihut pranë thyerjes së rekordeve para-Covid për numrin e pasagjerëve

Posted on by Alb

Aeroporti më i madh i Zvicrës, ai i Cyrihut, është në rrugë për të thyer rekordin e pasagjerëve para pandemisë Covid-19, me 30 milionë udhëtarë që kanë kaluar gjatë 11 muajve të parë të vitit.

Sipas një njoftimi për shtyp të publikuar të mërkurën në mbrëmje, trafiku i pasagjerëve nga janari deri në nëntor është rritur me 4.2% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Vetëm në nëntor, 2.35 milionë njerëz udhëtuan përmes aeroportit, një rritje prej 7.1%, transmeton albinfo.ch.

Rritja e pasagjerëve gjatë nëntorit ishte kryesisht për shkak të udhëtarëve lokalë, të cilët u rritën me 7.8%, ndërsa numri i pasagjerëve në tranzit u rrit me 5.8%.

Që nga fillimi i vitit, numri i pasagjerëve është rritur çdo muaj krahasuar me vitin e kaluar, dhe aeroporti po përgatitet për një rekord të ri vjetor. Në gusht, kur u publikuan të dhënat gjysmëvjetore, drejtuesit e aeroportit konfirmuan synimin për të thyer rekordin e pasagjerëve prej 31.5 milionë të vendosur në vitin 2019. Në 2024, numri ishte 31.2 milionë.

Udhëtarët shpenzojnë më shumë

Të ardhurat komerciale arritën në 47.8 milionë CHF në nëntor, një rritje prej 4.2%. Shitjet në zonën pas kontrolleve të sigurisë u rritën me 7.5%, ndërsa shitjet në pjesën e jashtme të aeroportit, duke përfshirë qendrën tregtare The Circle, u rritën me 0.3%.

Mesatarisht, çdo pasagjer shpenzoi 23 CHF në aeroport, një rritje prej 0.4% krahasuar me vitin e kaluar. Megjithatë, që nga fillimi i vitit, shpenzimet mesatare kanë rënë me 0.9%.

Ndërkohë, volumi i transportit të mallrave u rrit ndjeshëm. Në nëntor, u trajtuan 38,961 tonë mallra – një rritje prej 3.9% krahasuar me vitin e kaluar.

 

Dyqanet zvicerane shesin trotinetë elektrikë që mund të jenë të paligjshëm

Posted on by Alb

Në Zvicër, shpejtësia maksimale e lejuar për trotinetët elektrikë në rrugë është 20 km/h, por realiteti po tregon diçka krejt tjetër. Policia e Cyrihut ka konfiskuar së fundmi një trotinet që arrinte deri në 100 km/h – shumëfish mbi kufirin e lejuar.

Problemi nuk kufizohet vetëm te pajisjet e modifikuara. Edhe dyqanet po shesin modele që tejkalojnë dukshëm normat. Shembulli më i komentuar është “VMAX R55 Pro”, i cili arrin deri në 55 km/h, dhe shitet ligjërisht në pika të mëdha tregtare si Interdiscount.

Banorja Daniela Linss-Kunz, pasi pa reklamën në gazetë, ngriti shqetësimin se kushdo që e blen një pajisje të tillë, me shumë gjasë “do ta përdorë në rrugë të zakonshme”, duke shkelur ligjin dhe rrezikuar sigurinë publike.

Kompania thotë se ofron një gamë të gjerë produktesh për nevoja të ndryshme, përfshirë njerëz që kanë prona private ku mund të përdoren këto pajisje. Për sa i përket përdorimit në rrugë, kompania deklaron se përgjegjësia bie plotësisht mbi klientët, të cilët duhet të respektojnë ligjin.

Interdiscount madje shet edhe një siguracion prej 140 frangash në vit për këtë model trotineti, duke mbuluar “dëme të papritura nga rëniet apo thyerjet”.

Tema e sigurisë së mikro-mobilitetit në qytete po ngre gjithnjë e më shumë shqetësime, sidomos për shkak të rritjes së përdorimit të trotinetëve elektrikë dhe incidenteve të lidhura me to.

Nuk ka lidhje midis vaksinave dhe autizmit, sipas OBSH-së

Posted on by Alb

Komiteti për sigurinë e vaksinave i Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) ka konkluduar se nuk ekziston asnjë lidhje midis vaksinave dhe autizmit, në kundërshtim me pretendimet e administratës së Donald Trump. “Vaksinat janë thelbësore,” deklaroi të enjten Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Raporti i publikuar të njëjtën ditë përmbledh gjetjet e 31 studimeve, të cilat, sipas Tedrosit, “të gjitha arrijnë në përfundimin” se nuk ka një lidhje shkak-pasojë midis vaksinimit dhe autizmit. Ai theksoi se “autizmi nuk është efekt anësor i vaksinave”, duke kujtuar se një studim i vitit 1998 që sugjeronte të kundërtën është shpallur “i rremë” dhe është tërhequr, transmeton albinfo.ch.

Rekomandimet e SHBA-ve dhe shqetësimet globale

Nën drejtimin e Sekretarit të Shëndetësisë, Robert Kennedy Jr., Shtetet e Bashkuara kanë rekomanduar së fundmi shmangien e disa vaksinave, pasi besojnë se ato shkaktojnë autizëm.

Tedros Adhanom Ghebreyesus tha se nuk është i shqetësuar për marrëveshjet bilaterale që SHBA ka nënshkruar me disa vende në zhvillim, të cilat kushtëzojnë ndihmën amerikane me ndarjen e të dhënave mbi patogjenët. Sipas tij, këto marrëveshje nuk bien ndesh me negociatat që po zhvillohen në Gjenevë për një kornizë shumëpalëshe, duke theksuar se ato “nuk mund të zëvendësojnë një marrëveshje ndërkombëtare” të mbështetur nga rreth 150 vende të tjera.

Drejtori i Përgjithshëm rikujtoi se një platformë e përbashkët globale mbetet e domosdoshme, sidomos duke pasur parasysh se SHBA do të largohet nga OBSH-ja brenda një muaji.

Optimist për të ardhmen e institucioni

Përballë shkurtimeve buxhetore nga SHBA dhe disa vende të tjera, OBSH-ja pritet të detyrohet të shkurtojë afërsisht 1300 vende pune deri në qershor. Megjithatë, Tedros theksoi: “Bota vazhdon të ketë nevojë për OBSH-në.”

Organizata duhet të sigurojë edhe një miliard dollarë shtesë për periudhën e financimit 2026–2027. Kjo mungesë është më e vogël se në periudhat e mëparshme, shpjegoi ai, duke shtuar se “jemi të besueshëm” se ky boshllëk mund të tejkalohet.

 

Gjeneva do ta nisë vitin 2026 pa buxhet

Posted on by Alb

Kantoni i Gjenevës do të hyjë në vitin 2026 pa një buxhet të miratuar. Duke dënuar mungesën e reformave strukturore, shumica e djathtë në Këshillin e Madh rrëzoi të enjten projektbuxhetin, i cili parashikonte një deficit të madh.

Mocioni për t’i kaluar diskutimit u hodh poshtë me 62 vota kundër dhe 32 pro (nga Partia Socialiste dhe Të Gjelbrit), duke i dhënë fund debatit. Projektligji që iu paraqit seancës plenare parashikonte fillimisht një deficit prej 409 milionë frangash, i cili u rrit në 767 milionë pas një uljeje të të ardhurave të pritshme, transmeton albinfo.ch.

“Ky draft-buxhet nuk përbën një bazë të pranueshme,” deklaroi Laurent Seydoux, deputet i LJS dhe raportues i shumicës. “Shpenzimet e kantonit janë në një nivel të tillë që hapësira e manovrës është thuajse zero,” shtoi ai, duke theksuar se “reformat strukturore ende nuk po vijnë”.

Nathalie Fontanet, Këshilltare e Shtetit e përgjegjëse për financat, tha në emisionin 19h30 të RTS-së: “Jemi në deficit sepse shpenzimet e detyrueshme po rriten ndjeshëm dhe, njëkohësisht, të ardhurat nga tatimi i kompanive po normalizohen.”

Ekspert i jashtëm i emëruar

Gjeneva ka përjetuar disa vite të mira, gjatë të cilave popullsia ka përfituar, si për shembull transport publik falas për të rinjtë dhe ulje taksash. Por sipas Nathalie Fontanet, problemi qëndron tjetërkund.

“Nuk kemi problem të ardhurash në kanton. Problemi është rritja e pakontrolluar e shpenzimeve, qoftë nga barazimi ndërkantonor apo transferimet që Konfederata kërkon t’i imponojë kantonit përmes planit të saj të kursimeve,” tha ajo në emisionin Forum. “Ndodhemi në një situatë që aktualisht e kemi të vështirë ta kontrollojmë.”

Për të adresuar këtë deficit, qeveria e Gjenevës ka angazhuar një ekspert të jashtëm. “Kemi emëruar ish-presidentin e Gjykatës së Auditit, i cili do të analizojë me transparencë të gjitha politikat publike dhe do të propozojë mënyra për të kursyer,” njoftoi Fontanet.

“Të dymbëdhjetat provizore”

Rrëzimi i buxhetit do të thotë që viti 2026 do të nisë nën regjimin e “dymbëdhjetave provizore” — një mekanizëm që përsërit buxhetin e vitit 2025, por vetëm muaj pas muaji. Kjo është hera e pestë në tridhjetë vjet që Gjeneva detyrohet t’i rikthehet këtij sistemi.

Ky regjim ka pasoja konkrete për aktivitetet e shtetit. “E para është se nuk do të ketë vende të reja pune,” shpjegoi Fontanet. “Kjo do të thotë se kërkesat për shtim të efektivit policor, për shkak të pasigurisë së perceptuar nga popullsia, si edhe nevojat për mësues të reja lidhur me rritjen e numrit të nxënësve, nuk janë të përfshira në këto dymbëdhjetat provizore.”

Qeveria duhet të paraqesë një projekt të ri buxheti deri më 31 mars 2026, por ministrja e Financave nuk është optimiste për miratimin e tij. “Parlamenti pret reforma të menjëhershme. Por këto reforma kërkojnë kohë, sepse do të duhet të paraqesim projektligje që duhet të miratohen,” theksoi ajo. “Prandaj, fatkeqësisht, nuk jam e sigurt që më 31 mars do të kemi një rezultat më të mirë.”

Top 10 destinacionet për ski në Evropë, dy në Zvicër e një në Austri

Posted on by BR

Gjetja e vendit të përsosur për ski në Evropë është pak a shumë si të biesh në dashuri.

Për autoren, ndodhi në Avoriaz të Francës, mes maleve që ngjanin me dhëmbë dhe një panini raclette që shkrihej në dorë, një dashuri e menjëhershme me borën, shkruan Lonley Planet.

Kontinenti ofron një mori destinacionesh, nga resortet luksoze të Zvicrës te pistat më ekonomike të Bullgarisë, për të gjithë ata që kërkojnë ose qetësi, ose argëtim pas skisë.

Në Itali, Selva në Dolomite është ideale për kilometra të pafundme skish. Me një “ski safari” 40 km rreth masivit të Sellës, kalon katër lugina dhe pesë qafa malore pa hequr skitë, duke përjetuar “alpenglow”-in rozë të agimit, shkruan shqip.al, transmeton albinfo.ch.

Është baza më e mirë në Val Gardena për aventurë të gjatë e pamje madhështore. Në Austri, St Anton është tempulli i après-ski, ku muzika, birrat dhe vallëzimi fillojnë në orën 3 pasdite në MooserWirt, një nga baret më të çmendura të Alpeve. Aty gëzimi i jetës në natyrë bashkohet me kuzhinën tradicionale, si pancake-t “Kaiserschmarren”.

Në Zvicër, Crans Montana është kthyer në qendër të re të freestylers falë parkut të madh Alaïa dhe energjisë së brezit të ri.

Në Borovets të Bullgarisë, skitë janë për këdo me buxhet të kufizuar, afër Sofjes, me 58 km pista dhe çmime përgjysmë krahasuar me Alpet perëndimore. Të ngjashme janë edhe tavernat me muzikë popullore që sjellin atmosferë autentike.

Në Zermatt të Zvicrës, resorti pa makina nën hijen e Matterhorn-it është ideal për ata që nuk skiojnë: ofron muze, rrugë historike me shtëpi druri dhe një linjë të re teleferikësh që lidh Zvicrën me Italinë përmes akullnajave.

Në Avoriaz 1800 të Francës, dashamirët e arkitekturës gjejnë një fshat futurist të mbuluar nga dëbora, të ndërtuar në vitet ’60 me materiale natyrore dhe dizajn që shkrin me malin.

Së fundi, Skandinavia është për ata që kërkojnë skitë në ekstremet e natyrës, nga Finlanda ku skion nën aurorën boreale, te Norvegjia me Trysil madhështor dhe Suedia me Sälen.

Aty kombinohen skitë me sauna, zhytje në ujë të ftohtë dhe kulturën e Sami-ve. Edhe në fund të sezonit, në Riksgränsen mund të skish nën diellin e mesnatës, një përvojë që vetëm veriu mund ta ofrojë.

Destinacionet më të mira për ski në Evropë:

Selva (Itali)

St Anton (Austri)

Crans Montana (Zvicër)

Borovets (Bullgari)

Zermatt (Zvicër)

Avoriaz 1800 (Francë)

Skandinavia (Norvegji, Suedi, Finlandë)

“Zvicra mund të ushqejë 10 milionë njerëz”

Posted on by BR

Zvicra ka burime të mjaftueshme për të ushqyer gati 10 milionë njerëz. Për ta bërë këtë, do të duhet të zbatojë një sërë masash lehtësisht të zbatueshme, transmeton albinfo.ch.

Kjo sipas një studimi të publikuar sot nga Recherche Agronomique Suisse.

Aktualisht, shkalla e vetëmjaftueshmërisë ushqimore (FAS) e Konfederatës është “vetëm 50%”, sipas studimit të kryer nga Instituti i Kërkimeve të Bujqësisë Organike (FiBL), Instituti Federal Zviceran i Teknologjisë (ETH) në Cyrih dhe Kompania e Ekologjisë dhe Peizazhit (O+L GmbH). Me fjalë të tjera, vendi mund të ushqejë vetëm një në dy banorë, transmeton albinfo.ch.

Sipas hulumtimit, rritja e AAR kërkon, nga njëra anë, uljen e mbeturinave dhe, nga ana tjetër, përdorimin e tokës së punueshme për ushqim njerëzor në vend të ushqimit të kafshëve. Kjo pikë e fundit synon veçanërisht bujqësinë e bagëtive: duke ulur produktet e qumështit, për shembull, do të lirohej hapësirë ​​për të ushqyer qindra mijëra njerëz. Një ulje e bujqësisë së bagëtive do të ishte gjithashtu e dobishme për mjedisin: “Emetimet e gazrave serrë nga bujqësia zvicerane vijnë kryesisht nga tretja e kafshëve ripërtypëse”, vëren Swiss Agronomist Research.

Një iniciativë popullore po debatohet aktualisht në Parlament duke kërkuar – ndër të tjera – një rritje të shkallës neto të autonomisë ushqimore të qeverisë federale në të paktën 70%. Gushtin e kaluar, Këshilli Federal rekomandoi refuzimin e propozimit pa asnjë kundërpropozim.

Vit i ri, rregulla të reja. Ja çfarë do të ndryshojë për trafikun rrugor në vitin 2026

Posted on by BR

“Trafiku rrugor: çfarë po ndryshon në vitin 2026.” Kështu njoftoi Zyra Federale e Rrugëve (FEDRO) hyrjen në fuqi të disa rregulloreve të reja vitin e ardhshëm që do të “përmirësojnë veçanërisht procedurat e regjistrimit të automjeteve dhe do të prezantojnë rregullore më të sakta mjedisore”. Për më tepër, “duke filluar nga mesi i vitit 2026, rregulla të reja në lidhje me periudhat e punës dhe pushimit për shoferët e furgonëve do të zbatohen për transportin ndërkombëtar të mallrave”, transmeton albinfo.ch.

Certifikatat elektronike të konformitetit të BE-së (eCoC) për automjetet e pranuara në Bashkimin Evropian mund të merren nga FEDRO, me kërkesë të importuesit, nëpërmjet një baze të dhënash qendrore evropiane (Eucaris) ose me anë të transmetimit nga autoritetet e miratimit të vendeve të tjera. Të dhënat e marra në këtë mënyrë për secilin automjet regjistrohen në Sistemin e Informacionit të Trafikut Rrugor (SIAC), ku mbeten të disponueshme si për regjistrim ashtu edhe për konsultim në portalin elektronik të fletëve të të dhënave.

Makinat e reja të pasagjerëve (klasa M1, < 3.5 t) për të cilat janë të disponueshme të dhëna elektronike mund të regjistrohen pas një inspektimi të thjeshtë administrativ, pa kërkesën për një inspektim fizik nga zyra kompetente e trafikut rrugor të kantonit. Kjo rrit efikasitetin, ul kostot dhe shkurton procesin.

Automjetet me një Kodi të Certifikimit në letër ose elektronik përjashtohen nga miratimi i tipit zviceran. Ato mund të regjistrohen në Zvicër për herë të parë në emër të çdo personi, me kusht që të përmbushen kërkesat e tjera përkatëse.

Kërkesa për të ngjitur afishe inspektimi në “raportin e ekspertit” si provë e pagesës së tarifës së miratimit të tipit për çdo automjet të regjistruar nuk është më e zbatueshme. Shuma e duhur do të ngarkohet nëpërmjet faturimit periodik ose do të paguhet në internet (mikropagesë). Tarifat mbeten të pandryshuara në 4 ose 5.50 CHF për çdo automjet të regjistruar ose grup të dhënash të krijuara për secilin automjet individual.

Certifikatat e regjistrimit të automjeteve dhe targat për makinat e pasagjerëve, furgonët dhe traktorët e lehtë lëshohen vetëm nëse ndonjë gjobë e vendosur sipas Aktit të CO2 të 23 dhjetorit 2013 është paguar plotësisht ose automjeti është caktuar në flotën e re të automjeteve të një importuesi të madh ose një grupi emetimesh. Sapo importuesi të paraqesë certifikatën përkatëse, automjeti mund të regjistrohet në zyrën kompetente të trafikut rrugor të kantonit.

Raporti fuqi-peshë i motoçikletave në të ardhmen do të llogaritet në mënyrë uniforme në të gjithë Zvicrën, duke përdorur metodën e përdorur në BE. Në vend që të jetë raporti i fuqisë së motorrit me peshën pa ngarkesë, tani do të korrespondojë me raportin e fuqisë së motorrit me peshën e makinës. Në përputhje me formulimin e ri të rregullores, vlera prag për raportin fuqi-peshë shprehet me një shifër dhjetore; dokumentet e regjistrimit të automjeteve do të rrumbullakosen në mënyrë uniforme në të qindtën më të afërt.

Nga 1 korriku 2026

Siguri më e madhe në transportin ndërkombëtar rrugor

“Në transportin ndërkombëtar, shoferët profesionistë që kalojnë më shumë se gjysmën e orëve të tyre të punës duke drejtuar automjete dhe kombinime automjetesh që peshojnë më shumë se 2.5 ton do t’i nënshtrohen OLR 1. Asgjë nuk ndryshon për transportin kombëtar.”

Paralajmërim për bllokime trafiku për Krishtlindje

Posted on by BR

Shoferët duhet të përgatiten për trafik të rënduar gjatë festave të Krishtlindjeve.

Zyra Federale e Rrugëve paralajmëron për ngadalësime të mëdha në autostradat kryesore, veçanërisht rreth Cyrihut, Bernës, Bazelit, Lucernës dhe Luganos, si dhe në rrugët Gotthard dhe San Bernardino.

Zyra gjithashtu pret një valë të fortë trafiku në kthim nga 1 deri më 4 janar dhe paralajmëron se shoferët që përdorin rrugët lokale për të anashkaluar bllokimet mund të mbingarkojnë qytetet dhe të rrisin rreziqet e aksidenteve, transmeton albinfo.ch.

Disa segmente, duke përfshirë rrugët rreth Cyrihut, rajonin e Lucernës dhe qasjet drejt Oberlandit të Bernës dhe Valais, janë listuar si veçanërisht të prekura.

Viti i diasporës: Kush vendos për fatin e Kosovës?

Posted on by albinfo.ch

Një fjalë që u përsërit në studio televizive, në fjalime politike, në rrjete sociale, në kafe, në familje dhe në rrugë. Tri palë zgjedhje – lokale, parlamentare dhe këto të jashtëzakonshme në fund viti – e kthyen diasporën në temën kryesore të Kosovës. Jo sepse u kujtuam papritur për të, por sepse për herë të parë u ndjemë të pambrojtur pa të.

Politikanët e përmendën për fushata, duke kërkuar votën e saj si të ishte një burim i pafund energjie dhe ndikimi. Institucionet folën për të si për një aset strategjik që duhet respektuar. Ndërsa publiku, në Kosovë e jashtë saj, e pa veten të ndarë mes emocioneve të përkatësisë dhe lodhjes nga premtimet.

Tri palë zgjedhje e kthyen diskutimin në një arenë të hapur: pse diaspora duhet të votojë? Pse duhet të vendosë për fatin e Kosovës? A ka të drejtë të zgjedhë qeverinë e një vendi ku nuk jeton përditë?

Për herë të parë, debati nuk ishte thjesht formalitet elektoral. Ishte emocion, identitet dhe frikë. Disa argumentuan se diaspora është shpirti ekonomik i vendit dhe meriton të ketë zë në vendimmarrje. Një pjesë tjetër pyeti me skepticizëm: a e njeh diaspora realitetin e përditshëm të Kosovës, sfidat e tregut, politikat sociale, mungesën e mundësive? A mban përgjegjësi për vendimet e saj?

Sido që të jetë këtë të drejtë e vulos Kushtetuta e Kosovës dhe Diaspora nuk është vetëm një term abstrakt. Ajo u bë subjekt politik, ekonomik dhe kulturor: rreth 1 milion qytetarë të Kosovës jetojnë jashtë vendit, një popull i tërë në diasporë. Ata nuk janë numra statistikash, por punëtorë, profesionistë, studentë, familjarë, njerëz që çdo verë mbushin aeroportet dhe rrugët e Kosovës me gjuhë, energji dhe mall.

Zgjedhjet e sivjetme zbuluan diçka të dhimbshme: sa pak infrastrukturë ka Kosova për t’i trajtuar ata si pjesë më vete. Procedura të ngadalta, votime me postë, radhë të gjata në ambasada. Ndërkohë që Kosova pret remitancat e tyre çdo muaj, i përmend vetëm kur ka nevojë për votën e tyre.

Diaspora nuk është “turist veror”, por shtylla e dytë e ekonomisë së vendit. Ajo investon në shtëpi, dërgon para për familje, hap biznese, sponsorizon iniciativa kulturore, sjell përvoja profesionale dhe rrjete ndërkombëtare. Ajo mbështet, ndërton, zhvillon, pa kërkuar asgjë përveç respektit.

Në Kosovë, shpesh themi “diaspora është pasuria jonë”. Por si çdo pasuri, nëse nuk kujdesesh për të, humbet. Shumë të rinj të gjeneratës së dytë e të tretë të diasporës dinë më shumë për Zvicrën, Gjermaninë apo Austrinë sesa për vendlindjen e prindërve. Kjo nuk është për faj të tyre. Është thjesht dëshmi se kultura, historia dhe identiteti nuk trashëgohen vetvetiu – duhen kultivuar.

Në vitin kur diaspora u përmend më shumë se kurrë, ndoshta erdhi koha të kuptojmë se nuk mjafton t’i ftojmë për votë. Atyre duhet t’u ofrohet një vend në tryezë:
një sistem zgjedhor funksional, reprezentim i drejtë, program për kthime të përhershme, platforma për investime, marrëveshje për transfer diplomash, politika që i trajtojnë si partnerë dhe jo si kartelë bankare ATM.

Sepse diaspora nuk është një mjet politik. Është pjesë e Kosovës, një pjesë që na sheh nga larg, por që nuk na ka harruar kurrë. Na kujton veten, na kujton se kush jemi dhe na mban të lidhur me botën.

Dhe ndoshta, në fund të këtij viti, më shumë se të debatojmë për diasporën, duhet të pyesim veten: a vepruam që të na mbajë mend, apo vetëm folëm që të na dëgjojë? Në këtë përgjigje fshihet e ardhmja jonë e përbashkët.

Dhe pikërisht këtë vit, në numrin special të magazinës albinfo.ch, e dëshmojmë me vepra: sjellim laureatët shqiptarë të vitit 2025 në Zvicër.Njerëzit që e shënuan vitin në politika, art, mjekësi dhe sport. Ata që treguan se “jashtë vendlindjes” nuk do të thotë “jashtë historisë sonë”. Janë shqiptarë të rinj, profesionistë, inovatorë, liderë, artistë dhe sportistë, të cilët nuk vendosën vetëm për fatin e tyre, por shënuan gjurmë në vendin ku jetojnë – dhe përmes suksesit të tyre, ngritën edhe emrin e Kosovës.

 

Azili dhe kujdesi shëndetësor: Kërkohen masa më të rrepta për të parandaluar abuzimin

Posted on by BR

Fenomeni i kërkesave për azil të paraqitura për të përfituar trajtim mjekësor në Zvicër duhet të frenohet, transmeton albinfo.ch.

Kjo është ajo që kërkon një mocion i Këshillit Kombëtar, i miratuar sot në heshtje nga Dhoma e Përfaqësuesve. Dosja i është dërguar Këshillit Federal.

“E drejta themelore kushtetuese për të pasur akses në ndihmë në situata emergjente nuk po vihet në dyshim”, deklaroi Petra Gössi (FDP/SZ) në emër të komisionit. Por është e patolerueshme që sistemet e azilit dhe kujdesit shëndetësor janë të mbushura sistematikisht me njerëz që kërkojnë azil vetëm për trajtim mjekësor. Kjo pavarësisht faktit se kërkesa të tilla nuk kanë shanse të miratohen.

Gössi kujtoi rastin e refugjatëve gjeorgjianë nga kantoni i Vaud, të cilët morën kujdes të shtrenjtë mjekësor gjatë vlerësimit të kërkesave të tyre për azil përpara se të ktheheshin në vendin e tyre të origjinës. Qeveria, nëpërmjet Ministrit të Drejtësisë dhe Policisë Beat Jans, shprehu mbështetjen e saj për mocionin e Këshilltares Kombëtare Jacqueline de Quattro (FDP/VD) dhe gatishmërinë e saj për të shqyrtuar masa që “duhet të respektojnë padyshim angazhimet ndërkombëtare të Zvicrës në lidhje me të drejtat themelore”.

Rekord i të hyrave nga turizmi në Shqipëri

Posted on by BR

Shpenzimet e të huajve në Shqipëri gjatë periudhës Janar-Shtator 2025 kanë arritur në rreth 4.42 miliardë euro, duke shënuar nivelin më të lartë historik të regjistruar deri më sot.

Krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024, kur shpenzimet ishin rreth 3.86 miliardë euro, rritja është e forte, mbi 560 milionë euro më shumë në vetëm nëntë muaj.

Ky zgjerim i shpejtë i të ardhurave nga turistët e huaj konfirmon vijimin e bumit turistik që ka karakterizuar vendin në dy vitet e fundit, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Sipas të dhënave të tjera të INSTAT, gjatë periudhës Janar-Shtator në vend kanë hyrë 10.2 milionë shtetas të huaj. Nga të dhënat e kombinuara rezulton se shpenzimi mesatar për turist është rritur në 431 euro për 9-mujorin, nga 398 euro që ishte në Janar-Shtator 2024.

Edhe shpenzimet e shqiptarëve që udhëtojnë jashtë vendit kanë shënuar rritje gjatë 2025-s, duke arritur në rreth 2.30 miliardë euro, nga 2.09 miliardë euro një vit më parë. Rritja është e dukshme me rreth 19.6%

Për vitin 2025, bilanci neto midis shpenzimeve të të huajve në vend dhe shpenzimeve të shqiptarëve jashtë ka arritur në 2.11 miliardë euro, një tjetër rekord historik.

Krahasuar me vitin 2024, kur bilanci ishte 1.77 miliardë euro, përmirësimi është i ndjeshëm. Kjo e çon Shqipërinë në nivelin më të lartë të përfitimeve neto nga turizmi në të gjithë serinë e viteve të raportuara.

Nëse i shohim të dhënat që nga viti 2008, përfitimet nga turizmi janë rritur më shumë se 6-fish. Nga vetëm 0.86 miliardë euro shpenzime nga turistët e huaj në 2008, Shqipëria ka arritur në mbi 4.2 miliardë euro në 2025.