Dhuna ndaj grave të moshuara është në rritje në Zvicër. Në vitin 2024 pati 411 raste agresioni ndaj personave të moshës 60 vjeç e lart, 73% e tyre gra, sipas qendrës kombëtare të kompetencës “Pleqëria pa Dhunë”.

Viktimat kanë një moshë mesatare prej 81 vjeç dhe rastet janë rritur me 15% që nga viti 2023. Megjithatë, drejtoresha e qendrës, Ruth Mettler Ernst, kur u pyet nga Agjencia Zvicerane e Lajmeve Keystone-ATS, supozon se një numër i madh rastesh nuk raportohen. Dhuna ndaj të moshuarve është ende një temë tabu dhe e sikletshme, tha ajo. Viktimat duhet shumë besim për të raportuar abuzimin që kanë pësuar, transmeton albinfo.ch.

Sipas qendrës së ekspertizës, 70% e rasteve ndodhin në mjedisin privat dhe 29% të tjera në institucione. Nga ana tjetër, 80% e autorëve vijnë nga një rreth i mbyllur shoqëror, duke përfshirë të afërmit, bashkëshortët, miqtë dhe kujdestarët.

Gratë në moshë të thyer janë veçanërisht në rrezik për shkak të moshës, gjinisë dhe nevojës në rritje për kujdes. Ndërsa humbasin vetëmjaftueshmërinë, rritet mundësia për ta gjetur veten në një marrëdhënie tepër të varur.

Raporti i dytë paralel i Zvicrës mbi Konventën e Stambollit kundër dhunës me bazë gjinore tregon përparim në rritjen e ndërgjegjësimit kundër dhunës në pleqëri, sipas qendrës së kompetencës. Megjithatë, rasti specifik i dhunës ndaj grave të moshuara nuk përmendet në mënyrë të qartë, pasi “njerëzit e moshuar” quhen në përgjithësi.

Traktatet e BE-së mbështeten përgjithësisht nga partitë politike, partnerët socialë dhe organizatat e biznesit. Po kërkohen përmirësime në zbatimin e tyre në vend.

Partia Socialdemokrate e krahut të majtë, Partia Radikale-Liberale e qendrës së djathtë, Partia e Qendrës, Partia e Gjelbër e krahut të majtë dhe Partia e Gjelbër Liberale e qendrës mbështesin në parim stabilizimin dhe zgjerimin e marrëveshjeve dypalëshe me Bashkimin Evropian, siç mund të shihet nga deklaratat e tyre mbi konsultimin, i cili përfundoi të premten, shkruan swissinfo, transmeton albinfo.ch.

Partia Popullore Zvicerane e krahut të djathtë është qartësisht kundër marrëveshjeve dypalëshe.

Sa i përket zbatimit në vend, partitë po bëjnë thirrje për rregullime në fusha të tilla si imigracioni, zbatimi i marrëveshjes së energjisë elektrike dhe masat e mbrojtjes së pagave.

Ndërkohë, Partia Popullore e hedh poshtë marrëveshjen e negociuar në tërësi. Partia flet për një “traktat të nënshtrimit të shtetit kolonial” dhe “fundin e rrugës dypalëshe”. Ajo kritikon elementët institucionalë në veçanti.

Numri është alarmues: Çdo ditë tjetër, një fëmijë rrëmbehet, qoftë nga Zvicra ose brenda vendit. Zyra Federale e Drejtësisë regjistroi gjithsej 154 raste të rrëmbimit të fëmijëve për vitin 2024. Nga këto, 90 raste përfshinin fëmijën që nxirrej nga Zvicra, sipas NZZ.

Ajo që e bën veçanërisht të vështirë është se babai ose nëna që mbetet në Zvicër duhet të luftojë një betejë të vështirë për ta sjellë fëmijën e tyre në shtëpi. Kjo kërkon kohë dhe energji, dhe rezultati është i pasigurt. Kjo pavarësisht një marrëveshjeje ndërkombëtare të nënshkruar në Hagë në vitin 1980, që synonte kthimin e shpejtë të fëmijëve të rrëmbyer – idealisht brenda gjashtë javësh. Megjithatë, zbatimi i saj nuk është aspak i lehtë, transmeton albinfo.ch.

Çdo rrëmbim është një rast unik. Por ka disa ngjashmëri. Shpesh ndodh me prindërit që vijnë nga vende të ndryshme. Kur krijohet një përçarje, prindi e merr fëmijën përsëri në vendin e tij të origjinës. Dhe kjo zakonisht është nëna. Në 75 përqind të rasteve, siç raporton më tej “NZZ”.

Rrëmbime të tilla bëjnë vazhdimisht bujë.

Sulmet e ujqërve ndaj kafshëve të fermave në Zvicër po bien këtë vit. Ticino është i vetmi kanton që po i kundërvihet këtij trendi. Kjo u raportua të enjten në një deklaratë nga Pro Natura, WWF Zvicër, Grupi Zviceran i Ujqve dhe BirdLife Zvicër.

Në fund të tetorit të këtij viti, që është fundi i periudhës së kullotave alpine, u vranë 832 kafshë, 37 më pak se në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Nga ana tjetër, numri i tufave u rrit pak, nga 38 në vitin 2024 nga Fondacioni Kora në 42 në vitin 2025.

Në Ticino, numri i incidenteve u rrit nga 115 në 195, por kjo përfshin edhe raste në të cilat “ndërhyrja e ujkut mund të përjashtohet”, gjë që e bën këtë shifër të pakrahasueshme me atë të kantoneve të tjera. Faktorë të tjerë ndikues janë rritja e grabitqarëve në territor dhe një përqindje e lartë (50%) e bagëtive të pambrojtura në “vende që konsiderohen të mbrojtura”, thuhet në deklaratë. Megjithatë, numri i sulmeve është dukshëm më i ulët në krahasim me numrin në vitin 2022 (260). Në tokën retike, nga ana tjetër, numri i vrasjeve ra nga 195 në 189.

Katër shoqatat mjedisore i lidhin këto shifra me efektivitetin e masave të mbrojtjes së tufës. “Shifrat”, shkruajnë ata, “tregojnë se duke përforcuar mbrojtjen e tufës dhe duke rregulluar popullatën e ujqërve në përputhje me ligjin, bashkëjetesa e qëndrueshme midis grabitqarëve dhe blegtorëve është e mundur”. Bëhet gjithashtu një thirrje për të rivlerësuar rolin efektiv të rregullimit parandalues ​​të kafshëve në kontekstin e stabilizimit të numrit të sulmeve, transmeton albinfo.ch.

Sipas presidentit të Federatës Zvicerane të Bujqësisë së Deleve (FSAO), Lukas Berger, kur u pyet për këtë temë nga agjencia e lajmeve Keystone-ATS, për shkak të metodave të ndryshme të zbulimit “këto shifra duhet të trajtohen me shumë kujdes”. Këtë verë, kanë ndodhur humbje të shumta kafshësh për të cilat supozohet se kanë qenë të përfshirë ujqër, por pa qenë në gjendje ta provojnë këtë, ata nuk janë përfshirë në statistika.

Shumë nga fermerët e përfshirë thuhet se janë të rraskapitur psikologjikisht, për shkak të numrit të lartë të bagëtive të humbura, dhe fizikisht të rraskapitur, për shkak të masave të kërkuara mbrojtëse që duhen zbatuar. Sipas FSAO-së, ujku nuk duhet të ketë vend në Zvicër, por meqenëse është vendosur atje gjithsesi, ajo pajtohet me argumentin e shoqatave mjedisore se një kombinim i mbrojtjes së tufës dhe eliminimit të qenve është i nevojshëm.

Faza e tretë e rregullimit të ujqërve është aktualisht në proces, në të cilën është e mundur të vriten ekzemplarët që ende nuk kanë gjuajtur bagëti. Berger pyet veten, megjithatë, nëse “kjo është e mjaftueshme” apo nëse nevojiten masa edhe më drastike. Për shembull, dega Graubünden e Partisë Popullore Zvicerane të krahut të djathtë po bën thirrje që periudha e gjuetisë së ujqërve të zgjatet dhe që gjuetarët të jenë më të përfshirë.

Trendi afatgjatë i vendeve të lira të punës për punonjësit e bankave po vazhdon: numri i njoftimeve për punë në dhjetë institucionet më të mëdha financiare zvicerane ra përsëri në tetor.

Vetëm pak më pak se 528 vende pune shpallen aktualisht në faqet e internetit të bankave. Kjo është 5.5% më pak se në shtator, sipas një vlerësimi nga portali i punës Indeed, i cili analizon rregullisht njoftimet për punë në faqet e internetit të bankave për agjencinë e lajmeve AWP. Merren parasysh vetëm vendet e punës me një vend pune në Zvicër.

Praktikat, stazhet dhe pozicionet e tjera të trajnimit llogariten gjithashtu veçmas. Nëse merren parasysh edhe këto, numri i njoftimeve për punë ra edhe më ndjeshëm në tetor, megjithëse kjo ka të ngjarë të lidhet me fazat tipike të rekrutimit për praktikat, transmeton albinfo.ch.

Një krahasim disi më afatgjatë tregon se tregu i punës në sektorin bankar ka ndryshuar ndjeshëm. Sipas një ankete nga Indeed, numri i njoftimeve për punë ishte pothuajse 14% më i lartë një vit më parë dhe rreth 70% më i lartë dy vjet më parë.

E ndarë sipas bankave, UBS në veçanti reklamoi disa herë më shumë vende pune dy vjet më parë: kishte mbi 300 njoftime pune në faqen e saj të internetit dhe atë të Credit Suisse në tetor 2023. Sot ka ende rreth 90.

Por Zürcher Kantonalbank dhe PostFinance gjithashtu kishin rreth dy herë më shumë vende të lira pune dy vjet më parë sesa sot. Dhe madje edhe në Raiffeisen, grupi bankar me numrin më të madh të vendeve të lira të punës për momentin, kërkuesit e punës gjetën rreth një të tretën më shumë oferta pune në vjeshtën e vitit 2023 sesa tani.

Gjetja e një apartamenti me qira në Zvicër është tepër konkurruese, edhe nëse nuk po kërkoni në metropolet më të mëdha të Cyrihut dhe Gjenevës.

Qiradhënësit shpesh marrin qindra aplikime për secilën ofertë apartamenti.

Një mënyrë për të ecur përpara është të siguroheni që i keni dokumentet tuaja në rregull herët – në shumë raste edhe para se ta shihni apartamentin në fjalë.

Ndërsa kjo ndonjëherë do të çojë në disa shtypje të panevojshme, do të siguroheni që dokumentacioni juaj i plotësuar të jetë në krye të grumbullit të qiradhënësit kur duhet të merret vendimi i madh.

Nëse nuk i dorëzoni dokumentet personalisht, vendosini të gjitha së bashku në një skedar PDF kur ta dërgoni për ta bërë më të lehtë për qiradhënësin ta lexojë.

Këtu janë disa nga dokumentet e rëndësishme që do t’ju duhen për të gjetur një apartament në Zvicër.

Ekzistojnë dy kategori të gjera dokumentesh që ju nevojiten për t’u zhvendosur në një apartament në Zvicër: nevoja për të pasur dhe e mira për të pasur, megjithëse gjërat janë kaq konkurruese këto ditë sa shumë nga e mira për të pasur po bëhen pak më thelbësore.

Kërkesat për të pasur përfshijnë identifikimin, formularin e aplikimit dhe lejen e qëndrimit (nëse nuk keni pasaportë zvicerane).

Gjërat që është mirë t’i kesh janë një letër motivimi, një deklaratë lirimi nga borxhet, informacion mbi punësimin, referenca nga punëdhënësit dhe nga pronarët e mëparshëm dhe informacione shtesë në lidhje me natyrën e punësimit tuaj, d.m.th. një kontratë që tregon kohëzgjatjen e punësimit tuaj.

Të gjitha dokumentet duhet të ofrohen në gjuhën e kantonit në të cilin aplikoni. Shpesh nuk do të jetë problem të aplikoni në anglisht, veçanërisht në qytetet më të mëdha, megjithatë një aplikim në gjuhën lokale do të shihet gjithmonë pozitivisht.

Së fundmi, ndërsa më poshtë është një udhëzues për dokumentet e kërkuara dhe të kërkuara zakonisht në Zvicër, ai ndryshon nga vendi në vend.

Ndonjëherë do t’ju duhet të regjistroheni në një kompani të caktuar pronash, për shembull, ose të jepni detaje të tjera specifike në lidhje me akomodimin, d.m.th. akomodimin e studentëve.

Megjithatë, pronarët e qirave janë të kufizuar të bëjnë pyetje të caktuara, duke përfshirë ato që lidhen me shëndetin. Më shumë informacion mbi këtë është i disponueshëm më poshtë.

Qiraja në Zvicër: Pyetjet që qiradhënësi juaj mund dhe nuk mund t’ju bëjë

Identifikimi

Kjo është relativisht e qartë, pasi as qiradhënësi më i besueshëm nuk ka gjasa t’ju lejojë të hyni pa prova se kush jeni.

Për të huajt, ka të ngjarë të kërkohet një pasaportë, megjithëse karta juaj e identitetit zviceran do të jetë gjithashtu e mjaftueshme.

Formulari i aplikimit

Formulari i aplikimit është pjesa qendrore e kërkesës suaj, prandaj sigurohuni që ta përfshini atë.

Ai do t’ju udhëzojë gjatë procesit, duke ju treguar se cilat informacione duhet të jepni dhe në përgjithësi atë që qiradhënësi e konsideron të nevojshme.

Në përgjithësi, formularët e aplikimit do të jenë të disponueshëm në internet, ose të paktën do të jenë të disponueshëm në momentin e shikimit të apartamentit.

Nëse mundeni, plotësojeni atë në internet dhe dorëzojeni atë në momentin e shikimit – kjo do t’ju vendosë përpara konkurrencës.

Statusi i punësimit

Në përgjithësi, aplikimi juaj do të kërkojë profesionin tuaj dhe punëdhënësin tuaj.

Ata gjithashtu do të kërkojnë një vlerësim të pagës dhe ndonjëherë provë të pagës, ose të paktën një shifër të përafërt të asaj që fitoni.

Agjencitë e pasurive të paluajtshme kanë tendencë të ndjekin rregullin e lirshëm që qiraja juaj nuk duhet të jetë më shumë se një e treta e pagës suaj, prandaj mbajeni mend këtë kur aplikoni.

Leja e qëndrimit

Siç e përshkruam këtu, pronarët nuk mund t’ju pyesin për kombësinë tuaj ose karakteristika të tjera të mundshme të lidhura, siç janë feja ose raca, por atyre u lejohet të kërkojnë prova të statusit tuaj të rezidencës.

Në mënyrë specifike, një pronar lejohet të pyesë nëse jeni zviceran apo jo dhe të japë detaje për shtetësinë ose detajet e rezidencës suaj, d.m.th. se çfarë lloj lejeje keni për të jetuar në Zvicër, shkruan thelocal.

Përsëri, ndërsa kjo mund të duket si një pyetje personale dhe mund të rezultojë në diskriminim, pronarët do të duan të dinë se ju keni të drejtë të jetoni në Zvicër dhe për këtë arsye ka të ngjarë të qëndroni për një afat të gjatë (afërsisht), transmeton albinfo.ch.

Deklarata e lirisë nga borxhi

Ka dy deklarata këtu – një certifikatë e përgjithshme që thotë se nuk jeni në borxh (nga organizata si CRIF, ZEK, IKO ose Bisnode) dhe një që thekson se nuk jeni në borxh ndaj pronarit tuaj të mëparshëm.

Në përgjithësi, asnjëra prej këtyre nuk kërkohet në Zvicër, megjithëse do ta bëni jetën tuaj më të vështirë nëse nuk i ofroni ato.

Në Gjermani dhe Austri, pronarët shpesh do të kërkojnë një Mietschuldenfreiheitsbescheinigung (shqiptohet meat-shool-den-fry-height-bee-shine-ee-goong).

Përkthyer fjalë për fjalë si certifikatë lirie nga borxhi i qirasë, Mietschuldenfreiheitsbescheinigung është një dokument që konfirmon se nuk keni borxhe qiraje për pronat tuaja të mëparshme.

Mbani mend se në Zvicër pronari i mëparshëm nuk është i detyruar të ofrojë këtë certifikatë – dhe një qiramarrës gjithashtu nuk është i detyruar ta tregojë atë.

Megjithatë, si me çdo gjë në këtë listë, një certifikatë e tillë ka të ngjarë të ndihmojë në bindjen e një qiradhënësi se një qiramarrës është i besueshëm.

Një qiradhënës që shqyrton dy aplikime identike ka të ngjarë të vendosë në favor të qiramarrësit që ka dhënë një Mietschuldenfreiheitsbescheinigung në vend të qiramarrësit që nuk e ka dhënë.

Nëse qiradhënësi juaj nuk do t’ju japë një – ose kërkon një shumë të madhe parash për ta marrë atë – mund t’ia jepni këtë informacion qiradhënësit tuaj të mundshëm.

Në përgjithësi nuk duhet t’ju ngarkohet më shumë se 20 franga për një deklaratë të tillë.

Letër motivimi

Një letër motivimi zakonisht nuk do të jetë një kërkesë, megjithatë është ndoshta shansi më i mirë që keni për të shpjeguar pak për veten tuaj, pse doni të jetoni në rajon (dhe në apartamentin specifik) dhe cilat janë qëllimet tuaja afatgjata.

Në përgjithësi nuk do të keni mundësi ta takoni qiradhënësin personalisht (përveç nëse është një qira private), kështu që letra motivuese është shansi juaj më i mirë për të dhënë një tregues se kush jeni në të vërtetë.

Kur shkruani një letër motivimi, sigurohuni që të mos përsërisni thjesht informacionin në formularin e aplikimit – përdoreni atë për të treguar një histori rreth vetes dhe pse jeni të magjepsur nga apartamenti (mbani mend se qiradhënësit do të jenë në gjendje të nuhasin një letër motivimi të përgjithshme shumë larg).

Ashtu si CV-të, letrat motivuese në Zvicër përgjithësisht përfshijnë foto.

Letra rekomandimi

Letra rekomandimi nga ish-qiradhënësi juaj ose nga punëdhënësi juaj janë padyshim në kategorinë “mirë për t’u pasur” dhe mund të mos shikohen fare, megjithatë një qiradhënës mund të ndikohet nga mendimi pozitiv i një ish-qiradhënësi.