NASA planifikon të ndërtojë një vendbanim të përhershëm për njerëz

NASA ka bërë publike planet për një ndërmarrje të jashtëzakonshme në hapësirë: krijimin e një “fshati” të qëndrueshëm në Hënë, që shkon përtej koncepteve të zakonshme të stacioneve hapësinore – një vend ku njerëzit do të mund të jetojnë dhe punojnë për periudha të gjata kohe, raportoi thesun.co.uk.

Ky projekt është pjesë e programit “Artemis”, iniciativë që synon rikthimin e astronautëve në Hënë, për herë të parë që nga epoka e misioneve Apollo (1969–1972).

Gjatë Kongresit Ndërkombëtar të Aeronautikës në Sydney, administratori i NASA-s, Sean Duffy, deklaroi se objektivi afatgjatë është vendosja e një “komuniteti hënor” që do të lejojë jetesë të qëndrueshme mbi sipërfaqen e satelitit tonë natyror.

Programi nisi me sukses në vitin 2022 përmes misionit Artemis I, një fluturim pa ekuipazh drejt Hënës. Artemis II, që pritet të realizohet në vitin 2026, do të testojë me ekuipazh anijen “Orion” dhe raketën SLS. Kjo do të përgatitë terrenin për Artemis III, misioni i parë pas më shumë se 50 vjetësh që do të ulë astronautë në Hënë.

Në këtë mision, dy astronautë do të përdorin sistemin e uljes “Starship” të zhvilluar nga SpaceX, për të zbritur dhe qëndruar rreth gjashtë ditë e gjysmë në sipërfaqe, duke kryer eksperimente shkencore.

Misionet Artemis IV (2028) dhe Artemis V (2030) do të thellojnë prezencën njerëzore në Hënë përmes ndërtimit të strukturave të përhershme për banim dhe punë shkencore.

Plani për fshatin hënor përfshin ndërtimin e serave për prodhimin e ushqimit, njësi banimi me teknologji të avancuar dhe burime energjie të rinovueshme si panelet diellore. Disa struktura pritet të ndërtohen me teknologji 3D duke përdorur material nga vetë sipërfaqja e Hënës, për të ulur varësinë nga furnizimet nga Toka.

Sipas Duffy, ky projekt është edhe pjesë e një gare të re hapësinore, veçanërisht me Kinën, e cila ka ambicie të ngjashme për Hënën.

“Këtë herë nuk do të jetë vetëm një vizitë. Kur të vendosim flamurin tonë, do të qëndrojmë aty”, theksoi ai, duke nënvizuar synimin e SHBA-së për dominim të qëndrueshëm në hapësirë.

Eksperienca që do të fitohet nga ky vendbanim në Hënë pritet të shërbejë si bazë për misione më të avancuara drejt Marsit, duke e kthyer Hënën në një portë të re për eksplorimin e thellë të hapësirës.

Ky projekt përfaqëson një kapitull të ri në historinë e eksplorimit njerëzor përtej Tokës, duke vendosur themelet për praninë afatgjatë të njeriut në hapësirë.

 

Specat nga Maqedonia tërhiqen nga tregu në Kroaci për shkak të pesticideve të rrezikshme

Nivele të larta të pesticidit metomil, i cili është i dëmshëm për njerëzit, janë gjetur në specat e kuq të prodhuar në Maqedoninë e Veriut, njoftoi Sistemi Evropian i Sigurisë Ushqimore (RASFF), raportuan mediat rajonale.

Sipas njoftimit zyrtar të kësaj organizate, në specat e importuar në Kroaci nga Maqedonia, pas kontrollit të tregut, është konstatuar përqindje prej 0.049 mg metomil për kilogram.

Përqindja e lejuar e metomilit është 0.01 mg/kg, dhe meqenëse niveli i gjetur ishte pesë herë më i lartë, u urdhërua tërheqja e produkteve nga tregu i Bashkimit Evropian.

Inspektimi i tregut u krye më 23 shtator, ndërsa njoftimi zyrtar u publikua më 3 tetor.

Metomili është një insekticid karbamati i prezantuar në vitin 1966 dhe është i njohur për toksicitet të lartë ndaj njerëzve dhe kafshëve.

Ari shënon nivel tjetër rekord në tregjet botërore, mbi 3,940 dollarë për ons

Çmimi i arit ka arritur nivele historike në tregjet globale, duke kapërcyer shifrën prej 3,940 dollarësh për ons, mes frikës për mbylljen e qeverisë amerikane dhe pritshmërive për ulje të mëtejshme të normave të interesit nga Rezerva Federale e SHBA.

Rreth mesditës së sotme, një ons ari në tregun fizik kushtonte 3,943.01 dollarë, ndërsa në bursat amerikane, kontratat e së ardhmes u tregtuan me 3,966.37 dollarë për ons – një rritje prej 1.5% krahasuar me fundjavën e kaluar.

Pasiguria politike rrit kërkesën për asete të sigurta

Kriza politike në SHBA, me mbylljen e pjesshme të qeverisë që hyn në javën e dytë, ka krijuar pasiguri të thellë mes investitorëve. Debatet për financimin e kujdesit shëndetësor dhe kërcënimet për shkurtime drastike në administratë nga Presidenti Trump po e shtyjnë kapitalin drejt investimeve më të sigurta, si ari.

Një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë ka paralajmëruar se, nëse bisedimet me demokratët dështojnë, administrata është gati të nisë largime masive të punonjësve federalë.

Pritet ulje tjetër e normave të interesit

Rritja e çmimit të arit, që prej fillimit të vitit është mbi 50%, lidhet gjithashtu me pritjet që Rezerva Federale do të vazhdojë me ulje të normave të interesit për të stimuluar punësimin dhe ekonominë.

Në shtator, FED uli normat me 0.25 pikë përqindjeje dhe sinjalizoi mundësinë e uljeve të tjera, nëse tregu i punës nuk përmirësohet. Sipas parashikimeve aktuale, normat mund të zbresin deri në 3.6% deri në fund të vitit, nga 3.9% që parashikohej më herët.

Analistët presin një tjetër ulje në tetor dhe ndoshta një tjetër në dhjetor, sipas mjetit të analizës FedWatch Tool.

 

Oslo: Pezullime të përkohshme të fluturimeve pas raportimeve për dronë pranë aeroportit

Aeroporti ndërkombëtar Gardermoen në Oslo ka pezulluar përkohësisht mbërritjet, pasi është raportuar prania e disa dronëve në afërsi të pistës, njofton agjencia norvegjeze e lajmeve NTB, sipas RTS.

Sipas policisë, një pilot i kompanisë ajrore Norwegian Air ka raportuar se gjatë afrimit në pistë ka vërejtur midis tre dhe pesë dronë. Si pasojë, disa fluturime hyrëse janë devijuar ose janë vonuar përkohësisht, deri në sqarimin e situatës.

A mund të më ndihmojë një agjenci rekrutimi të gjej një punë në Zvicër?

Pavarësisht nëse jeni shtetas zviceran apo shtetas i BE/EFTA-s që kërkoni punë, mund të pyesni veten nëse një agjenci punësimi mund t’i rrisë shanset tuaja për të gjetur një punë të mirë në Zvicër.

Nëse keni provuar të aplikoni drejtpërdrejt në kompani për pozicione të lira, por deri më tani nuk keni pasur sukses, mund të dëshironi të provoni rrugë të tjera – si të kaloni nëpër një nga agjencitë e rekrutimit të Zvicrës.

A do t’i rrisë kjo shanset tuaja për të gjetur punë?

Mund të jetë kështu, sepse ato kanë interesa të caktuara për t’ju siguruar pikërisht punën që dëshironi.

Por së pari… si funksionojnë këto agjenci?

Në përgjithësi, këto kompani i ndihmojnë punëdhënësit të gjejnë kandidatët më të mirë për rolet e tyre – dhe anasjelltas.

Ndërsa portalet online të punës zakonisht rendisin vende të lira pune të azhurnuara në rajone dhe sektorë të caktuar, agjencitë mund të kenë disa lista “ekskluzive” që nuk janë reklamuar diku tjetër.

Në një farë mënyre, agjencitë e rekrutimit janë si ndërmjetësues, por në vend që të kërkojnë një bashkëshort ose partner për ju, ato përpiqen të përputhin aftësitë dhe përvojën tuaj profesionale me një punëdhënës që kërkon pikërisht atë që keni për të ofruar.

Kjo nuk do të thotë që përputhja do të jetë gjithmonë e suksesshme, sepse këtu luajnë rol shumë faktorë.

Për shembull, konkurrenca – me fjalë të tjera, kandidatë të tjerë me aftësi dhe përvojë të ngjashme mund të jenë atje duke kërkuar të njëjtat lloje pune.

Ose, nëse nuk keni përgatitjen profesionale që punëdhënësit kërkojnë në çdo kohë të caktuar, atëherë edhe agjencia më e mirë e rekrutimit nuk do të jetë në gjendje t’ju përputhë me një kompani.

Megjithatë, ata mund t’ju gjejnë një punë tjetër – jo domosdoshmërisht atë që dëshironit, por një që përputhet më mirë me kualifikimet tuaja.

E gjithë kjo për të thënë se këto agjenci kanë një qasje më të personalizuar ndaj kërkimit tuaj të punës sesa portalet publike, por ato nuk mund të bëjnë mrekulli, prandaj mbajini pritjet tuaja realiste.

Rekrutues të specializuar

Një agjenci është një zgjedhje e mirë nëse jeni duke kërkuar punë në një fushë ose sektor të caktuar.

Ka një numër firmash të tilla në Zvicër, të tilla si ato që specializohen në rekrutimin e personelit menaxherial, kujdesit shëndetësor, IT, financave, arsimit dhe profesionistëve të tjerë, transmeton albinfo.ch.

Shumica e agjencive të mëdha zvicerane të punësimit kanë ndarje të specializuara në industri të ndryshme.

Këto janë disa prej tyre:

Michael Page
Adecco
Manpower
Randstadt
SwissLinx
RM Group

Mbani mend se këta, dhe rekrutues të tjerë, do të punojnë vetëm me shtetas të huaj nga BE-ja ose EFTA-ja (Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtajni), të cilët kanë të drejtë punësimi në Zvicër, shkruan thelocal. Megjithatë, nëse jeni shtetas i një vendi të tretë, por keni një leje C, ata do të kërkojnë punësim edhe për ju.

A duhet ta paguani firmën e rekrutimit për t’ju gjetur një punë?

Kjo është pjesa më e mirë.

Firmat e rekrutimit punojnë në emër të kompanive dhe shërbimet e tyre janë falas për kërkuesit e punës.

Dhe pikërisht për shkak se paguhen nga kompanitë për çdo kandidat të suksesshëm që gjejnë, ato kanë një interes të drejtpërdrejtë për të bërë verifikimin e tyre të duhur në emrin tuaj.

Si përfundim, të kërkosh ndihmë nga një agjenci punësimi për të gjetur një punë sigurisht që mund të rrisë shanset tuaja – megjithëse pa asnjë garanci.

Megjithatë, nuk duhet të hiqni dorë nga kërkimi vetë përmes portaleve publike të punësimit ose direkt në faqet e internetit të kompanive.

Në këtë mënyrë i keni të gjitha bazat të mbuluara mirë.

Merz mbështet ndalimin e përdorimit të telefonave celularë në shkollat fillore në Gjermani

Kancelari gjerman Friedrich Merz deklaroi mbrëmë se mbështet ndalimin e përdorimit të telefonave celularë në shkollat fillore.

Në një intervistë për kanalin publik ARD, Merz shprehu dakordësinë e tij për kufizimin e përdorimit të telefonave në ambientet shkollore.

Megjithatë, ai vuri në dukje se ndalimi i aksesit në rrjetet sociale për të rinjtë deri në moshën 16 vjeç është një sfidë më e madhe për t’u zbatuar.

Kancelari theksoi se ka shumë simpati për vendet që kanë miratuar tashmë masa të ngjashme.

“Fëmijët duhet të mësojnë të lexojnë, të shkruajnë dhe të ushtrojnë matematikën, jo të përdorin telefonat celularë gjatë orëve të mësimit,” tha Merz.

Një studim i fundit i “Institutit ifo” në Gjermani tregon se 85% e të rriturve gjermanë mbështesin kufizimin e aksesit në rrjetet sociale për nxënësit mbi 16 vjeç.

 

Osmani kërkon përkrahjen e Austrisë dhe Sllovenisë për integrimin evropian

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka pritur sot në takim Ministren Federale të Austrisë për Evropë, Integrim dhe Familje, Claudia Plakolm, si dhe Sekretaren e Shtetit të Sllovenisë për Çështje Evropiane, Neva Grašič.

Gjatë takimit u diskutua për marrëdhëniet e shkëlqyera që Kosova gëzon me Austrinë dhe Slloveninë, si dhe për mundësitë e thellimit të bashkëpunimit në fushën e integrimit evropian. Presidentja Osmani ka falënderuar dy zyrtaret për mbështetjen e vazhdueshme që vendet e tyre i kanë dhënë Kosovës, si dhe për kontributin e tyre në promovimin e stabilitetit rajonal.

Në vijim të bisedës, Presidentja Osmani ka theksuar progresin e Kosovës në zbatimin e reformave evropiane dhe ka kërkuar përkrahjen e Austrisë dhe Sllovenisë për heqjen e masave kufizuese të Bashkimit Evropian, të cilat i ka cilësuar të pajustifikuara krahasuar me arritjet e Kosovës.

Ajo gjithashtu ka shprehur shpresën se këto dy vende mike do të jenë ndër zërat më të fuqishëm për avancimin e aplikimit të Kosovës për statusin e vendit kandidat në BE, njësoj siç kanë mbështetur edhe shtetet e tjera të rajonit në proceset e tyre integruese.

Në përfundim të takimit, Presidentja Osmani ka nënvizuar se Kosova mbetet e përkushtuar ndaj vlerave evropiane të demokracisë, barazisë dhe të drejtave të njeriut, ndërsa ka theksuar se miqësia dhe partneriteti me Austrinë dhe Slloveninë përbëjnë shtylla të rëndësishme të politikës së jashtme të vendit.

Ftesë për manifestimin festiv të 28 Nëntorit

Organizuar nga Studio Artistike FENIX – Zvicër

Studio Artistike FENIX ka kënaqësinë të ju ftojë në një mbrëmje festive e kulturore, kushtuar 28 Nëntorit – Ditës së Flamurit Kombëtar Shqiptar.

Kjo ngjarje do të jetë një festë e vërtetë e artit, muzikës dhe krenarisë kombëtare!

📅 Data: 22.11.2025

📍 Vendi: Dorfstr.9 8424 Embrach

🕗 Ora:19.00

Në këtë mbrëmje të veçantë, përveç programit të pasur argëtues me këngë e valle shqiptare, do të na nderojnë me praninë dhe interpretimet e tyre artistët:

🎤 Xhemail Murtishi

🎤 Gentjana Tafilaj

🎤 Flutur Bytyqi

🎭 Pjesë humoristike do të sjellin artistët e Studio “Aktrimi” – Zürich.

🎙 Mbrëmjen do ta moderojnë me profesionalizëm dhe energji: Dan Morina dhe Saranda Ademi.

🖼 Po ashtu, do të keni mundësinë të shijoni një ekspozitë vizuale me vepra nga piktori dhe udhëheqësi artistik i mbrëmjes Arsim Berisha, si dhe nga disa nxënës të talentuar të Studio Artistike FENIX.

Prania juaj në këtë mbrëmje do të jetë nder i veçantë për ne, dhe pa dyshim do të mbetet në kujtesën tonë si një natë e mbushur me art, kulturë dhe dashuri për Atdheun.

🇦🇱 Mirë se vini të festojmë Nëntorin e Madh Shqiptar!

Dy të rinj shqiptarë bëjnë një zbulim të rëndësishëm shkencor për shpendët e egër

Dy studentë nga Fakulteti i Shkencave të Natyrës në Shqipëri, Mirjan Topi dhe Ferdinand Bego, kanë realizuar një zbulim të rëndësishëm në fushën e studimit dhe ruajtjes së shpendëve të egër.

Kryeministri Edi Rama u shpreh sot i lumtur dhe krenar për këtë arritje shkencore, e cila ka fituar vëmendje ndërkombëtare në fushën e ornitologjisë, duke u konsideruar një mjet inovativ të krijuar plotësisht në Shqipëri.

Ky mjet quhet “Laguna e Nartës” dhe përdoret për kapjen e kontrolluar të shpendëve për qëllime kërkimore.

Rezultatet e tyre janë botuar në Revistën Ndërkombëtare të Studimit të Shpendëve të Rendit Baltakëve, duke vendosur kështu një standard të ri në ornitologjinë shqiptare.

Shqipëria, me zonat e saj të mbrojtura, njihet për biodiversitetin e pasur dhe përpjekjet e vazhdueshme për ruajtjen dhe studimin e faunës.

 

Stërvitja e parë para ndeshjes me Serbinë, konfirmohen dy mungesa

Kombëtarja ka nisur zyrtarisht këtë të hënë përgatitjet për sfidën ndaj Serbisë, që luhet më datën 11 tetor në Leskovac dhe është e vlefshme për kualifikueset e Botërorit 2026, si edhe për miqësoren me Jordaninë, që luhet më datë 14 tetor në stadiumin “Air Albania” të Tiranës.

Nën urdhrat e trajnerit Silvinjo ka qenë pjesë më e madhe e lojtarëve të ftuar, ndërkohë që Jasir Asani, Thomas Strakosha, Arbër Hoxha, Ivan Balliu dhe Enea Mihaj do bashkohen me grupin gjatë orëve të mbrëmjes, transmeton albinfo.ch.

Seanca e parë ka qenë më pak e ngarkuar për kuqezinjtë, duke qenë se të gjithë lojtarët vinin nga impenjimet e tyre me klubet këtë fundjavë dhe është fokusuar te ushtrimet fizike dhe pak me topin.

Sakaq, Departamenti i Komunikimit bën me dije se mbrojtësi Ardian Ismajli dhe mesfushori Adrion Pajaziti nuk do të jenë pjesë e skuadrës për dy sfidat e tetorit për shkak dëmtimesh.

Ismajli dhe Pajaziti kanë kryer vizitat mjekësore në klubet respektive dhe pas shqyrtimit të analizave nga stafi mjekësor është konkluduar se nuk mund të rikuperohen në kohë për këto dy sfida.

Në seancën e radhës stërvitore, që zhvillohet të martën në ora 16:00 në Shtëpinë e Futbollit, grupi do të jetë i plotë.

 

Qeveria federale ndryshon praktikën për aeroplanët mbi Liqenin e Konstancës pas një afërsie përplasjeje

Një incident i rrezikshëm afër përplasjes mes dy aeroplanëve të vegjël mbi Liqenin e Konstancës pranë Kesswil, kantoni Thurgau, në mes të shtatorit 2024 ka detyruar ndryshime në procedurat e komunikimit radiofonik në hapësirën ajrore zvicerane. Në momentin e fundit u shmang përplasja mes dy aeroplanëve.

Incidenti u kategorizua si “incident serioz” nga Zyra Zvicerane për Hetimin e Sigurisë (Sust). Në përplasje ishin përfshirë një Cessna që kishte nisur fluturimin nga aerodromi i Altenrhein (SG) dhe një Cirrus që po përpiqej të ulej në Friedrichshafen, në bregun gjerman të Liqenit të Konstancës. Cirrusi raportoi në radio për praninë e një aeroplani tjetër në zonë, por për Cessnën nuk u arrit të vendosej kontakt radiofonik, pasi fluturonte në modalitet vizual pa radio. Në fund, një ndryshim kursi shpëtoi situatën.

Në Zvicër, që nga viti 2022, mbajtja e lidhjes radiofonike në këtë zonë është vullnetare, ndërsa në Gjermani kjo është detyrë ligjore. Raporti i Sust thekson se ky sistem vullnetar përbën rreziqe të mëdha për sigurinë, pasi pilotët shpesh nuk e vërejnë me kohë praninë e njëri-tjetrit dhe paralajmërimet përmes radios nuk janë gjithmonë të mundshme.

Zyra Zvicerane për Hetimin e Sigurisë rekomandon që mbajtja e komunikimit radiofonik të bëhet e detyrueshme edhe në hapësirën ajrore zvicerane mbi Liqenin e Konstancës, pasi zona Altenrhein-Friedrichshafen është një “pikë e nxehtë” ku aeroplanët afrohen shumë pranë njëri-tjetrit.

Megjithatë, Zyra Federale e Aviacionit Civil (Bazl) kundërshton këtë rekomandim duke deklaruar se nuk ka të dhëna që të mbështesin ekzistencën e kësaj zone si “pikë të nxehtë”. Bazl pranon se fluturimi në këtë zonë është sfidues dhe kërkon nga pilotët të përdorin aftësitë e tyre vizuale për të shmangur përplasjet.

Megjithatë, Bazl njofton se në gusht 2025 është marrë vendimi për ta bërë të detyrueshëm kontaktin radiofonik në hapësirën ajrore mbi Liqenin e Konstancës, në përputhje me rregullat në Gjermani. Data e zbatimit të kësaj mase ende nuk është përcaktuar.

 

Verërat zvicerane përballen me rënie shitjesh, por një rajon nuk po e ndjen krizën

Në Zvicrën frankofone, prodhuesit e verës po ankohen për uljen e shitjeve, ndërsa në kantonin Aargau situata duket më pak e rëndë.

Festivali tradicional i prodhuesve të verës në Döttingen, kantoni Aargau, tërheq çdo vit rreth 50,000 vizitorë. Me stenda vere përgjatë rrugës, trenin e vreshtave që kalon nëpërpër vreshtat, si dhe paradën e prodhuesve të verës me muzikë dhe karroca festive, atmosfera është plot gjallëri. Por, pavarësisht kësaj, statistikat tregojnë një rënie të konsumit të verës në gjithë Zvicrën.

Andreas Meier, këshilltar kombëtar dhe prodhues vere në Würenlingen, shpjegon se për 30 vitet e fundit konsumi i verës ka rënë ndjeshëm. Ndërkohë që para disa dekadash në Zvicër piqeshin rreth 300 milionë litra verë në vit, tani ky numër është rënë në rreth 220 milionë litra, ku rreth dy të tretat janë importe.

Rolf Knecht, një prodhues vere nga Döttingen, thotë se cilësia e verës është shumë më e mirë se dy dekada më parë, por kjo nuk është reflektuar në rritjen e shitjeve. Ai thekson: “Është një paradoks i çuditshëm që përmirësohemi, por shesim më pak, do të thotë se diçka nuk shkon.”

Prodhuesit në Zvicrën Perëndimore janë më shumë të goditur nga kjo situatë, disa prej tyre duke kërcënuar edhe ekzistencën e tyre, pasi vreshtat janë të mëdha dhe bodrumet plot. Ka pasur thirrje për ndërhyrje në parlament dhe një tryezë diskutimi me Këshilltarin Federal Guy Parmelin për gjetjen e zgjidhjeve.

Në Aargau, situata është më e qëndrueshme. Ky kanton është në mesin e prodhuesve më të mëdhenj të verës në Zvicër dhe sipërfaqet e mbjella janë qëndruar të qëndrueshme në vitet e fundit. Shitjet direkte nga bodrumet e prodhuesve vazhdojnë të jenë efektive dhe verërat e kantonit konsumohen kryesisht brenda tij.

Andreas Meier përmend disa arsye për këtë krizë, kryesorja konkurrenca e fortë nga importet e verërave. Ai pyet pse shtetet e tjera mbështesin financiarisht prodhuesit e tyre që të shesin verën në Zvicër, duke kërkuar kushte më të drejta për prodhuesit vendas. Ai shton se në zonat urbane njerëzit kanë humbur lidhjen me vreshtat lokale dhe preferojnë verërat e huaja.

Gjithashtu, Meier thekson një trend më të përgjithshëm: uljen e konsumit të alkoolit, për shkak të ndërgjegjësimit në shëndetin dhe stilin e jetesës më të shëndetshëm.

Rolf Knecht shpjegon se të rinjtë konsumojnë më pak verë dhe preferojnë verërat e lehta, frutore, që shpesh nuk janë produktet tradicionale të zonës. Ai përmend edhe ndryshimet në shijet e pijeve që kërkohen në baret e qyteteve.

Megjithatë, në festivalin e verës në Döttingen nuk ndjehet asnjë krizë. Organizatorët raportojnë përsëri dhjetëra mijëra vizitorë që shijuan verën e kantonit dhe morën pjesë në evente kulturore dhe shoqërore.

 

Bashkëpunimi BE-Romë kundër tarifave amerikane për makaronat italiane

Komisioni Evropian ka reaguar pas vendosjes së tarifave nga presidenti amerikan Donald Trump mbi prodhimet italiane të makaronave.

“OJQ-ja Evropiane po punon ngushtësisht me qeverinë italiane dhe bashkë me Shtetet e Bashkuara në hetimin antidumping të nisur nga Uashingtoni, me qëllim vlerësimin e tarifave mbi makaronat. Do të ndërhyjmë nëse do të jetë e nevojshme,” tha Olof Gill, zëdhënës i Komisionit për çështjet e tregtisë.

Konflikti tarifor i nisur nga presidenti Trump ka përfshirë edhe industrinë e makaronave italiane. Tarifa ekzistuese prej 15% që SHBA aplikon për këto produkte do të rritet me 91.74% nga janari, duke e çuar tarifën totale në rreth 107%.

Çdo vit, Departamenti Amerikan i Tregtisë kryen një auditim mbi importet e makaronave italiane pas kërkesës së kompanive amerikane konkurrente, të njohura si “ankues”.

Auditimi bazohet në të dhënat e dy kompanive italiane të zgjedhura për shqyrtim, “La Molisana” dhe “Garofalo”, të cilat i nënshtrohen një verifikimi të plotë të shitjeve dhe kostove.

 

Austria dhe Sllovenia riafirmojnë mbështetjen për integrimin evropian të Kosovës

Zëvendëskryeministri i parë në detyrë për Integrim Evropian, Zhvillim dhe Dialog, Besnik Bislimi, ka pritur sot në Prishtinë ministren austriake për Evropë, Integrim dhe Familje, Claudia Plakolm, si dhe sekretaren e shtetit për Çështje Evropiane të Sllovenisë, Neva Grašič.

Gjatë takimit u diskutua për procesin e integrimit evropian të Kosovës, zhvillimin ekonomik, dialogun me Serbinë dhe situatën e sigurisë në rajon. Të tri palët theksuan rëndësinë e bashkëpunimit rajonal dhe të mbështetjes që Austria dhe Sllovenia i japin Kosovës në rrugëtimin e saj drejt Bashkimit Evropian.

Bislimi falënderoi të dyja shtetet për përkrahjen e vazhdueshme, duke theksuar se Kosova ka bërë përparim të dukshëm gjatë katër viteve të fundit. Ai përmendi rritjen më të lartë ekonomike në rajon, uljen e papunësisë nga 23.8% në 10.9%, si dhe politikat sociale që kanë përmirësuar mirëqenien e qytetarëve — përfshirë mbështetjen për nënat dhe fëmijët, rritjen e pensioneve dhe të pagës minimale.

Sipas Bislimit, këta tregues, së bashku me liberalizimin e vizave dhe aplikimin për anëtarësim në BE, dëshmojnë se Kosova është e gatshme të marrë statusin e vendit kandidat.

Në përfundim të takimit, u fol edhe për Planin e Rritjes për Ballkanin Perëndimor, Procesin e Berlinit, zgjerimin e BE-së, si dhe heqjen e masave të BE-së ndaj Kosovës.

 

Foda flet për ardhjen e Hajdarit nga Zvicra dhe sfidat me Slloveninë e Suedinë

Përzgjedhësi i Kosovës, Franco Foda, në ditën e parë të grumbullimit të ekipit për dy ndeshjet e radhës kualifikuese për Kampionatin Botëror 2026, ndaj Sllovenisë dhe Suedisë, ka folur për pritjet, situatën e lojtarëve dhe përgatitjet e ekipit dardan.

Fillimisht menaxheri i ekipit, Bajram Shala bëri të ditur se për shkak të lëndimeve në këtë grumbullim mungojnë pesë futbollistë: kapiteni Amir Rrahmani, Florent Hadergjonaj, Leart Paqarada, Vesel Demaku dhe Baton Zabërgja.

“Janë dy ndeshje shumë të vështira, por jo të pamundura. Pas fitores ndaj Suedisë, ekipi ka fituar vetëbesim dhe ka treguar pasion e vendosmëri. Kemi parë që jemi në gjendje të fitojmë edhe kundër rivalëve të fortë. Sllovenia është një kundërshtar shumë i fuqishëm, me mbrojtje dhe sulm të mirëorganizuar, por në seancat stërvitore do të përgatitemi maksimalisht. Për më tepër, në shtëpi kemi përkrahjen e tifozëve tanë dhe shpresoj që me ndihmën e tyre të jemi të gatshëm për një tjetër fitore”, tha Foda.

Duke iu referuar paraqitjeve të muajit të kaluar, ku Kosova tregoi dy fytyra të ndryshme Foda theksoi: “Loja kundër Zvicrës nuk shkoi siç dëshiruam, sidomos në fazën mbrojtëse, por pas analizave bëmë ndryshimet e duhura. Ndaj Suedisë luajtëm si ekip dhe treguam që mund të jemi rivalë të denjë edhe ndaj skuadrave me emra të mëdhenj. Por futbolli nuk luhet në të kaluarën, por në të ardhmen. Ajo fitore tashmë i takon historisë. Morëm tri pikë të rëndësishme, por tani fokusi ynë është te Sllovenia dhe pres nga lojtarët që të japin maksimumin”, tha Foda.

Sa i përket Edon Zhegrovës, përzgjedhësi theksoi se situata e tij te Juventusi nuk është shqetësuese. “Më e rëndësishmja është që Edoni është në një klub të madh dhe është i gatshëm të luajë për Kosovën. Kemi katër seanca stërvitore përpara ndeshjeve dhe do të vlerësojmë kush është në formën më të mirë për të nisur si titullar”.

Lidhur me mungesën e Amir Rrahmanit ai shtoi: “Sigurisht që Amir Rrahmani është shumë vështirë të zëvendësohet, por ndaj Suedisë treguam se çdo lojtar mund të japë maksimumin. Tani kemi edhe Albian Hajdarin që do të ketë mundësi të jetë në formacionin startues. Gjithsesi, vendimin përfundimtar do ta marr të premten, pasi të shoh gjendjen e secilit lojtarë gjatë katër seancave stërvitore”.

Përzgjedhësi theksoi rëndësinë e këtyre ndeshjeve për ecurinë tutje në grup: “Sllovenia është kundërshtar shumë i fortë, mjafton të kujtojmë se në Kampionatin Evropian arriti deri në 1/8 e finales. Fitorja ndaj Suedisë na ka dhënë shumë vetëbesim dhe e ka ndryshuar atmosferën. Tani të gjithë besojmë se mund të luftojmë për kualifikim. Por, për ta arritur këtë, duhet të paraqitemi me shpirt ekipor dhe përkushtim maksimal si në ndeshjen e kaluar”, tha Foda.

Foda foli edhe për lojtarët që nuk janë ftuar: “Me Bersant Celinën kam pasur një bisedë shumë të mirë. Ai është i gatshëm të luajë për Kosovën dhe nëse vazhdon me paraqitje të mira, do të ftohet sërish. Sa i përket Emir Sahitit, është e rëndësishme që lojtarët të mos flasin publikisht për bashkëlojtarët e tyre. Çdokush mund të ketë pakënaqësi, por vendimet e trajnerit duhet të respektohen. Nuk kam asnjë problem personal me askënd, por në këtë fazë kemi zgjedhur lojtarët që janë më të përshtatshëm për këto dy ndeshje”, nënvizoi Foda.

Shehu dhe Laçi: Në ndeshjen kundër Serbisë do të japim maksimumin

Në prag të ndeshjes kualifikuese për Kampionatin Botëror 2026 kundër Serbisë, mesfushorët e kombëtares shqiptare, Qazim Laçi dhe Juljan Shehu, zhvilluan sot një konferencë për shtyp në stadiumin “Air Albania”.

Të dy futbollistët theksuan rëndësinë e këtij përballjeje dhe u shprehën se do të angazhohen maksimalisht për të arritur një rezultat pozitiv.

Juljan Shehu u shpreh se, edhe pse ndeshja me Serbinë është me presion të lartë, të gjithë lojtarët janë profesionistë dhe kanë dëshirën e fortë për të vazhduar rrugëtimin drejt Botërorit.

“Presioni është pjesë e punës për ne si futbollistë profesionistë,” tha Shehu. “Kjo është një ndeshje shumë e rëndësishme, por ne do të shkojmë për të marrë maksimumin.”

Ai shtoi se ndryshimi i stadiumit nuk është një problem për ekipin, pasi fokusimi kryesor është arritja e objektivit.

“Pavarësisht nga stadiumi ku do të luajmë, qëllimi ynë është i qartë: tre pikët,” theksoi Shehu.

Ndërkohë, mesfushori tjetër Qazim Laçi u shpreh se skuadra është e përgatitur dhe e motivuar për të luftuar deri në fund për ëndrrën e Botërorit.

“Do të jetë një ndeshje sfiduese dhe vendimtare,” tha Laçi. “Si profesionistë, jemi mësuar me presionin dhe synojmë të marrim fitoren.”

Ai theksoi se përfaqësimi i kombëtares kërkon maksimumin nga secili lojtar.

“Kur luan për Shqipërinë, duhet të japësh gjithçka. Kam dhënë gjithmonë maksimumin dhe kështu do të vazhdoj,” u shpreh Laçi.

Mesfushori shtoi se ndeshja pritet të jetë shumë emocionale, por ekipi duhet të qëndrojë i qetë dhe i përqendruar për të fituar.

“Detajet e vogla do të bëjnë diferencën. Ne do të hyjmë në fushë për të marrë tre pikët që janë shumë të rëndësishme për ne,” përfundoi ai.

Në lidhje me faktin që Serbia luan në fushën e vet, Laçi pranoi se do të jetë një sfidë e vështirë, por theksoi gatishmërinë për ta përballuar.

 

Zvicra investon në garën e dronëve ushtarakë dhe synon të kapë vendet e tjera

Në qershor 2024, Armasuisse krijoi një grup pune për dronë me qëllim zhvillimin e kapaciteteve në fushën e këtyre pajisjeve sulmuese, si dhe në luftën kundër dronëve. Zakonisht e rezervuar, kjo organizatë për herë të parë hapi dyert për mediat.

Grupi fokusohet në disa fusha kryesore: dronë sulmues të improvizuar, platforma bartëse, dronë në grup (swarm drones) dhe sisteme anti-dronë.

Qëllimi është të promovohen zgjidhje të pavarura nga furnizuesit e huaj, në bashkëpunim me kompani zvicerane aktive në tregun civil. Prodhuesit kinezë dominojnë në prodhimin masiv të dronëve civilë komercialë, por Zvicra ka dhjetëra start-up-e inovative që janë liderë në dronët autonomë dhe bashkëpunues civilë.

Deri në vitin 2030

Konfederata tregon se “nga viti 2030, do të blihen edhe municione patrulluese me rreze të gjatë, për shembull dronë të vegjël, për të rritur kapacitetet. Programi i armatimit 2032 parashikon 20 milionë franga për këtë blerje të re.”

Në raportin e Këshillit Federal të shtatorit 2025 mbi mini-dronët, theksohet se “sistemet duhet të jenë në gjendje të kryejnë sulme ndaj objektivave të identifikuara, por edhe të gjejnë vetë objektiva dhe t’i sulmojnë në mënyrë autonome.”

Rivendosja në garën e dronëve

Derisa deri më tani buxhetet për kërkime ushtarake në fushën e dronëve ishin shumë të kufizuara, shumë vende kanë investuar prej vitesh në këtë fushë. Për më tepër, Zvicra ka ulur buxhetet për mini dhe dronë të vegjël gjatë viteve të fundit. Por situata po ndryshon me shpejtësi: Departamenti i Mbrojtjes njoftoi të premten investime mbi 100 milionë dollarë për dronët, transmeton albinfo.ch.

Mark Höpflinger, drejtues i programit të kërkimit në Armasuisse, shpjegon se kërcënimi nga dronët është “nënvlerësuar nga ushtria për një kohë të gjatë.”

“Për vite me radhë, dronët e vegjël janë konsideruar lodra. Disa ekspertë ushtarakë, si brenda ashtu edhe jashtë vendit, i kanë marrë lehtë. Koha tregoi se kanë qenë gabim,” thotë Höpflinger.

Ai shton se “është vështirë t’i bindësh njerëzit dhe politikanët për rrezikun nga dronët. Është shumë më e thjeshtë kur flitet për rrezikun nga topat apo raketat.”

 

Mbi 100 milionë njerëz në mbarë botën përdorin cigare elektronike, thotë OBSH

Më shumë se 100 milionë njerëz në mbarë botën përdorin cigare elektronike, sipas një vlerësimi të ri nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) me seli në Gjenevë. Një total prej 1.2 miliardë njerëzish ende pinin duhan në vitin 2024, një numër që është në rënie.

Në një raport të botuar në Gjenevë të hënën, OBSH tha se “epidemia e duhanit është larg përfundimit”. Megjithatë, në pothuajse 25 vjet, numri i duhanpirësve ka rënë me pothuajse 200 milionë, falë masave të marra nga disa vende.

Por kompanitë e duhanit kanë kaluar në “ofensivë me produkte të reja nikotine, duke synuar në mënyrë agresive të rinjtë”, tha Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus. Autoritetet “duhet të punojnë më shpejt dhe më fort në zbatimin e politikave të provuara të kontrollit të duhanit”, shtoi ai.

“Bota do të humbasë objektivin e vitit 2025” për një ulje prej 30% të prevalencës së pirjes së duhanit krahasuar me vitin 2010, tha një zyrtar i OBSH-së për mediat.

Rënia gjatë 15 viteve të ardhshme do të arrijë në 27% dhe, sipas parashikimeve, vetëm 15% në Zvicër.

Me duhanin që vret më shumë se 7 milionë njerëz çdo vit, më shumë se 60 vende do ta arrijnë objektivin. Shumica e këtyre shteteve po e zbatojnë plotësisht Konventën Kornizë të OBSH-së për Kontrollin e Duhanit.

Ndalimi i cigareve elektronike në disa vende

Sipas raportit të OBSH-së, të rinjtë kanë nëntë herë më shumë gjasa të pinë duhan sesa të rriturit në vendet që kanë ofruar të dhënat. Të paktën 15 milionë adoleshentë përdorin cigare elektronike, ndërsa rreth 40 milionë prej tyre pinë duhan. Cigaret elektronike përdoren nga 86 milionë të rritur, shumica e tyre në vendet e pasura.

Cigaret elektronike po tregtohen si një mënyrë për të zvogëluar efektet e dëmshme të pirjes së duhanit në shëndet dhe si një qasje për të shmangur pirjen e duhanit, por e tëra çfarë bëjnë është t’i mësojnë të rinjtë me nikotinën në një moshë më të hershme, tha një zyrtar i OBSH-së. Progresi i bërë mund të vihet në pikëpyetje për shkak të cigareve elektronike.

“Nuk kemi parë asnjë provë që kjo ndryshon” konsumin e duhanit, tha një nga autorët e raportit. Disa vende kanë vendosur të ndalojnë cigaret elektronike, transmeton albinfo.ch.

Evropa ka përqindjen më të madhe të duhanpirësve

Në përgjithësi, më shumë gra sesa burra kanë lënë duhanin. Madje ata e kanë arritur objektivin e vitit 2025 pesë vjet përpara afatit. Në një periudhë prej 15 vitesh, numri i grave duhanpirëse ka rënë nga 270 milionë në 206 milionë. Prevalenca ka rënë nga 11% në pak mbi 6%.

Nga ana tjetër, burrat nuk kanë gjasa ta arrijnë objektivin e vitit 2025 para vitit 2031. Ata përbëjnë më shumë se katër nga pesë duhanpirëse, ose pak më pak se 1 miliard njerëz. Prevalenca ka rënë nga mbi 41% në pak më pak se 33%, një shkallë progresi që OBSH-ja e quan “shumë e ngadaltë”.

Sipas rajoneve, Evropa është bërë rajoni me përqindjen më të madhe të duhanpirësve, afër një të rrituri në katër. Afrika ka përqindjen më të vogël, me 9.5%.
OBSH-ja po bën thirrje për një goditje ndaj kompanive që synojnë të rinjtë, një rritje të taksimit të duhanit, një ndalim të reklamave (një çështje për të cilën Zvicra kritikohet rregullisht) dhe rregullimin e cigareve elektronike. Në vendet me politika të forta për hapësirat publike pa duhan, “të rinjtë rriten pa parë kurrë duhanpirje në publik”, tha një nga autorët e raportit. Miliona njerëz të tjerë duhet të lënë duhanin, shtoi OBSH-ja.

Zvicër: Një sondazh i ri zbulon se partia e krahut të djathtë po bëhet gjithnjë e më popullore

Sipas një analize të re të kryer nga transmetuesi publik SSR, 30 përqind e njerëzve në Zvicër do të votonin për Partinë Popullore Zvicerane (SVP) populiste në zgjedhjet e ardhshme parlamentare në vitin 2027.

SVP është partia kryesore në pothuajse të gjitha kategoritë socio-demografike, përveç njerëzve me nivelin më të lartë të arsimit, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Të gjitha partitë e tjera të mëdha mbeten shumë prapa SVP-së: Socialdemokratët favorizohen nga 18.8 përqind e votuesve, ndërsa Qendra (13.6 përqind) dhe PLR ​​(13.3 përqind) janë në kushte të barabarta.

Nëse situata është ende e njëjtë në vitin 2027, të djathtët mund të marrin një vend të tretë në Këshillin Federal me shtatë anëtarë, duke u bërë një parti shumicë në politikën e Zvicrës.

Rënia e shitjeve shkakton probleme për vreshtarët zviceran

Vera qëndron në rrugën që kalon nëpër fshat, Rebbergbähnli, e cila kalon nëpër vreshta, Papa Moll për më të vegjlit dhe parada e prodhuesve të verës të dielën me muzikë dhe karroca: Festivali tre-ditor i prodhuesve të verës në Döttingen AG tërheq rreth 50,000 vizitorë çdo vit. Me rastin e këtij eventi në zonën e Cyrihut jo shumë larg kufirit me Gjermaninë, nuk krijohet përshtypja se vera zvicerane ka problem me shitjet.

Më pak shitje pavarësisht cilësisë më të mirë

“Statistikat tregojnë se konsumohet më pak verë. Jemi në një nivel rekord të ulët”, thotë Andreas Meier, Këshilltar Kombëtar (në qendër) dhe prodhues vere me një punishte vere në Würenlingen AG, shkruan SRF. Tridhjetë vjet më parë, sipas statistikave të industrisë së verës të qeverisë federale, në Zvicër u pinë gjithsej pothuajse 300 milionë litra verë, më shumë se gjysma e verës zvicerane. Vitin e kaluar ishin ende rreth 220 milionë litra, rreth dy të tretat nga jashtë vendit, transmeton albinfo.ch.

Nuk mund të jetë për shkak të cilësisë, thotë prodhuesi i verës Rolf Knecht nga Döttingen. Cilësia është shumë më e mirë sot sesa njëzet vjet më parë, por shitjet nuk janë rritur. “Në fakt, një realizim qesharak: Nëse përmirësohesh dhe prapë shet më keq, ke bërë diçka gabim.”

Vera e Aargaut për Aargaun

Verërat e Zvicrës Perëndimore në veçanti ankohen për rënien. Për ta, pjesërisht ka të bëjë me ekzistencën. Vreshtat janë të mëdha, bodrumet janë plot. Kohët e fundit, disa përpunues njoftuan se nuk mund të pranonin më rrush. Disa propozime janë paraqitur në Këshillin Kombëtar, dhe një tryezë e rrumbullakët me Këshilltarin Federal Guy Parmelin është për të kërkuar zgjidhje.

Ndryshe në Aargau. Kantoni është në mesin e sipërm të prodhimit të verës në Zvicër. Sipërfaqja e kultivuar ka mbetur e qëndrueshme vitet e fundit. Shitja direkt nga bodrumet e verës ende funksionon, thonë prodhuesit vendas të verës. Vera e Aargaut konsumohet kryesisht në Aargau. Sfida është më e vogël sesa në rajonet e mëdha të kultivimit të verës, të cilat duhet t’i shesin produktet e tyre larg.

Konkurrenca dhe zakonet e ndryshuara

Verëbërësi dhe politikani Andreas Meier sheh disa arsye për mjerimin e përgjithshëm. Më e rëndësishmja: konkurrenca e fortë nga jashtë. Meier vë në pikëpyetje pse vendet e tjera promovojnë shitjen e verërave të tyre në Zvicër me miliona dollarë dhe bën thirrje për kushte më të drejta për prodhuesit vendas. Njerëzit në zonat urbane gjithashtu nuk do të kishin më asnjë lidhje me vreshtat vendase. Atje preferohet të pihet një verë e huaj.

Dhe sigurisht, sipas vreshtarit Andreas Meier, në përgjithësi pihet më pak alkool. Zhvillimi shoqëror drejt një stili jetese më të ndërgjegjshëm për shëndetin dhe konsumit më të ulët të alkoolit po shkatërron biznesin për vreshtarët.

Të rinjtë konsumojnë më pak verë. Është e mundur që ne gjithashtu t’u prezantojmë atyre produktet e gabuara. “Djemve u pëlqejnë verërat e lehta dhe me shije frutash”, thotë prodhuesi i verës Knecht. Verërat tradicionale janë gjithashtu më pak të kërkuara në bare.

Festivali i prodhuesve të verës pavarësisht “krizës”

Por këtë vit nuk vëren asgjë në lidhje me rënien e shitjeve të verës në Festivalin e Verës në Döttingen. Organizatorët flasin përsëri për dhjetëra mijëra vizitorë. Ata hëngrën penne në Shoqatën e Prindërve Italianë dhe Döner në Shoqatën Kulturore Turke, paradën e së dielës me rreth 50 makina dhe grupe dhe pinë verë si gjithmonë në stendat e prodhuesve të verës dhe në rërën festive.

E gjitha filloi me një telefonatë drejtuar babait të Xhakës: fillimi i një karriere të shkëlqyer?

Po bie shi i rrëmbyeshëm. Qielli është gri dhe era është e fortë. Mot perfekt për futboll? Aspak. E megjithatë, këtë mbrëmje të hershme të së shtunës, ndeshje të panumërta futbolli profesionale dhe amatore po zhvillohen në fushat e panumërta të futbollit në të gjithë Zvicrën. Kjo është edhe rasti në Bazel në kompleksin sportiv Bachgraben.

Këtu, FC Dardania Basel do të përballet me FC Bachletten 2020 në Grupin 2 të Ligës së 4-t. Trajneri i Dardanisë është Taulant Xhaka. Legjenda e FCB u tërhoq nga futbolli aktiv këtë verë dhe menjëherë mori drejtimin e klubit amator nga Bazeli. Në të njëjtën kohë, ai po ndjek licencën e tij të trajnerit B në Shqipëri, raporton 20 Minutes, transmeton albinfo.ch.

Taulant Xhakës i pëlqen puna e tij. Xhaka nuk dekurajohet nga moti. Ndërsa vëllai i tij Granit përballet me Manchester United në Premier League në të njëjtën kohë me Sunderland, ai po qëndron në vijën anësore pranë kufirit francez në një fushë futbolli që është më shumë si një fushë. Toka nuk është mjaft e sheshtë dhe gjethet janë të shpërndara në të gjithë fushën.

Ai e mbron veten nga moti i keq me një xhaketë. Futbolli profesional është shumë larg kësaj. Por mund ta kuptosh: 34-vjeçari e shijon punën e tij. Ai buzëqesh vazhdimisht, flet me stafin e tij të vogël. Ai stërvit shumë qetësisht. Gjithashtu qëndron në anë të fushës, i strehuar nën disa pemë: Presidenti i Dardanisë, Tahir Çitaku.

Ai tregon për 20 Minuten se si FC Dardania e rekrutoi Taulant Xhakën si trajner. Ndodhi kështu: Pak para përfundimit të sezonit të kaluar, Çitaku e shkarkoi trajnerin e atëhershëm, i cili kishte humbur promovimin. Ai e mori telefonin dhe telefonoi një mik të vjetër: Ragip Xhakën, babain e Granitit dhe Taulantit. Ai ishte në Kosovë, por erdhi menjëherë. Kushdo që erdhi gjithashtu: legjenda e FCB me gruan dhe fëmijët e tij.

“Me Taulantin duam të arrijmë ngritje të shumta në detyrë”

Presidenti tha se foli me Taulantin për pesë minuta. “Dhe pastaj më tha në shqip: ‘Besa’. Kjo është një fjalë nderi.” Në fillim nuk u diskutua asgjë më shumë. Por disa javë më vonë, momenti kishte ardhur. Taulanti e telefonoi Çitakun. Ai tregon: “U ulëm së bashku për dy minuta dhe mbaroi. Taulanti erdhi tek ne nga bindja. Natyrisht, gëzimi ishte i madh.”

Ndërsa flet trajneri i Dardanisë, shiu ka pushuar – dhe era është qetësuar gjithashtu. Është ende gri. Dardania kryeson 1-0 pas 45 minutash dhe Bachletten, me trajnerin Pablo Iselin, vazhdon të paraqesë probleme për ekipin e Xhakës. A mund të jetë kjo humbja e parë e pikëve të ish-profesionistit të FCB-së këtë sezon? Pak spektatorë drejtohen drejt kushteve më të ngrohta gjatë pushimit.

I pranishëm si tifoz dhe ish-koleg i Xhakës ishte edhe ylli i Luganos, Renato Steffen, aktualisht i lënduar. Përpara lojtarit të ekipit kombëtar, Dardania i ndryshoi gjërat në pjesën e dytë. Klubi në fund fitoi 5-1 kundër një Bachletten që luftonte me guxim. Diferenca në cilësi në fushë ishte thjesht shumë e madhe. Citaku tha: “Me Taulantin, duam të arrijmë ngjitje të shumta. Qëllimi është Liga e 2-të Ndërrajonale, dhe nëse gjërat shkojnë mirë, Liga e 1-rë Klasike.”

Rekordi i Taulant Xhakës është në nivelin më të lartë

Kur mbaron ndeshja, Xhaka qesh. Nuk është çudi. Rekordi i tij si trajner është i përsosur: tetë ndeshje, tetë fitore. 42 gola të shënuar, vetëm tetë të pësuar. Ai i tha 20 Minuten: “Po e shijoj shumë. Jam shumë i kënaqur.” Ekipi është zhvilluar ndjeshëm që kur ai mori drejtimin e ekipit. “Jam i lumtur.”

Ai, i cili njihej si kokëfortë gjatë karrierës së tij si lojtar, konfirmoi atë që ishte bërë e qartë gjatë ndeshjes: “Jam i qetë; mund të bëj zhurmë në dhomën e zhveshjes, por mendoj se si trajner nuk duhet të bërtasësh.” Djemtë janë ende amatorë dhe ai nuk duhet t’i shqetësojë.

Ai e shijon jetën e tij si një lojtar futbolli në pension. “Më pëlqen shumë të kaloj kohë me familjen dhe miqtë e mi. Ndoshta të pi një ose dy birra pas ndeshjeve – kjo është e vështirë si profesionist, nuk mund të bësh çfarë të duash. Tani është thjesht e mrekullueshme.” Dhe a e ka vizituar tashmë vëllanë e tij Granitin në Sunderland? Xhaka e mohon, por do të shkojë “së shpejti”.

https://www.20min.ch/story/trainer-bei-dardania-mit-anruf-an-xhaka-papa-fing-es-an-start-einer-grossen-karriere

A mund të zgjedh të mos jap të dhënat e mia biometrike sipas kontrolleve të reja kufitare të Evropës?

Udhëtarët jo-BE që shkojnë në vendet e BE-së/Shengenit së shpejti do të përballen me kontrolle kufitare biometrike, ndërsa Sistemi i ri i Hyrjes/Daljes (EES) i BE-së hyn në fuqi më 12 tetor. Por a mund të zgjedhin udhëtarët të mos e bëjnë këtë?

Skema EES do të zëvendësojë gradualisht vulat e pasaportave me gjurmë gishtash dhe skanime të fytyrës për vizitorët me qëndrim të shkurtër, sipas Komisionit Evropian.

Komisioni thotë se sistemi është i nevojshëm për të parandaluar tejkalimin e afateve të qëndrimit, për të ndaluar mashtrimin me identitetin dhe për të forcuar sigurinë e kufijve të jashtëm.

Ai po zbatohet në faza në të gjithë Evropën nga 12 tetori dhe do të jetë plotësisht në fuqi deri në prill 2026.

Kush duhet të japë të dhëna biometrike – dhe kush jo?

EES zbatohet për vizitorët nga vende të tilla si Mbretëria e Bashkuar, SHBA-ja dhe Kanadaja, si dhe për mbajtësit e vizave Shengen me qëndrim të shkurtër. Ata do të duhet të marrin gjurmët e gishtave dhe një imazh të fytyrës në hyrjen e tyre të parë, me informacionin e ruajtur për kalimet e ardhshme. Qytetarët e BE-së dhe Shengenit janë të përjashtuar, si dhe shtetasit jo-BE që kanë një kartë qëndrimi të vlefshme në një vend të BE-së/Shengenit.

Por a mund të zgjedh të mos jap gjurmë gishtash dhe skanime të fytyrës?

Epo, mundeni, por nuk do të lejoheni të udhëtoni. BE-ja e thotë thjesht: “Nëse refuzoni të jepni të dhënat tuaja biometrike, do t’ju mohohet hyrja në territorin e vendeve evropiane që përdorin EES-në.”

Me fjalë të tjera, thjesht do t’ju duhet të ktheheni dhe të shkoni në shtëpi.

Pse mblidhen të dhënat tuaja?

Sipas Komisionit, EES është projektuar për të forcuar menaxhimin e kufijve, për të parandaluar migrimin e parregullt dhe për të mbajtur gjurmët e personave që kanë tejkaluar afatin e qëndrimit. Ai gjithashtu synon të identifikojë udhëtarët që përdorin identitete ose pasaporta të rreme, dhe për të ndihmuar në parandalimin dhe hetimin e terrorizmit dhe krimeve të tjera të rënda. Shkurt, skanimet biometrike kanë për qëllim të përshpejtojnë kontrollet kufitare, duke forcuar sigurinë.

Pra, cilat të dhëna ruhen dhe për sa kohë?

Sistemi regjistron të dhënat e pasaportës së një udhëtari, datën dhe vendin e hyrjes dhe daljes, gjurmët e gishtave, një imazh të fytyrës dhe çdo refuzim hyrjeje. Në shumicën e rasteve, të dhënat mbahen për tre vjet, raporton thelocal. Nëse dikush qëndron tej afatit të qëndrimit, dosja e tij mund të ruhet deri në pesë vjet. Të dhënat fshihen automatikisht kur skadon periudha ligjore e ruajtjes.

Kush mund t’i shohë të dhënat?

Rojet kufitare dhe autoritetet e imigracionit do ta përdorin sistemin për të verifikuar identitetet dhe për të përcaktuar të drejtat e hyrjes. Agjencitë e zbatimit të ligjit në vendet e Shengenit dhe Europol mund të hyjnë në të dhëna sipas kushteve të rrepta për hetime kundër terrorizmit ose krimeve të rënda. Linjat ajrore dhe kompanitë e transportit nuk mund të hyjnë në informacionin personal, por ato mund të verifikojnë nëse një vizë është përdorur, transmeton albinfo.ch.

Si mbrohen të dhënat tuaja?

Komisioni thotë se EES ndjek ligjet strikte të mbrojtjes së të dhënave të BE-së dhe mbikëqyret si nga autoritetet kombëtare të mbrojtjes së të dhënave ashtu edhe nga Mbikëqyrësi Evropian i Mbrojtjes së të Dhënave. Të dhënat ruhen në një bazë të dhënash qendrore të sigurt të menaxhuar nga Agjencia e BE-së eu-LISA, e cila siguron pajtueshmërinë me rregullat e privatësisë.

Sistemi është ndërtuar me “mbrojtje të të dhënave me dizajn dhe me parazgjedhje”, që do të thotë se vetëm stafi i autorizuar mund të hyjë në të, dhe vetëm për qëllime specifike.

Udhëtarët kanë të drejtë të kërkojnë qasje në të dhënat e tyre EES dhe të kërkojnë korrigjime nëse të dhënat janë të gabuara ose të paplota. Ata gjithashtu mund të kërkojnë fshirjen e të dhënave të përpunuara në mënyrë të paligjshme. Ankesat mund të paraqiten tek autoritetet kombëtare të mbrojtjes së të dhënave ose, në disa raste, tek Mbikëqyrësi Evropian i Mbrojtjes së të Dhënave.