Archives

Sonte hap siparin “Kino Kosova”: 5 net me filma shqip në Bernë

Posted on by albinfo.ch

Sonte bëhet hapja e festivalit “Kino Kosova”, në Bernë. Është edicioni i gjashtë i këtij festivali i cili, me çdo edicion të ri po shënon rritje në sasi dhe në cilësi.

Kësaj here, filmdashësit do të kenë rastin që për pesë ditë ose mbrëmje, të shohin mbi 30 filma të përzgjedhur, dokumentarë e artistikë, të metrazhit të shkurtë e të gjatë, nga Kosova, Zvicra dhe diaspora. Vend mysafir i festivalit këtë vit do të jetë Portugalia. Krahas filmave do të ketë edhe debate, koncerte dhe ekspozita të arteve pamore.

Programi i festivalit hapet sonte nga ora 20.00 në Zentrum für Kulturproduktion (Progr) Waisenhausplatz 30 3011 Bern.

Albinfo.ch edhe kësaj here është sponsor medial i festivalit.

Edicioni i gjashtë i “Kino Kosovës” zhvillohet nga 10 (sonte) deri më 14 shtator nën temën “Sense of Purpose”, që pasqyron tensionin midis ndjenjës së humbjes dhe gjetjes së forcës, duke sfiduar audiencën të reflektojë mbi rolin e artistit dhe komunitetit artistik në kohë të trazuar, shkruan albinfo.ch.

Drejtori artistik, Sabahet Meta, thekson se festivali synon të krijojë hapësira ku publiku mund të gjejë frymëzim dhe të ndjejë lidhjen me ngjarjet kulturore dhe politike në vend dhe botë.

Në program janë përfshirë filma nga regjisorë kosovarë si Samir Karahoda, Norika Sefa, Ilir Hasanaj, Ibër Deari, Besim Ugzmajli, Florenc Papas, Belkis Bayrak, Aulona Fetahaj, si dhe një numër filmash nga Portugalia, mysafire e këtij edicioni, në kuadër të programit “Close-up: Portugal”. Zgjedhja e saj lidhet drejtpërdrejt me misionin që ka Kino Kosova: të trajtojë përmes filmit temat e migrimit, identitetit dhe përvojave të përbashkëta njerëzore, duke nxitur dialogun ndërkulturor. Pastaj, Kosova dhe Portugalia ndajnë një histori të rëndësishme në raport me Zvicrën. Të dy komunitetet kanë dhënë dhe vazhdojnë të japin kontribut të çmuar në jetën ekonomike, shoqërore dhe kulturore të vendit,  realitet që pasqyrohet edhe në kinematografinë e tyre.

Në Bernë do të takohen zërat e rinj të kinemasë kosovare me realizmin poetik të kinemasë portugeze. Programi i vendit mysafir është kuruar nga Cíntia Gil, e njohur për punën e saj në festivalin prestigjioz Doclisboa.

Eksplorimi i temave që lidhen me identitetin kulturor

 

Festivali gjithashtu përfshin programin “Swiss Shorts” dhe projektin “Re-Connect”, bashkëpunim mes artistëve të rinj nga Kosova dhe Zvicra për të eksploruar tema si identiteti, trashëgimia kulturore, demokracia dhe të drejtat e njeriut.

Muzika shqiptare është e pranishme me performanca nga Agona Sporta, ndërsa ekspozita e artistit Yll Xhaferi dhe dy panele diskutimi përforcojnë temën e festivalit.

“Kino Kosova” nuk është thjesht një festival filmi; ai funksionon si një platformë që lidh komunitetin shqiptar me atë zviceran, duke trajtuar çështje shoqërore, kulturore dhe politike dhe duke nxitur dialogun ndërkulturor.

Në këtë edicion publiku do të ketë mundësinë të shohë premierat zvicerane të filmave “Luna Park” dhe “Everybody Calls Redjo”.

Programi i Filmave

Edicioni i këtij viti sjell mbi 30 filma artistikë dhe dokumentarë, të gjatë e të shkurtër, që eksplorojnë ekuilibrin mes shpresës për një të ardhme më të mirë dhe sfidës për t’u përballur me realitetin.

Në një program të veçantë do të prezantohen edhe filma të shkurtër zviceranë, të kuruar nga John Canciani, drejtor artistik i festivalit Kurzfilmtage Winterthur.

Adriana Matoshi, në fokus të festivalit

Në qendër të vëmendjes është aktorja kosovare Adriana Matoshi, e njohur për rolet e saj në filma si Zana, The Marriage, Aga’s House dhe Cold November (aktualisht në Netflix), vepra që janë shfaqur në pesë vitet e fundit në Kino Kosova. Ndërsa në këtë edicion do të shfaqen dy filma me pjesëmarrjen e saj: “Luna Park” dhe “Everybody Calls Redjo”, që do të kenë premierën e tyre zvicerane në Kino Kosova.

Programi shoqërues

Në bashkëpunim me qendrën kulturore PROGR dhe partnerë të tjerë, festivali sjell një program të larmishëm: Rezidencë artistike (2 muaj), që do të kulmojë me një ekspozitë gjatë festivalit: Yll Xhaferi, artist ndërdisiplinor nga Kosova (pikturë & media digjitale).

Koncert live: Agona Shporta Quintet,  prezantimi i albumit të saj debutues “Hape Portën” (2024). 13.09.2025, ora 21:30, Turnhalle/PROGR.

After Party: Bacalhau 3000,  kolektiv zvicerano-portugezo-brazilian i DJ-ve.

Video Player

00:00
00:20

12.09.2025, ora 22:00 – Sonarraum/PROGR.

Dy diskutime në panel.

“Re-Connect”, Program i ri shkëmbimi me Dokufest

Për herë të parë këtë verë u realizua një program shkëmbimi me festivalin Dokufest në Prizren. Të rinj nga diaspora kosovare në Zvicër udhëtuan në Kosovë, ku bashkë me bashkëmoshatarët e tyre vendas krijuan filmat e tyre, nën mentorimin e ekipit të Dokufest. Në Bernë, këto vepra do të prezantohen për publikun.

Agona Shporta prezanton “Hape Portën” në Kino Kosova

Vokaliste dhe aranzhuese, Agona Shporta sjell albumin e saj debutues “Hape Portën” (2024), një rikrijim i guximshëm i muzikës popullore shqiptare të ndërthurur me tinguj bashkëkohorë dhe frymë improvizimi. Me zërin e saj evokues dhe qasjen e veçantë, Shporta lidh traditën me modernitetin, duke ofruar një përvojë muzikore të thellë dhe prekëse.

Asaj i bashkohen muzikantë të shquar nga Kosova: kitaristja Tringa Sadiku, pianisti Ilir Bajri, basisti Enver Muhamedi dhe bateristi Enes Beu. Së bashku krijojnë një peizazh tingujsh të rrënjosur në trashëgimi, por të mbushur me horizonte të reja.

Titulli i albumit “Hape Portën” është frymëzuar nga kënga “Hape Portën Moj Evropë”, një iso-polifoni e Jugut të Shqipërisë nga vitet ’90, që pasqyronte migrimet masive pas rënies së komunizmit. Në versionin e Shportës, kënga rinterpretohet në kontekstin e liberalizimit të vizave për Kosovën në vitin 2024, duke e zhvendosur fokusin nga vështirësitë e së kaluarës drejt një të ardhmeje më shpresëdhënëse.

Repertori i saj përfshin gjithashtu përpunime të këngëve klasikëve të Nexhmije Pagarushës dhe vënien në muzikë të poezisë së Xhevdet Bajrajt, duke ndërthurur temat e dashurisë dhe emocioneve njerëzore. Muzika e saj nderon të kaluarën ndërsa hap horizonte të reja për tingullin shqiptar.

Agona Shporta dhe ansambli i saj do të prezantojnë Hape Portën live në Kino Kosova Film Festival, më 13 Shtator, në Turnhalle/PROGR, Bernë.

Biletat janë të disponueshme në www.kinokosova.com.

Rreth  festivalit “Kino Kosova”

Kino Kosova u themelua në vitin 2019 nga Sabahet Meta, i cili dhjetë vite më parë u zhvendos në Zvicër duke sjellë frymën e Dokufest-it nga qyteti i tij i lindjes, Prizreni. Festivali është rritur vit pas viti dhe sot është i regjistruar si shoqatë jo-fitimprurëse. Ai i kushtohet kinemasë alternative, duke besuar në fuqinë e saj për të hapur horizonte të reja mendimi. “Synimi ynë është të krijojmë një hapësirë ku arti nuk mbetet vetëm një përjetim vizual në ekran, por bëhet një pikëtakim i njerëzve, ideve dhe përvojave. Një vend ku publiku jo vetëm shikon, por edhe reflekton, pyet, diskuton dhe ndan mendime. Në një kohë kur retorika përçarëse po fiton terren, besojmë se është më e rëndësishme se kurrë të ndërtojmë ura mes njerëzve”, shprehet Sabahet Meta.

https://www.kinokosova.com/de/praktische-infos/

Moska pas raportimeve për dronët në Poloni: Akuzat janë të pabaza, ku janë provat?

Posted on by Drin Reçica

I ngarkuari i përkohshëm me punë i Rusisë në Poloni mohon pretendimet se dronë rusë kanë hyrë në hapësirën ajrore polake.

“Ne besojmë se këto pretendime janë të pabaza. Nuk ka asnjë provë që këta dronë janë me origjinë ruse”, thotë Andrey Ordash për agjencinë shtetërore ruse të lajmeve RIA Novosti.

Ai gjithashtu i tha agjencisë se është thirrur nga ministria e jashtme polake në lidhje me këtë çështje.

Polonia rrëzon disa dronë rusë në hapësirën e saj ajrore

Posted on by Drin Reçica

Polonia ka aktivizuar mbrojtjen e saj ajrore dhe të NATO-s për të rrëzuar dronë në hapësirën e saj ajrore të mërkurën, pas një sulmi ajror rus ndaj Ukrainës, duke shënuar herën e parë që Varshava përfshihet në luftën e vendit të saj fqinj.

Polonia e ka quajtur shkeljen një akt agresioni.

Kryeministri polak, Donald Tusk, ka thënë se operacionet janë duke vazhduar dhe se ai është në “kontakt të vazhdueshëm” me sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Mark Rutte. 

Tusk ka thirrur një takim urgjent të këshillit të ministrave në orën 8:00 të mëngjesit, ka bërë të ditur një zëdhënës i qeverisë.

Komanda ushtarake e Polonisë ka thënë se dronët shkelën vazhdimisht hapësirën ajrore polake gjatë sulmit rus përtej kufirit, në Ukrainën perëndimore, raporton Reuters.

Radarët gjurmuan më shumë se 10 objekte dhe ato që mund të përbënin një kërcënim u “neutralizuan”, ka thënë komanda.

“Disa nga dronët që hynë në hapësirën tonë ajrore u rrëzuan. Kërkimet dhe përpjekjet për të gjetur vendet e mundshme të rrëzimit të këtyre objekteve janë duke vazhduar”, ka thënë ajo në një deklaratë.

Aeroporti Chopin në Varshavë, më i madhi i vendit, njoftoi se hapësira e tij ajrore është mbyllur për shkak të veprimeve ushtarake.

Pjesa më e madhe e Ukrainës, duke përfshirë rajonet perëndimore të Volyn dhe Lviv që kufizohen me Poloninë, kanë qenë nën alarme për sulme ajrore për pothuajse gjithë natën, sipas forcave ajrore të Ukrainës.

Ndërkohë, disa prej vendeve anëtare të NATO-s të cilat ndodhet afër kufirit me Rusinë kanë lëshuar deklarata duke shprehur solidaritet dhe shqetësime.

Hakeri 33-vjeçar nga Kosova rrezikon 10 vjet burg federal në SHBA

Posted on by Drin Reçica

Prokurori i Shteteve të Bashkuara dhe njëkohësisht ish-avokati kryesor i Hashim Thaçit, Gregory W. Kehoe ka njoftuar se Liridon Masurica 33-vjeçari nga Gjilani i njohur me nofkën  “@blackdb”, është deklaruar fajtor për komplot dhe për mashtrim me akses në pajisje.

Masurica përballet me një dënim maksimal prej 10 vitesh në burg federal, përcjell albinfo.ch.

Sipas marrëveshjes së pranimit të fajësisë, Masurica ishte administratori kryesor i BlackDB.cc – një treg online kriminal në veprim që nga viti 2018 deri në vitin 2025.

Tregu ofrohej ilegalisht për shitje duke kompromentuar kredencialet e llogarisë dhe serverit, informacionin e kartës së kreditit dhe informacione të tjera personale të identifikueshme të individëve të vendosur kryesisht në Shtetet e Bashkuara, duke përfshirë ata të vendosur brenda Qarkut të Mesëm të Floridës.

Pasi bliheshin, kriminelët kibernetikë përdornin artikujt e blerë në BlackDB.cc për të lehtësuar një gamë të gjerë aktivitetesh të paligjshme, duke përfshirë mashtrimin tatimor, mashtrimin me kartat e kreditit dhe vjedhjen e identitetit.Masurica, shtetas dhe banor i Kosovës, u mor në paraburgim nga autoritetet në Kosovë më 12 dhjetor 2024 dhe më vonë u ekstradua në Shtetet e Bashkuara në përputhje me traktatin e ekstradimit midis Shteteve të Bashkuara dhe Republikës së Kosovës.Data e dënimit të tij nuk është caktuar ende.

Ky rast u drejtua nga Byroja Federale e Hetimeve në bashkëpunim me Drejtorinë e Hetimit të Krimit Kibernetik të Policisë së Kosovës. Zyra e Atasheut Ligjor të FBI-së në Sofje, Bullgari dhe Zyra e Çështjeve Ndërkombëtare e Departamentit të Drejtësisë ofruan ndihmë të konsiderueshme në sigurimin e arrestimit dhe ekstradimit të Masuricës.

Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës dhe Drejtoria e Hetimit të Krimit Kibernetik e Policisë së Kosovës gjithashtu ofruan ndihmë të konsiderueshme në arrestimin e Masuricës. Rasti po ndiqet penalisht nga Ndihmës Prokurori i Shteteve të Bashkuara Carlton C. Gammons.

Kallas: E qëllimshme hyrja e dronëve rusë në Poloni

Posted on by Drin Reçica

Diplomatja më e lartë e Bashkimit Evropian, Kaja Kallas, ka thënë se teguesit e hershëm sugjerojnë se hyrja e dronëve rusë në hapësirën ajrore evropiane ishte e qëllimshme, jo aksidentale.

Ajo ka shkruar të mërkurën në X se lufta e Rusisë po vazhdon të përshkallëzohet. 

“Ne duhet të rrisim koston për Moskën, të forcojmë mbështetjen për Ukrainën dhe të investojmë në mbrojtjen e Evropës. BE-ja luan një rol të madh dhe ne do të mbështesim iniciativa si linja mbrojtëse e kufirit lindor”, ka shkruar Kallas.

Ajo e ka përshkruar sulmin rus, ku dronët hynë në hapësirën ajrore polake, si “shkeljen më serioze të hapësirës ajrore evropiane nga Rusia që nga fillimi i luftës”.

Kallas ka shtuar se është në kontakt me sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte, dhe zëvendëskryeministrin e Polonisë, Radosłaë Sikorski. 

“BE-ja qëndron në solidaritet të plotë me Poloninë”, ka thënë Kallas.

Liriona Morina do të garojë në finalen e Young European Lawyers Contest 2025

Posted on by Drin Reçica

Liriona Morina do të garojë sërish në Young European Lawyers Contest 2025, organizuar nga Akademia Evropiane e Drejtësisë.

Ajo është përzgjedhur si një nga avokatet e reja më të mira në Evropë dhe është finaliste në garën prestigjioze Young European Lawyers Contest 2025, të organizuar nga Akademia Evropiane e Drejtësisë (ERA), një ndër institucionet më të njohura në fushën e trajnimeve juridike në nivel kontinental, shkruan albinfo.ch.

“Shumë e lumtur që do të garoj në finalen e Young European Lawyers Contest 2025”, është shprehur ajo./Albinfo.ch 

 

Edona Bilali sjell në Shkodër dy programe doktorale austriake

Posted on by Drin Reçica

Fakulteti Ekonomik i Universitetit të Shkodrës “Luigj Gurakuqi” ka hyrë në një etapë të re akademike, duke u bërë pjesë zyrtare e dy programeve të përbashkëta doktorale në Austri: Marrëdhënie Ekonomike Ndërkombëtare & Menaxhim si dhe Shkencat e Edukimit & Komunikimit, transmeton albinfo.at.

Ky zhvillim i konsideruar si një hap historik për universitetin, e pozicionon atë në një nivel më të lartë ndërkombëtar, duke e rritur prestigjin dhe mundësitë për studentët e rinj. Iniciativa u bë e mundur falë angazhimit të deputetes së Qarkut Shkodër, Edona Bilali, e cila prej më shumë se një dekade ka qenë pjesë e botës akademike.

Bilali vetë ka ndjekur me sukses një nga këto programe doktorale në Austri, ku u diplomua me vlerësimin maksimal “Summa Cum Laude”, gradim që përfaqëson nivelin më të lartë akademik. Në ceremoninë e diplomimit, ajo mbajti edhe fjalën hapëse si folëse e nderit – një privilegj që i jepet personaliteteve të spikatura në fushën e tyre.

Pas përfundimit të studimeve, deputetja ka shfrytëzuar lidhjet dhe eksperiencën e saj për të sjellë këtë mundësi në vendlindje. Një vit më parë, së bashku me zëvendësrektoren e Universitetit të Shkodrës, Blerta Dragusha, ajo zhvilloi një vizitë zyrtare në Austri, e cila i hapi rrugën marrëveshjes së finalizuar këtë vit.

Ky bashkëpunim pritet të ndikojë drejtpërdrejt në rritjen e cilësisë së kërkimit shkencor dhe përgatitjen e doktorantëve shqiptarë në një ambient ndërkombëtar, duke hapur horizonte të reja për universitetin dhe për gjithë rajonin e Shkodrës. /Albinfo.at

 

Një deputete në Kuvendin e Shqipërisë, me doktoratë austriake

 

Kori i Filharmonisë së Kosovës debuton në Gjermani

Posted on by Drin Reçica

Kori i Filharmonisë së Kosovës ka shënuar debutimin e tij në Gjermani me një koncert të mbajtur të hënën mbrëma në Hauptkirche St. Petri të Hamburgut, nën dirigjimin e Hajrullah Sylës, përcjell albinfo.ch. 

Performanca u prit me duartrokitje të gjata nga publiku, ku ndër të pranishmit ishin edhe personalitete të botës diplomatike dhe kulturore.


Pas suksesit në Hamburg, sonte kori do të ngjitet në skenë për herë të dytë para publikut gjerman, me koncertin që do të mbahet në Kirche St. Gertrud – Düsseldorf (Gertrudispl. 26, 40229 Düsseldorf), duke filluar nga ora 19:30. /Albinfo.ch

Migrimi drejt Evropës po bie, pse vendet po vazhdojnë me masa shtrënguese?

Posted on by BR

Kërkesat për azil në Bashkimin Evropian, Zvicër dhe Norvegji ranë me 23 përqind në gjashtë muajt e parë të vitit 2025, të nxitura nga një rënie masive e sirianëve që kërkojnë mbrojtje, treguan të dhënat e reja të BE-së të hënën.

Në mënyrë të ngjashme, kalimet e parregullta kufitare të zbuluara në bllokun 27-vendesh ranë me 20 përqind në të njëjtën periudhë, sipas agjencisë kufitare të BE-së, Frontex, me mbërritjet përmes Ballkanit që ranë ndjeshëm, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Por pavarësisht pamjes që paraqesin të dhënat, me partitë e djathta dhe të ekstremit të djathtë në ngritje në të gjithë bllokun, presioni për të qenë i ashpër ndaj migracionit nuk ka qenë kurrë më i lartë. “Në nivelin politik, ekziston kjo ndjenjë se duhet t’u përgjigjemi shqetësimeve të qytetarëve” mbi migracionin”, përmblodhi Camille Le Coz, drejtoreshë e Institutit të Politikave të Migracionit në Evropë.

Për partitë që mbështesin një vijë të ashpër, një rënie në mbërritjet e migrantëve merret vetëm me një pjesë të problemit. “Nuk mund të jetë i vetmi parametër që duhet marrë në konsideratë”, tha për AFP-në Fabrice Leggeri, ish-kreu i Frontex, tani një ligjvënës evropian me partinë e ekstremit të djathtë të Francës, Tubimi Kombëtar.

“Një rritje e kthimeve” është gjithashtu e nevojshme, pohoi ai. Aktualisht, më pak se 20 përqind e njerëzve të urdhëruar të largohen nga blloku kthehen në vendin e tyre të origjinës, sipas të dhënave të BE-së.

Bashkimi Evropian arriti një pakt historik për migracionin vitin e kaluar që do të hyjë në fuqi në vitin 2026, i cili ashpërson procedurat kufitare dhe parashikon deportime të përshpejtuara.

Por shumë vende menduan se nuk shkoi aq larg sa duhej.

Në tetor të vitit të kaluar, udhëheqësit e BE-së kërkuan legjislacion të ri për të rritur dhe përshpejtuar kthimet, dhe që komisioni të vlerësojë mënyra “inovative” për të luftuar imigrantët e parregullt. mbërritjet.

Që atëherë, ekzekutivi i BE-së ka hedhur themelet për shtetet që të krijojnë qendra kthimi të migrantëve jashtë bllokut dhe ka propozuar një zgjerim të kushteve sipas të cilave mund të ndalohen migrantët e parregullt.

Gjithashtu, BE-ja publikoi një listë të vendeve të “origjinës” që i konsideron “të sigurta”, gjë që do ta bëjë më të vështirë për qytetarët e këtyre kombeve të kërkojnë azil.

‘Ulja e presionit’

Ndërkohë, të dhënat nga Agjencia e Bashkimit Evropian për Azilin (EUAA) treguan se vendet e BE-së plus Zvicra dhe Norvegjia (EU+) morën gjithsej 399,000 kërkesa për azil në gjashtë muajt e parë të vitit 2025 – numri më i ulët që nga viti 2021.

EUAA e bëri të qartë se ulja e jashtëzakonshme “nuk ishte për shkak të ndryshimeve të politikave në BE+” – por për shkak të një rënieje masive të sirianëve që kërkonin mbrojtje pas rrëzimit të sundimtarit të gjatë Bashar al-Assad.

Sirianët, të cilët për një kohë të gjatë përbënin shumicën e aplikantëve, tani ishin grupi i tretë më i madh, pas venezuelianëve dhe afganëve.

Megjithatë, duke komentuar shifrat, Komisioneri i Migracionit Magnus Brunner nënvizoi qëllimin e reformave të mëtejshme.

“Propozimet tona nga pranvera do të forcojnë bashkëpunimin me vendet e treta, duke siguruar që kthimet të jenë efektive dhe duke lehtësuar presionin mbi sistemet tona të azilit”, shkroi ai në X.

Planet e BE-së janë kritikuar si mizore dhe shtypëse nga ligjvënësit e majtë dhe grupet e shoqërisë civile.

Por partitë e krahut të djathtë, të cilat kanë ndikim në Evropë Parlamenti dhe shumica e shteteve anëtare duan të ecin përpara – të nxitura në veçanti nga Gjermania, Austria dhe vendet skandinave të BE-së.

Nën udhëheqjen e Danimarkës, e cila mban presidencën e radhës të BE-së, 27 vendet kanë filluar tashmë të shqyrtojnë disa nga masat e reja, thanë disa burime për AFP-në.

Pavarësisht disa rezervave për çështjet e të drejtave, të shprehura kryesisht nga Spanja, Irlanda dhe Portugalia, shtetet anëtare shpresojnë të miratojnë një qëndrim të përbashkët deri në fund të vitit.

Qëllimi është të fillojnë bisedimet në fillim të vitit të ardhshëm me parlamentin — ku negociatat e brendshme janë duke u zhvilluar dhe po dëshmohen të vështira në veçanti për çështjen e “qendrave të kthimit”, sipas disa ligjvënësve të përfshirë.

Paralelisht, po fillojnë bisedime delikate midis komisionit dhe shteteve anëtare mbi një sistem të ri për ndarjen e barrës së strehimit të azilkërkuesve.

Pika fillestare është të bien dakord se cilat vende të BE-së janë më të nënshtruara ndaj “presionit migrator” — dhe si rezultat sa migrantë duhet të pranojnë shtetet e tjera ose të ofrojnë ndihmë financiare.

Brukselit do të japë vlerësimin e tij mbi çështjen e ndjeshme më 15 tetor.

“Jepni kokoshkat”, tha me shaka njëri. Zyrtar i BE-së — në një përkujtim të atyre që pritet të jenë negociata shumë të tensionuara.

Më pak apartamente të lira në Zvicër

Posted on by BR

Në të gjithë Zvicrën, 48,455 apartamente ishin të lira në qershor. Kjo do të thotë se shkalla e vendeve të lira ka rënë në 1%, tha të martën Zyra Federale e Statistikave (FSO).

Kjo korrespondon me një rënie të shkallës së vendeve të lira prej 6.8%, shkruan swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Rreth 3,500 apartamente të tjera ishin të lira një vit më parë. Sipas FSO-së, rënia ka vazhduar për të pestin vit radhazi – me një total prej 0.72 pikësh përqindjeje që nga viti 2021.

Në një krahasim të kantoneve, shkalla më e ulët e vendeve të lira ishte në Gjenevë (0.34%), e ndjekur nga Zug (0.42%) dhe Cyrih (0.48%). Në përgjithësi, më pak se 1% e apartamenteve ishin të lira në 15 kantone.

Kantonet Jura (3.03%) dhe Solothurn (2.05%) kishin normat më të larta të vendeve të lira dhe ishin të vetmet mbi nivelin 2%. Në 19 kantone, norma u ul krahasuar me vitin e kaluar, në gjashtë u rrit dhe në kantonin Graubünden mbeti e pandryshuar.

Në të njëjtën kohë, numri i apartamenteve të lira të ofruara me qira u ul gjithashtu. Më 1 qershor 2025, u ofruan me qira gjithsej 37,194 apartamente. Krahasuar me vitin e kaluar, kjo është një rënie prej 3,229 apartamentesh me qira, që korrespondon me një rënie prej 8%.

Sipas FSO-së, furnizimi me apartamente të lira me qira ka rënë vazhdimisht gjatë pesë viteve të fundit. Shumica e apartamenteve të lira kanë tre ose katër dhoma.

Në datën e raportimit, 3,959 apartamente të reja më pak se dy vjeç ishin në dispozicion për qira ose shitje në të gjithë Zvicrën. Kjo shifër gjithashtu ka rënë me 6% brenda një viti.

Musk, afër të bëhet trilioneri i parë në botë

Posted on by BR

Në vitin 2027 parashikohet të shënohet rekordi i parë historik në botën e pasurisë personale.

Elon Musk mund të bëhet trilioneri i parë i botës. Sipas raportit të fundit të Forbes, pasuria e Musk ka arritur një shifër të jashtëzakonshme prej 412 miliardë dollarësh, duke u rritur ndjeshëm nga 251 miliardë dollarë vetëm një vit më parë.

Kjo rritje e shpejtë ka tërhequr vëmendjen e ekspertëve financiarë dhe analistëve të tregut, të cilët e lidhin këtë sukses me performancën e jashtëzakonshme të kompanive kryesore që ai drejton, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Në veçanti, vlera në rritje e aksioneve të Tesla, kompania kryesore në industrinë e makinave elektrike, si dhe përparimet e mëdha të SpaceX në fushën e hapësirës, kanë qenë faktorët kyç që kanë shtyrë pasurinë e Musk në nivele rekord.

Përveç kësaj, investimet dhe zhvillimet në sektorin e bioteknologjisë kanë kontribuar gjithashtu në zgjerimin e pasurisë së tij.

Analistët e firmës Informa Connect parashikojnë se, nëse pasuria e Musk vazhdon të rritet me këtë ritëm të shpejtë, ai mund të arrijë dhe madje të kalojë shifrën e një trilioni dollarë brenda dy viteve të ardhshme, duke u bërë kështu personi më i pasur në histori me pasuri personale që tejkalon të gjitha kufijtë e njohur deri më tani.

Ky parashikim nënvizon jo vetëm suksesin e jashtëzakonshëm të Musk si sipërmarrës, por edhe ndikimin e madh që teknologjitë inovative dhe zhvillimet në fushën e energjisë dhe hapësirës kanë në ekonominë globale dhe krijimin e pasurive të jashtëzakonshme.

Në të ardhmen, do të jetë interesante të shohim se si do të evoluojë më tej pasuria e tij dhe se çfarë ndikimi do të ketë kjo në sektorët ku ai operon dhe në botën në përgjithësi.

Shqipëria fiton falë golit të Asllanit

Posted on by BR

Shqipëria fitoi minimalisht ndaj Letonisë 1:0 në Tiranë.

Mjaftoi një gol nga Kristjan Asllani nga pika e bardhë e penalltisë për tri pikë të kuqezinjve, shkruan albinfo.ch.

Asllani shënoi në minutën e 25-të e më pas nuk kishte gola, edhe pse të dy kombëtaret kishin rastet e veta.

Tri pikë ishin të arta në garën kualifikuese për Kupën e Botës.

Anglia është lidere e grupit me 15 pikë nga pesë ndeshje, ku fitorja e fundit ishte 5:0 ndaj Serbisë.

Kuqezinjtë kanë tetë pikë, Serbia shtatë, Letonia katër dhe Andorra pa pikë.

Ndeshja e ardhshme në tetor do të jetë Serbi-Shqipëri në Beograd.

Sindikata e mësuesve në Gjenevë bën thirrje për më shumë greva

Posted on by BR

Sindikata e Mësuesve të Shkollës së Mesme II në Gjenevë po përshkallëzon protestën e saj kundër direktivave të reja për orarin e punës.

Në një deklaratë dje, ajo konfirmoi se mësuesit do të vazhdojnë grevën kundër udhëtimeve shkollore, ekskursioneve dhe vlerësimit.

Sindikata kritikon Këshilltaren e Arsimit Anne Hiltpold për mosreagimin ndaj propozimeve të saj, transmeton albinfo.ch.

Masat përfshijnë refuzimin për të organizuar ose shoqëruar udhëtimet shkollore të planifikuara për vitin 2026, dhe mbajtjen e notave nga platformat zyrtare si OneDrive ose SharePoint, ndërkohë që ato ende ua japin drejtpërdrejt nxënësve.

Sindikata po kërkon njohjen e orëve shtesë dhe shfuqizimin e rregullave të reja që ajo thotë se rrisin ngarkesën e punës.

Si i shpenzon Zvicra paratë e saj për të ndihmuar banorët e huaj të integrohen?

Posted on by BR

Si kujtesë, përkufizimi zviceran i “integrimit” është shumëplanësh.

Ai përfshin mësimin e gjuhës lokale, mbajtjen e një pune dhe të qenit i vetëmjaftueshëm financiarisht, bindjen ndaj ligjit, si dhe respektimin e vlerave dhe mënyrës së jetesës zvicerane.

Ndërsa për disa të sapoardhur ky proces mund të jetë relativisht i thjeshtë, të tjerët mund të kenë vështirësi në përmbushjen e disa ose të gjitha këtyre kërkesave, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Qeveria nuk i lë këta individë në vështirësi të vetëmjaftojnë.

Promovimi i integrimit

Neni 4 i Aktit Federal Zviceran për Integrimin thotë se “kontributet e qeverisë federale në promovimin e integrimit kanë për qëllim t’u mundësojnë të huajve të marrin pjesë në jetën ekonomike dhe sociale, si dhe të nxisin kohezionin social”.

Sipas Sekretariatit Shtetëror për Migracionin (SEM), “këto masa kontribuojnë, në veçanti, në integrimin profesional më të shpejtë dhe më të qëndrueshëm të migrantëve”.

Dhe “promovimi i integrimit gjithashtu ndihmon në shfrytëzimin e potencialit të punëtorëve në Zvicër dhe lehtëson barrën mbi strukturat e mirëqenies sociale. Llogaritjet e kryera tregojnë se, në planin afatgjatë, promovimi i integrimit i kursen qeverisë deri në katër franga për çdo frang të investuar në njerëz në moshë pune”.

Sa para shpenzohen për këtë qëllim?

Për vitet 2024-2027, qeveria federale caktoi rreth 248.8 milionë franga për t’u shpërndarë kantoneve për programet e tyre të integrimit (PIC), transmeton tutje albinfo.ch.

“PIC-të janë instrumenti kryesor strategjik i politikës zvicerane të integrimit”, tha Këshilli Federal. “Ato bazohen në marrëveshje programore të lidhura midis Konfederatës dhe kantoneve. Marrëveshjet 2024-2027 parashikojnë shtatë fusha mbështetjeje, duke përfshirë gjuhën, trajnimin dhe punësimin, si dhe bashkëjetesën dhe pjesëmarrjen.

“Këto fonde do t’u mundësojnë kantoneve të financojnë masa që synojnë kryesisht emigrantët nga vendet e BE-së ose EFTA-s [Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtajni], si dhe ata nga vendet e treta”, shtoi qeveria.

(Megjithatë, kjo shumë nuk përfshin ‘ndihmë integrimi’ prej 18,000 frangash për refugjatët dhe azilkërkuesit).

Si po shpenzohen saktësisht këto para?

Të dhënat e SEM tregojnë se në vitet e mëparshme, shumat më të mëdha shkuan për kurse gjuhësore (88 milionë franga), punësim (73 milionë) dhe këshillim (26 milionë).

Kantonet shpenzuan gjithashtu para për ‘mbrojtje nga diskriminimi’, si dhe ‘integrim social’.

Megjithatë…

Duhet të jetë e qartë, por në rast se nuk është kështu – paratë nuk shkojnë direkt në xhepat e emigrantëve.

Në vend të kësaj, ato shkojnë te autoritetet kantonale për të paguar për shërbime, si ato të përmendura më sipër, që e bëjnë procesin e integrimit më të lehtë.

Nga integrimi te rrugët: Zvicra përcakton prioritetet për vitin 2026

Posted on by BR

Qeveria “vendos objektiva konkrete dhe të matshme nga viti në vit, të cilat i mundësojnë asaj të planifikojë aktivitetet e saj”, tha Këshilli Federal në një njoftim për shtyp më 8 shtator.

Ai vazhdoi të detajonte një listë të objektivave të saj, duke filluar nga ruajtja e prosperitetit ekonomik të vendit në dritën e tarifave prej 39% të SHBA-së, deri te sigurimi i burimeve të financimit të qëndrueshëm për pensionet, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Këto janë disa prej tyre:

Integrimi i emigrantëve

Në vitin 2026, Këshilli Federal do të kërkojë më shumë financim për t’u përdorur për lehtësimin e procesit të integrimit të shtetasve të huaj.

Objektivi kryesor i këtyre fondeve është zbatimi i programeve të integrimit kantonal (PIC).

Qiratë dhe strehimi

Më 22 nëntor 2023, Këshilli Federal porositi një studim për të verifikuar rëndësinë e modelit të qirasë që përdoret aktualisht, i cili daton që nga vitet 1980.

Studimi tregoi se komponentët e ndryshëm të kostove të qirasë kanë evoluar gjatë dekadave të fundit dhe nuk janë më të rëndësishëm për realitetin e sotëm.

Prandaj, në vitin 2026, Këshilli Federal planifikon të rishikojë modelin aktual të qirasë dhe rregullat për rregullimet e qirasë.

Nuk ka thënë se si do t’u sjellë dobi qiramarrësve aktualë dhe të ardhshëm, si dhe situatës së strehimit në përgjithësi, por të paktën do ta shqyrtojë çështjen në detaje.

Ekonomia dhe tregtia e jashtme

Këshilli Federal do të vazhdojë të punojë “drejt marrëdhënieve të qëndrueshme tregtare me partnerët e tij kryesorë, përfshirë Shtetet e Bashkuara”.

Në të njëjtën kohë, ai do të punojë gjithashtu drejt përfundimit të marrëveshjeve të reja të tregtisë së lirë me Malajzinë, Vietnamin, Argjentinën, Brazilin, Paraguain dhe Uruguain.

Qeveria gjithashtu synon të përditësojë marrëveshjet ekzistuese të tregtisë së lirë me Mbretërinë e Bashkuar, Kinën, Meksikën dhe disa vende afrikane.

“Objektivi është të garantohet aksesi në treg për kompanitë zvicerane dhe siguria ligjore, në mënyrë që ekonomia zvicerane të mund të zgjerohet ndërkombëtarisht në kushtet më të favorshme të mundshme”, tha Këshilli Federal.

Financimi për infrastrukturën rrugore

Në vitin 2026, qeveria do të përqendrohet në një projektligj federal në lidhje me taksën mbi automjetet elektrike dhe përdorimin e këtyre parave për përfitim publik – konkretisht, për të përdorur taksën e vendosur mbi automjetet elektrike për të siguruar fonde për infrastrukturën rrugore.

Arsyeja për këtë veprim është se “për shkak të rritjes së lëvizshmërisë elektrike, të ardhurat nga taksat e naftës minerale janë vazhdimisht në rënie”, kështu që nevojiten burime të reja të ardhurash për të mbushur boshllëkun në arkën e shtetit.

Pensionet dhe pensionet

Shpenzimet për pensionet shtetërore (AHV/AVS) do të rriten ndjeshëm gjatë 10 viteve të ardhshme për shkak të plakjes së popullsisë dhe daljes në pension të brezit të “baby boom”.

Për të siguruar fluksin e fondeve, qeveria synon ta adresojë këtë çështje duke rritur të ardhurat nga AHV përmes burimeve ekzistuese të financimit.

Gjithashtu dëshiron ta përshtatë AHV-në me zhvillimet sociale dhe ekonomike duke nxitur punësimin përtej moshës zyrtare të daljes në pension prej 65 vjeç.

Këshilli Federal duhet të paraqesë një projekt për këtë qëllim në parlament para fundit të vitit 2026.

Shëndetësia

Gjendjet e rralla mjekësore lihen pas dore në Zvicër pasi nuk ekziston një bazë të dhënash kombëtare.

Në vitin 2026, Këshilli Federal do të miratojë mesazhin mbi Aktin Federal mbi Masat për të Luftuar Sëmundjet e Rralla.

Projektligji do të krijojë një bazë të re ligjore federale që do të mundësojë krijimin, funksionimin dhe financimin e një regjistri të sëmundjeve të rralla.

Sa kushton të bëhesh shtetas zviceran në vitin 2025?

Posted on by BR

Ju keni lejen tuaj C në dorë dhe përmbushni të gjitha kërkesat e tjera për shtetësinë zvicerane.

A jeni gati të aplikoni për natyralizim, por nuk jeni të sigurt se sa do të kushtojë ky proces?

Ja çështja: ndryshe nga BE-ja, në Zvicër çdo kanton individual përcakton tarifat e veta, dhe ato ndryshojnë ndjeshëm nga njëri në tjetrin.

Dhe, për të komplikuar më tej gjërat, ekzistojnë tre nivele të ndryshme tarifash, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Sipas platformës së krahasimit të kostove Comparis, ato janë:

Federale: 100 franga për një të rritur, 150 franga për çiftet me ose pa fëmijë të mitur

Kantonale: deri në 2,000 franga për person

Bashkiake: 500 deri në 1,000 franga për person

Këto janë mesataret, por disa kantone i tejkalojnë ato (lexoni më shumë rreth kësaj më poshtë).

Gjithashtu, kostot varen nga fakti nëse natyralizimi është i zakonshëm apo i thjeshtuar, ku i pari është më i shtrenjtë se i dyti.

Por le të shohim tarifat e ngarkuara për procedurën e zakonshme, pasi kjo është ajo që u përket shumicës së shtetasve të huaj.

Ja çfarë duhet të prisni të paguani në kantonet më “ndërkombëtare” të Zvicrës:

Cyrih

Tarifa për të rritur për natyralizimin kantonal është relativisht modeste (për Zvicrën) prej 500 frangash, por disa komuna aplikojnë tarifa mbi mesataren.

Në qytetet e Cyrihut dhe Winterthur, për shembull, procedura kushton 1,200 franga, dhe në Uster, 1,380 franga.

Vaud

Kantoni aplikon 450 franga, dhe komunat individuale, nga 100 deri në 400 franga.

Gjenevë

Kantoni ka sistemin më të “drejtë” nga të gjithë: aplikon 1,250 franga dhe i jep pjesën e saj të drejtë (çfarëdo që të përcaktohet të jetë) komunës natyralizuese.

Bazeli

Në tetor 2024, tarifa kantonale për marrjen e shtetësisë në Bazeli u përgjysmua nga 300 në 150 franga.

Kostot komunale variojnë nga 700 deri në 1,000 franga.

Berna

Kostoja e procedurës kantonale është relativisht e lartë – 1,150 franga – me tarifat komunale që variojnë gjerësisht: 400 franga për Bernën, 600 për Thunin dhe 1,400 për Biel/Bienne.

Schwyz

Tarifa kantonale është midis 200 dhe 500 frangave, por ndoshta për shkak se Schwyz është shtëpia e një numri të huajsh super të pasur, disa qytete ngarkojnë tarifa të larta për procedurat komunale: Freienbach dhe Einsiedeln – 2,300 franga, dhe Schwyz 2,850 franga.

Megjithatë, kjo nuk do të thotë që tarifat mbi mesataren që ngarkojnë disa kantone dhe/ose komuna do të lejohen të vazhdojnë.

Historia paralajmëruese e Kreuzlingen

Kjo komunë në kantonin Thurgau ka ngarkuar 1,500 franga për individët beqarë, me mundësinë e rritjes së saj me 500 franga në 2,000 franga për natyralizimin kantonal dhe në 2,800 për kantonin dhe qytetin.

Por kjo nuk do të jetë më kështu.

Pasi ndërhyri së fundmi mbikëqyrësi zyrtar i çmimeve të Zvicrës, Stefan Meierhans, autoritetet e Kreuzlingen ulën ndjeshëm tarifat e tyre, duke eliminuar gjithashtu mundësinë e rritjes së mëtejshme të çmimeve.

Si pasojë, kandidatët për shtetësi që jetojnë në Kreuzlingen tani do të ngarkohen me tarifat e mëposhtme (më të ulëta):

Beqarë: 1,300 franga në vend të 1,500 frangave të mëparshme

Çifte të martuara: 1,800 franga në vend të 2,000

Mitur: 600 franga në vend të 800

(Tarifa kantonale në Thurgau është 800 franga).

Mund të shihni kostot e natyralizimit për kantone të tjera duke lëvizur poshtë te ‘kostot e shtetësisë’ në platformën Comparis.

Por kjo nuk është e gjitha…

Këto janë tarifat që do t’ju ngarkohen vetëm për procedurën e natyralizimit (të cilat nuk rimbursohen në rast se kërkesa juaj refuzohet).

Kur aplikoni për shtetësi zvicerane, do të keni edhe shpenzime të tjera, duke përfshirë dokumente të tilla si ekstrakti i regjistrit penal (17 franga), ekstrakti i regjistrit të mbledhjes së borxheve (17 franga), konfirmimi i vendbanimit (midis 10 dhe 30 frangave) dhe ekstrakti i regjistrit të gjendjes civile (30 franga).

Përveç kësaj, mund t’ju duhen përkthime zyrtare të dokumenteve të ndryshme si certifikatat e lindjes dhe çdo gjë tjetër nga vendi juaj i origjinës që kërkojnë autoritetet lokale.

Pra, të bëhesh shtetas zviceran do t’ju kushtojë më shumë sesa vetëm tarifat e natyralizimit.

Foto: Formacionet e ndeshjes Shqipëri-Letoni

Posted on by BR

Shqipëria dhe Letonia kanë publikuar formacionet zyrtare për ndeshjen kualifikuese për Botërorin 2026.

Shqipëria do të luajë me formacion ofensiv, me Armando Brojën, Rey Manajn e Nedim Bajramin në sulm, transmeton albinfo.ch.

Në mesfushë do të paraqiten Laçi, Shehu e Asllani, ndërsa në mbrojtje, Hysaj, Ajeti, Gjimshiti dhe Mitaj. Porta do të mbrohet nga Thomas Strakosha.

Vendimet e Gjykatës së Lartë Federale mbi Konfidencialitetin Mjekësor

Posted on by albinfo.ch

Nëse një person vdes pas trajtimit mjekësor, të afërmve të tij nuk u jepet qasje në të dhënat e tij madje edhe nëse dyshojnë për një procedurë të dështuar. Gjykata e Lartë Federale e ka vendosur këtë në dy raste, tranamseton albinfo.ch.

Për të afërmit, kjo do të thotë se ata duhet të rrezikojnë të padisin spitalet pa e ditur nëse të dhënat e pacientëve përmbajnë ndonjë provë të keqpërdorimit mjekësor, shkruan srf.ch.

Ky është një rrezik financiar dhe gjithashtu një sfidë emocionale, thonë kritikët.

Prandaj, pacientët mund të këshillohen vetëm që të deklarojnë qartë në një direktivë paraprake nëse dhe kush mund t’i shikojë të dhënat e tyre në rast të vdekjes së tyre.

Doha: Udhëheqja e Hamasit i mbijeton sulmeve izraelite

Posted on by albinfo.ch

Al-Hayya është shefi i Hamasit në Gaza në mërgim dhe negociatori kryesor, i parë si figura më me ndikim e grupit jashtë vendit që kur Ismail Haniyeh u vra në korrik 2024.

Ai është një nga pesë burrat në këshillin udhëheqës të Hamasit që kanë udhëhequr grupin që kur Yahya Sinwar u vra nga Izraeli tetorin e kaluar. Ndërsa udhëheqësia e grupit ka mbijetuar, djali i udhëheqësit të Hamasit, Khalil Al-Hayya, u vra në sulmin e Izraelit në Doha, bën të ditur sky news.

Nuk është hera e parë që Izraeli ka vrarë një anëtar të familjes së Al-Hayyas.

Një sulm ajror izraelit goditi shtëpinë e tij familjare në lagjen Sejaiyeh të qytetit të Gazës në vitin 2007, duke vrarë disa nga të afërmit e tij.

 

Zvicra është kampione evropiane për udhëtim me tren

Posted on by albinfo.ch

Në asnjë vend tjetër evropian treni nuk përdoret aq shpesh ose aq gjerësisht për transportin e pasagjerëve sa në Zvicër. Megjithatë, kur bëhet fjalë për transportin hekurudhor të mallrave, dy vende të tjera janë përpara, transmeton albinfo.ch.

Zvicra vazhdon të jetë vendi hekurudhor par excellence. Kjo tregohet nga Raporti i Shifrave të Transportit 2025 i publikuar të martën nga Shërbimi i Informacionit të Transportit Publik (Litra). Dëshmi për këtë është kulmi prej 5.99 miliardë kilometrash/pasagjerësh i arritur në tremujorin e dytë të vitit 2025 – domethënë, distancat e përshkuara nga të gjithë pasagjerët e transportuar me tren, shkruan sda.ch.

Vendi i tretë në transportin e mallrave

Ndërsa Zvicra është e pakrahasueshme në transportin hekurudhor të pasagjerëve, pamja është e përzier kur bëhet fjalë për transportin e mallrave: Sipas Eurostat, të cilin Litra e citon në raport, rreth 34 për qind e mallrave në Zvicër u transportuan me hekurudhë në vitin 2025. Kjo e vendosi atë në vendin e tretë, pas Letonisë (44 për qind) dhe Lituanisë (39.1 për qind).

Megjithatë, kjo pjesë është vetëm 20 për qind për trafikun vendas, të importit dhe eksportit. Qëllimi i SBB-së mbetet “më pak trafik mallrash të rënda dhe më shumë mallra në hekurudha”. Kjo çështje do të jetë një shqetësim i madh për Litra në të ardhmen.

Një fokus i raportit është transporti rajonal i pasagjerëve (RPV). Ky përbën afërsisht një të tretën e kapacitetit total të transportit publik, përcjell albinfo.ch. Vitin e kaluar, RPV e rriti efikasitetin e tij me mbi njëmbëdhjetë për qind krahasuar me vitin e kaluar.

Transporti në Zvicër mbulon afërsisht një të tretën e konsumit të energjisë dhe afërsisht 30 për qind të emetimeve të gazrave serrë vendase. Megjithatë, shumica e këtyre i atribuohen transportit rrugor.

Shqipja nuk është thjesht një mjet komunikimi, është simbol i qëndresës

Posted on by albinfo.ch

Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë (LAPSH) në formën që ka sot është themeluar para plot 30 vitesh, në vitin 1995, ndonëse fillimet e mësimit plotësues të gjuhës shqipe në Zvicër janë pak më të vjetra. Me themelimin e saj është institucionalizuar mësimdhënia për gjuhën shqipe dhe kulturën shqiptare edhe para autoriteteve zvicerane.

LAPSH gjatë kësaj kohe ka kryer një mision fisnik çfarë është përcjellja dhe kultivimi i gjuhës amtare te brezat që po rriten në një realitet të ri, jashtë vendit. Lidhur me synimet, arritjet, sfidat dhe problemet e kësaj organizate me mision specifik, flet Liburn Mehmetaj, bashkëkryetar i LAPSH “Naim Frashëri”.

Albinfo.ch: Kur dhe si është themeluar LAPSH, Zvicër?
L. Mehmetaj: Mësimdhënia e gjuhës shqipe në Zvicër ka filluar në fund të viteve 80 të shekullit të kaluar dhe institucioni i LAPSH-së është themeluar në vitin 1995, si një përgjigje ndaj nevojës urgjente për të ruajtur gjuhën dhe identitetin kombëtar ndër fëmijët shqiptarë në mërgim, me qëllim që këta fëmijë të ktheheshin në atdhe dhe të vazhdonin shkollimin në gjuhën shqipe. U krijua nga mësues dhe prindër të përkushtuar që besonin se gjuha shqipe është themeli i përkatësisë sonë kombëtare, në bashkëpunim me qeverinë e atëhershme të Kosovës.

Albinfo.ch: Cili është misioni dhe vizioni i organizatës suaj?
L. Mehmetaj: Misioni ynë është edukimi i fëmijëve shqiptarë në gjuhën, historinë dhe kulturën tonë, në harmoni me realitetin arsimor zviceran. Vizioni është një brez i vetëdijshëm për prejardhjen, krenar për identitetin dhe i përgatitur për të ndërtuar ura mes dy kulturave: asaj ku jetojnë dhe asaj prej nga vijnë.

Gjuha shqipe është ura jonë e përbashkët. Nuk na bashkon një shtet i vetëm, as një fe, por një gjuhë që mbart historinë, kulturën dhe shpirtin shqiptar. LAPSH ekziston për ta mbrojtur atë gjuhë, brez pas brezi.

Albinfo.ch: Cilat janë veprimtaritë kryesore që zhvilloni (p.sh. mësimi plotësues në gjuhën shqipe, aktivitete kulturore, seminare për prindër e arsimtarë)?
L. Mehmetaj: LAPSH Zvicër është e organizuar si një federatë e shoqatave kantonale. Shoqatat në secilin kanton janë përgjegjëse për organizimin konkret të mësimit plotësues në gjuhën shqipe, sigurimin e klasave, bashkëpunimin me komunat dhe shkollat vendore, si dhe për financimin e veprimtarisë. Ato gjithashtu organizojnë aktivitete kulturore, si festimet e Ditës së Flamurit, Ditës së Mësuesit apo Ditës së Alfabetit.

Në nivel qendror, LAPSH koordinon punën mes kantoneve, administron komunikimin institucional, shpërndan librat e dërguar nga Kosova dhe Shqipëria, merr pjesë në seminare dhe trajnime dhe siguron mbështetje për zhvillimin profesional të mësimdhënësve.

 

Albinfo.ch: Sa shkolla dhe nxënës shqiptarë përfshin LAPSH në të gjithë Zvicrën?
L. Mehmetaj: Aktualisht dhe sipas databazës së përpiluar në vitin 2024, LAPSH është e pranishme në 18 kantone të Zvicrës, me 152 klasa aktive, dhe mbi 1’800 nxënës që ndjekin mësimin.

Albinfo.ch: Si e organizoni dhe mbështesni punën me mësimdhënësit dhe bashkëpunimin me prindërit?
L. Mehmetaj: LAPSH është e njohur nga autoritetet arsimore zvicerane që nga viti 1996 dhe ka të drejtë të organizojë mësim plotësues në gjuhën shqipe brenda shkollave publike në çdo kanton. Mësimi zhvillohet nga mësimdhënës të kualifikuar, të cilët angazhohen përmes shoqatave kantonale të LAPSH-së dhe ndjekin një kurrikulë të përshtatur për fëmijët e diasporës.

Prindërit nuk janë thjesht pjesëmarrës, por bashkë-organizatorë. Edhe pse rolin kryesorë e mbajnë mësimdhënësit, ata marrin pjesë në mënyrë aktive në jetën e shkollave shqipe, kontribuojnë në organizimin e aktiviteteve dhe shpesh janë pjesë e kryesive të shoqatave kantonale, duke ndihmuar në menaxhimin dhe vendimmarrjen. Ky bashkëpunim i ngushtë mes mësimdhënësve dhe familjeve është një nga forcat kryesore që mban të gjallë dhe funksional rrjetin e LAPSH-së në të gjithë Zvicrën.

Ky bashkëpunim ndërtohet mbi një filozofi të thjeshtë por të fuqishme, të përfaqësuar edhe në simbolin tonë: trekëndëshi simbolizon lidhjen e pandashme mes prindit, mësuesit dhe nxënësit. Secili kënd mban dhe mbështet tjetrin. Pa prindin nuk ka vazhdimësi, pa mësuesin nuk ka drejtim, dhe pa nxënësin nuk ka të ardhme.

Albinfo.ch: Cilat janë sfidat më të mëdha me të cilat përballeni në misionin tuaj arsimor dhe kulturor?

L. Mehmetaj: Si çdo organizatë që mbështetet te puna vullnetare, LAPSH përballet me disa sfida të vazhdueshme: sigurimi i fondeve të qëndrueshme, gjetja dhe motivimi i vullnetarëve si dhe rritja e numrit të nxënësve. Pavarësisht këtyre sfidave, forca jonë qëndron në besimin e palëkundur se gjuha dhe kultura janë vlera që ia vlejnë çdo përpjekjeje.

Albinfo.ch: Për cilat arritje ndiheni më krenarë si rrjet shkollor dhe komunitar?
L. Mehmetaj: Jemi krenarë për ndërtimin e një rrjeti funksional shkollash në mbarë Zvicrën dhe për procesin e bashkimit mes LAPSH dhe SHSH (Shkolla Shqipe Zvicër), i cili  është duke u zbatuar me sukses në pothuajse të gjitha kantonet. Kemi ndërtuar një databazë dhe një hartë të shkollave shqipe, gjë që nuk ekzistonte më parë. Klasat e reja po vazhdojnë të hapen dhe kemi një proces të qartë për angazhimin e mësimdhënësve të rinj.

Albinfo.ch: A bashkëpunoni me institucione arsimore zvicerane apo me organizata të tjera shqiptare në Zvicër dhe jashtë saj?
L. Mehmetaj: Po. Bashkëpunojmë me shkolla dhe komuna lokale në shumë kantone, me ambasadat shqiptare e kosovare si dhe autoritetet përkatëse të shteteve amë, si dhe me organizata kulturore shqiptare në Zvicër dhe në diasporë të ndryshme.

Albinfo.ch: Si e shihni të ardhmen e LAPSH-së dhe rolin tuaj në ruajtjen e identitetit kombëtar ndër brezat e rinj?
L. Mehmetaj: E ardhmja e LAPSH-së qëndron në modernizimin e mësimit, në angazhimin e gjeneratave të reja dhe në forcimin e bashkëpunimit me institucionet vendore dhe të shteteve amë. Synojmë të sigurojmë vazhdimësinë përmes përfshirjes së prindërve e mësuesve të rinj dhe të institucionalizojmë më tej mësimin e gjuhës shqipe si pjesë e qëndrueshme e të arsimit në Zvicër. Identiteti ruhet kur gjuha, kultura dhe shkolla ecin me kohën, pa u shkëputur nga rrënjët.

Albinfo.ch: Çfarë mesazhi dëshironi të përcillni për prindërit dhe mësuesit shqiptarë në Zvicër?
L. Mehmetaj: Për gjuhën shqipe janë flijuar jetë, janë mbajtur mbi supe alfabetë të ndaluar, janë ngritur shkolla në ilegalitet dhe janë rrezikuar breza të tërë për ta ruajtur të gjallë. Gjuha jonë nuk është thjesht një mjet komunikimi, është simbol i qëndresës, i identitetit dhe i dinjitetit tonë kombëtar. Sot, nuk kërkohet flijim. Kërkohet përkujdesje, përkushtim dhe vullnet. T’ia mësosh një fëmije gjuhën shqipe është ndoshta gjesti më i thjeshtë dhe më i fuqishëm që mund të bëjë një prind apo një mësues shqiptar.

Shkenca sot thotë dy gjëra: gjuha mësohet vetëm në shkollë (pavarësisht se çfarë kualifikimi kanë prindërit dhe sa mirë e flasin në shtëpi) dhe fëmijët që zotërojnë gjuhën e tyre e mësojnë pastaj edhe më mirë gjermanishten, frëngjishten, anglishten dhe të gjitha gjuhët tjera.

Është detyrë morale dhe trashëgimi shpirtërore. Sepse të flasësh shqip do të thotë të mbash gjallë historinë e një populli që nuk u dorëzua kurrë. Dhe kjo është, në fund të fundit, më e pakta që mund të bëjmë.

Baar (Zug): Kapen dhe dëbohen 3 kosovarë, punëtorë “në të zezë”

Posted on by albinfo.ch

Gjatë një inspektimi në një kantier të ndërtimit në Baar, policia e Zugut arrestoi tre punëtorë të skeleve që punonin pa leje. Ata po ashtu qëndronin ilegalisht në Zvicër dhe u detyruan të largoheshin nga vendi pas një procedure të shkurtuar, transmeton albinfo.ch.

Më 4 shtator, zyrtarët e policisë së Zugut kryen një kontroll të synuar kundër punës së paligjshme në një kantier ndërtimi në komunën e Baarit. Tre skeleristë tërhoqën vëmendjen e tyre. Njëri prej tyre iku me të parë policinë. Megjithatë, ai u kap dhe u arrestua disa metra më larg, në një fushë misri ngjitur. U arrestuan gjithashtu edhe dy skeleristë të tjerë.

Tre të arrestuarit janë kosovarë, të moshës 24, 29 dhe 34 vjeç. Hetimet e mëtejshme zbuluan se ata po qëndronin ilegalisht në Zvicër dhe punonin pa lejet e nevojshme të punës, shkruan polizeiticker.ch.

Prokuroria Publike e Zugut i ka dënuar ata me gjykim të shkurtuar për shkelje të shumta të Ligjit për Shtetasit e Huaj dhe Integrimin, dhe 24-vjeçarin gjithashtu për pengim të një akti zyrtar, secili me një gjobë prej disa qindra frangash.

Zyra e Migracionit u ka shqiptuar vendimin për dëbim nga Zvicra tre kosovarëve dhe tashmë u ka urdhëruar atyre të largohen nga vendi, përcjell albinfo.ch. Për më tepër, 24-vjeçarit iu dha një ndalim hyrjeje për dy vjet në Zvicër, ndërsa 29 dhe 39-vjeçarëve përveç për në Zvicër, ndalimi për dy vjet i është dhënë  edhe për shtetet e Shengenit.