Abdixhiku i drejtohet mërgatës: “Më 28 dhjetor, ejani dhe shpëtojeni Kosovën”

Kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) dhe kandidati për kryeministër, Lumir Abdixhiku, ka zhvilluar sot, më 14 dhjetor 2025, një takim me bashkatdhetarët shqiptarë në Grenchen të Zvicrës, në kuadër të mobilizimit të votës së diasporës për zgjedhjet e ardhshme.

Takimi është mbajtur në Grenchen, me fillim nga ora 15:30, nën sloganin “Takim me bashkatdhetarë – Zvicër”, dhe është organizuar nga LDK-ja.

Gjatë fjalimit të tij, Abdixhiku u ka bërë thirrje të fuqishme mërgimtarëve që të angazhohen drejtpërdrejt në procesin zgjedhor, duke theksuar rëndësinë vendimtare të diasporës për të ardhmen e Kosovës.

“Më 28 dhjetor, ejani në Kosovë. Ejani me avionë. Ejani me autobusë. Ejani me vetura. E po qe nevoja, ejani edhe në këmbë. Ejani si të doni; por atë ditë, shpëtojeni Kosovën. Sepse atë ditë, Kosova ka nevojë për secilin prej jush. Kosova ka nevojë për shpresë. LDK ju thërret! LDK ju pret!”.

Abdixhiku theksoi se LDK synon rikthimin e shpresës, stabilitetit dhe zhvillimit institucional, duke e parë mërgatën si një shtyllë kyçe të ndryshimit politik dhe demokratik në vend.

Në këtë takim u bë e ditur gjithashtu se LDK ka kandiduar Ramadush Eminin, afarist shqiptar i suksesshëm në Zvicër për deputet nga Zvicra, si përfaqësues i drejtpërdrejtë i diasporës shqiptare, duke synuar që zëri i mërgatës të ketë përfaqësim të denjë në Kuvendin e Kosovës.

Takimi në Grenchen u vlerësua si një nga organizimet më mobilizuese të LDK-së në Zvicër, duke dëshmuar interesimin dhe gatishmërinë e mërgatës për t’u përfshirë aktivisht në proceset politike të Kosovës.

Lexo po ashtu:

Kurti sot, Abdixhiku nesër: takime në Zvicër për të kërkuar votat e mërgatës

Qyteti i Lucernit do të ulë taksat

Në qytetin e Lucernit, taksat për individët dhe bizneset do të ulen vitin e ardhshëm. Votuesit miratuan buxhetin e vitit 2026, i cili përfshin një ulje prej 78.3 për qind të normës së taksave, u bë e ditur të dielën nga institucionet e qytetit.

Lucerni e kishte ulur tashmë normën e taksave edhe në vitet 2023, 2024 dhe 2025, transmeton albinfo.ch. Për vitin 2026, Këshilli (parlamenti) i Qytetit vendosi për një ulje të mëtejshme kundër dëshirës së qeverisë së qytetit, shkruan sda.ch-

Ulja e taksave u justifikua nga Partia e Qendrës (Die Mitte), FDP (Partia Liberale), SVP (Partia Popullore Zvicerane) dhe GLP (Partia Liberale e Gjelbër) duke përmendur situatën e shëndoshë financiare të qytetit.

Në fakt, buxheti ende parashikonte një tepricë prej 26 milionë frangash zvicerane. SP (Partia Socialdemokrate) dhe Partia e Gjelbër e hodhën poshtë uljen e taksave.

Ish kandidatja për Miss Zvicra ishte kontaktuar gjithashtu nga Epstein

Një ish-finaliste e kompeticionit Miss Zvicra pretendon se është ngacmuar nga shkelësi seksual i ndjerë Jeffrey Epstein në një konkurs bukurie në vitin 1993.

Sipas rrëfimit të saj në “NZZ am Sonntag” ajo thotë: “Epstein mu prezantua në periferi të konkursit si ‘shoku më i mirë i Donald Trump’-it,” i tha gazetës tani 55-vjeçarja, transmeton albinfo.ch.

Një vit më parë, ajo akuzoi Presidentin e SHBA-së Trump për ngacmim seksual. Ai i mohoi akuzat, siç raportohet nga “NZZ am Sonntag”. Në të njëjtin aktivitet, Epstein e ftoi atë në një festë në pronën e Trumpit në Mar-a-Lago. Kur gruaja zvicerane refuzoi, Epstein u bë këmbëngulës. Ai gjithashtu u përpoq ta vinte atë në lidhje me ish-Princin Britanik Andrew, i tha ajo gazetës.

Historia e saj është përfaqësuese e një kohe kur burra të fuqishëm e përdornin industrinë e modelimit si vend gjuetie, shkruan “NZZ am Sonntag”. Zvicra ishte një qendër në këtë sistem global.

“Netzwerk Dua”, inteligjenca që mbron pronën tënde në Zvicër

Në një treg ku teknologjia ndryshon me shpejtësi, siguria po kalon nga mbikëqyrja pasive te menaxhimi aktiv dhe i zgjuar. Pajtim Gashi, themelues i kompanisë zvicerane Netzwerk Dua, flet për lindjen e idesë, shërbimet inteligjente që ofrojnë për shtëpi dhe biznese, si dhe për mundësitë që kompanitë shqiptare kanë në industrinë e sigurisë dixhitale në Zvicër.

albinfo.ch: Z. Gashi, si lindi ideja për “Netzwerk Dua”?

Pajtim Gashi: Nga nevoja për standarde më të larta dhe zgjidhje të personalizuara. Donim një kompani që nuk shet vetëm pajisje, por ofron besim, korrektësi dhe profesionalizëm – një partner që kujdeset realisht për sigurinë dhe komoditetin e klientit.

albinfo.ch: Çfarë ju shtyu pikërisht drejt sigurisë elektronike?

Pajtim Gashi: Pasioni për teknologjinë dhe bindja se siguria është nevojë bazike. Shumë klientë kërkonin zgjidhje të zgjuara dhe mbështetje profesionale; prandaj e ndërtuam një model që kombinon inovacionin me besueshmërinë.

albinfo.ch: Cilat janë shërbimet tuaja kryesore?

Pajtim Gashi: Zgjidhje të integruara në CCTV me analitikë, alarme dhe detektim zjarri, kontroll hyrjeje/interfoni, rrjete & kabllim strukturor, SmartHome/SmartOffice, si dhe mirëmbajtje & konsulencë. Çdo projekt është i personalizuar dhe i menduar për qëndrueshmëri afatgjatë.

albinfo.ch: Çfarë e dallon një sistem inteligjent nga ai tradicional?

Pajtim Gashi: Tradicionali reagon pasi ndodh incidenti. Zgjidhja inteligjente është proaktive: analizon, parandalon, njofton në kohë reale dhe menaxhohet nga distanca. Është kalim nga “roja” tek menaxheri i sigurisë.

albinfo.ch: A ofroni SmartHome dhe si lidhet me sigurinë?

Pajtim Gashi: Po. SmartHome rrit komfortin dhe efikasitetin energjetik, por edhe forcon sigurinë: drita, ngrohja, sensorët dhe kamerat lidhen në një platformë që reagon menjëherë dhe informon pronarin kudo që ndodhet.

albinfo.ch: Si siguroheni për standardet zvicerane dhe privatësinë?

Pajtim Gashi: Përdorim vetëm teknologji të certifikuara (ISO), ndjekim protokolle strikte instalimi dhe ofrojmë dokumentim të plotë. Përputhshmëria ligjore dhe privatësia janë po aq të rëndësishme sa vetë funksionaliteti.

albinfo.ch: Çfarë përfiton klienti nga teknologjitë moderne që instaloni?

Pajtim Gashi: Siguri 24/7, parandalim me analitikë, menaxhim qendror & mobile, integrim me automatizime dhe mbështetje profesionale për funksionim të qëndrueshëm.

albinfo.ch: Si punoni me klientët – nga konsultimi te implementimi?

Pajtim Gashi: Fillojmë me analizë rreziku, japim rekomandime teknike, hartojmë plan integrimi, implementojmë profesionalisht dhe ofrojmë monitorim/azhurnim. Qasja është gjithmonë e personalizuar.

albinfo.ch: Çfarë teknologjish përdorni më së shumti?

Pajtim Gashi: Kamera IP me rezolucion të lartë dhe analitikë, sisteme alarmi Ajax me njoftime të menjëhershme, integrim SmartHome dhe menaxhim qendror – të gjitha në përputhje me standardet zvicerane.

albinfo.ch: Kush janë klientët – familjet apo kompanitë?

Pajtim Gashi: Të dyja. Familjet kërkojnë siguri dhe komoditet me SmartHome; kompanitë kërkojnë integrim, compliance dhe mbrojtje të aseteve e të dhënave. Zgjidhjet tona shkallëzohen sipas nevojës.

albinfo.ch: Si po evoluon kërkesa për siguri në Zvicër?

Pajtim Gashi: Në rritje të vazhdueshme. Po kërkohen zgjidhje që bashkojnë sigurinë fizike me atë dixhitale dhe që respektojnë rregulloret e privatësisë. Fokus i madh te platforma të centralizuara dhe menaxhimi në kohë reale.

albinfo.ch: Planet tuaja të afërta?

Pajtim Gashi: Zgjerim të shërbimeve, produkte të reja me automatizime të avancuara dhe digjitalizim të mëtejshëm – që klienti të ketë kontroll të plotë dhe qartësi operative.

albinfo.ch: Mesazh për të rinjtë që duan karrierë në siguri inteligjente?

Pajtim Gashi: Investoni në njohuri dhe etikë. Kjo fushë është dinamike dhe shpërblyese për ata që mësojnë vazhdimisht dhe ndërtojnë zgjidhje të besueshme.

 

NETZWERK DUA – Çfarë ofron

CCTV me analitikë të avancuar

Alarme & detektim zjarri (certifikuar)

Kontroll hyrjeje / interfon

Rrjete & kabllim strukturor, IT

SmartHome/SmartOffice – automatizim & menaxhim në distancë

Konsulencë, mirëmbajtje dhe dokumentim i plotë i përputhshmërisë

 

Teknologjitë kyçe: Kamera IP, sisteme alarmi Ajax, integrim cloud/mobile, standarde ISO & rregullore zvicerane të mbrojtjes së të dhënave.

“Kalimi nga sistemi tradicional te ai inteligjent është kalimi nga mbikëqyrja pasive te menaxhimi aktiv i sigurisë.” – Pajtim Gashi

“Ne nuk shesim pajisje – ndërtojmë besim me zgjidhje të personalizuara dhe afatgjata.”

Më shumë info:

 https://netzwerkdua.ch/

Foto: Genti Mersinaj

 

 

Gjermani: Pesë të arrestuar për planifikim sulmi në treg krishtlindjesh

Autoritetet në shtetin gjerman të Bavarisë kanë arrestuar pesë burra. Ata dyshohen se kanë planifikuar një sulm në një treg Krishtlindjesh në Bavarinë e Poshtme, sipas Zyrës së Prokurorit Publik të Mynihut, transmeton albinfo.ch. Pesë personat dyshohet se kishin ndërmend ta kryenin sulmin duke përdorur një automjet, deklaroi zyra e prokurorit.

Autoritetet aktualisht po hetojnë mundësinë e një motivi islamist. Arrestimet u kryen të premten.

Koha dhe vendi i saktë i sulmit të planifikuar, si dhe specifikat e planeve, janë aktualisht të panjohura.

Zvicër: Fondet mjaftojnë vetëm për 24 avionë luftarakë në rast ekstrem

Qeveria zvicerane mund të sigurojë vetëm 24 avionë të rinj luftarakë F-35 me 6 miliardë franga të miratuara, në një rast ekstrem.

Problemi qëndron në shërbimet e shumta shtesë të përfshira në kufirin e kostos, siç raportoi gazeta “Sonntags Zeitung” në botimin e sotëm.

Vetëm avionët kushtojnë 3.8 miliardë franga, transmeton albinfo.ch. Kostot shtesë të vlerësuara deri në 1.3 miliardë franga u referohen vetëm avionëve, siç i është konfirmuar gazetës nga Zyra Federale për Armatime.

Për të qëndruar brenda kufirit të kostos, paratë potencialisht do të ishin të mjaftueshme vetëm për 24 avionë.

Gjykohet një mercenar zviceran që ka luftuar për Ukrainën

Një tjetër mercenar zviceran që lufton në Ukrainë do të paraqitet në gjykatë të enjten. Burri nga Schaffhauseni dyshohet se ka luftuar në Legjionin Ndërkombëtar për mbrojtjen e Ukrainës nga shkurti i vitit 2022 deri të paktën në fund të vitit 2024, siç citoi gazeta “SonntagsBlick”nga aktakuza në një artikull online.

Shtetasi zviceran, i cili ka dënime të shumta të mëparshme, përballet me gjobë ose burgim, transmeton albinfo.ch. Nuk është e qartë nëse ai do të marrë pjesë në gjyq.

Ai aktualisht jeton në Izrael, siç ka raportuar së fundmi CH Media. As i pandehuri dhe as avokatët e tij nuk dëshiruan të komentonin për “SonntagsBlick”.

Gazeta shkruan se kjo është hera e parë që sistemi i drejtësisë ushtarake ka paditur një mercenar zviceran që lufton në Ukrainë.

Hetimet janë duke u zhvilluar aktualisht kundër 15 mercenarëve të tjerë të dyshuar.

Ticino: Gjenden 40 kilogramë kokainë në makinën e serbit dhe italianes

Policia kufitare e Ticinos gjeti 40 kilogramë kokainë në një makinë në Capolago, Ticino, të shtunën. Dy pasagjerët, një burrë dhe një grua nga Italia, janë arrestuar me këtë rast, transmeton albinfo.ch.

Ata akuzohen për një shkelje të rëndë të Ligjit për Narkotikët, kanë njoftuar policia kantonale e Ticinos, Zyra Federale për Doganat dhe Sigurinë Kufitare dhe zyra e prokurorit publik të Ticinos në një deklaratë të përbashkët të dielën.

Hetimi për rastin tani është në dorë të zyrës së prokurorit publik, shkruan sda.ch.

Sipas policisë, gruaja 53-vjeçare shtetase italiane dhe burri 53-vjeçar shteas serb po udhëtonin në drejtim të veriut në autostradën A2. Ata u ndaluan dhe u kontrolluan pak pas orës 7:00 të mëngjesit

Albin Kurti në Cyrih: Siguria si garanci e paqes dhe shtetndërtimi si përgjegjësi historike

Në vazhdën e tubimit elektoral të mbajtur mbrëmë në Cyrih, Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, artikuloi një nga shtyllat më domethënëse të diskursit të tij politik: sigurinë si garanci të paqes dhe shtetndërtimin si përgjegjësi historike.

Në një mbrëmje të ngarkuar me emocione politike dhe kujtesë kolektive, fjalimi i tij nuk mbeti në kufijtë e një thirrjeje elektorale, por u shpalos si një rrëfim shtetëror mbi rrugën e Kosovës, nga mbijetesa historike drejt konsolidimit institucional, nga trauma drejt ndërtimit të garancive që dhuna të mos përsëritet më. Në këtë rrjedhë narrative, Kurti e ndërtoi mesazhin mbi idenë se paqja nuk është mungesë force, por rezultat i gatishmërisë për ta mbrojtur atë.

Duke folur për orientimin ndërkombëtar të Kosovës, ai theksoi se anëtarësimi në organizatat kyçe evropiane dhe euroatlantike nuk është synim deklarativ, por proces që buron nga përmbushja e standardeve dhe nga investimi konkret në siguri dhe mbrojtje. Sipas tij, “Kosova e meriton anëtarësimin në organizatat më të rëndësishme të kontinentit tonë dhe në NATO, jo si kërkesë politike, por si rezultat i investimit serioz që po bëjmë në mbrojtje dhe siguri”, duke e vendosur këtë aspiratë në kornizën e përgjegjësisë shtetërore dhe bashkëpunimit ndërkombëtar.

Në vijim, Kryeministri në detyrë ndaloi te ndryshimi rrënjësor i qasjes shtetërore ndaj Forcës së Sigurisë së Kosovës, duke e krahasuar qartë me periudhat e mëparshme. Ai rikujtoi se gjatë viteve 2018–2020 investimet në armatim dhe municion kishin qenë minimale, ndërsa në mandatin aktual janë rritur ndjeshëm. “Nga viti 2018 deri në vitin 2020, për armatim e municion janë dhënë më pak se 4 milionë euro; në mandatin tonë, mbi 430 milionë euro. Ky nuk është vetëm ndryshim buxhetor, por ndryshim qasjeje shtetërore”, theksoi Kurti, duke e cilësuar këtë si një korrigjim të domosdoshëm institucional.

Ai nënvizoi se ky transformim synon ndërtimin e një ushtrie moderne, funksionale dhe mbrojtëse, në përputhje me standardet e NATO-s dhe në bashkëpunim me partnerë strategjikë ndërkombëtarë. Rritja e kapaciteteve ushtarake, sipas tij, nuk përbën kërcënim për askënd, por shërben si garanci për stabilitet dhe siguri. “Ne nuk po ndërtojmë një ushtri për konflikt, por një ushtri për paqe, një ushtri që garanton se dhuna dhe masakrat ndaj popullit tonë nuk do të përsëriten më kurrë”, deklaroi ai.

Një pjesë e rëndësishme e fjalimit iu kushtua reflektimit historik. Kryeministri në detyrë rikujtoi katër periudha gjenocidale që shqiptarët kanë përjetuar gjatë një shekulli e gjysmë, duke theksuar se këto përvoja e bëjnë edhe më të domosdoshëm ndërtimin e një shteti të fortë dhe të drejtë. Megjithatë, ai nënvizoi qartë se orientimi i Kosovës nuk është revanshist. “Pavarësisht katër gjenocideve që shqiptarët kanë përjetuar brenda një shekulli e gjysmë, Kosova nuk është shtet revanshist; ajo kërkon drejtësi dhe garanci që historia të mos përsëritet”, tha Kurti.

Në një plan më konceptual, ai foli për kalimin nga forca e mbijetesës historike në vetëdije të plotë shtetërore, ku identiteti kombëtar shoqërohet me institucione funksionale dhe përgjegjësi publike. “Ne si komb kemi qenë të fortë historikisht, por sot detyra jonë është të ndërtojmë shtete të fuqishme,  Kosovën dhe Shqipërinë, me institucione që mbrojnë qytetarët e tyre”, theksoi ai.

Kurti bëri të ditur se Kosova tash e tri vite radhazi investon mbi 2 për qind të BPV-së në mbrojtje, ka trefishuar buxhetin për ushtrinë, ka dyfishuar numrin e ushtarëve dhe ka rritur ndjeshëm trajnimet dhe pajisjet, duke u mbështetur në konceptin e mbrojtjes gjithëpërfshirëse. Në këtë kuadër, ai theksoi se “gatishmëria për vetëmbrojtje është kusht i paqes” dhe se aftësia për ta mbrojtur veten kontribuon drejtpërdrejt në stabilitetin rajonal.

Në përmbyllje, Kryeministri në detyrë e lidhi këtë vizion shtetëror me procesin zgjedhor të 28 dhjetorit, duke e paraqitur atë si një moment reflektimi demokratik mbi drejtimin e ardhshëm të vendit. Ai theksoi se “siguria sociale, institucionale dhe territoriale janë në test më 28 dhjetor”, duke nënvizuar rëndësinë e vazhdimësisë institucionale dhe konsolidimit të shtetit të Kosovës si faktor stabiliteti dhe paqeje në rajon.

Për albonfo.ch  Luljeta Ademi

 

Kishte kërcënuar me sulm në Eurovision në Bazel – Dëbimi i tij ngre pyetje

Sipas informacionit të marrë nga “NZZ am Sonntag”, një person i dyshuar si terrorist, i cili ishte deportuar nga Zvicra, ishte lënë i pashoqëruar nga autoritetet franceze të sigurisë pranë kufirit zviceran.

25-vjeçari konsiderohej i rrezikshëm dhe kishte nevojë për disa ilaçe psikotrope, raportoi gazeta, duke cituar vendime gjyqësore dhe dokumente të tjera, transmetoin albinfo.ch. Ai kishte kërcënuar me sulm në Festivalin e Këngës Eurovision në Bazel (2025) dhe kishte identifikuar veten si përfaqësues të Shtetit Islamik.

Sipas gazetës, Gjykata Federale Administrative në fakt i kishte urdhëruar autoritetet zvicerane të siguroheshin që i përmenduri të merrte kujdesin e duhur në Francë.

Policia kantonale e Bernës thuhet se ka deklaruar se ai ishte dorëzuar te autoritetet përkatëse me ilaçet e nevojshme për “periudhën fillestare”.

Megjithatüe, policia franceze nuk ka “asnjë koment” për rastin. Shtetasi francez, i cili ishte rritur në Zvicër, aktualisht po qëndron – pa mbështetje – afërsisht 20 kilometra larg kufirit zviceran.

Rritja e çmimeve rëndon familjet në Kosovë

Si shumë familje, edhe ajo e Artan Dubovës që jeton në Prishtinë mezi po arrin të ia dal me çmimet e produkteve esenciale. 45 vjeçari thotë se nuk janë të rralla netët kur detyrohen të flenë pa ngrënë.

Ai thotë për emisionin ekonomik `Shtylla` të realizuar nga KosovaPress, se rritja e çmimeve po i shtyn drejt kufijve të mbijetesës, transmeton albinfo.ch.

Dubrova shton se nuk ka as mjete për ngrohje dhe se mishi është bërë luks për të, duke kërkuar rritje të ndihmave sociale nga shteti.

Hallin e rritjes së çmimeve e kanë thuajse të gjithë. Dikush më shumë e dikush më pak ankohen se me këtë situatë nuk po arrijnë të ia dalin.

Qytetari nga Prishtina shprehet se situata ekonomike aktuale është më e vështira që ka përjetuar ndonjëherë. Sipas tij, shumica e familjeve po përballen me vështirësi serioze, përjashtuar zyrtarët e lartë shtetërorë, të cilët, siç thotë ai, nuk e njohin realitetin e varfërisë.

Një pensioniste shprehet se me pensionin prej 230 eurosh në muaj nuk po arrin të përballojë shpenzimet jetësore dhe se është e detyruar të kërkojë ndihmë tek shoqet e saja për t’ia dalë.

E ky nuk është vetëm perceptim i qytetarëve. Në indeksin e harmonizuar të çmimeve të konsumit të Kosovës, vërehet dukshëm një rritje për periudhën 2024-2025. Inflacioni vjetor për periudhën janar – nëntor 2025 është 5.3 për qind. Ndërsa, për vitin 2024, 1.6 përqind, në vitin 2023 4.9 përqind. Madje, njohësi i ekonomisë, Ilir Hajdini thotë se rritja është edhe më e madhe se që raportohet nga institucionet. Sipas tij, shtrenjtimi i rrymës ka pasur ndikimin më të madh.

Sipas tij, shtrenjtimi i energjisë elektrike dhe importi i madh i mallrave kanë pasur ndikimin kryesor në rritjen e inflacionit të përgjithshëm në vend, duke reflektuar drejtpërdrejt në përvojën e përditshme të qytetarëve.

Kryetari i Shoqatës së Konsumatorit, Selatin Kaçaniku thotë për KosovaPress, se rritje reale të çmimeve ka, ndërsa zbritjet nuk vërehen. Ai thekson se çdo lëvizje në treg rëndon mbi konsumatorin, i cili njëkohësisht është edhe taksapagues. Sipas Kaçanikut, shtresa që dikur konsiderohej e varfër tashmë ka falimentuar, ndërsa shtresa e mesme po mbijeton prej kohësh përmes kredive, çka sipas tij dëshmon mungesë të politikave dhe programeve serioze për mbrojtjen e konsumatorit nga ana e qeverive.

Agjencia e Statistika të Kosovës ka dërguar edhe një raport me çmimet e produkteve esenciale gjatë vitit 2024 dhe periudhës janar-tetor 2025.

Në këtë raport 1 kg oriz në vitin 2024 ka kushtuar 1.68 euro, në tetor 1.77. Mielli në 2024 ishte 0.81 Cent, ndërsa në tetor 0.84 cent, buka 500 gr në 2024 0.52 cent, në tetor 0.84, mish pule në 2024 ka qenë 4.08 euro një kilogram, në tetor 4.64 euro.

Ndërsa një litër qumësht në vitin 2024 ka qenë 1.21 euro, në tetor 1.25 euro, një litër jogurt një vië parë ka qenë 1.19 euro, në tetor 1.25 euro, po ashtu 30 copë vezë në 2024 kanë kushtuar 2.88 euro, në tetor ka arrit 3.82 euro, gjithashtu një litër vaj në 2024 ka qenë 1.47 euro, në tetor arriti 1.66 euro.

Gjithashtu sipas ASK-së, 1 kg sheqer më 2024 ka qenë 1.23 euro, në tetor të 2025 ka shënuar një rënie prej 1.19. Kurse, 1 kg kafe e bluar një vit më parë ka qenë 13.08 euro, në tetor ka arrit 15.62 euro, çaji 9.27, në tetor 9.45 euro, uji 1.5 litër 0.37 në 2024, në tetor 0.39 euro.

Ndërsa energjia elektrike (pa kosto fikse), 1 kwh në 2024 ishte 0.07 cent, ndërsa në tetor të 2025 0.08.

Sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës, çmimet e konsumit në një mesatare në nëntor shënuan rritje prej 5. 3 për qind krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar. Krahas të ardhurave mujore në Kosovë, sipas ASK-së, pensioni bazik në vendin tonë është 150 euro tani, paga minimale aktuliasht është 350 euro bruto dhe paga mesatare 639 euro për vitin 2024.

Lëndohet Gjimshiti

Atalanta ka marrë një fitore të rëndësishme 2-1 ndaj Cagliarit, por suksesi është shoqëruar me shqetësime për gjendjen fizike të mbrojtësit shqiptar Berat Gjimshiti, i cili u detyrua të ndalet dhe mbetet ende pa një diagnozë të qartë.

Pas ndeshjes, trajneri i Atalantës, Raffaele Palladino, u shfaq i kënaqur me paraqitjen e skuadrës, duke vlerësuar veçanërisht reagimin pas momentit të vështirë.

“Ishte një ndeshje e komplikuar kundër një skuadre të fortë. Cagliari ka lojtarë të shpejtë dhe të rrezikshëm në kundërsulm. Në pjesën e parë luajtëm shumë mirë dhe pa rreziqe, por na vjen keq që nuk e mbyllëm ndeshjen më herët,” deklaroi Palladino.

Trajneri pranoi se rënia fizike në pjesën e dytë lidhet me ngarkesën e lartë të ndeshjeve, por theksoi karakterin e skuadrës pas golit të barazimit.

“Ajo që më pëlqeu më shumë ishte dëshira për të fituar. Pas barazimit, skuadra reagoi me personalitet. Kjo frymë është thelbësore për të krijuar entuziazëm në Bergamo,” u shpreh ai, transmeton albinfo.ch.

Në fokus ishte edhe situata e Gjimshitit, për të cilin Palladino tha se do të priten vlerësimet mjekësore.

“Nuk do të kemi Lookman dhe Kossounou për shkak të Kupës së Kombeve të Afrikës dhe tani duhet të kuptojmë se çfarë ka ndodhur me Gjimshitin. Do të duhet të gjejmë zgjidhje, por kemi një javë për të punuar,” tha trajneri.

Palladino vlerësoi gjithashtu sakrificën e Gianluca Scamaccës, i cili luajti pavarësisht temperaturës së lartë.

“Ai kishte 38 gradë temperaturë, por donte me çdo kusht ta ndihmonte ekipin. Ishte shumë i mirë,” përfundoi trajneri i Atalantës.

Gjendja e Berat Gjimshitit pritet të sqarohet në orët apo ditët në vijim, ndërsa tifozët shpresojnë që dëmtimi të mos jetë serioz.

KQZ nis pakot me fletëvotime për votuesit e regjistruar jashtë Kosovës

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) ka nisur pakot me fletëvotime për votuesit e regjistruar jashtë Kosovës për votim me postë në zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës.

Dërgesat postare me fletëvotime do të dërgohen për rreth 58 mijë votuesit e regjistruar dhe që kanë përzgjedhur të votojnë përmes postës. Pjesa tjetër e votuesve të regjistruar për votim në përfaqësi diplomatike, 19,257, duhet të presin datën 27 dhjetor për të votuar në misionin diplomatik ku janë regjistruar, transmeton albinfo.ch.

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi ka shpjeguar para mediave se fletëvotimet, të cilat janë printuar në Slloveni, kanë arritur në Kosovë të premten, më 12 dhjetor dhe pas kësaj shërbimi votues i KQZ-së, ka bërë përgatitjen e pakove individuale për secilin votues të regjistruar, të cilat tashmë janë të gatshme për t’u dërguar jashtë vendit në adresat e votuesve të regjistruar.

“Fillimisht, pakot do të dërgohen në aeroport dhe gjatë ditës së nesërme do të fillojë shpërndarja e tyre në shtete të ndryshme, përmes shërbimeve postare, në adresat e votuesve. KQZ njofton se gjatë javës në vijim do të përmbyllet i gjithë procesi i dërgimit të pakove me fletëvotime për votuesit jashtë Kosovës. Në çdo dërgesë postare, është vendosur nga një numër i veçantë gjurmimi dhe u është dërguar votuesve të regjistruar, të cilët mund të shohin vazhdimisht vendndodhjen e pakos me fletëvotim”, tha Elezi.

Sipas KQZ-së, votimi përmes postës do të përfundojë më 27 dhjetor dhe votuesit inkurajohen që pakon me fletëvotim ta dorëzojnë në kuti postare në kohën më të shpejtë që është e mundur që ajo të arrijë me kohë.

“Është e rëndësishme të theksohet se votimi përmes postës përfundon më 27 dhjetor 2025. Kjo periudhë votimi vlen vetëm për rreth 58 mijë votuesit e regjistruar jashtë Kosovës dhe që kanë përzgjedhur të votojnë përmes postës. KQZ u bën thirrje votuesve që të mos presin ditën e fundit për ta dërguar pakon e tyre me fletëvotim. Pakot duhet të dorëzohen në adresën e njërës nga kutitë postare të KQZ-së në shtetin ku jetojnë votuesit, apo në kutitë postare më të afërta. Votuesit inkurajohen që këtë ta bëjnë sa më shpejt që është e mundur, në mënyrë që pakoja të arrijë me kohë në kutinë postare nga ku do të tërhiqet dhe do të dërgohet në Kosovë për procesin e numërimit”, tha Elezi.

KQZ ka bërë të ditur se me qëllim të lehtësimit të procesit të votimit për shtetasit që janë regjistruar për të votuar përmes postës, kutitë postare janë funksionale në këto 23 shtete: Australi, Austri, Belgjikë, Çeki, Danimarkë, Francë, Gjermani, Holandë, Hungari, Itali, Kanada, Kosovë, Kroaci, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Mbretëria e Bashkuar, Norvegji, ShBA, Shqipëri, Slloveni, Suedi, Turqi dhe Zvicër.

Dhjetë të vdekur e dhjetëra të lënduar nga sulmi në Australi

Dhjetë njerëz janë vrarë dhe dhjetëra të tjerë janë plagosur pasi dy burra hapën zjarr gjatë një feste hebraike në plazhin Bondi të Sidnejt të dielën, thanë zyrtarët australianë.

Policia e Uellsit të Ri Jugor tha se dy të dyshuar janë arrestuar dhe dërguar në mbajtje, transmetuesi publik australian ABC raportoi se një nga dy sulmuesit e armatosur ishte në mesin e të vrarëve.

Dhjetëra njerëz janë dërguar në spitale pas të shtënave, tha një zëdhënës i shërbimit të ambulancës së Uellsit të Ri Jugor, raporton Evropa e Lirë, transmeton albinfo.ch.

Kryeministri Anthony Albanese e quajti incidentin “tronditës dhe shqetësues”, duke shtuar se “ekipet e emergjencës janë në terren dhe po punojnë për të shpëtuar jetë”.

“Pashë të paktën 10 njerëz të shtrirë në tokë dhe gjak kudo”, tha për Sydney Morning Herald dëshmitari Harry Wilson.

Presidenti i Izraelit, Isaac Herzog, tha se hebrenjtë që kishin shkuar për të ndezur qiriun e parë të festës së Hanukës në plazh u sulmuan nga “terroristë të ndyrë”.

Australia ka përjetuar një sërë sulmesh antisemitike ndaj sinagogave, ndërtesave dhe makinave që nga fillimi i luftës së Izraelit në Gazë në tetor 2023.

Si një nga plazhet më të famshme në botë, Bondi zakonisht është i mbushur me banorë vendas dhe turistë, veçanërisht në mbrëmjet e ngrohta të fundjavës.

Video që qarkullonin në platformën X shfaqnin njerëz në plazh dhe në parkun aty pranë duke u shpërndarë, ndërsa dëgjoheshin të shtëna të shumta dhe sirena policie.

Një video tregonte një burrë të veshur me këmishë të zezë duke qëlluar me një armë të gjatë, përpara se të neutralizohej nga një burrë me bluzë të bardhë, i cili ia mori armën nga duart.

Një burrë tjetër u pa duke qëlluar me armë nga një urë këmbësorësh. Një video tjetër tregonte dy burra të shtrirë përtokë dhe të mbajtur nga policë me uniformë mbi një urë të vogël këmbësorësh.

Sulmi ndodhi pothuajse saktësisht 11 vjet pasi një person i armatosur mori peng 18 persona në kafenenë Lindt në Sidnej. Dy pengje dhe sulmuesi u vranë pas një përballjeje që zgjati 16 orë.

Shtetet që kanë ndaluar Rrjetet Sociale për fëmijët

Ndalimi po vëzhgohet nga afër nga vende të tjera që po konsiderojnë masa të ngjashme me bazë moshe, ndërsa rriten shqetësimet për ndikimin e rrjeteve sociale te shëndeti dhe siguria e fëmijëve.

Më poshtë është një përmbledhje e asaj që po bëjnë vende të tjera dhe kompanitë teknologjike për të rregulluar aksesin në rrjetet sociale, shkruan shqip.al, transmeton albinfo.ch.

Australia

Një ligj historik i miratuar në nëntor 2024 detyron platformat e mëdha të rrjeteve sociale të bllokojnë përdoruesit nën 16 vjeç duke nisur nga kjo e mërkurë, një nga rregulloret më të rrepta në botë për platformat e teknologjisë.

Kompanitë që nuk zbatojnë ligjin mund të përballen me gjoba deri në 49.5 milionë dollarë australianë (32.8 milionë dollarë amerikanë).

Britania

Ligji “Online Safety Act” vendos standarde më të forta për sigurinë online, përfshirë kufizime moshe për të bllokuar të miturit nga përmbajtjet e dëmshme.

Ligji u miratua në vitin 2023 dhe filloi zbatimin këtë vit. Nuk është vendosur ende një kufi moshe për akses në rrjetet sociale.

Kina

Rregullatori i hapësirës kibernetike të Kinës ka vendosur një program të quajtur “modaliteti i të miturve”, që kërkon kufizime në nivel pajisjeje dhe rregulla specifike për aplikacionet, duke kufizuar përdorimin sipas moshës.

Danimarka

Danimarka njoftoi në nëntor se do të ndalojë rrjetet sociale për fëmijët nën 15 vjeç, ndërsa do t’u lejojë prindërve të japin përjashtime për fëmijë të moshës 13–14 vjeç. Shumica parlamentare ka shprehur mbështetjen përpara votimit formal.

Franca

Në vitin 2023, Franca miratoi një ligj që kërkon pëlqim prindëror për krijimin e llogarive nga të miturit nën 15 vjeç. Por, sipas mediave lokale, zbatimi po pengohet nga sfida teknike.

Gjermania

Të miturit 13–16 vjeç mund të përdorin rrjetet sociale vetëm me pëlqimin e prindërve. Aktivistët e mbrojtjes së fëmijëve thonë se kontrollet janë ende të pamjaftueshme.

Italia

Në Itali, fëmijët nën 14 vjeç duhet të kenë pëlqimin e prindërve për të hapur llogari në rrjetet sociale; mbi 14 vjeç nuk kërkohet më pëlqim.

Malajzia

Malajzia deklaroi në nëntor se do të ndalojë rrjetet sociale për përdoruesit nën 16 vjeç duke filluar nga viti i ardhshëm.

Norvegjia

Qeveria norvegjeze propozoi në tetor 2024 rritjen e moshës së pëlqimit për përdorimin e rrjeteve sociale nga 13 në 15 vjeç.

Prindërit do të mund të japin pëlqim për fëmijët nën këtë moshë. Po përgatitet gjithashtu legjislacion që vendos një kufi absolut minimal moshe prej 15 vjeç.

SHBA

Ligji “Children’s Online Privacy Protection Act” (COPPA) ndalon kompanitë të mbledhin të dhëna personale nga fëmijët nën 13 vjeç pa pëlqim prindëror.

Disa shtete kanë miratuar ligje që kërkojnë pëlqim të prindërve për akses në rrjetet sociale, por janë përballur me sfida gjyqësore për shkak të lirisë së fjalës.

BE

Parlamenti Evropian në nëntor miratoi një rezolutë që kërkon një moshë minimale 16 vjeç për përdorimin e rrjeteve sociale për të siguruar “angazhim online të përshtatshëm me moshën”.

Rezoluta kërkon gjithashtu një kufi të harmonizuar 13 vjeç për aksesin dixhital në BE. Rezoluta nuk është ligjërisht detyruese.

Kompanitë teknologjike

Platformat si TikTok, Facebook dhe Snapchat kërkojnë moshë minimale 13 vjeç për t’u regjistruar.

Megjithatë, grupet e mbrojtjes së fëmijëve thonë se këto kontrolle janë të pamjaftueshme dhe se shumë fëmijë nën 13 vjeç kanë llogari në rrjetet sociale, sipas të dhënave zyrtare në disa vende evropiane.

Lindjet në kantonin zviceran bien në nivelin më të ulët rekord

Numri i foshnjave të lindura në kantonin Jura ka rënë nga 828 në vitin 1999 në 579 në vitin 2024 – vetëm 7.8 lindje për 1,000 banorë, sipas shifrave në statistikën e fundit Mémento 2025, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Trendi reflektohet në shkallën e fertilitetit të Jurës – numri mesatar i fëmijëve për grua. Pasi luhatej rreth 1.65 midis viteve 2011 dhe 2021, ajo ra në 1.34 në vitin 2024. Rënia pasqyron pamjen kombëtare: me 1.29 fëmijë për grua, Zvicra ka arritur nivelin e saj më të ulët që nga fillimi i regjistrimeve.

Statusi martesor i nënave në kantonin Jura ka ndryshuar ndjeshëm vitet e fundit. Në vitin 2024, 41.3% e lindjeve ishin jashtë martesës, nga vetëm 10.4% në vitin 1999.

Gratë e moshës 30 deri në 34 vjeç përbëjnë grupin më të madh të nënave të reja në kanton. Nga 579 lindjet e regjistruara vitin e kaluar, vetëm pesë ishin nga nëna nën 20 vjeç.

Ulen kostot e shtetësisë zvicerane në Bazel dhe Bernë

Kushdo nën moshën 25 vjeç në Bazel nuk do të paguajë më tarifat e vendosura nga kantoni dhe qyteti për natyralizim – ata do të duhet të mbulojnë vetëm tarifën federale prej 100 CHF (125 dollarë). Parlamenti kantonal në Qytetin e Bazelit votoi të mërkurën për të ulur kostot e natyralizimit.

Natyralizimi për të rriturit e moshës 25 vjeç e lart në qytetin e Bazelit tani kushton 900 CHF, nga 1,750 CHF që ishte më parë. Çmimi përfshin tarifën federale prej 100 CHF, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Të rriturit që aplikojnë për natyralizim në qytetin e Bernës paguajnë 1,150 CHF në tarifa kantonale, plus 400 CHF shtesë të ngarkuara nga qyteti. Në nëntor, parlamenti lokal mbështeti një mocion për të hequr tarifat në nivel bashkie.

Mbikëqyrësi i çmimeve thotë se hendeku midis kantoneve është shumë i gjerë.

Zvicra planifikon të zgjerojë radarët e zhurmës në rrugë

Këshilli Federal dëshiron të vendosë ekrane në rrugë që paralajmërojnë shoferët kur automjetet e tyre tejkalojnë nivelet e rekomanduara të zhurmës, raportoi RTS, transmeton albinfo.ch.

Pas miratimit të një raporti mbi këtë çështje të premten, qeveria tha se pajisje të tilla mund të ndihmojnë në frenimin e zhurmës së tepërt të motorit, të cilën e përshkroi si një shqetësim të shmangshëm që dëmton cilësinë e jetës dhe mund të dëmtojë shëndetin.

Raporti shqyrtoi pesë modele të mundshme zbatimi dhe favorizoi ekranet e pajisura me pajisje matëse të zhurmës. Këto do t’u tregonin shoferëve kur automjetet e tyre tejkalonin një prag zhurme dhe do të lëshonin një alarm – siç është një kërkesë për të ngadalësuar. Variante të tjera u hodhën poshtë për arsye ligjore dhe teknike. Matja e zhurmës është shumë më komplekse sesa matja e shpejtësisë, vëren qeveria, sepse leximet ndikohen nga kushtet e motit dhe zhurma në sfond. Legjislacionit aktual gjithashtu i mungon një kufi i përcaktuar i zhurmës, dhe automjetet nuk kanë instrumente në bord që do t’u lejonin shoferëve të monitoronin pajtueshmërinë.

Ideja e gjobave u refuzua, së bashku me kontrollet e policisë, inspektimet e automjeteve dhe shkeljet e regjistruara. Sipas qeverisë, balanca kosto-përfitim për këto opsione është e pafavorshme, për shkak të pengesave teknike dhe barrës financiare dhe të personelit që ato do të sillnin.

Në tetor 2024, Këshilli Federal përditësoi rregulloret e kontrollit të zhurmës dhe udhëzoi ministrinë e transportit të shqyrtonte përdorimin e radarëve të zhurmës në më shumë detaje.

Aeroporti i Cyrihut do të heqë kufizimet për lëngjet në vitin 2026

Njëzet e gjashtë skanerë CT me teknologji të lartë po instalohen në aeroportin e Cyrihut dhe ato do të ndryshojnë rrënjësisht jo vetëm në kontrollet e sigurisë më të shpejta dhe më efikase, por edhe në aspektin e një rregulli më pak kufizues për lëngjet dhe elektronikën.

Instalimi i këtyre pajisjeve ka shkaktuar radhë të gjata dhe kohë të gjata pritjeje gjatë dhjetorit, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, në fund të fundit, këto shqetësime të përkohshme do të ia vlejnë.

Sipas aeroportit të Cyrihut, “skanerët CT për bagazhet e dorës do të mundësojnë analizën tre-dimensionale të sendeve të bagazhit.

“Lëngjet dhe pajisjet elektronike nuk do të kenë më nevojë të hiqen nga çantat”, tha menaxheri i projektit Roman Jung për transmetuesin publik SRF. Ato mund të qëndrojnë në bagazh. Kjo do të përshpejtojë procesin [e sigurisë].”

Kur do të fillojë të funksionojë sistemi i ri?

Ndërsa disa nga skanerët janë tashmë në vend, rregulli i ri nuk do të hyjë në fuqi derisa të instalohen të 26 – deri në verën e vitit 2026.

Në atë pikë, pasagjerët do të lejohen të kalojnë nëpër pikat e kontrollit me enë lëngu deri në 2 litra – me kusht që përmbajtja të mos klasifikohet si rrezik sigurie.

Deri atëherë, “rregullorja e lëngut 100 ml do të vazhdojë të zbatohet”, tha aeroporti i Cyrihut.

Shishet më të mëdha do të konfiskohen.

Po pajisjet elektronike?

Rregulli është i njëjtë me atë për lëngjet: derisa sistemi të lançohet zyrtarisht, duhet të hiqni laptopët dhe pajisjet e tjera elektronike nga bagazhet tuaja të dorës në pikat e kontrollit të sigurisë.

Megjithatë, sapo sistemi i ri të hyjë në fuqi, mund t’i lini brenda.

“Ky është një hap i madh përpara në teknologjinë e kontrollit”, tha Reto Lanz, zëvendësdrejtor i kontrolleve të sigurisë së policisë së aeroportit.

A keni nevojë për një certifikatë mjekësore në ditën tuaj të parë të pushimit në Zvicër?

Në përgjithësi në Zvicër, duhet të merrni një certifikatë mjekësore pas tre ditësh pushim nga puna.

Kjo do të thotë që nëse mungoni për më shumë se tre ditë, nga dita e katërt duhet t’i paraqisni punëdhënësit tuaj një certifikatë mjekësore që përmend datën e ekzaminimit dhe sa ditë (ose javë ose muaj) do të mungoni nga puna.

Shumica e kompanive ende i përmbahen këtij rregulli të përgjithshëm, por disa kërkojnë një certifikatë mjekësore që nga dita e parë e mungesës, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Një shqetësim i vlefshëm

Kjo lejohet sipas ligjit dhe shpesh ndodh nëse punëdhënësi ka arsye për të dyshuar në vlefshmërinë e një ‘sëmundjeje’ – për shembull, për shkak të rritjes së mungesave.

Dhe ka një arsye për këtë kujdes.

Në qershor 2024, të dhënat nga Zyra Federale e Statistikave (FSO) dhe sigurimi Group Mutuel konfirmuan këtë trend.

Ato zbuluan se numri i njerëzve që merrnin leje mjekësore dhe mungesa të tjera jo të lidhura me festat ishte rritur në nivele rekord.

Statistikat treguan se mesatarisht, punëtorët në Zvicër marrin rreth dy javë pushim mjekësor çdo vit, gjë që pasqyron një rritje që nga para pandemisë Covid.

Kjo është arsyeja pse, sipas raporteve të medias, “punëdhënësit kanë më pak besim tek punonjësit e tyre dhe po kërkojnë gjithnjë e më shumë një certifikatë që nga dita e parë e mungesës”.

Punë shtesë e panevojshme

Mjekët nuk janë të kënaqur me këtë trend sepse, thonë ata, u jep atyre shumë punë shtesë.

Zakonisht, nëse një punonjës shërohet dhe kthehet në punë brenda tre ditësh, nuk nevojiten vizita mjekësore.

Por kur një kompani kërkon një certifikatë që nga dita e parë, ata duhet të vizitojnë menjëherë mjekun, ndonjëherë pa takim, duke e mbingarkuar zyrën mjekësore.

Dhe ka më shumë: nëse pacientët nuk shkojnë menjëherë te mjeku dhe nuk i kanë më simptomat kur i kanë, mjekët mund të duhet t’i nënshkruajnë certifikatat në mënyrë retroaktive – gjë që nuk është pikërisht një praktikë e ligjshme nga pikëpamja mjekësore. “Jo vetëm punëdhënësit, por edhe shkollat, klubet sportive dhe operatorët turistikë po kërkojnë gjithnjë e më shumë certifikata në situata ku një konsultë mjekësore nuk do të ishte në të vërtetë e nevojshme”, tha Monika Reber, bashkëpresidente e Shoqatës Zvicerane të Mjekëve të Familjes dhe Fëmijëve.

Shqipëri: Më shumë remitenca, por më pak ndikim

Viti 2025, të paktën për periudhën Janar-Shtator ka qenë i jashtëzakonshëm në drejtimin e remitancave, ku dërgesat totale të emigrantëve në 816.45 milionë euro, sipas të dhënave nga “Banka e Shqipërisë”.

Ky është niveli më i lartë që nga nisja e matjeve të avancuara, dhe më shumë se çdo vit tjetër, nëse flasim për të njëjtën periudhë.

Por, përtej vlerës nominale, kjo rritje e remitancave vjen në një kontekst të veçantë, zhvlerësimi i euros.

Me kursin që ka prekur nivele të ulëta historike ndaj lekut, vlera reale e remitancave në monedhën vendase është relativisht më e ulët për përfituesit në Shqipëri.

Pra, edhe pse më shumë euro po hyjnë në ekonomi, fuqia blerëse e tyre është ndikuar ndjeshëm nga zhvlerësimi, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Shumë familje shqiptare ka pasur më shumë remitanca, por më pak ndikim real për xhepat e tyre, veçanërisht ato që mbështeten te këto dërgesa për konsum të përditshëm. Pra, me kursin mesatar të nëntë mujave të vitit aktual që vlerësohet në mesatarisht 98.24 Lek, mund të themi që remitancat vlejnë gjithsej rreth 80.2 miliardë lekë.

Krahasuar me kursin e këmbimit në periudhën para se të niste rënia e euros kjo shifër sot do të ishte shumë herë më e lartë. Referuar shifrave të “Bankës së Shqipërisë” mesatarja e kursit të këmbimit Euro-Lek, në vitin 2022, llogaritej në 118.9 lekë.

Nëse nisemi nga kjo mesatare e supozuar mund të themi se remitancat do të vlenin në 97 miliardë lekë, ose rreth 16.8 miliardë me shumë.

Kurti në Cyrih: Mërgata nuk është rezervë emocionale, por forcë zhvillimi dhe shtyllë e shtetit

Cyrih – Sonte, në një tubim elektoral të mbajtur në Cyrih me mërgatën shqiptare në Zvicër, Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës dhe kryetari i Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti, mbajti një fjalim të gjatë, të strukturuar dhe programor, që shpalosi jo vetëm vizionin politik të qeverisë së tij në prag të zgjedhjeve parlamentare të 28 dhjetorit, por edhe një narrativë të gjerë historike, institucionale dhe identitare mbi rolin e diasporës shqiptare. Tubimi i mbrëmjes u hap me një pjesë muzikore dhe u zhvillua në një atmosferë mobilizuese, me pjesëmarrje të gjerë të bashkatdhetarëve.

 

Që në hyrje të fjalimit, Kurti e vendosi tonin simbolik të mbrëmjes duke iu referuar energjisë së mërgatës në Zvicër. “Zvicra është midis Alpeve të Evropës, por këtu bëhet edhe më nxehtë se në vendlindjen tonë në Kosovë”, tha ai, duke falënderuar të pranishmit që kishin ndarë kohë nga pushimi, studimet dhe puna për t’u bërë bashkë në Cyrih. Ai theksoi se zgjedhjet e 28 dhjetorit janë vetëm pak ditë larg dhe se ato përbëjnë një moment vendimtar për të ardhmen politike të Kosovës, duke iu referuar pritshmërive për një fitore të radhës të Lëvizjes Vetëvendosje.

Në një pasazh të gjerë të fjalimit, Kryeministri u ndal te kontributi historik i diasporës shqiptare, duke e cilësuar atë të pandashëm nga vetë historia e Kosovës. “Ne asnjëherë nuk e harrojmë sa shumë ka dhënë mërgata për vendlindjen – në okupim, gjatë luftës çlirimtare, në mbijetesën sociale, por edhe për zhvillimin ekonomik, demokratizimin, pavarësimin e Kosovës dhe reputacionin e saj ndërkombëtar”, u shpreh Kurti. Ai rikujtoi edhe sakrificën e dhjetëra dëshmorëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës që erdhën nga diaspora, duke theksuar se emra si Agim Ramadani apo Fehmi Lladrovci mishërojnë lidhjen e drejtpërdrejtë mes mërgatës dhe lirisë së Kosovës.

Cyrihu, sipas Kurtit, nuk përfaqëson largësi nga Kosova, por një nga format konkrete të pranisë së saj në botë. “Cyrihu nuk është larg Kosovës; është njëra nga mënyrat sesi Kosova jeton në botë”, tha ai, duke e përshkruar mërgatën jo si kujtim të ikjes, por si dëshmi të qëndrueshmërisë. “Ju jeni integruar pa u tretur. Shqiptarët janë të shpërndarë gjithandej, por kurrsesi të shpërbërë”, theksoi Kryeministri, duke e lidhur këtë realitet me ruajtjen e identitetit, gjuhës dhe vetëdijes kolektive.

Një bosht qendror i fjalimit ishte raporti institucional i Qeverisë së Kosovës me diasporën. Kurti e artikuloi qartë qasjen e tij politike ndaj mërgatës: “Diaspora nuk është rezervë emocionale, por forcë zhvillimi”. Ai theksoi se profesionalizmi dhe përvoja e fituar nga mërgimtarët janë pasuri publike që duhet të bëhen pjesë e politikave ekonomike, sociale dhe kulturore të Kosovës. “Qeveria e Kosovës, qeveria juaj, e sheh mërgatën si partnerë dhe kurrsesi si spektatorë”, deklaroi ai, duke e vendosur këtë marrëdhënie në një nivel partneriteti strategjik.

Në këtë kuadër, Kurti shpalosi edhe programet konkrete për përfshirjen e diasporës, veçanërisht të të rinjve. Ai përmendi programet që u mundësojnë të rinjve të mërgatës të angazhohen për disa muaj apo deri në një vit në Kosovë, në fusha të ndryshme institucionale dhe profesionale. Sipas tij, këto programe jo vetëm që i lidhin të rinjtë me Kosovën, por i shndërrojnë ata në ura të fuqishme mes Kosovës, Zvicrës, Gjermanisë dhe vendeve të tjera ku jetojnë shqiptarët.

Një vëmendje e veçantë iu kushtua edhe investimeve të diasporës. Kurti foli për paketën e dedikuar të investimeve me garanci shtetërore, duke theksuar se shteti i Kosovës është garantues për investimet e mërgimtarëve. “Shteti është garanci për kreditë dhe investimet tuaja”, tha ai, duke e cilësuar këtë mekanizëm si një mënyrë konkrete për ta shndërruar përvojën dhe kapitalin e diasporës në vende pune dhe zhvillim ekonomik në Kosovë.

Dimensioni kulturor dhe arsimor zuri një vend të rëndësishëm në fjalimin e Kryeministrit. Ai e vuri theksin te gjuha shqipe si themel i identitetit kombëtar.

“Para së gjithash dhe mbi të gjitha, ne jemi komb i gjuhës”, theksoi Kurti, duke bërë thirrje që gjuha shqipe të mos ruhet vetëm me nostalgji, por përmes arsimit. Ai ftoi prindërit në mërgatë që t’i regjistrojnë fëmijët në mësimin plotësues të gjuhës shqipe dhe në sistemin e gjendjes civile të Kosovës, duke e cilësuar këtë si parakusht për integrim pa asimilim dhe për garantimin e të drejtave qytetare të brezave të rinj.

Në përmbyllje të fjalimit të gjatë të mbajtur sonte në Cyrih, Kurti iu rikthye dimensionit politik dhe organizativ të diasporës. Duke cituar Faik Konicën, ai foli për nevojën e kalimit “nga ndjenja e fortë kombëtare te vetëdija e lartë kombëtare”, duke bërë thirrje për një nivel më të lartë organizimi dhe bashkëveprimi të mërgatës shqiptare. Mesazhi përfundimtar i tubimit ishte i qartë: diaspora nuk është vetëm pjesë e së kaluarës së Kosovës, por një aktor kyç i së tashmes dhe i së ardhmes së saj politike dhe zhvillimore, në prag të zgjedhjeve parlamentare të 28 dhjetorit.

Për albinfo.ch Luljeta Ademi