Vaksina Covid-19, kur dhe për kë?

Të gjithë kemi filluar të kuptojmë se virusi nuk mund të zhduket si me magji, dhe mënyra e vetme për të dalë nga kjo kurthe është një vaksinë. Por shumica prej nesh nuk kanë njohuri se si dhe sa kohe i duhet një vaksine për tu prodhuar

Rreth një vakine të mundshme dhe hapat që duhet ndjekur deri në finalizimin e saj, për gazetën SRF.CH ka folur Thomas Cueni, Drejtor i Përgjithshëm i Shoqatës Ndërkombëtare të Prodhuesve Farmaceutikë, përcjell albinfo.ch.

Sipas tij, hapi iparë është të dimë saktësisht se me cilën sëmundje duhet ta luftojë vaksina. Meqenëse shkencëtarët kanë njohur sekuencën gjenetike të Covid-19 që nga janari, ajo kuti të paktën shënohet.

Pastaj duhet bërë studime para-klinike, me modelim kompjuterik, me testime të kafshëve. Atëherë, nëse shenjat janë të mira, mund të vazhdohet me fazën 1 të provës klinike, një grup relativisht i vogël i vullnetarëve të shëndetshëm”.

Pastaj vijnë fazat dy dhe tre, me grupe më të mëdha vullnetarësh, të varur natyrisht nga secila fazë paraprake që tregon sukses. Këtu jo vetëm efikasiteti, por edhe siguria duhet të kontrollohet plotësisht.

“E gjithë kjo, normalisht, zgjat dhjetë deri në pesëmbëdhjetë vjet,” thotë Cueni.

Duke punuar me urgjencë rreth kësaj vaksine në kohën rekord, shkencëtarët tashmë kanë të paktën 140 kandidatë në provat paraklinike, rreth dy duzina prej të cilave kanë përparuar në fazat një ose dy, dhe vetëm disa në fazën e tretë.

Në të njëjtën kohë, disa nga hapat e nevojshëm për të rritur prodhimin, që zakonisht merren vetëm pasi të jetë gati një vaksinë e vlefshme, po kryhen tani.

Ekzistojnë bazat, si sigurimi që ka mjaft shisha qelqi që të përmbajnë miliarda doza të vaksinës. Ose duke lënë mënjanë linjat e prodhimit tani, kështu që ata janë të gatshëm të rrokullisen sapo vaksina të aprovohet.

Për të inkurajuar bashkëpunimin e shpejtë dhe të drejtë, Organizata Botërore e Shëndetit ka filluar atë që e përshkruan si një “bashkëpunim të thellë global për të përshpejtuar zhvillimin, prodhimin dhe qasjen e barabartë në testet, trajtimet dhe vaksinat Covid-19”.

Ky bashkëpunim është me COVAX, ose Facility e Qasjes Globale Covid-19. Dhe kryesore për COVAX është GAVI, Aleanca Global Vaksinave, drejtori i së cilës është Seth Berkley. GAVI tashmë ka përvojë me dekada duke mbështetur zhvillimin e vaksinave, duke identifikuar kandidatët premtues dhe duke punuar me prodhuesit për të siguruar një qasje të drejtë.

“Askush nuk është i sigurt nëse të gjithë nuk janë të sigurt në një pandemi. Pra, ne kemi krijuar strukturën COVAX për t’u përpjekur të sigurojmë vaksina për të gjithë në botë.”, thotë Berkley

COVAX, shton ai, synon të shpërndajë të paktën dy miliardë doza vaksina deri në fund të vitit të ardhshëm. Çdo vend që merr pjesë në COVAX do të jetë në gjendje të hyjë në vaksinë, pavarësisht nga aftësia e tij për të paguar. Qëllimi është të sigurohet që vendet pjesëmarrëse kanë mjaftueshëm për të vaksinuar 20% të popullsisë së tyre. Kjo është e mjaftueshme, beson GAVI, për të siguruar që njerëzit me rrezik të lartë dhe të prekshëm, si dhe punonjës të kujdesit shëndetësor, të marrin vaksinën sa më shpejt të jetë e mundur.

Zvicra, një mbështetëse e hershme e COVAX, është tani bashkëudhëheqëse e saj, së bashku me Singaporin.

Nora Kronig, drejtuese e departamentit të çështjeve ndërkombëtare në Zyrën Federale të Shëndetit Publik të Zvicrës, pajtohet që përpjekja është e thellë.

“Nuk është hera e parë që do të kemi një grup të përbashkët global që do të sillte produktin tek pacientët,” shpjegon ajo.

Dhe, shton ajo, COVAX është shumë më ambicioz sesa thjesht përpjekja për të siguruar që kombet më të varfra të botës nuk lihen pas në garën për një vaksinë.

“Kjo ka të bëjë me përpjekjet e përbashkëta,” thotë ajo.

“Ne kemi nevojë për të investuar në kërkime dhe zhvillim, dhe të punojmë së bashku është mënyra më e mirë”, shton ajo.

Cueni i IFPMA pajtohet me qasjen e një grupi vendesh që mbështesin kandidatë të ndryshëm për vaksina.

Por sipas tij vend si Zvicra, mund të dalë me një vaksinë që tregon premtime në fazën e parë, por nuk ka asnjë mënyrë për të përparuar në fazat dy ose tre.

“Thjesht nuk ka infeksione të mjaftueshme për një test të duhur,” thotë ai.

Me fjalë të tjera, vaksinimi i mijëra njerëzve të shëndetshëm me një vaksinë të mundshme në një vend ku infeksionet e reja janë në qindra të ulta nuk do të japin dëshmi se vaksina funksionon, sepse shanset për t’u ekspozuar ndaj virusit janë shumë të ulëta.

Bashkëpunimi COVAX mund të, hipotetikisht, të sigurojë që një vaksinë premtuese e zhvilluar në një vend me një shkallë të ulët infeksioni, atëherë mund të testohet gjerësisht në një vend ku shkalla e infeksionit është ende e lartë

Për shembull, Brazili, ku shkalla e infeksionit mbetet e lartë, është gjithashtu një mbështetës i COVAX.

Por, pavarësisht nga të gjitha synimet e mira rreth COVAX, vendet do të jenë gjithashtu nën presion të madh për të siguruar që ata kanë furnizime të menjëhershme dhe të mëdha të çdo vaksine të suksesshme për popullsinë e tyre.

Shumë prej tyre kanë paracaktuar tashmë miliona doza, duke mbyllur marrëveshje me prodhuesit, edhe pse nuk e dinë nëse kandidatët që ata kanë zgjedhur do të funksionojnë në të vërtetë.

Kjo është arsyeja pse Thomas Cueni heziton kur pyetet nëse COVAX do të sigurojë një qasje vërtet të drejtë.

“Juria është akoma jashtë. Por ajo që kam parë më bën me kujdes optimist.”, thotë ai.

Angazhimi publik i liderëve kryesorë evropianë si Angela Merkel dhe Emmanuel Macron është premtues.

Prandajsipas Cueni një bashkëpunim global është më shumë se kurr i nevojshëm.

Siç thekson Kronig i Zyrës Federale të Shëndetit, vaksinimi i të gjithëve në Zvicër nuk do ta mbajë Zvicrën të sigurt.

“Ne jemi një vend i hapur liberal, me shumë kalime kufitare çdo ditë. Shikoni Gjenevën, ku ishte edhe më e qartë gjatë pandemisë se sa ne ndajmë një hapësirë ​​jetese. Ne diskutojmë, bashkëveprojmë, shikuam kapacitetin e spitalit në mënyrë që të mund të merrnim pacientë nga Franca kur kapacitetet e tyre u tejkaluan. Pse të vaksinoni njerëzit në njërën anë të kufirit dhe jo në anën tjetër? Tani jemi angazhuar në multilateralizëm të vaksinave. ”

Por kur do të jetë një vaksinë gati sipas Cueni?

“Askush nuk mund të jetë i sigurt, për të qenë i sinqertë, ne thjesht nuk e dimë akoma. Shkencëtarët me të cilët unë flas janë optimistë. Por unë mendoj se ka më shumë gjasa në verën e vitit të ardhshëm sesa këtë vit. ” thotë ai

 

---