Kantoni Ticino ka bërë një hap të rëndësishëm në luftën kundër abuzimeve brenda Kishës, duke vendosur që çdo rast i dyshuar ose i konfirmuar i abuzimit të raportohet tek autoritetet gjyqësore brenda 30 ditëve.

Ndryshimi i ligjit u nxiti nga rasti i një kapelani rinor nga Ticino, i cili u dënua në gusht për abuzime seksuale ndaj të miturve. Dioqeza e Luganos kishte vonuar vite për të raportuar rastin, duke i lejuar priftit të vepronte pa pengesa, transmeton albinfo.ch.

Amendamenti i ri përcakton që detyrimi për raportim nuk vlen vetëm për të miturit ose personat që nuk mund të vendosin për vete, por edhe për të rriturit që janë në marrëdhënie varësie me klerikët. Ndryshimet prekin Kishën Katolike dhe atë Reformuese, duke forcuar udhëzimet ekzistuese për mbrojtjen nga abuzimet.

Stefan Loppacher, drejtues i Njësisë Kombëtare për Abuzimet në Kishën Katolike, thekson se rregullat e brendshme të Kishës nuk janë të mjaftueshme dhe kjo ligj i detyron autoritetet fetare të bashkëpunojnë me drejtësinë. Organizatat për mbështetjen e viktimave, si Gava, vlerësojnë ligjin, duke theksuar se mbështetja e vazhdueshme ndaj viktimave mbetet thelbësore.

Ekspertët nënvizojnë se priftërinjtë që kanë shkaktuar dëme fizike, psikologjike ose seksuale nuk duhet të rikthehen në detyrë brenda Kishës. Ligji synon të garantojë zero tolerancë ndaj abuzimeve dhe mbrojtje më të madhe për viktimat.

Një analizë e përbashkët e Konfederatës dhe kantoneve zvicerane mbi afro 900 produkte shtazore tregon se mishi, vezët dhe peshku të shitur në Zvicër përgjithësisht respektojnë kufijtë e lejuar për substancat PFAS. Këto kimikate të qëndrueshme u zbuluan në të gjitha mostrat, por vetëm 0.8% i tyre tejkaluan vlerat maksimale të lejuara.

Shtatë mostra rezultuan problematike: pesë mish viçi, një mostër vezësh dhe një mostër peshku. Për këto raste, kimistët kantonalë kanë urdhëruar masa korrigjuese për të shmangur përsëritjen e tejkalimeve.

Në total u analizuan 401 mostra mishi, 282 vezësh dhe 206 peshku, ku 70% e produkteve ishin vendore ose nga Lihtenshtajni dhe 30% të importuara.

FSVO kontrolloi gjithashtu 276 mostra qumështi dhe produktesh të qumështit, të cilat aktualisht nuk kanë kufij ligjorë për PFAS. Dy mostra qumështi dhe një kos tejkaluan vlerat orientuese të BE-së.

PFAS janë substanca të prodhuara industrialisht, të vështira për t’u degraduar dhe të pranishme gjerësisht në mjedis, duke paraqitur rreziqe të mundshme për shëndetin e njeriut.

Zvicra është ngritur në krye të renditjes evropiane për shpenzimet në kujdesin shëndetësor. Sipas Eurostat, zyra statistikore e Bashkimit Evropian, në vitin 2023 në Zvicër janë shpenzuar rreth 10,000 franga për frymë për shëndetësinë. Në krahasim, mesatarja e BE-së është rreth 3,500 franga, transmeton albinfo.ch.

Edhe kur bëhet rregullimi sipas paritetit të fuqisë blerëse, Zvicra mbetet lideri në Evropë për vitin 2023. Krahasimet sipas paritetit të fuqisë blerëse marrin parasysh ndryshimet në nivelin e çmimeve midis vendeve.

Sipas të dhënave, pas Zvicrës renditen Lihtenshtajni (rreth 9,746 franga) dhe Luksemburgu (rreth 6,356 franga). Gjermania shpenzon rreth 5,446 franga për frymë, Franca rreth 4,023 franga dhe Italia rreth 2,847 franga.

Një kontroll i realizuar këtë vit në kantonin e Obvaldenit ka zbuluar se shumë dyqane dhe restorante kanë shitur alkool dhe duhan tek adoleshentët. Nga 92 blerje testuese, 25 herë produktet iu shitën personave nën moshën ligjore.

Testet treguan se më lehtë shiteshin pijet alkoolike të forta (33% e bizneseve të testuara), ndjekur nga birra dhe duhani. Megjithëse numri i shkeljeve është pak më i ulët se vitin e kaluar, autoritetet e kantonit nënvizojnë se situata mbetet shqetësuese.

Qëllimi është që verifikimi i moshës për blerjen e alkoolit dhe duhanit të bëhet praktikë standarde, ndërsa kantoni ofron trajnim për stafin e bizneseve për të përmirësuar mbrojtjen e të rinjve.

Një studim i ri i Sekretariatit Shtetëror për Arsim, Kërkim dhe Inovacion (SERI) tregon se 71% e kontratave të praktikës në Zvicër janë fitimprurëse për kompanitë. Punëdhënësit gjenerojnë mesatarisht 4,540 franga fitim neto në vit për çdo praktikant, pasi zbriten të gjitha kostot e trajnimit.

Në total, përfitimi vjetor për ekonominë zvicerane arrin 800 milionë franga. Krahasuar me studimin e mëparshëm, kostot bruto kanë rënë lehtë, ndërsa prodhimtaria e praktikantëve është ruajtur.

Fitimi ndryshon sipas llojit të trajnimit

2-vjeçar (Certifikatë Federale Profesionale): 9,630 fr.

3-vjeçar (CFC): 13,940 fr.

4-vjeçar (CFC): 17,510 fr.

Fitimi ulet me rreth 3,000 franga kur praktikanti ndjek edhe maturën profesionale, por mbetet pozitiv.

Rajonet dhe sektorët

Të gjitha sektorët rezultojnë fitimprurës, me ndërtimin në krye. Rajoni i Liqenit të Gjenevës regjistron fitimin më të lartë, falë produktivitetit më të madh. Ticino ka fitimin më të ulët për shkak të prodhimtarisë më të dobët dhe pagave më të ulëta.

Cilësia e trajnimit

Më shumë se 75% e kompanive ofrojnë trajnim “të kënaqshëm deri shumë të mirë”, ndërsa 8% vlerësohen si “autoritarë”. Kompanitë konsiderojnë se 82% e planit të trajnimit është i rëndësishëm për nevojat e tyre.

Studimi u bazua në një anketë online me 6,686 kompani trajnimi dhe 3,655 kompani të tjera, me një shkallë përgjigjeje prej 31–39%.

Në kantonin e Neuchâtel, një grup mësuesish ka dërguar një letër tek autoritetet për të njoftuar për situatat e vështira në shkolla, përfshirë sfidat në mësim, sjelljet e nxënësve dhe bashkëpunimin në klasë.

Një mësuese shpjegon se përballet me nxënës me çrregullime nga spektri autik, nxënës me vështirësi akademike dhe situata familjare komplekse. Philippe, një mësues tjetër, tregon se disa nxënës nuk dinë të lexojnë ose të shprehen qartë, dhe ka pasur refuzime gjatë aktiviteteve artistike.

Mësuesit kërkojnë më shumë mbështetje në klasë, përfshirë praninë e një edukatori ose mësuesi të specializuar, si dhe lehtësim të procedurave administrative për aksesin tek ndihmat.

Nga ana e autoriteteve, Crystel Graf, këshilltare shtetërore për arsim, deklaron se disa masa janë thjeshtuar që nga fillimi i vitit shkollor dhe efekti i tyre pritet të ndjehet së shpejti. Kantonit ka nisur gjithashtu projektin pilot “Flora” për përgatitjen e fëmijëve me integrim social të kufizuar. Graf njofton se do të takojë përfaqësues të mësuesve në bashkëpunim me komunat, pasi shkolla në Neuchâtel është e regionalizuar dhe aspekti sociopedagogjik financohet nga komunat.

Raste të ngjashme në Danimarkë

Danimarka po shqyrton metoda të reja për menaxhimin e situatave të vështira në klasë. Ministri i Arsimit ka propozuar zgjerimin e të drejtës së ndërhyrjes fizike nga mësuesit për të rivendosur qetësinë në klasë, duke theksuar se nuk bëhet fjalë për dhunë, por për udhëzime të thjeshta si vendosja e dorës mbi shpatullën e nxënësit për të treguar se duhet të largohet nga klasa.

Sipas autoriteteve daneze, kjo masë duhet të kombinohet me dy mësues në çdo klasë dhe mbështetje të specializuar arsimore. Përfaqësues të nxënësve kundërshtojnë ndërhyrjet fizike dhe rekomandojnë përqendrim në mbështetje dhe shërbime sociale.

Situata në Zvicër

Në Zvicër, përdorimi i forcës fizike në shkolla është i ndaluar përveç rasteve të rrezikut të menjëhershëm. David Rey, president i sindikatës së mësuesve në Zvicrën frankofone, thekson se përqendrimi është në nxitjen e kohezionit social dhe zbatimin e metodave të ndryshme në të gjithë kantonet.

Hekurudhat Federale Zvicerane po e përshtatin orarin e tyre kombëtar hekurudhor më 14 dhjetor dhe planifikojnë të prezantojnë një shërbim treni nate në itinerarin Bern-Cyrih-Winterthur.

Hekurudhat Federale e testuan këtë lidhje nate në disa fundjava në pranverë dhe vjeshtë, raportoi grupi i gazetave CH-Media të hënën. Mendohet se është e dobishme për udhëtarët e kohës së lirë dhe pasagjerët me nisje të hershme nga Aeroporti i Cyrihut.

Prandaj, Hekurudhat Federale planifikojnë ta zgjasin provën në vitin 2026. Lidhjet e natës do të ofrohen pothuajse çdo të premte dhe të shtunë në mbrëmje. Treni niset nga Winterthur në orën 1:40 të mëngjesit dhe mbërrin në Bernë në orën 3:04 të mëngjesit. Një tren nate niset nga Berna në orën 3 të mëngjesit dhe mbërrin në

Winterthur në orën 4:32 të mëngjesit. Udhëtarët ajrorë mbërrijnë në Aeroportin e Cyrihut në orën 4:16 të mëngjesit, transmeton albinfo.ch.

Hekurudhat Federale po e përdorin provën gjatë gjithë vitit për të përcaktuar kërkesën për shërbime nate dhe itineraret e sakta në të cilat duhet të funksionojnë. Ata gjithashtu po studiojnë raportin kosto-përfitim.

Për shërbimin e ri të natës Bern-Olten-Cyrih-Aeroport-Winterthur, lidhjet janë të mundshme me shërbimet S-Bahn në Bernë, Olten dhe Cyrih.

Trenat e natës gjithashtu qarkullojnë pothuajse çdo fundjavë midis Fribourg-Lozanës dhe Aeroportit të Gjenevës, Sionit dhe Aeroportit të Gjenevës dhe Biel-Lozanës me lidhje me Aeroportin e Gjenevës.

Hekurudhat Federale do të vendosin për vazhdimin e një shërbimi kombëtar nate vitin e ardhshëm. Ato gjithashtu kanë plane për një shërbim fundjave 24 orë në ditë midis Cyrihut dhe Gjenevës, Oltenit dhe Bazelit, Bernës dhe Thunit, Lozanës dhe Sionit, dhe Cyrihut dhe Churit.