Gratë shpesh anashkalohen për promovime në kompanitë zvicerane, edhe pse janë të paktën po aq të kualifikuara sa burrat. Në pozicionet jo-drejtues, përfaqësimi i grave dhe burrave është thuajse i barabartë, por kjo marrëdhënie ndryshon në momentin e promovimit të parë. Punësimi me kohë të pjesshme paraqet një pengesë të madhe për avancimin.

Këto janë përfundimet e “Gender Intelligence Report 2025”, hartuar nga shoqata Advance, e specializuar në barazi gjinore, dhe Universiteti i St. Gallen.

Megjithatë, raporti evidenton dallime të mëdha në sektorë të ndryshëm. Në gjashtë nga nëntë industritë e analizuar, gratë promovohen “më rrallë sesa përqindja e tyre në forcën punëtore do të sugjeronte.” Kjo hendek është më e theksuar në sektorin publik (17 pikë përqindjeje), konsulencë (15 pikë) dhe bankar (11 pikë).

Në sektorin publik, sipas Ines Hartmann, drejtoreshë e Qendrës për Diversitet, Aftësi të Kufizuara dhe Përfshirje në Universitetin e St. Gallen, problemi më i madh është në promovimet drejt niveleve të ulëta të menaxhmentit. Në nivele më të larta, përqindja e grave në promovime është pak më e lartë, ndërsa për pozicionet drejtuese shpesh rekrutohen persona të jashtëm, jo nga nivelet e ulëta të brendshme.

Në kontrast, në industrinë farmaceutike dhe teknologjinë mjekësore, si dhe në sektorin e teknologjisë, raporti tregon për një balancë më të mirë. Industria farmaceutike i ka kushtuar vëmendje të madhe barazisë dhe ka një orientim të fortë ndërkombëtar. Në sektorin e teknologjisë, ku gratë janë më pak të përfaqësuara, kompanitë “i kushtojnë vëmendje grave të pakta dhe i promovojnë qëllimisht.” Për më tepër, gratë në teknologji punojnë shpesh në financa apo menaxhim burimesh njerëzore, ku edhe përparojnë më lehtë.

Punësimi me kohë të pjesshme është një faktor kyç që pengon promovimin. Studimi tregon se personat me një orar pune më pak se 80% të kohës së plotë, janë më të rrezikuar të anashkalohen. Duke qenë se gratë punojnë më shpesh me kohë të pjesshme, ato janë më të prekur.

Në një sondazh, 61% e të punësuarve e konsiderojnë shumë të rëndësishme barazinë e mundësive, përfshirjen dhe diversitetin, por vetëm rreth një e katërta beson se punëdhënësi i tyre i jep rëndësi të njëjtë këtyre çështjeve. “Kjo tregon një hendek të madh mes pritshmërive dhe realitetit,” thekson Hartmann.

Studimi analizoi 376,000 të dhëna anonime nga punonjës të mbi 90 kompanive, që përbëjnë rreth 7% të fuqisë punëtore në Zvicër, dhe përfshiu edhe një sondazh me 600 punonjës.

Më shumë se 60,000 persona në Zvicër kanë nënshkruar një peticion që kërkon vendosjen e ndalimit të përdorimit të rrjeteve sociale si Instagram dhe TikTok për fëmijët dhe adoleshentët nën moshën 16 vjeç. Peticioni iu dorëzua Këshillit Federal nga shoqata jofitimprurëse “Nextgen 4 Impact”, e cila raportoi se në total janë mbledhur mbi 67,000 nënshkrime.

Kërkesa kryesore: Moshë minimale për rrjetet sociale

Shoqata thekson se një kufizim i tillë është i nevojshëm për të mbrojtur fëmijët nga varësia, ngacmimi në internet dhe manipulimi komercial. “Ne kemi nevojë për një kufi të qartë moshe për të mbrojtur fëmijët nga rreziqet e botës dixhitale”, thuhet në deklaratë. Sipas tyre, gjithnjë e më shumë fëmijë në moshë fillore janë të pranishëm në internet çdo ditë, duke u ekspozuar ndaj fenomeneve si cyberbullying, cybergrooming dhe abuzim.

Rrjetet sociale nuk duhet të përcaktojnë vetëvlerësimin

Peticioni thekson se pëlqimet dhe ndjekësit në platformat sociale nuk duhet të jenë faktori përcaktues i vetëvlerësimit të fëmijëve. Politikanët duhet të reagojnë dhe ta përditësojnë legjislacionin për t’iu përshtatur realitetit digjital të ditëve të sotme.

Shoqata shton se ndonëse një ndalim nuk i eliminon të gjitha rreziqet, ai do të ndihmojë në ngritjen e ndërgjegjësimit – ashtu siç ekzistojnë rregulla për mbrojtjen e të miturve në përdorimin e alkoolit.

Mbështetje politike dhe institucionale

Peticionit i janë bashkuar edhe figura të njohura si:

Nina Fehr Düsel, deputete e SVP nga Cyrihu

Friederike von Waldenfels, sipërmarrëse

Rrjeti i Mësuesve Zviceranë

Shoqata për Fëmijëri pa Smartphone në Zvicër (SfKS)

Organizata Human Change

Këshilli Federal është shprehur më herët se do të shqyrtojë mundësinë e një ndalimi të tillë.

Prodhuesit e pijëve me sheqer kishin premtuar të reduktonin përmbajtjen e sheqerit në produktet e tyre me 10% deri në vitin 2024. Një raport i Zyrës Federale për Sigurinë Ushqimore (FSVO), i publikuar në gusht 2025, tregon një rënie prej 13%, por duke u analizuar më thellë, disa pije vazhdojnë të jenë po aq të ëmbla, veçanërisht ato të konsumuara nga fëmijët dhe adoleshentët.

Në Zvicër, qeveria ka zgjedhur një qasje vullnetare për kompanitë. Rreth pesëmbëdhjetë prej tyre kanë marrë këtë angazhim, në iniciativë të Këshilltarit Federal Alain Berset pas ekspozitës ushqimore në Milano në vitin 2015. Ky dokument quhet Deklarata e Milanos.

Programi “On en parle” ka shqyrtuar dokumentet e paraqitura nga FSVO për tryezën e rrumbullakët të vitit 2021 me prodhuesit e pijëve të gazuara. FSVO kërkonte një ulje prej 20% të sheqerit për gjithë industrinë deri në 2024, por prodhuesit e konsideruan këtë si “jo realiste”, duke u shqetësuar se një reduktim kaq i madh do të nxiste konsumatorët të drejtohen drejt produkteve të importuara. Në fund u ra dakord për një ulje prej 10% me efekt në vitin 2024.

Pijet e fëmijëve dhe adoleshentëve janë më të ëmblat

Sipas raportit të FSVO-së të gushtit 2025, përmbajtja e sheqerit në pijet e gazuara është ulur mesatarisht me 13% midis viteve 2021 dhe 2024, që do të thotë se objektivi i Deklaratës së Milanos është arritur.

Megjithatë, ky është një mesatare. Nënkategoritë si “çaji i ftohtë” dhe “pijet energjike”, shumë të preferuara nga të rinjtë, nuk kanë arritur uljet e kërkuara, me përqindje rënie respektive prej vetëm 6.9% dhe 5.5%. Sa i përket pijëve për fëmijë, ato kanë përmbajtje sheqeri të shtuar më të lartë sesa produktet e zakonshme, deri në 11 gramë sheqer për 100 ml, gati dyfish më shumë.

Markat janë anonimizuar “për të respektuar sekretin tregtar”, sipas FSVO-së, gjë që është e habitshme pasi informacionet janë të dukshme në etiketat e shisheve. Për më tepër, këto ulje llogariten jo në bazë të përmbajtjes së sheqerit në çdo produkt veç e veç, por në medianën e të gjithë produkteve të një marke. Kjo do të thotë se markat mund të krijojnë produkte të reja më pak të ëmbla për të kompensuar ato më të ëmbla ekzistuese.

FSVO, kontaktuar nga “On en parle”, nuk pranoi të japë intervistë dhe i referohet prodhuesve të pijëve. Megjithatë, në komunikimin me shkrim thekson se “mediaja ndihmon në reduktimin e efektit të deformuar që shkaktojnë disa produkte shumë të ëmbla apo shumë të ulëta në sheqer dhe lejon një vlerësim më të saktë të ndryshimeve në përbërjen e gamës së produkteve.”

Angazhimi i pamjaftueshëm për shëndetin e fëmijëve

Në shtator 2025, UNICEF publikoi një raport që tregon rritje të shpejtë të obezitetit tek fëmijët dhe adoleshentët 5-19 vjeç në mbarë botën. Sipas pediatres Nathalie Farpour-Lambert, e specializuar në obezitetin e fëmijëve dhe përgjegjëse e programit kundër mbipeshës në HUG, si dhe konsulente për OBSH-në, angazhimi i industrisë në Deklaratën e Milanos nuk është i mjaftueshëm, transmeton albinfo.ch.

“Unë kujtoj të drejtat e fëmijës të UNICEF-it, që kërkojnë mbrojtje, promovim dhe mbështetje për një ushqyerje të shëndetshme te fëmijët. Fëmijët janë viktima të tregtisë së pijëve të ëmbla, e cila ka një ndikim shumë të madh globalisht me një xhiro vjetore prej 8 miliardë frangash,” shpjegon specialista në programin “On en parle”. “Në Zvicër, një në pesë fëmijë është mbipeshë dhe 5% janë obezë. Obeziteti nuk po ndalet te adoleshentët, të cilët konsumojnë këto pije të ëmbla.”

Raporti i OSAV-së (Organizata Federale për Sigurinë Ushqimore), që monitoron produktet duke përdorur medianën, nuk e habit specialisten. “Mediaja mund të fsheh mungesën e ndryshimeve, që është shqetësuese kur kemi parasysh popullatën që përpiqemi të mbrojmë.”

OSAV në një përgjigje me shkrim thotë se “ulja vullnetare e përmbajtjes së sheqerit do të arrijë më në fund kufijtë e saj dhe Departamenti Federal i Brendshëm po mendon tashmë për një koncept që do të zëvendësojë Deklaratën e Milanos.”

Zvicra vazhdon të tregojë një nivel të lartë solidariteti: gjatë vitit 2024, qytetarët dhuruan 2.25 miliardë franga, sipas statistikave të publikuara nga Fondacioni Zewo. Kjo është hera e pestë radhazi që shifra e donacioneve kalon pragun e 2 miliardë frangave, duke e përforcuar trendin pozitiv të dhurimeve.

Megjithatë, vërehet një ulje e shumës mesatare për donacion nëpërmjet metodave dixhitale, si Twint, ku çdo dhurim mesatarisht kapte vetëm 95 franga, krahasuar me 198 franga nëpërmjet postës ose bankës. Pavarësisht kësaj, Twint mbetet forma më e përdorur për donacione online.

Ndërkohë, dy të tretat e organizatave ndihmëse ndërkombëtare të certifikuara nga Zewo janë prekur nga shkurtime të fondeve shtetërore, duke detyruar shumicën prej tyre të pezullojnë ose mbyllin projekte në zhvillim.

Statistikat janë realizuar në bashkëpunim me Universitetin e Fribourg-ut.

Nga e hëna, Posta zvicerane do të mund të dërgojë sërish disa pako të klientëve biznesorë drejt Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Kjo është e mundur vetëm nëse ekziston një marrëdhënie faturimi midis kompanisë dhe klientit.

Posta njoftoi të enjten se ka përshtatur sistemet e saj për të përmbushur rregullat e reja doganore amerikane, të cilat tani kërkojnë zbatimin e procedurës DDP (Delivered Duty Paid) për të gjitha dërgesat postare që vijnë nga jashtë SHBA-së. Kjo do të thotë që detyrimet doganore i paguan dërguesi dhe jo më marrësi, siç ka qenë më parë.

Kompania deklaroi se tashmë është në gjendje të sigurojë të dhënat dhe rrjedhat e nevojshme të pagesave për autoritetet doganore amerikane, duke i hapur rrugën rifillimit të dërgesave për bizneset zvicerane, siç janë shitësit online, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, Posta Zvicerane ende nuk ka një zgjidhje ligjore për zhdoganimin e pakove nga individë apo biznese pa marrëdhënie faturimi. Ajo po punon për të gjetur një zgjidhje sa më shpejt që të jetë e mundur.

Më herët, më 25 gusht 2025, Posta njoftoi ndalimin e përkohshëm të të gjitha dërgesave drejt SHBA-së. Por që nga 4 shtatori, është bërë sërish e mundur dërgimi i dhuratave me vlerë deri në 100 dollarë. Për këtë, Posta përshtati sistemet e saj IT dhe vendosi mekanizma shtesë kontrolli në bashkëpunim me partnerët ndërkombëtarë të transportit.

Sipas Unionit Universal të Postës, dërgesat me postë nga Zvicra drejt SHBA-së ranë me më shumë se 80% në fillim të shtatorit, si pasojë e tarifave të reja të vendosura nga autoritetet amerikane. Deri në fund të gushtit, 88 shërbime postare në të gjithë botën kishin ndalur plotësisht ose pjesërisht dërgesat drejt SHBA-së.

Disa banorë të rajonit të Murtenit (FR) ranë viktimë e një mashtrimi nga policë të rremë më 3 shtator. Përfitimet e këtij mashtrimi arrijnë në rreth 41,000 franga, shumica e të cilave u sekuestruan nga policia. Tre persona janë arrestuar në kantonin e Aargaut.

Nën pretekstin e një parregullsie bankare, kriminelët “bindën një grua 72-vjeçare të tërhiqte vetë paratë nga banka dhe t’i depozitonte në një vend të treguar nga policët e rremë. Më pas ata morën paratë, pa u parë nga viktima,” tha policia e Friburgut të enjten.

Një çift në të shtatëdhjetat e tyre ishte gjithashtu viktimë e një mashtrimi të ngjashëm në të njëjtën ditë. Në total, mashtruesit arritën të marrin 41,000 franga nga viktimat e tyre, transmeton albinfo.ch.

Falë informacionit të siguruar nga viktimat dhe hetimeve të kryera nga Policia e Sigurisë së Friburgut, dy djem 19-vjeçarë me prejardhje afgane dhe turke u arrestuan të njëjtën ditë në Kölliken (AG), me mbështetjen e policisë kantonale të Aargaut.

Dy të dyshuarit pranuan se kishin shkuar në Murten për të marrë paratë dhe për t’ia dorëzuar një bashkëpunëtori, një 39-vjeçar turk, i cili gjithashtu u arrestua. Ky i fundit pranoi se kishte marrë paratë dhe se do t’i transferonte te një person i tretë. Pjesa tjetër e parave u gjet në automjetin e ndaluar në Kölliken.

Organizatë kriminale

“Të tre personat dyshohen se janë pjesë e një organizate kriminale, ku ata veprojnë si ndërmjetës midis njerëzve që marrin paratë nga viktimat dhe sponsorizuesve, të cilët ndoshta janë jashtë vendit,” tha policia. Ata dyshohen gjithashtu për përfshirje në shumë raste të mashtrimeve telefonike në territorin zviceran.

Njëri nga të dyshuarit pranoi gjithashtu se kishte mbledhur disa zarfe që përmbanin në total 150,000 franga nga vende të ndryshme në Zvicër. Të gjithë janë në paraburgim.