Fluturimi i dronëve mbi aeroporte, vende tregtare dhe infrastrukturë tjetër të ndjeshme në Evropë është një fenomen në rritje për të cilin udhëheqësit e BE-së fajësojnë Rusinë, dhe parandalimi i ndërprerjeve që ato shkaktojnë do të jetë një sfidë e vështirë teknike, thonë vëzhguesit.
Zbulimi i dronëve, bërja e tyre jofunksionale duke i bllokuar, apo edhe rrëzimi i tyre, janë të gjitha detyra komplekse dhe të rrezikshme. Dhe ndërsa dyshohet përfshirja e Rusisë, është e vështirë të provohet.
Shqetësimet po rriten se ndërprerje të tilla mund të jenë pjesë e taktikave të luftës hibride ruse tre vjet e gjysmë pas pushtimit të Ukrainës, ndërsa shumica e vendeve evropiane dyfishojnë mbështetjen e tyre për Kievin, duke përfshirë edhe dërgimin e pajisjeve ushtarake.
Në fillim të tetorit, dronë të parë mbi qytetin gjerman të Mynihut mbyllën dy herë aeroportin e qytetit, me kancelarin Friedrich Merz që tha “dyshimi ynë është se Rusia është pas shumicës së këtyre fluturimeve të dronëve”.
Kjo pasoi incidente të ngjashme rreth aeroporteve në kryeqytetin norvegjez Oslo, Kopenhagen dhe qytete të tjera daneze.
Në Francë, disa dronë u panë duke fluturuar mbi bazën ushtarake të Mourmelon-le-Grand në verilindje të vendit në fillim të kësaj jave, tha ushtria franceze për AFP.
Dronët ishin të vegjël dhe nuk pilotoheshin nga personeli ushtarak francez, tha dega rajonale e ushtrisë, duke e përshkruar incidentin si “të jashtëzakonshëm”.
‘Po përpiqen të na poshtërojnë’
Kryetarja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha se incidentet përbënin një “fushatë koherente dhe përshkallëzuese”.
“Dy incidente janë rastësi, por tre, pesë, 10 – kjo është një fushatë e qëllimshme dhe e synuar në zonën gri kundër Evropës, dhe Evropa duhet të përgjigjet”, u tha ajo ligjvënësve të BE-së të mërkurën.
Forcat franceze më parë këtë muaj hipën në një cisternë pranë Francës perëndimore që është lidhur me fluturimet misterioze të dronëve.
Kapiteni dhe ndihmësi i saj u ndaluan, por më vonë u liruan, dhe anija ishte në gjendje të shkonte drejt Kanalit të Suezit.
“Në këtë fazë, kjo është vetëm për të na bezdisur, është pjesë e shfaqjeve të armiqësisë së rusëve. Ata po përpiqen të na poshtërojnë”, tha një burim francez i sigurisë, duke kërkuar të mos identifikohej.
Burimi theksoi se ishte e vështirë të provohej përfshirja e Moskës.
Ata thanë se Franca ka parë rritje të fluturimeve të dronëve mbi instalimet ushtarake, vendet industriale dhe vendet e tjera të ndjeshme gjatë disa javëve të fundit, por autoritetet nuk janë të sigurta se kush i kontrollon ato.
Në disa raste, mund të ketë shpjegime të tjera.
Në Mourmelon, një vend i madh ushtarak, “mund të kemi një baba që blen një dron kinez që nuk përfshin ‘zonën e ndalimit të fluturimit’ në sistemin e tij, që nuk i lexon udhëzimet dhe shkon në pyllin aty pranë për fundjavë dhe përfundon në mes të një zone të ndaluar”, tha Thierry Berthier, drejtor shkencor i federatës profesionale evropiane për dronë sigurie, Drones4Sec.
‘Jo shumë larg përballjes’
Cilado qoftë origjina e tyre, kundërshtimi i dronëve nuk do të jetë i lehtë.
Ka shumë vende që duhet të mbrohen – jo vetëm aeroportet civile, por edhe vendet ushtarake, industritë e ndjeshme si ato të përfshira në mbështetjen evropiane për Ukrainën dhe termocentralet.
Bllokimi është një masë efektive, por potencialisht e vështirë në zonat e populluara. “Rrezikoni të bllokoni shumë gjëra”, paralajmëroi Berthier.
Një dron mund të rrëzohet ose të interceptohet me një dron tjetër, por kjo është e rrezikshme. Në fund të shtatorit, autoritetet daneze vendosën të mos i rrëzojnë ato për sigurinë e civilëve.
Ekzistojnë edhe kufizime ligjore.
Në Francë, “vetëm një agjenci qeveritare mund të neutralizojë një dron”, tha burimi i sigurisë, që do të thotë se një kompani private nuk do të lejohej të çaktivizonte një dron duke e bllokuar atë.
Në Gjermani, qeveria duhet të sqarojë një pezullim ligjor për të lejuar policinë të rrëzojë dronë kërcënues.
Lorenzo, një marinar francez në një stërvitje në Mesdhe, i cili nuk e dha mbiemrin e tij në përputhje me zakonin ushtarak francez, i tha AFP-së se ishte “shumë e vështirë” të rrëzohej një dron, shkruan albinfo.ch.
Ai e tha këtë ndërsa qëndronte pas mitralozit të tij të kalibrit 12.7, i cili ka një rreze veprimi prej 900 metrash (2,950 feet) dhe qëllon 500 fishekë në minutë.
Ndërsa shumica e vendeve evropiane e mbështesin fuqimisht Ukrainën, udhëheqësit, përfshirë Presidentin Francez Emmanuel Macron, kanë theksuar vazhdimisht se nuk janë një palë “luftëtare” në konflikt.
“Nuk jemi më plotësisht në kohë paqeje sepse jemi si në kohë paqeje ashtu edhe jo shumë larg përballjes”, tha të mërkurën Admirali Nicolas Vaujour, shef i shtabit të Marinës Franceze, duke u ankuar për pengesat që pengojnë vendosjen e burimeve mbrojtëse.
